KHẬP KHIỄNG CÁCH HỒI: COI CHỪNG TẮC MẠCH

  KHẬP KHIỂNG CÁCH HỒI: COI CHỪNG TẮT MẠCH !

 TS.BS Trần Bá Thoại

  Ủy viên BCH Hội NỘI TIẾT VIỆT NAM

  Lời bàn: Khập khiễng cách hồi có nguyên nhân là thiếu hụt lượng máu đến nuôi chân do mạch máu bị chít hẹp vì xơ vữa.

   Nếu được lưu ý, chẩn đoán sớm, điều trị thích hợp cơn đau sẽ biến mất, bệnh đi lại bình thường sau khi can thiệp khiến việc tưới máu được phục hồi.

   Đặt stent can thiệp chít hẹp động mạch  Ảnh TBT

   Vì sao có dấu “khập khiễng cách hồi” ?

Từ quả tim bơm ra, máu sẽ theo các động mạch đến khắp cơ thể. Cũng như các cơ quan khác, chân cũng có các động mạch chân đưa máu đến cung cấp dưỡng khí và các chất dinh dưỡng theo nhu cầu của mô, cơ ở chân.

  Khi dòng máu đến bị thiếu hụt chân vùng tương ứng sẽ bị đau và tê. Với những trường hợp nghẽn hẹp vừa phải cảm giác đau thường tăng lên, rõ ràng hơn khi bệnh nhân đi lại, cần có nhu cầu dưỡng khí, năng lượng tăng lên, khiến bệnh nhân phải ngồi nghỉ giữa chừng (khập khiễng cách hồi). Dòng máu nuôi dưỡng thiếu cũng có thể làm tăng nguy cơ bị nhiễm trùng ở các chi bị ảnh hưởng. Trong trường hợp nặng, động mạch bị hẹp tắt, dòng máu nuôi bị chặn lại các mô tế bào vùng tương ứng bị hoại tử, nhiễm trùng và nhiều lúc phải cắt cụt chi.             

  Khập khiễng cách hồi (intermittent claudication) là dạng đau chân từng lúc, đặc biệt khi đang đi, ngồi nghỉ đỡ đau và sẽ đau trở lại khi đi tiếp. Đây là dạng đau chân “đặc trưng” do nguyên nhân đơn giản là thiếu máu cung cấp cho chân. Đau thường rõ hơn, gia tăng trong khi tập thể dục, đi bộ nhiều.

    Lúc đầu, cơn đau khập khiễng chỉ có thể nhận thấy khi đang lao động, đi lại nhiều, nhưng về sau khi động mạch chân bị chít hẹp nhiều hơn cơn đau có thể xuất hiện ngay cả khi nghỉ ngơi. Đau cách hồi  có nguyên nhân là lưu lượng máu bị sụt giảm, do đó, cơn đau sẽ biến mất hoàn toàn sau khi được can thiệp mạch máu khiến việc tưới máu được phục hồi.

   Hãn hữu, có bệnh nhân bị hẹp bệnh động mạch ngoại biên nhưng không có bất cứ một triệu chứng nào nhất là trong giai đoạn sớm của bệnh. Đây là lý do bệnh chít hẹp động mạch chân bị bỏ sót chẩn đoán. Cũng cần chẩn đoán phân biệt với các trường hợp viêm, thoái hóa khớp, hạ calci máu… là những bệnh lý cơ khớp hay gặp ở người già.

   Hẹp động mạch ngoại biên (peripheral arterial disease, PAD) là tình trạng bệnh lý gây ra do hẹp tắc lòng động mạch, thường là do các mảng xơ vữa và huyết khối bám trên thành mạch máu, gây suy giảm lưu lượng máu đến các chi, chủ yếu là chi dưới. 

    Bệnh thường xảy ra trên cơ địa người béo phì, rối loạn mỡ máu, đái tháo đường, tăng huyết áp…. Do đó, khi có cơn khập khiễng cách hồi ngoài các thủ thuật để chẩn đoán bệnh lý động mạch ngoại biên, đừng quên tầm soát những bệnh lý nội tiết và chuyển hóa này.

  Can thiệp tim mạch (cardiovascular intervention) là kỹ thuật “vàng” không quá khó để giải quyết triệt để những hẹp nghẽn tắt mạch nói chung và khập khiễng cách hồi do chít hẹp động mạch chân. Thủ thuật can thiệp mạch đòi hỏi hai bước cơ bản: (1) xác định chẩn đoán và (2) đánh giá mức độ và tính chất tổn thương. Những điều này chỉ đạt được ở cơ sở y tế có đội ngũ bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, cùng với trang thiết bị y tế đầy đủ: máy siêu âm Doppler mạch máu và đặc biệt là máy chụp chụp mạch xóa nền kỹ thuật số hóa DSA.

 Một trường hợp minh họa

    Bệnh nhân P.C.T (1955), nhập viện vì bị tê, đau chân trái nhiều đi lại rất khó khăn. Bệnh có tiền sử bệnh rối loạn mỡ máu và viêm tắc động mạch chân mạn tính, đang được điều trị bằng các thuốc bảo vệ thành mạch, thuốc giảm mỡ máu và thuốc chống đông tại nhà.

   Qua thăm khám và kết quả Siêu âm Doppler mạch máu, chụp DSA, căn bệnh được chẩn chuẩn xác: Hẹp động mạch đùi trái nặng do xơ vữa thành mạch.

   Bệnh nhân được chỉ định can thiệp mạch bằng cách đặt stent động mạch qua da mà không cần phẫu thuật. Thủ thuật được thực hiện qua các công đoạn: (1) đưa một catheter (ống thông) nhỏ qua da vào động mạch để lấy cục máu đông, (2) dùng một quả bóng nhỏ bơm lên trong lòng mạch để nong rộng chỗ tắc và (3) đặt stent (ống nong) đúng cỡ vào vị trí chít nghẽn để ngăn chặn tái hẹp.

???????????????????????????????????? ????????????????????????????????????

  Phim DSA của bệnh nhân  Ảnh TBT

  Bệnh nhân P.C.T đã xuất viện sau 3 ngày thực hiện can thiệp với tình trạng sức khỏe ổn định, đi lại bình thường và chi không còn tê đau cách hồi.

  Đôi điều bàn luận

  Khập khiễng cách hồi có nguyên nhân đơn giản là lưu lượng máu đến chân bị sụt giảm do mạch máu bị chít hẹp vì xơ vữa động mạch. Nếu được chẩn đoán sớm, điều trị thích hợp cơn đau sẽ biến mất, bệnh đi lại bình thường sau khi can thiệp khiến việc tưới máu được phục hồi.

  Người cao tuổi, người có nguy cơ, có bệnh kèm như béo phì, rối loạn tăng mỡ màu, đái tháo đường, tăng huyết áp, nghiện thuốc lá…cần lưu ý tầm soát bệnh nghẽn tắt mạch ngoại biên này để can thiệp kịp thời tránh các biến chứng nguy hại về sau.

Chia sẻ:

• Facebook
• X

Thích Đang tải...

Có liên quan

This entry was posted on Tháng Sáu 5, 2016 at 4:25 sáng and is filed under Ý KIẾN, BÀN LUẬN, GIÁO DỤC, KHOA HỌC, NỘI TIẾT & CHUYỂN HOÁ, NỘI TIẾT & CHUYỂN HOÁ, TẢN MẠN, VĂN HÓA, Y KHOA. You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0 feed. You can leave a response, or trackback from your own site.