Khe Co Giãn Sàn Bê Tông – CẤU TẠO & THI CÔNG (chi Tiết)

Khe co giãn là chi tiết cực kì quan trọng khi đổ sàn bê tông. Bài viết tổng hợp các kinh nghiệm thi công khe co giãn sàn bê tông MỚI và ĐẦY ĐỦ NHẤT!

Trước tiên: Khe co giãn sàn bê tông là gì?

Khe co giãn bê tông được sử dụng để khắc phục sự giãn nở hoặc co lại của bê tông khi nhiệt độ thay đổi.

Rủi ro nứt bê tông sẽ được hạn chế tối đa khi sử dụng khe co giãn. Chúng sẽ hấp thụ sự giãn nở của bê tông, hấp thụ các rung động ví dụ như khi có lực tác động, động đất..v..v.

Khe co giãn cho bê tông thường được sử dụng ở sàn bê tông nhà xưởng, sàn bê tông tầng hầm các tòa nhà, vỉa hè, nền đường bê tông…

Tại sao cần thiết phải có khe co giãn cho sàn bê tông?

Bê tông sẽ giãn và nở khi nhiệt độ và độ ẩm thay đổi. Nếu không kiểm soát quá trình này có thể khiến các vết nứt xuất hiện.

Do đó việc thiết kế và thi công khe co giãn là cực kì quan trọng đối với sàn bê tông. Giúp giảm thiểu nguy cơ rạn nứt của bê tông.

Nếu không đặt các khe co giãn, việc bê tông bị nứt sẽ gây ra các hậu quả:

• Mất thẩm mĩ: các vết nứt xuất hiện ở các vị trí khác nhau
• Tốn kém chi phí và thời gian để khắc phục các vết nứt này. Làm ngay từ đầu sẽ dễ dàng và tiết kiệm thời gian, tiền bạc hơn nhiều.
• Kém bền vững: Không thể đảm bảo rằng không bị nứt trong tương lai.

Cấu tạo khe co giãn sân bê tông:

Khe co giãn bê tông chia làm 2 loại: khe co và khe giãn.

(đây là cách gọi đúng cấu tạo theo các tiêu chuẩn về xây dựng và quy định của nhà nước hiện hành . Tuy vậy trên thực tế xây dựng vẫn gọi chung cả 2 loại là khe co giãn.)

Cấu tạo KHE CO bê tông – Contraction joint / Control joint)

Đúng như tên gọi “control joint” – dịch đơn giản là “khe kiểm soát”. Khe co bê tông kiểm soát các vết nứt ngẫu nhiên trên bề mặt bê tông. Mục tiêu của khe co là cho phép bê tông được nứt trong quá trình co ngót ở 1 vị trí xác định trước và theo 1 đường thẳng (khe nứt chủ động)

Theo TCVN9345_2012 định nghĩa: Khe co (Contraction joint) là Khe co dãn nhiệt ẩm không cho phép dịch chuyển bê tông tại khe. Tại đây bê tông có thể xuất hiện vết nứt do bị co.

Khe co được thi công bằng 1 trong 3 cách sau:

• Trước khi đổ bê tông : Chèn vật liệu tạo khe như: gỗ, xốp
• Ngay sau khi đổ bê tông : Tạo bằng dụng cụ chuyên dụng – bay tạo khe (cách này ít phổ biến) (hình minh họa)
• Cắt bằng máy cắt sau khi bê tông đã đủ độ cứng khoảng 6-18 giờ sau khi đổ bê tông (không được quá 24g)

Cấu tạo KHE GIÃN (khe dãn) bê tông – Expansion joint

Khe giãn bê tông được sử dụng để tách các tấm sàn bê tông với nhau và giữa sàn bê tông với các kết cấu khác như tường, cột..

Mục đích của khe giãn là hấp thụ các chuyển vị của tấm bê tông. Cho phép các thành phần kết cấu chuyển động độc lập, hạn chế các vết nứt khi chuyển động xảy ra.

Theo TCVN9345_2012 định nghĩa: Khe dãn (Expansion joint) là Khe co dãn nhiệt ẩm cho phép chuyển dịch đầu mút bê tông tại khe.

Nếu như khe co chỉ cắt 1 phần chiều dày bê tông thì Khe giãn cắt suốt chiều dày của bản bê tông (tách đôi bản bê tông thành 2 phần riêng biệt)

Khe giãn thường cách nhau khoảng 35-40m (Phân biệt với khe co: có khoảng cách thường là 5-6m)

Kinh nghiệm cắt khe co giãn bê tông hiệu quả:

• Các khe co được đặt cách nhau khoảng cách bằng 24-36 lần chiều dày bê tông. (Thông thường khoảng 30 lần. Ví dụ : với bản bê tông dày 10cm, các khe co giãn trong bê tông nên cách nhau khoảng 3 mét)
• Chiều dày khe co phải được cắt đủ độ sâu cần thiết : ít nhất bằng ¼ chiều dày của bản sàn bê tông. Ví dụ với bản dày 10cm, Cắt khe co giãn sàn bê tông sâu ít nhất 2.5cm.

• Cần cắt khe co giãn sớm trước khi bê tông bắt đầu co ngót. Làm chậm hơn 12g sau khi đổ bê tông có thể khiến các vết nứt xuất hiện. (Nếu dùng phương pháp đặt nẹp khe co giãn nền bê tông trước sẽ đỡ mất công sức hơn nhiều)
• Khe co giãn sẽ phát huy tối đa hiệu quả của nó khi tỉ lệ dài:rộng của ô sàn bê tông cắt khe là 1:1 (chiều ngang bằng chiều rộng). Ví dụ: 5x5m. Có thể tăng tối đa lên tỉ lệ dài: rộng của ô sàn là 1: 1,5 . ví dụ: 2x3m
• Nếu sàn bê tông có cốt thép nên tách cốt thép ở vị trí khe co giãn
• Nên tạo khe co giãn dọc theo các trục cột
• Nên thiết kế vị trí các khe ở dưới các khu vực trải thảm sau này hoặc dưới các vách tường => các khe sẽ được “giấu” đi, đỡ “lộ” -> tăng tính thẩm mĩ cho công trình.
• Các thanh truyền lực nên được sử dụng tại sàn bê tông chịu tải trọng nặng
• Sử dụng khe nhiệt giữa sàn tiếp giáp với vị trí cột, tường, và móng, bó vỉa, vỉa hè….

• Chọn vật liệu /matit chèn khe co giãn trong bê tông phải có tính đàn hồi, hấp thụ lực tác động, sau khi biến dạng có thể trở lại trạng thái ban đầu

Ở Việt Nam không nên dùng nhựa đường + dây đay chèn khe co giãn (theo phương pháp truyền thống) Vì khi trời nóng, nhựa đường bị chảy ra – dính vào bánh xe làm bẩn sàn bê tông

=> Nếu điều kiện cho phép nên dùng loại nẹp khe co giãn đặt trước khi đổ bê tông.

Nếu bắt buộc dùng nhựa đường thì nên đổ âm xuống nền 1 chút để nếu có chảy thì không bị tràn ra sàn.

Kinh nghiệm thi công matit chèn khe co giãn bê tông đúng kĩ thuật:

Sau khi tạo khe cần trám khe bằng matit hoặc nhựa đường để ngăn bụi bẩn hoặc các mảnh vụn lọt xuống. Nếu không các khe sẽ bị bịt kín bởi bụi bẩn và đất đá và không còn tác dụng chống co ngót nữa.

Chuẩn bị:

• Chất lượng bể mặt khe: phải đặc chắc, sạch sẽ, khô rào không dính nước, dầu nhớt, bụi bẩn.
• Loại bỏ các bụi bẩn, mảnh vụn, sơn, vữa xi măng

Chèn thanh xốp vào khe:

Sử dụng thanh xốp chèn khe (backer rod) hay bọt xốp gốc PolyUrethane

Dùng chất trám khe – sealant bơm vào khe:

Trước khi bơm khe cần dán băng dính cẩn thận dọc 2 bên khe để matit chèn khe không bị dính ra bên ngoài gây mất thẩm mĩ, lem nhèm

Bơm sealant matit vào khe tại vị trí chính giữa

Vét mạch cho đẹp

Dùng bay chuyên dụng hoặc dụng cụ bất kì có kích cỡ phù hợp với chiều rộng khe

Phương pháp mới – sử dụng nẹp khe co giãn bê tông

Cách dễ nhất để thi công các khe co giãn trong bê tông là đặt sẵn nẹp trước khi đổ bê tông:

• Loại nẹp này được cấu tạo bởi 3 lớp : gồm 2 lớp nhựa cứng bảo vệ 2 bên và 1 lớp cao su đàn hồi ở giữa – dễ dàng hấp thụ các lực tác động do bê tông giãn nở / co ngót.
• Phần chân nẹp có các cạnh xương cá giúp “ngàm” chắc vào bê tông. Hạn chế tối đa việc bung, bật – đảm bảo sự bền vững của nẹp trong suốt quá trình sử dụng.

So sánh với cách làm truyền thống, sử dụng nẹp khe co giãn có những ưu điểm sau:

• Tốn ít thời gian hơn : so với việc dùng máy cắt và chèn matit/ nhựa đường sau tốn khá nhiều công đoạn và thời gian.
• Tránh rủi ro khi cắt khe bằng máy
• Thẩm mỹ – đẹp hơn : được đặt sẵn trước khi đổ bê tông -> có độ thẳng – chính xác cao. Dễ dàng điều chỉnh trước khi đổ bê tông
• Bền vững hơn: Cách cắt khe co giãn nền bê tông và chèn matit sẽ có rủi ro bị hỏng trong quá trình sử dụng. Trong khi đó, nẹp khe co giãn ngàm chắc chắn vào bê tông – đảm bảo sự ổn định

Các tiêu chuẩn & quy định về khe co giãn sàn bê tông

Để đảm bảo sự bền vững cũng như chính xác của khe co giãn, tham khảo các tiêu chuẩn sau:

• TCN223-1995 – Thiết kế Áo đường cứng ô tô (Có quy định về việc thiết kế tính toán khe con giãn) (download tại đây) => xem phần 2.5, 2.6, 2.7 về thiết kế chiều rộng, khoảng cách khe co giãn
• TCVN 9345:2012 – Kết cấu bê tông và bê tông cốt thép – Hướng dẫn kỹ thuật phòng chống nứt dưới tác động của khí hậu nóng ẩm (download tại đây) => Xem phần: 6.2.4 Thi công khe co dãn nhiệt ẩm
• TCXDVN 356 : 2005 – Kết cấu bê tông và bê tông cốt thép – tiêu chuẩn thiết kế. Download tại đây
• TCVN 4453 : 1995 Tiêu chuẩn cho kết cấu bê tông và bê tông cốt thép toàn khối – quy phạm thi công và nghiệm thu (Download tại đây )=> Xem mục 6.4.13 b – khe co giãn nhiệt ẩm, 6.7.2 khe co giãn nhiệt ẩm cho bê tông chống thấm mái
• TCVN 5718:1993 về mái và sàn bê tông cốt thép trong công trình xây dựng – yêu cầu kỹ thuật chống thấm nước -> Download
• Định mức 1776: Quy định định mức bố trí thanh truyền lực (số kg/md khe)
• QĐ số 3230/QĐ-BGTVT – quy định tạm thời về thiết kế mặt đường BTXM
• ASTM D 5249 – 92 Quy định kĩ thuật với chất độn khe của mặt đường BTXM
• ASTM D 3405-78 Quy định về Matit (Mastic) chèn khe (Tiếng Anh: Joint Sealants, Hot Poured for Concrete and Asphalt Pavements)

Kết luận:

Bê tông là loại vật liệu khá quen thuộc nhưng để chất lượng khi thi công thì không hề dễ dàng. Khe co giãn nền bê tông là chi tiết cực kì quan trọng cần chú ý trong quá trình thiết kế và giám sát.

Chúc các bạn có những công trình chất lượng!

GENTA cung cấp những sản phẩm nẹp khe co giãn giúp đẩy nhanh tiến độ, đảm bảo thẩm mỹ và kĩ thuật cho công trình! Tham khảo các loại nẹp khe co giãn -> Tại đây: Nẹp khe co giãn bê tông