Khi Suy Nghĩ, Não Người đốt Bao Nhiêu Calo? - Báo Nhân Dân

Năm 1984, Giải vô địch cờ vua thế giới bị dừng đột ngột do ban tổ chức lo ngại cho sức khỏe của đại kiện tướng cờ vua người Nga Anatoly Karpov vì bị sụt cân tiều tụy một cách đáng lo ngại khi đang cạnh tranh chức vô địch. Trong 5 tháng trước đó với hàng chục trận đấu, Karpov đã gầy đi 10 kg, và các nhà tổ chức cuộc thi lo sợ cho sức khỏe của anh.

Kênh tin tức thể thao ESPN đưa tin, đại kiện tướng Karpov không phải là trường hợp đơn độc trong việc trải nghiệm những tác động cực đoan lên cơ thể của trò chơi. Mặc dù không có đối thủ cờ vua nào giảm cân mạnh như vậy kể từ đó, nhưng những người chơi cờ có thể tiêu tốn đến 6.000 calo cho một ngày không rời khỏi ghế ngồi.

Vậy có phải bộ não cũng hấp thụ năng lượng khổng lồ đến thế? Và điều đó có nghĩa là tập trung suy nghĩ cao độ là một cách đơn giản để giảm cân? Để nghiên cứu sâu vào câu hỏi đó, trước tiên chúng ta cần hiểu bao nhiêu năng lượng được sử dụng bởi một bộ não thông thường lúc không chơi môn cờ vua.

Khi cơ thể nghỉ ngơi, không tham gia bất kỳ hoạt động nào ngoài những hoạt động cơ bản để thở, tiêu hóa và giữ ấm, não sử dụng một lượng năng lượng đáng kinh ngạc từ 20% đến 25% của cơ thể, chủ yếu ở dạng đường glucose.

Mức độ chuyển đổi tương ứng trung bình khoảng 350 hoặc 450 calo mỗi ngày cho phụ nữ hoặc nam giới theo thứ tự tương ứng. Trong thời thơ ấu, não thậm chí còn đòi hỏi hơn thế. Giáo sư nhân chủng học tiến hóa Doug Boyer, Đại học Duke cho biết: "Ở độ tuổi trung bình từ 5 đến 6 tuổi, não có thể sử dụng tới 60% năng lượng của cơ thể".

Điều này khiến não trở thành cơ quan tiêu tốn nhiều năng lượng nhất của cơ thể, mặc dù nó chỉ chiếm 2% trọng lượng của cơ thể.

Con người không phải là động vật duy nhất gặp vấn đề này. Cùng với sinh viên tốt nghiệp ngành nhân chủng học tiến hóa của Đại học Duke Arianna Harrington, người nghiên cứu việc sử dụng năng lượng trong não của động vật có vú, Giáo sư Boyer đã tiến hành nghiên cứu và phát hiện rằng các động vật có vú rất nhỏ như chuột chù tí hon và khỉ đuôi sóc lùn nhỏ xíu cũng dành hết năng lượng cho não của chúng giống con người.

Giáo sư Boyer tin vào lý do mặc dù có khối lượng nhẹ, não người, và não của chuột chù và khỉ đuôi sóc, luôn có nhu cầu lượng đường lớn tương xứng với phần còn lại của cơ thể. “Nếu bạn có một bộ não thực sự lớn so với kích cỡ của cơ thể bạn thì nó chắc chắn sẽ đòi hỏi hơn về mặt trao đổi chất”, ông Boyer cho biết.

Còn Harrington nói: “Hầu hết năng lượng được tiêu thụ là để cho các tế bào thần kinh trong não giao tiếp với nhau, thông qua các tín hiệu hóa học truyền qua các cấu trúc tế bào gọi là khớp thần kinh. Rất nhiều năng lượng phát ra hướng đến một khớp thần kinh. Điều đó liên quan đến rất nhiều đến sự vận chuyển các ion qua các màng, đây được cho là một trong những quá trình tiêu tốn nhất trong não."

Thêm vào đó, cô Harrington giải thích, bộ não không bao giờ thực sự nghỉ ngơi. Khi chúng ta ngủ, nó vẫn cần nhiên liệu để tiếp tục phát ra các tín hiệu giữa các tế bào để duy trì các chức năng của cơ thể chúng ta. Hơn nữa, phục vụ bộ não là những tập hợp tế bào tồn tại để chuyển chất nuôi dưỡng tới các tế bào thần kinh. Và những tế bào này cũng cần sự chia sẻ glucose của cơ thể để tồn tại và tiếp tục thực hiện công việc của mình. Các nguồn lực khổng lồ dành cho việc xây dựng bộ não cũng giúp giải thích tại sao trong giai đoạn phát triển mạnh mẽ, khi chúng ta 5 hoặc 6 tuổi, bộ não cần gấp ba lần năng lượng so với bộ não của chúng ta khi trưởng thành.

Có nên luyện tập bằng trí óc

Câu hỏi đặt ra là vì bộ não tiêu tốn nhiều năng lượng, vậy điều đó có nghĩa là chúng ta càng bắt cơ quan này hoạt động nhiều thì năng lượng mà nó tiêu tốn càng nhiều thêm và chúng ta sẽ đốt càng nhiều calo?

Theo giáo sư tâm lý học và khoa học thần kinh Claude Messier, Đại học Ottawa, Canada, người đã nghiên cứu nhận thức, bệnh tiểu đường và chuyển hóa não, về mặt kỹ thuật, câu trả lời là đúng cho các nhiệm vụ khó khăn liên quan đến nhận thức. Nó có thể là một thứ mà "bộ não không thể giải quyết dễ dàng bằng cách sử dụng các thói quen đã học trước đó hoặc các nhiệm vụ thay đổi điều kiện liên tục. Những hoạt động như vậy có thể bao gồm học chơi một nhạc cụ hoặc vạch những bước đi sáng tạo trong một ván cờ khó.

"Khi bạn luyện tập để học một cái gì mới, não của bạn sẽ thích ứng để gia tăng vận chuyển năng lượng ở bất cứ vùng não nào được kích hoạt bởi sự luyện tập", Giáo sư Messier nói. Theo thời gian, khi chúng ta trở nên khéo léo hơn trong việc thực hiện một nhiệm vụ cụ thể, bộ não không còn phải làm việc vất vả để hoàn thành nó, và vì vậy, thực hiện nhiệm vụ đó sẽ cần ít năng lượng hơn, Messier giải thích.

Tuy nhiên, trong những giai đoạn đầu học tập để thực hiện một nhiệm vụ đòi hỏi phải tập trung tinh thần, liệu chúng ta có nên ăn một bữa ăn nhẹ có đường để tăng dự trữ năng lượng?

Nếu bạn chỉ đơn giản cảm thấy sự cần thiết của việc sử dụng đường làm tăng cường sự tập trung thì được. Nhưng nếu bạn tin rằng việc suy nghĩ sâu sắc của bạn sẽ đốt cháy lượng đường đó thì thật không may, lại là không.

Bởi vì trong bối cảnh việc sử dụng năng lượng khổng lồ của bộ não vốn được dành cho vô số nhiệm vụ, năng lượng cần thiết cho suy nghĩ căng thẳng hơn thực sự tương đối nhỏ. "Hầu hết những gì đang diễn ra, những gì làm cạn kiệt năng lượng của bộ não, là những gì chúng ta có thể gọi là "dưới mui xe"", Giáo sư Messier giải thích. "Chúng ta không nhận thức được hầu hết các hoạt động diễn ra trong não. Và rất nhiều hoạt động đó không liên quan đến các hoạt động có ý thức như học hát hoặc chơi guitar", ông nói.

Nói cách khác, học một nhiệm vụ mới hoặc làm một điều gì đó khó khăn thực sự không phải là phần đòi năng lượng nhất trong công việc của bộ não. Trên thực tế, "khi chúng ta học những điều mới hoặc học cách thực hiện các hoạt động mới, năng lượng cho hoạt động “mới” đó là khá nhỏ so với phần còn lại của mức tiêu thụ năng lượng chung của não bộ," Messier nói thêm.

Như Harrington đã giải thích, "Bộ não có thể chuyển máu và năng lượng theo cách này đến các khu vực cụ thể đang hoạt động tại thời điểm đó. Nhưng khả năng cung cấp năng lượng tổng thể trong não lại được coi là không đổi". Vì vậy, mặc dù có thể có những dấu hiệu đột biến đáng kể trong việc sử dụng năng lượng tại các vùng cục bộ trong não bộ khi chúng ta thực hiện các nhiệm vụ nhận thức khó khăn, khi xem xét đến tổng thể năng lượng toàn bộ não nói chung, các hoạt động này không làm thay đổi đáng kể.

Nhưng nếu đó là sự thật thì tại sao Karpov sụt cân nhanh chóng khi cạnh tranh trong cuộc thi cờ vua? Nguyên nhân chủ yếu là do căng thẳng và giảm thời gian ăn uống chứ không phải là kiệt sức về tinh thần.

Những người chơi cờ xuất sắc phải chịu áp lực cao gây ra căng thẳng, có thể dẫn đến nhịp tim tăng cao, thở nhanh hơn và đổ mồ hôi. Kết hợp lại, những hiệu ứng này đốt cháy calo theo thời gian. Thêm nữa, những người chơi giỏi đôi khi phải ngồi nhiều nhất là 8 giờ cho một trận đấu, điều này có thể phá vỡ các kiểu ăn uống thông thường của họ. Mất năng lượng cũng là điều mà các nghệ sĩ biểu diễn sân khấu và nhạc sĩ có thể gặp phải, vì họ thường xuyên bị căng thẳng và gián đoạn lịch trình ăn uống.

"Giữ cho cơ thể của bạn được tăng cường để hoạt động trong thời gian dài thì đòi hỏi rất nhiều năng lượng”, ông Mess Messier giải thích. “Nếu bạn không thể ăn thường xuyên hoặc được nhiều như bạn có thể hoặc ăn như bình thường thì bạn có thể giảm cân”.