Không Có Tiêu đề

Hội Thảo khoa học Quốc gia “Lê Văn Hưu và Đại Việt sử ký”

Chiều ngày 20/4/2022, tại Trung tâm hội nghị huyện Thiệu Hoá, UBND tỉnh Thanh Hoá phối hợp với Hội Khoa học lịch sử Việt Nam đã tổ chức Hội Thảo khoa học Quốc gia “Lê Văn Hưu và Đại Việt sử ký”.

Dự hội thảo có các đồng chí: Trịnh Tuấn Sinh, Phó Bí thư Tỉnh ủy; Đào Xuân Yên, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy; Đầu Thanh Tùng, Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; đại diện lãnh đạo Cục Di sản văn hóa, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng đông đảo nhà khoa học, nhà nghiên cứu lịch sử, văn hóa thuộc Hội Khoa học lịch sử Việt Nam, Viện Sử học Việt Nam, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn; các nhà nghiên cứu lịch sử, văn hóa trong tỉnh; đại diện lãnh đạo các ban, sở, ngành cấp tỉnh. Về phía huyện Thiệu Hoá có các  đồng chí Nguyễn Văn Biện, Bí thư Huyện uỷ, Chủ tịch HĐND huyện; Lương Thị Hoa,Phó Bí thư Thường trực huyện uỷ, Nguyễn Thế Anh, Phó Bí thư Huyện uỷ, Chủ tịch UBND huyện, các đồng chí trong Ban Thường vụ huyện uỷ; lãnh đạo UBND huyện, MTTQ, các phòng, ban, các tổ  chức đoàn thể chính trị, xã hội huyện Thiệu Hoá.

Khai mạc Hội thảo, đồng chí Đầu Thanh Tùng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh nêu rõ: Thanh Hóa là vùng đất địa linh, nhân kiệt, có bề dày truyền thống lịch sử, văn hiến; là quê hương của nhiều anh hùng, hào kiệt nổi tiếng của đất nước, như Triệu Thị Trinh, Dương Đình Nghệ, Lê Hoàn, Lê Lợi…; đây cũng là quê hương của nhiều nhà khoa bảng nổi tiếng đất nước như Lê Văn Hưu, Nguyễn Quán Nho, Lương Đắc Bằng, Nhữ Bá Sỹ, Mai Anh Tuấn,... Những người con ưu tú đó đã trở thành niềm tự hào, là động lực tinh thần của vùng đất và con người Thanh Hóa trong suốt quá trình giữ nước và dựng nước.

Trong những năm qua, tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức nhiều hội thảo khoa học về cuộc đời và sự nghiệp của những người con ưu tú của quê hương. Các hội thảo khoa học về Bà Triệu,Lê Hoàn, Lê Lợi, Lê Thánh Tông,…đã thu hút nhiều nhà khoa học, nhà nghiên cứu lịch sử, văn hóa ở Trung ương và địa phương,... với những nghiên cứu khoa học đảm bảo tính thuyết phục, là những tư liệu sống động khẳng định cống hiến vàcông lao của những người con ưu tú, làm rạng danh quê hương Thanh Hóa.

Trong chế độ khoa cử phong kiến Việt Nam lưu danh hơn 200 người con của Thanh Hoá thi đỗ tiến sĩ, trong đó Bảng nhãn Lê Văn Hưu là một trong số những nhân vật tiêu biểu. Ông là nhà sử học, người thầy, nhà quân sự, danh nhân văn hóa tiêu biểu của dân tộc Việt Nam ở thế kỷ 13 - 14. Lê Văn Hưu sinh năm Canh Dần (1230) trong mộtdòng họ nổi tiếng ở làng Phủ Lý, nay là xã Thiệu Trung,huyện Thiệu Hoá, tỉnh Thanh Hoá.Được thừa hưởng những truyền thống tốt đẹp của dòng họ, từ thuở nhỏ ông đã sớm thể hiện tư chất thông minhvà có chí hướng lập công danh làm rạng rỡ quê hương, đất nước.Mười tám tuổi, Lê Văn Hưu thi đậu Bảng Nhãn trong khoa thi đầu tiên của nhà Trần lấy Khôi nguyên.

Bảng nhãn Lê Văn Hưu là tác giả của tác phẩm lịch sử nổi tiếng “Đại Việt sử ký”, bộ sách gồm 30 quyển, trình bày diện mạo lịch sử nước ta qua gần 15 thế kỷ (từ năm 207 trước công nguyên đến năm 1244).Đây là bộ quốc sử đầu tiên ở nước ta, được vua Trần Thánh Tông xuống chiếu ban khen và được Ngô Sĩ Liên - sử thần thời Hậu Lê căn cứ để biên soạn “Đại Việt Sử ký toàn thư”; đồng thờiNgô Sĩ Liên đã đánh giá Lê Văn Hưu là "Đại thủ bút đời Trần”.

Sinh thời, Bảng nhãn Lê Văn Hưu là người có tư tưởng thấm nhuần đạo lý của Nho giáo, nên trong quá trình làm quan ông luôn yêu thương dân chúng, chăm lo cho đời sống của Nhân dân và cống hiến, phụng sự triều đình, với mong muốn góp phần xây dựng một xã hội hài hòa, đất nước thái bình, thịnh vượng. Ông mất vào năm Nhâm Tuất (1322), hưởng thọ 93 tuổi. Hiện nay, trên đất Thiệu Trung vẫn còn phần mộ, bia ký khắc ghi tiểu sử, ca tụng tài đức, sự nghiệp của ông.

Phát huy truyền thống hiếu học, yêu nước và cống hiến cho quê hương của Bãng nhãn Lê Văn Hưu, trong những năm qua, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc tỉnh Thanh Hóa luôn đoàn kết, quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt và hiệu quả, đạt nhiều thành tựu quan trọng trên các lĩnh vực. Kinh tế của tỉnh phát triển nhanh cả về quy mô và tốc độ. Đặc biệt năm 2021, tỉnh Thanh Hoá đã thực hiện thành công “mục tiêu kép”, đưa tốc độ tăng trưởng GRDP đứng thứ 5 cả nước. Văn hoá, xã hội có nhiều chuyển biến tiến bộ, an sinh xã hội được chăm lo, đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân được nâng lên rõ rệt. Công tác bảo tồn, tôn tạo, phát huy giá trị di tích lịch sử, giáo dục truyền thống cách mạng luôn được chú trọng. Trong đó, công tác nghiên cứu, biên soạn, xuất bản lịch sử truyền thống, lịch sử cách mạng của các địa phương, đơn vị được quan tâm thực hiện một cách hiệu quả và đều khắp trên địa bàn tỉnh. Chính trị - xã hội ổn định, quốc phòng - an ninh, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo, tạo môi trường thuận lợi cho kinh tế - xã hội phát triển; công tác đối ngoại, hợp tác quốc tế được mở rộng, đi vào chiều sâu và hiệu quả hơn. Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, xây dựng hệ thống chính trị đạt kết quả tích cực; kỷ luật, kỷ cương hành chính được tăng cường; chất lượng hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội có nhiều chuyển biến tích cực.

Những thành tựu đó là tiền đề, là động lực hết sức quan trọng để Thanh Hoá tiếp tục nỗ lực, quyết tâm thực hiện khát vọng thịnh vượng; thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX và Nghị quyết số 58-NQ/TW của Bộ Chính trị, phấn đấu sớm đưa Thanh Hoá trở thành một cực tăng trưởng mới ở phía Bắc của đất nước.

Báo cáo đề dẫn hội thảo, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Đức Cường, Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử Việt Nam, nhấn mạnh: Vào đầu thập kỷ 70 của thế kỷ XIII, sau khi Đế chế Nguyên thành lập, nguy cơ phải đối mặt với cuộc chiến tranh xâm lược đại quy mô đã trở thành hiện hữu. Để có thể huy động được sức mạnh của cả nước, của toàn dân trước cuộc chiến mất còn này, hoàng đế Trần Thánh Tông đã quyết định giao cho Bảng nhãn Lê Văn Hưu, người làng Kẻ Rỵ (nay là xã Thiệu Trung, huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hóa) chủ trì biên soạn Quốc sử.

Đến mùa xuân, tháng Giêng năm Nhâm Thân, niên hiệu Thiệu Long thứ 15 (năm 1272), Hàn lâm viện Học sĩ kiêm Quốc Sử Viện Giám tu Lê Văn Hưu vâng sắc chỉ soạn xong bộ Đại Việt sử ký gồm 30 quyển dâng lên nhà vua. Hoàng đế Trần Thánh Tông xuống chiếu khen ngợi.

Bộ Quốc sử Đại Việt sử ký ngay từ khi ra đời đã có những đóng góp xứng tầm vào công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước, đưa vương triều Trần phát triển đến đỉnh cao huy hoàng. Lê Văn Hưu vì thế đã trở thành Tổ sư của nền sử học Đại Việt - Việt Nam.

Năm 2022 vừa đúng 750 năm ra đời bộ Quốc sử và tròn 700 năm ngày mất nhà sử học Lê Văn Hưu, UBND tỉnh Thanh Hóa phối hợp cùng Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học “Lê Văn Hưu và Đại Việt sử ký” nhằm tôn vinh Tổ sư nghề viết sử Việt Nam Lê Văn Hưu. Đồng thời, qua đó tôn vinh nghề viết sử, khẳng định vai trò không thể thay thế của sử học trong các vương triều Trần, Lê, Nguyễn trước đây, cho đến Việt Nam hiện nay và mãi mãi về sau.

Ban Tổ chức hội thảo đã nhận được 37 báo cáo khoa học có chất lượng chuyên môn cao (gồm Đại học Quốc gia Hà Nội 10 báo cáo; Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam 10 báo cáo; tỉnh Thanh Hóa 8 báo cáo; Hội Sử học Việt Nam 7 báo cáo; Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 báo cáo) của 42 tác giả (ở Hà Nội 24 tác giả, Thanh Hóa 12 tác giả, thành phố Hồ Chí Minh 5 tác giả và Thừa Thiên Huế 1 tác giả). Ban Tổ chức đã tổng hợp các báo cáo thành 3 nhóm vấn đề, gồm “Lê Văn Hưu: Thời đại, quê hương và hành trạng” (10 báo cáo); “Sự nghiệp sử học của Lê Văn Hưu” (15 báo cáo); “Di sản Lê Văn Hưu và vấn đề bảo tồn, phát huy giá trị di sản” (12 báo cáo).

Tại hội thảo, các nhà khoa học, nhà nghiên cứu đã tập trung thảo luận, đưa ra các bằng chứng khoa học nhằm làm rõ thêm nguồn gốc quê hương, thân thế, sự nghiệp của nhà sử học Lê Văn Hưu. Trong đó, Nhà nghiên cứu lịch sử Phạm Tấn, Hội Khoa học Lịch sử Thanh Hoá với đề tài Kẻ Rỵ (làng Phủ Lý), quê hương của Nhà sử Lê Văn Hưu, từ cội nguồn đến Thế kỷ XIII.

GS.TS Võ Văn Sen, Trường ĐH Khoa học, Xã hội và Nhân văn, ĐHQG thành phố Hồ Chí Minh với đề tài Bàn thêm về hệ giá trị của Lê Văn Hưu qua những lời binh trong “Đại Việt Sử ký toàn thư”.

PGS,TS Nguyễn Đức Nhuệ, Viện Sử học Việt Nam với đề tài: Tiểu sử và sự nghiệp của Lê Văn Hưu.

GS.TS Hoàng Anh Tuấn, Hiệu trưởng Trường ĐHKHXH&NV, ĐHQGHN với đề tài; Quan điểm về lịch sử dân tộc  của Lê Văn Hưu và Ngô Sĩ Liên qua góc nhìn của học giả YU  INSUN

Tiến sĩ Phạm Văn Tuấn, Hội Khoa học Lịch sử Thanh Hoá với đề tài: Di tích Nhà sử học Lê Văn Hưu trên quê hương Kẻ Rỵ.

TS Lê Ngọc Tạo với đề tài Lê Văn Hưu với truyền thống sử học Xứ Thanh.

Theo đánh giá của Ban Tổ chức Hội thảo, các vấn đề về tiểu sử, hành trạng của Lê Văn Hưu và bộ Đại Việt sử ký dù vẫn tiếp tục phải đi sâu nghiên cứu và thảo luận nhiều hơn nữa, nhưng theo yêu cầu của cuộc hội thảo lần này, những vấn đề kể trên cơ bản đã được giải quyết và thống nhất. Qua Hội thảo, Ban Tổ chức kỳ vọng sẽ nhận được nhiều hơn các ý kiến đóng góp cho mảng di sản và vấn đề bảo tồn, phát huy giá trị di sản Lê Văn Hưu, nhằm làm căn cứ để hướng tới kỷ niệm 800 năm ngày sinh Danh nhân văn hóa lớn Việt Nam, Tổ sư ngành sử Lê Văn Hưu vào năm 2030.

Hội thảo khoa học là một trong những hoạt động có ý nghĩa thiết thực trong chuỗi sự kiện kỷ niệm 700 năm ngày mất của Nhà sử học Lê Văn Hưu và khánh thành đền thờ Lê Văn Hưu, xã Thiệu Trung, huyện Thiệu Hóa. Hội thảo nhằm khẳng định tài năng, tôn vinh công lao vànhững đóng góp đặc biệt của Nhà sử học Lê Văn Hưu trong lịch sử dân tộc; qua đó góp phần tuyên truyền, giáo dục tình yêu quê hương, đất nước, lòng tự hào dân tộc cho các thế hệ; đồng thời giới thiệu, quảng bá truyền thống lịch sử, văn hoá, vùng đất và con người xứ Thanh đến đông đảo bạn bè trong nước và quốc tế.

Thông qua những tham luận và ý kiến được trình bày tại Hội thảo sẽ làm phong phú, sâu sắc thêm những thông tin về cuộc đời, sự nghiệp, tôn vinh những cống hiến to lớn của Nhà sử học Lê Văn Hưu và bộ Đại Việt sử ký đối với quê hương, đất nước. Đây sẽ là những nguồn tư liệu lịch sử hết sức quý báu của lịch sử dân tộc và là tài liệu quan trọng để thực hiện tuyên truyền, giáo dục cho các thế hệ, đặc biệt là thế hệ trẻ về sự cống hiến của các bậc tiền nhân đối với quê hương, đất nước; khơi dậy và nêu cao lòng tự hào dân tộc, phát huy truyền thống lịch sử - văn hóa, truyền thống yêu nước trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN thời kỳ hội nhập và phát triển.

 

Thanh Mai