Không Có Tinh Trùng Làm Sao để Có Con? - VnExpress Sức Khỏe

Tháng 8/2021 khi đi khám và làm các xét nghiệm thì chồng cháu không thấy mẫu tinh trùng trong tinh dịch. Trường hợp của chồng cháu có thể có con được không? Vợ chồng cháu nên làm gì tiếp theo ạ? Cảm ơn bác sĩ. (Phúc Long, TP.Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương)

Trả lời:

Thống kê cho thấy không có tinh trùng chiếm 10-15% trường hợp nam giới bị vô sinh. Tuy nhiên, các chuyên gia Nam học cho rằng, nếu được thăm khám sớm và điều trị kịp thời, đúng cách, nam giới vẫn không đánh mất hoàn toàn cơ hội làm cha.

Không có tinh trùng (tên gọi khác là vô tinh - Azoospermia) là thuật ngữ y tế dùng để diễn tả tình trạng không thấy tinh trùng sau khi ly tâm và xem dưới kính hiển vi có độ phóng đại 400 lần. Các chuyên gia thường chia tình trạng này thành 2 loại gồm: không có tinh trùng do tắc nghẽn và không có tinh trùng không do tắc nghẽn. Trong đó, tỷ lệ nam giới không tinh trùng không do tắc chiếm chủ yếu, đến 40% trường hợp.

Nguyên nhân gây bệnh không có tinh trùng có liên quan trực tiếp đến 2 tình trạng do tắc nghẽn hoặc không tắc nghẽn.

Nguyên nhân không do tắc nghẽn: do các bệnh lý ở vùng dưới đồi - tuyến yên, do vấn đề về di truyền bất thường ở nhiễm sắc thể hoặc do nguyên nhân từ tinh hoàn gồm không có tinh hoàn (Anorchia), tinh hoàn ẩn (tinh hoàn chưa tụt xuống bìu), Hội chứng Sertoli (tinh hoàn không sản xuất được tinh trùng sống), ngưng sinh tinh (tinh hoàn không sản xuất được tinh trùng trưởng thành hoàn toàn), teo tinh hoàn sau bệnh quai bị...

Nguyên nhân tắc nghẽn: sự xuất hiện các bế tắc ở nhiều vị trí như ống dẫn tinh, mào tinh, ống phóng tinh khiến cho tinh trùng bị nghẽn lại.

Việc chẩn đoán tình trạng không có tinh trùng rất khó được phát hiện thông qua các triệu chứng bên ngoài. Do đó, để chẩn đoán bệnh, các bác sĩ sẽ chủ yếu dựa vào các phương pháp xét nghiệm tinh dịch đồ. Mẫu tinh dịch của nam giới sẽ được kiểm tra bằng máy ly tâm hoặc soi dưới kính hiển vi. Trong trường hợp thể tích tinh dịch ít, các bác sĩ phải tiến hành tìm thêm tinh trùng trong nước tiểu sau khi xuất tinh. Việc không có tinh trùng và tế bào mầm chưa trưởng thành trong tinh dịch gợi ý tình trạng tắc đường dẫn tinh hoàn toàn.

Ngoài ra, các bác sĩ sẽ chỉ định thêm một số xét nghiệm: thử các nội tiết tố sinh dục, đặc biệt testosterone; xét nghiệm nhiễm sắc thể; chụp cắt lớp vi tính (CT scan) hoặc siêu âm để kiểm tra hình dạng và các bất thường (nếu có) của các cơ quan sinh sản.

Việc điều trị bệnh không có tinh trùng tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh.

- Điều trị bằng thuốc nội tiết cho người bệnh không có tinh trùng do nguyên nhân suy tuyến yên.

- Can thiệp bằng các phương pháp phẫu thuật cho người bệnh không có tinh trùng do các nguyên nhân như: giãn tĩnh mạch thừng tinh, vô tinh do bế tắc trong tinh hoàn, vô tinh do bế tắc trong mào tinh, tắc ống dẫn tinh, mở rộng lồi tinh hoặc cổ túi tinh...

Để phục vụ cho các biện pháp hỗ trợ sinh sản như bơm tinh trùng, thụ tinh trong ống nghiệm, bác sĩ tiến hành các phương pháp hỗ trợ sinh sản như sau: Chọc hút lấy tinh trùng từ mào tinh qua da (PESA); Phẫu thuật vi phẫu lấy tinh trùng từ mào tinh (MESA); Phẫu thuật lấy tinh trùng từ tinh hoàn (TESE); Phẫu thuật vi phẫu lấy tinh trùng từ tinh hoàn (Micro-TESE).

Nếu nguyên nhân của tình trạng không có tinh trùng xuất phát từ yếu tố di truyền và có thể truyền sang con cái, bác sĩ có thể đề nghị người bệnh phân tích yếu tố di truyền của tinh trùng trước khi thực hiện các biện pháp hỗ trợ thụ tinh.

Để việc điều trị không tinh trùng đạt hiệu quả, người bệnh nên tuân thủ chỉ định dùng thuốc đúng thời gian và liều lượng, tái khám theo lịch hẹn để được theo dõi sát sao, quan tâm đến biểu hiện của cơ thể và thông báo lại với bác sĩ khi cần, và xây dựng lối sống lành mạnh, cân bằng dinh dưỡng, vận động phù hợp.

Không có tinh trùng là nguyên nhân gây vô sinh nam. Tình trạng này ảnh hưởng đến hạnh phúc gia đình và chất lượng cuộc sống của nam giới. Vì thế, nam giới nên quan tâm nhiều hơn đến sức khỏe sinh sản và nhanh chóng đến ngay các cơ sở y tế uy tín nếu phát hiện có bất thường để được thăm khám và điều trị kịp thời.

TS.BS Từ Thành Trí Dũng

Trưởng khoa Nam học - BVĐK Tâm Anh TP HCM