Kiến Vương Hay Kiến Dương Là Con Gì? | Gì Cũng Biết

Phân họ Kiến vương (thường bị viết sai là kiến dương, do phương ngữ miền Nam không phân biệt giữa âm d và v) là một phân họ bọ cánh cứng trong họ Bọ hung Scarabaeidae.

Một số loài trong phân họ này có kích thước lớn và hình dạng khủng khiếp. Các loài nổi tiếng như Chalcosoma atlas, Xylotrupes ulysses’),Megasoma elephas, Oryctes nasicornis (kiến vương châu Âu, Hercules Beetle (Dynastes hercules), Japanese Rhinoceros Beetle haykabutomushi (Allomyrina dichotoma), Ox Beetle (Strategus aloeus) và Kiến một sừng (Dynastes tityus).

Trên cây dừa có nhiều loài Kiến Vương gây hại, nhưng tại Việt Nam và các quốc gia Á châu chỉ thấy 2 loài xuất hiện nhiều và gây hại quan trọng là:

– Kiến Vương Một Sừng: Oryctes rhinoceros Linneus

– Kiến Vương Hai Sừng: Xylotrupes gideon Linneus

Cả hai loài trên thuộc họ Bọ Hung (Scarabaeidae), bộ Cánh Cứng (Coleoptera).

Phân bố và ký chủ

Trong hai loài trên thì loài Kiến Vương Một Sừng Oryctes rhinoceros là gây hại quan trọng cho cây dừa và xuất hiện ở Việt Nam cũng như hầu hết các quốc gia trồng dừa trên thế giới, còn loài Kiến Vương Hai Sừng Xylotrupes gideon chỉ gây hại lẻ tẻ cho cây dừa. Ngoài dừa, các loài Kiến Vương còn gây hại trên cây chà là, cây lá buông, khóm, mía, cam, quít…

Đặc điểm hình thái và sinh học

Kiến Vương Một Sừng: Oryctes rhinoceros Linnaeus

Thành trùng màu nâu đậm hoặc đen, thân và cánh rất cứng. Chiều dài thân từ 30 đến 50 mm, rộng từ 14-21 mm. Trước đầu có một sừng mọc ngược ra phía sau giống như sừng tê giác. Chân rất khỏe và 2 bên đốt chày là những gai bén nhọn. Thành trùng đực có kích thước cơ thể nhỏ hơn con cái và cuối bụng có nhiều lông dày màu nâu đỏ. Thành trùng cái có thể sống đến 3 tháng và đẻ từ 70-140 trứng.

Trứng hình thon, dài khoảng 3 mm, màu trắng khi mới đẻ và chuyển sang màu xám khi sắp nở. Thời gian ủ trứng từ 8-15 ngày, trung bình 11 ngày.

Ấu trùng thường có dạng cong hình chữ C, thân màu xám tro với nhiều lông nhỏ màu nâu trên lưng, đầu màu nâu, chân ngực rất khỏe. Ấu trùng Kiến Vương Một Sừng có 4 tuổi, phát triển trong thời gian từ 4 – 6 tháng. Lớn đủ sức cơ thể ấu trùng có thể dài từ 6-14 cm.

Nhộng có màu nâu, dài từ 5-9 mm, nhộng phát triển trong thời gian từ 14 – 30 ngày và được hình thành trong xoang nằm dưới mặt đất.

Kiến Vương Hai Sừng: Xylotrupes gideon Linnaeus

Thành trùng Kiến Vương Hai Sừng có hiện tượng dị hình giữa cá thể đực và cá thể cái. Cá thể cái hoàn toàn khác với cá thể đực về hình dạng tổng quát bên ngoài, màu sắc, độ bóng, có sừng hoặc không có sừng và thành trùng cái thường nhỏ hơn thành trùng đực.

Thành trùng đực màu nâu đỏ bóng láng, chiều dài cơ thể từ 3,5 – 6 cm, rộng từ 2 đến 3 cm. Đầu có 2 sừng cong hướng về nhau, giống như vòng tròn phía trước đầu, 2 sừng này có thể dài hoặc ngắn, đỉnh của 2 sừng chẻ đôi.

Thành trùng cái không sừng, màu nâu đen, cánh không bóng. Chiều dài cơ thể từ 3 – 4 cm. Phần lưng đốt ngực thứ nhất bầu tròn, 2 bên dẹp về phía trước. Râu đầu dạng hình lá lợp màu vàng, đốt thứ nhất dài, có 2 hàng lông cứng ở 2 bên; đốt thứ hai có nhiều lông cứng, 3 đốt sau cùng to và dẹp.

Cánh trước của Kiến Vương Hai Sừng không che phủ hết thân. Trên cánh có nhiều chấm lõm nhỏ, các chấm này ở con cái sâu hơn con đực.

Chân nhiều lông, có nhiều chấm lõm, đốt chày chân trước cũng lõm tạo thành răng cưa như Kiến Vương Một Sừng. Đốt chày chân sau và chân giữa có 3 gai nhọn, cuối đốt chày cũng có 4 gai nhọn mọc quanh giống như Kiến Vương Một Sừng nhưng nhọn hơn. Đốt bàn lớn và dài hơn của Kiến Vương Một Sừng.

Mặt bụng có nhiều lông màu nâu nhạt nhưng ít hơn của Kiến Vương Một Sừng. Ấu trùng và nhộng của Kiến Vương Hai Sừng có hình dáng và kích thước tương tự Kiến Vương Một Sừng.

Thời gian trung bình của một thế hệ kến vương khoảng 6 tháng.

>> Xem thêm về Kiến Vương hay Kiến dương

Share this:

• Twitter
• Facebook

Like Loading...

Related