Kiểm Tra Ngữ Văn Lớp 9 Cơ Bản Nhất - Tài Liệu Text - 123doc

Có thể bạn quan tâm

Tải bản đầy đủ (.doc) (6 trang)

Trang chủ

Giáo Dục - Đào Tạo

Trung học cơ sở - phổ thông

Kiểm tra ngữ văn lớp 9 cơ bản nhất

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (124.27 KB, 6 trang )

- Khổ thơ thứ hai được tạo nên từ cặp câu với những hình ảnh thực và ẩn dụ sóng đôi là hình ảnh thực:một mặt trời thiên nhiên rực rỡ vĩnh hằng ngày ngày đi qua trên lăng. Câu dưới là hình ảnh ẩn dụ – hình ảnhBác Hồ. Màu sắc “rất đỏ” làm cho câu thơ có hình ảnh đẹp gây ấn tượng sâu xa hơn, nói lên tư tưởng cáchmạng, lòng yêu nước nồng nàn của Bác.1-> Thông qua hình ảnh ẩn dụ trên, tác giả vừa nói lên sự vĩ đại của Bác Hồ (như mặt trời), vừa thể hiện đượcsự tôn kính của nhân dân, của nhà thơ đối với Bác.- Hình ảnh “dòng người đi trong thương nhớ” là hình ảnh thực: ngày ngày dòng người đi trong nỗi xúc động,bồi hồi, trong lòng tiếc thương kính cẩn, trong lòng nặng trĩu nỗi nhớ thương. Nhịp thơ chậm, giọng thơ trầmnhư bước chân dòng người vào lăng viếng Bác.- Dòng người vào lăng viếng Bác kết thành những tràng hoa không chỉ là hình ảnh tả thực so sánh nhữngdòng người xếp thành hàng dài vào lăng Bác trong như những tràng hoa vô tận, mà còn là một ẩn dụ đẹp, sángtạo của nhà thơ: cuộc đời của họ đã nở hoa dưới ánh sáng của Bác. Những bông hoa tươi thắm đó đang đếndâng lên Người những gì tốt đẹp nhất.- Dâng “bảy mươi chín mùa xuân” : hình ảnh hoán dụ mang ý nghĩa tượng trưng: con người bảy mươi chínmùa xuân ấy đã sống một cuộc đời đẹp như những mùa xuân và đã làm lên những mùa xuân cho đất nước, chocon người.2. Cảm xúc trong lăngNiềm biết ơn thành kính đã chuyển sang niềm xúc động nghẹn ngào khi tác giả nhìn thấy Bác:“Bác nằm trong lăng giấc ngủ bình yênGiữa một vầng trăng sáng trong dịu hiền”- Bác ngủ thanh thản giữa vầng trăng sáng dịu hiền.- Ánh sáng dịu nhẹ trong lăng gợi sự liên tưởng thật là thú vị: “ánh trăng”.- Những vần thơ của Bác tràn đầy ánh trăng, trăng với Bác đã từng vào thơ Bác trong nhà lao, trên chiếntrận, giờ đây cũng đến để dỗ giấc ngủ ngàn thu cho Người.- Với hình ảnh vầng trăng, nhà thơ còn uốn tạo ra một hệ thống hình ảnh vũ trụ để ví với Bác. Hình ảnh“vầng trăng” dịu hiền lại gọi cho ta nghĩ đến tâm hồn cao đẹp, trong sáng của Bác. Người có lúc như mặt trờiấm áp, có lúc dịu hiền như ánh trăng rằm. Đó cũng là sự biểu hiện rực rỡ, vĩ đại, cao siêu của con người và sựnghiệp của Bác.- Tâm trạng xúc động của nhà thơ được biểu hiện bằng một hình ảnh ẩn dụ sâu xa: “Vẫn biết trời xanh làmãi mãi”. Bác đã hoá thân vào thiên nhiên đất trời của dân tộc, sống mãi trong sự nghiệp và tâm trí của nhândân như bầu trời xanh vĩnh viễn trên cao. (Tố Hữu đã từng viết: “Bác sống như trời đất của ta”).- Dù vẫn tin như thế nhưng không thể không đau xót vì sự ra đi của Người. Nỗi đau xót đã được nhà thơbiểu hiện rất cụ thể, trực tiếp: “Mà sao nghe nhói ở trong tim!”. Nỗi đau quặn thắt, tê tái trong đáy sâu tâm hồnnhư hàng nghìn mũi kim đâm vào trái tim thổn thức khi đứng trước thi thể của Người. Đó là sự rung cảm chânthành của nhà thơ.Câu 3 : Đề 21: Câu1: Xét theo mục đích giao tiếp, các câu được gạch chân trong đoạn văn sau thuộc kiểu câu nào?Đứa con gái lớn gồng đôi thúng không bước vào (1). Ông cất tiếng hỏi: -Ở ngoài ấy làm gì mà lâu thế mày ? (2)Không để đứa con kịp trả lời, ông lão nhóm dậy vơ lấy cái nón: -Ở nhà trông em nhá ! (3).Đừng có đi đâu đấy.(4)(Làng – Kim Lân)Câu 2 : Chỉ ra các từ ngữ là thành phần biệt lập trong các câu sau. Cho biết tên gọi của các thành phần biệt lập đó.a/ Lão không hiểu tôi, tôi nghĩ vậy, và tôi càng buồn lắm. (Nam Cao, Lão Hạc)b/ Sương chùng chình qua ngõ2 Hình như thu đã về. (Hữu Thỉnh, Sang thu)Câu 3: Truyện “Bến quê” tập trung vào một tình huống khá đặc biệt, đó là tình huống nào? Hãy chỉ ra những nghịch lí trong tình huống ấy và nêu ý nghĩa của nó?Câu 4: Chép 3 khô thơ cuối trong bài “Viếng lăng Bác” của Viễn Phương và qua những khổ thơ ấy, em hãy nêu càm nhận của mình.Bài giải gợi ý Câu 1:Đứa con gái lớn gồng đôi thúng không bước vào (1):Câu kể (trần thuật) -Ở ngoài ấy làm gì mà lâu thế mày ? (2):Câu nghi vấn-Ở nhà trông em nhá ! (3).Đừng có đi đâu đấy.(4):Câu cầu khiếnCâu 2:a/ Lão không hiểu tôi, tôi nghĩ vậy, và tôi càng buồn lắm: thành phần phụ chúb/ Sương chùng chình qua ngõ Hình như thu đã về. : thành phần tình tháiCâu 3:-Cũng như nhiều truyện ngắn khác của Nguyễn Minh Châu , truyện ngắn “Bến quê” xây dựng trên một tình huống nghịch lý. Nhân vật chính của truyện – anh Nhĩ – từng đi khắp mọi nơi trên trái đất, về cuối đời lại bị cột chặt vào giường bệnh bỡi một căn bệnh hiểm nghèo , đến nỗi không thể tự mình dịch chuyển lấy vài mươi phân trên chiếc giường hẹp bên cửa sổ.-Khai thác tình huống này, tác giả phát hiện và nhấn mạnh vào những điều nghịch lý trong cảnh ngộ của nhân vật: +Nhĩ làm một công việc đã cho anh có điều kiện đi khắp hầu hết khắp mọi nơi trên thế giới “suốt đời Nhĩ đã từng đi tới không sót một xó xỉnh nào trên trái đất”. Ấy thế mà Nhĩ lại chưa đặt chân lên cái bãi bồi màu mỡ ngay bên kia sông. +Từng bay những chuyến bay vượt nửa vòng trái đất, nhưng nay không thể nhích thân mình dịch chuyển vài mươi phân trên giường bệnh.+Khi Nhĩ đã phát hiện thấy vẻ đẹp lạ lùng của cái bãi bồi bên kia sông, ngay phía trước cửa sỏ nhà anh, nhưng anh biết rằng sx không bao giờ có thể đặt chân lên mảnh đất ấy, dù nó ở rất gần anh, Nhĩ đã nhờ cậu con trai thực hiện giúp mình cái điều khao khát đó. Nhưng rồi cậu ta lại sa vào một đám chơi cờ trên hè phố và có thể lỡ chuyến đò duy nhất trong ngày.-Đưa ra những nghịch lí ấy,nhà văn muốn lưu ý người đọc đến một nhận thức về cuộc đời: cuộc sống và số phậncon người chứa đầy những điều bất thường, những nghịch lí, ngẫu nhiên, vượt ra ngoài những dự định và ước muốn, cả những hiểu biết và toan tính của người ta. Những tình huống nghịch lí trong truyện “ Bến quê” còn mởra một nội dung triết lí nữa, mang tính tổng kết nững trải nghiệm của cả đời người, qua những suy ngẫm của nhân vật Nhĩ “con người ta trên đường đời thật khó tránh được những cái điều vòng vèo hoặc chùng chình” và sự giàu có lẫn mọi vẻ đẹp rất gần gũi như cái bãi bồi bên kia sông hay người vợ tần tảo, giàu tình yêu và đức hi sinh thì phải đến lúc này, khi sắp giã biệt cuộc đời , Nhĩ mới cảm nhận thấm thía.Câu 4 :1- Mở bài: -Gới thiệu bài thơ: Từ những bài thơ của những nhà thơ khác viết về Bác, từ đó giới thiệu bài thơ “Viếng lăng Bác”.-Nêu khái quát giá trị nội I-Đề tài Bác Hồ đã trở thành phổ biến đối với thơ ca Việt Nam hiện đại.TốHữu nhiều lần viết về Bác rất hay từ trong kháng chiến chống Pháp đã đếnthăm nhà Bác, khi Bác qua đời lại “dắt em vào cõi Bác xưa” để theo chânBác.Minh Huệ dựng lại một “đêm Bác không ngủ” ở chiến trường ViệtBắc cách đây hơn nửa thế kỷ. Chế Lan Viên viết “Hoa trước lăng Người”,Thanh Hải từ miên Nam viết “Cháu nhớ Bác Hồ”. Còn Viễn Phương từthành phố Sài Gòn giải phóng, thành phố Hồ Chí Minh thân yêu, ra thăm3dung, nghệ thuật: giọng điệu , cảm xúc , tâm trạng. 2- Thân bài:a/ Cảm hứng bao trùm bài thơvà mạch vận động của tâm trạng nhà thơ:-Cảm hứng: xúc động, thành kính, biết ơn, tự hào, xót đau.-giọng điêu: thành kính , trangnghiêm.-Mạch vận động của cảm xúc đi theo trình tự cuộc vào viếnglăng Bác.b/Phân tích:(theo từng khổ thơ)2. Khổ 2:- Nêu cảm xúc của khổ thơ thứ 2 ? (cảnh đoàn người sắp hàng vào lăng)-Trong 2 câu đầu , em chú ý tới 2 hình ảnh mặt trời. Phân tích sự khác nhau giữa hai hình ảnh đó? Những biên pháp nghệ thuật nào được sử dụng ở đây? Tác dụng của chúng? (nhân hóa mặt trời đi trên lăng; mặt trời trong lăng ẩn dụ - Bác Hồ)-Hai câu thơ tiếp theo lại có kết cấu giống như hai câu trênở chỗ nào? (câu trên là hình ảnh thực, câu dưới là ẩn dụ đẹp, sáng tạo).-Hình ảnh dòng người đi trong thương nhớ và dòng người kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân đẹp và hay ở chỗ nào?lăng Bác và trở về với bài thơ “Viếng lăng Bác”.- Bài thơ với giọng điệu trang trọng , tha thiết đã thể hiện niềm xúc động,tấm lòng của tác giả từ miền Nam mới được giải phóng ra viếng lăng Bác.-Ba khổ cuối của bài thơ :Ngày ngày, mặt trời đi qua trên lăng Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.(HS chép đầy đủ 3 khổ thơ và đúng chính tả)II-a/-Cảm hứng bao trùm bài thơ là niềm xúc động thiêng liêng, thành kính,lòng biết ơn và tự hào pha lẫn nỗi xót đau của tác giả khi viếng lăngBác.Cảm hứng ấy đã chi phối giọng điệu của bài thơ.Đó là giọng thànhkính, trang nghiêm phù hợp với không khí thiêng liêng ở lăng, nơi vị lãnhtụ yên nghỉ.Cùng với giọng suy tư tràm lắng là nỗi đau xót lẫn niềm tựhào.b/ Cảm nhận : Khổ 2 -Mạch vận động của cảm xúc đi theo trình tự cuộc vào lăng viếngBác. Mở đầu là cảm xúc về cảnh bên ngoài lăng, tập trung ở ấn tượng đậmnét về hàng tre bên lăng.Tiếp đó là xúc cảm trước hình ảnh dòng ngườinhư bất tận ngày ngày vào lăng viếng Bác Khổ thơ thứ hai được tạo nêntừ hai cặp câu với những hình ảnh thực và hình ảnh ẩn dụ sóng đôi:Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng,Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.Câu trên là một hình ảnh thực, câu dưới là một hình ảnh ẩn dụ . Nhân hóamặt trời trên lăng đi, thấy. Mặt trời trên lăng là vật thể của tự nhiên tượngtrưng của nguồn ánh sáng, nguồn sống của muôn loài. Mặt trời trong lăngrất đỏ là để chỉ Bác Hồ đang nằm trong lăng. So sánh Bác Hồ với mặt trờiđã được các nhà thơ sử dụng từ lâu:Hồ Chí Minh – ánh thái dương tỏa sáng đời đời ( Lưu Hữu Phước)Người rực rỡ một mặt trời cách mạngMà đế quốc là loài dơi hốt hoảngĐêm tàn bay chập choạng dưới chân người (Tố Hữu – Sáng tháng năm)Nhưng so sánh ngầm Bác Hồ nằm trong lăng với mặt trời rất đỏ trong cáinhìn chiêm ngưỡng hằng ngày của mặt trời tự nhiên là một sáng tạo mớimẻ độc đáo của Viễn Phương. Cùng với từ láy ngày ngày đã góp phầnvĩnh viễn hóa , bất tử hóa hình tượng Bác Hồ trong lòng mọi người, giữathiên nhiên vũ trụ; mặt khác ca ngợi sự vĩ đại, công lao trời biển của Ngườiđối với nhân dân và các thế hệ con người Việt Nam.-Cùng với mặt trời ngày ngày đi qua trên lăng là:Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớKết tràng hoa dâng bảy mươ chín mùa xuânTừ láy ngày ngày ở đầu câu ba được dung như điệp từ (nhắc lại ở câu 1)thể hiện cái hiện tượng đã trở thành qui luật bình thường, đều đặn diễntiến trong cuộc sống của nhân dân Việt Nam: xếp hàng vào lăng viếngBác.Dòng người đi trong thương nhớ là hình ảnh thực, còn câu sau : kết trànghoa dâng bảy mươi chín mùa xuân là một ẩn dụ đẹp và rất sáng tạo củanhà thơ. Ngắm dòng người vào viếng lăng, nhà thơ lại nghĩ đến tràng hoa.Tràng hoa là chuỗi hoa vòng tròn.Tràng hoa này không phải được kết bằngnhững bông hoa bình thường như mọi tràng hoa khác mà đây là một tràng43. Khổ 3:-Về không gian, vị trí điểm nhìn và thời gian ở khổ thơ thư3 khác gì với 2 khổ trên?-Hai câu đầu của khổ thơ đã diẽn tả khung cảnh trong lăng Bác như thế nào?-ở trên nhà thơ sử dụng hình ảnh ẩn dụ mặt trời để chỉ Bác, ở đây lại sử dụng hình ảnh vầng trăng và tiếp theo là trời xanh. Vậy có gì khác nhau giữa các hình ảnh ẩn dụ, so sánh ấy? Lí giải? (phân tích hình ảnh ẩn dụ “trời xanh”)hoa bất tận, mà mỗi đóa hoa là hoa thật sự của đời, hoa – con người – màBác đã tạo nên trên đất nước này, trong cuộc sống bảy mươi chín mùaxuân của Bác.(bảy mươi chín mùa xuân – hoán dụ- 79 tuổi , cuộc đời Bácđẹp như những mùa xuân).Tố Hữu viét trong bài Theo chân Bác:Xin nhớ từ đây, nhớ lại ngàyBác Hồ từ giã cõi Hôm nayBảy mươi chín tuổi xuân trong sángVào cuộc trường sinh nhẹ cánh bay. Trong hai dòng thơ Viễn Phương đã có một sự liên tưởng đầy sáng tạo,xuất phát từ một tình cảm yêu kính chân thành , thể hiện được tấm lòngthành kính của nhân dân ta đối với Bác Hồ.- Khổ3:-Về không gian, vị trí điểm nhìn và thời gian ở từng khổ thơ đều có sự dichuyển theo bước chân người đi viếng. Khổ 1,chợt đến nhìn bao quát khulăng Bác, với hàng tre trong buổi sớm mờ sương. Khổ 2,nhập vào dòngngười xếp hàng vào lúc mặt trời lên, nắng lên. Khổ3, diễn tả cảm xúc vàsuy nghĩ của tác giả khi vào trong lăng:Bác nằm trong giấc ngủ bình yênGiữa một vầng trăng sáng dịu hiềnCâu thơ diễn tả chính xác và tinh tế sự yên tĩnh, trang nghiêm và ánh sángdịu nhẹ, trong trẻo của không gian trong lăng Bác. Có cảm giác như vị chagià dân tộc đang nằm nghỉ ngơi nmột chút sau những giờ làm việc miệtmài . Canh cho giấc ngủ ấy là “một vầng trăng sáng dịu hiền”. Nhưng saolại là vầng trăng? Có lí do cho sáng tạo của nhà thơ: ánh sáng chiếu tỏatrong lăng là thứ ánh sáng xanh xanh, dìu dịu như ánh trăng. Nhưng lí doquan trọng hơn là: nhà thơ nhớ rằng Bác vốn rất yêu trăng, Bác từng ngắmrất nhiều vầng trăng, làm nhiều thơ về trăng. Trăng đã từng đến với Bácgiữa chốn tù đày, đến giữa “cảnh khuya” của núi rừng Việt Bắc; trăng khiđi thuyền trên sông Đáy, khi “trung thu trăng sáng như giương”, khi“rằm xuân lồng lộng trăng soi”, Nhưng có bao giờ Bác được một lúclòng trí thảnh thơi để thật sự đến cùng trăng. Bởi khi thì “trong tù khôngrượu cũng không hoa”, khi thì “việc quân đang bận”, khi thì mải “nhớthương nhi đồng” Chỉ có bây giờ, trong giấc ngủ bình yên này thôi , Bácmới thật sự cùng trăng, để trăng cùng Bác. Hình ảnh vầng trăng dịu hiềngợi nghĩ đến tâm hồn cao đẹp, trong sáng của Bác. Hình ảnh “vầng trăngsáng dịu hiền” dụng ý nhà thơ còn muốn tạo ra một hệ thống hình ảnh vũtrụ để ví với Bác. Người có lúc như mặt trời ấm áp, có lúc dịu hiền nhưánh trăng. Bác của chúng ta là vậy.”Mặt trời”, “vầng trăng”, “trời xanh”đó là những cái mênh mông bao la của vũ trụ được nhà thơ ví như cái baola rộng lớn trong tình thương của Bác. Đó cũng là biểu hiện sự vĩ đại, rựcrỡ, cao siêu của con người và sự nghiệp của Bác.-Dường như Bác vẫn còn ở cùng ta trong giấc ngủ bình yên; nhưng lí trí lạinhắc đến sự thật của cảnh chia li âm dương đôi ngả. Sự hòa trộn tình cảmvà lí trí đó tạo nên hình ảnh thơ tượng trưng nói tới sự mất mát và thươngnhớ đặc biệt:Vẫn biết trời xanh là mãi mãiMà sao nghe nhói ở trong tim“Trời xanh” là hình ảnh ẩn dụ, Bác vẫn còn mãi với non sông đấtnước,như trời xanh là mãi mãi (Tố Hữu), Bác đã hóa thành thiên nhiên baola (trời xanh), một thiên nhiên trường tồn (mãi mãi).Bác không mất, Báccòn sống với đất nước thiên nhiên. Dù vẫn tin như thế nhưng không thể53. Khổ 4:-Tâm trạng của nhà thơ khi phải rời lăng, trở vè miền namđã thẻ hiện như thế nào? (luyến tiếc, thương trào nước mắt)-Ước nguyện của nhà thơ khi sắp về Nam là gì? Điệp ngữ muốn làm có tác dụng gì?-Hình ảnh cây tre ở đây có gì khác với hình ảnh cây tre ở khổ đầu?III- KL;- Nêu ngắn gọn chủ đề ( niềm xúc động tràn đầy và lớn lao, tình cảm thành kính, sâu sắc và cảm động của tg – cũng là của đồng bào miền Nam khi viếng lăng Bác)-Những nét đặc sắc nghệ thuật? (Giọng điệu , thể thơ, hình ảnh )không đau xót vì sự ra đi của Người.Nỗi đau xót được nhà thơ biểu hiện cụthể, trực tiếp:Mà sao nghe nhói ở trong tim!Một từ “nhói” của nhà thơ nói hộ ta nỗi đau đớn, nỗi đau vượt lên mọi lílẽ, mọi lập luận của lí trí.“Mà sao nghe nhói trong tim” nỗi đau như hàng ngàn mũi kim đâm vàotrái tim thổ thức của tác giả. Đó là sự rung cảm chân thành của nhà thơ. Khổ 4:Cuối cùng dẫu xót đau đến mấy, cuộc chia biệt cũng phải xảy ra:Mai về miền Nam thương trào nước mắtMột tiếng “thương” của miền Nam là trọn vẹn tình cảm của người miềnNam đối với Bác. “Thương” ấy là yêu, là kính yêu, là quí trọng cả cuộc đờicao thượng và vĩ đại của Bác đã giành hết cho nước, cho dân; ấy là cảmđộng đến xót xa, ấy là xót đau vì nỗi đau mất Bác. Thương, thương đếntrào nước mắt, thật đúng là tình thương của nhân dân Việt Nam, nhân dânmiền Nam đối với Bác.-Cùng với niềm thương trào nước mắt ấy, những lời lẽ tự nguyện cũng tràodâng trong tâm trí:Muốn làm con chim hót quanh lăng BácMuốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đâyMuốn làm cây tre trung hiếu chốn nàyNhà thơ muốn hóa thân thành con chim hót quanh lăng Bác để làm vuiBác, thành bông hoa tỏa hương để đem hương thơm tỏa lên hồn Bác, thànhcây tre trung hiếu để thể hiện tình cảm thủy chung của một người con vớicha ( hiếu), một người đân đối với nước (trung) .Điệp ngữ “muốnlàm muốn làm muốn làm” thể hiện nguyện vọng thật chân thành,mãnhliệt .Tất cả nguyện ước đều hướng về Bác, muốn gần Bác mãi mãi, muốnlàm Bác vui , muốn canh giấc ngủ của Bác.Hình ảnh cây tre lại xuất hiện ở câu thơ cuối bài, với một nét nghĩa bổsung:cây tre trung hiếu. Sự lặp lại như vậy đã tạo cho bài thơ có kết cấuđầu cuối tương ứng . Song không còn hàng tre khách thể mà đã hòa tanvào chủ thể . Ý nguyện của chúng ta hòa trong ý nguyện nhà thơ:làm câytre trung hiếu mãi mãi bên người.III- Kết luận:Cả ba khổ thơ , khổ nào cũng trào dâng một niềm thương nhớ bao la là xótthương vô hạn. Tình cảm với Bác chỉ có thể là tình cảm cao cả, nâng caotâm hồn con người.Bằng cách sử dụng điêu luyện những biện pháp tu từnhất là những hình ảnh ẩn dụ đẹp đẽ, trang nhã, tác giả đã thể hiện tìnhcảm ngọt ngào đằm thắm lại rất giản dị chân thành đối với Bác . “Viếnglăng Bác” của Viễn Phương là đóng góp quí vào kho tàng thi ca viết về HồChủ Tịch, lãnh tụ vĩ đại và kính yêu của dân tộc.6