Kỹ Thuật Chăn Nuôi Bò Sữa

Chăn nuôi bò sữa hiện nay ở Việt Nam chưa được nhân rộng mà chủ yếu chỉ chăn nuôi theo mô hình của các hộ gia đình nhỏ lẽ. Nếu chỉ nuôi với số lượng vài con như vậy thì khó có thể đem lại nguồn kinh tế cao và thu nhập ổn định cho gia đình được, một phần do chi phí đầu tư cao và điều kiện khí hậu gặp khó khăn. Tuy nhiên bò sữa là giống vật nuôi mang lại kinh tế rất cao cho bà con phát triển theo mô hình chăn nuôi trang trại. Do đó hôm nay kỹ thuật nông nghiệp sẽ chia sẻ tới bà con kỹ thuật chăn nuôi bò sữa để bà con có thể áp dụng tốt cho việc chăn nuôi bò sữa của gia đình mình.

Chọn giống và phối giống

Chọn giống

Như bà con cũng biết trong chăn nuôi bò sữa, việc chọn đúng giống, giống tốt phù hợp với điều kiện sinh thái của từng vùng chính là yếu tố quyết định tới năng suất sữa sau này.

• Con giống sẽ quyết định tới 40% sản lượng sữa.
• Thức ăn chiếm 30%.
• Nuôi dưỡng chăm sóc chiếm 30%.

Trước khi chọn con giống bà con nên tìm đến những chuyên gia có kinh nghiệm nuôi bò sữa lâu năm để được tư vấn cách chọn con giống tốt nhất.

Khi chọn con giống, bà con phải chọn những con không bị bệnh tật, khỏe mạnh và cần căn cứ vào một số tiêu chuẩn sau đây:

Đặc điểm ngoại hình

• Bò phải có ngoại hình cân đối.
• Da mỏng, lông thưa, đầu thanh, cổ nhỏ.
• Mông nở, không dốc.
• Bốn chân khỏe, thẳng, móng ngắn, đều.
• Bụng to (chứng tỏ bò có thể ăn nhiều thức ăn thô).

Đối với bò đã và đang cho sữa thì bà con cần căn cứ vào

• Tốc độ giảm sữa thấp, thời gian cho sữa kéo dài.
• Tính tình hiền lành, dễ vắt sữa, tia sữa nhẹ, tạp ăn, ít bệnh tật.
• Lên giống rõ rệt, phối giống dễ đậu thai.

Cách chọn bò giống hậu bị (bò tơ) tốt

• Chọn con của bò mẹ cao sản và bố tốt (thừa hưởng di truyền).
• Sinh trưởng phát triển tốt, lên giống lần đầu trước 14 tháng tuổi.
• Chu kỳ lên giống đều đặn, khối lượng lúc 14 tháng tuổi (đối với bò F1,F2) phải đạt trung bình trên 220kg.
• Thân hình cần đối, không quá gầy, không quá mập.
• Không chọn những con bò còi cọc, bụng cóc, lông xù, da dày và khô cứng.
• Vị trí núm vú đều nhau, da bầu vú có nhiều nếp gấp.
• Không chọn con cái sinh đôi cùng bê đực.

Cách chọn bầu vú tốt

• Bầu vú phải to, nở đều và không sệ quá đầu gối.
• Núm vú to vừa phải và cách đều nhau, không quá dài cũng không quá ngắn.
• Tĩnh mạch bụng to và kéo dài từ vú lên tới gần nách, tĩnh mạch trên bầu vú nổi rõ và chằng chịt.
• Bầu vú khi nắn vào thấy mềm (vú da), trước khi vắt thì căng to nhưng sau khi vắt thì xẹp sẽ nhiều sữa.
• Bầu vú khi sờ vào thấy cứng (vú thịt), trước khi vắt thì căng to nhưng sau khi vắt vẫn còn to sẽ ít sữa.
• Các bầu vú trước và sau phân chia rõ ràng nhưng không quá thắt, hai thùy sau to hơn hai thùy trước.

Chú ý: Bò càng già thì bầu vú càng xệ, núm vú càng to, nhiều bò có núm vú gọn, nhỏ nhưng năng suất sữa cao.

Những sai sót mà bà con thường gặp khi chọn giống bò sữa

• Không rõ nguồn gốc, lai lịch.
• Không rõ tiền sử về bệnh tật và khả năng cho sữa.’
• Quan tâm đến màu lông, đốm, khoáy hơn là bầu vú.
• Chọn giống dựa theo tiêu chuẩn của bò thịt và bò cày kéo.

Tầm vóc và khối lượng

• Đối với bò Hà Lan thuần từ 3 – 4 tuổi sẽ có trọng lượng trung bình từ 450 – 500kg/con.
• Đối với bò Hà – Việt từ 3 – 4 tuổi sẽ có trọng lượng trung bình từ 350 – 390kg/con.
• Đối với bò Lai Sind từ 3 – 4 tuổi sẽ có trọng lượng trung bình từ 280 – 320kg/con.

Ngoài ra bà con có thể xác định thể trọng bò sữa theo 2 công thức

• Công thức Kaxinlo: P (kg) = Vòng ngực (m) x Dài thân chéo (m) x 87,5
• Công thức D.W Jonson:P (kg) = (Vòng ngực x Dài thân chéo) / 10.800

Di truyền

Giống bố mẹ tốt, sản lượng sữa cao, chu kỳ sữa kéo dài, khỏe mạnh.

Khả năng cho sữa

Chu kỳ khai thác sữa

• Đối với bò Hà – Việt thời gian cho sữa từ 270 – 300 ngày.
• Đối vời bò lai Sind thời gian cho sữa từ 240 – 270 ngày.

Năng suất sữa trung bình

• Đối với bò Hà – Việt sẽ cho năng suất sữa trung bình từ 8 – 10kg/ngày
• Đối với bò lai Sind sẽ cho năng suất sữa trung bình từ 6 – 8kg/ngày.

Ngoài ra điều kiện bên ngoài môi trường, khí hậu chuồng nuôi, cách bà con chăm sóc nuôi dưỡng và cách vắt sữa cũng có ảnh hưởng đến thành phần và sản lượng sữa.

Phương pháp phát hiện động dục và phối giống

Thời gian động dục và thời điểm phối giống cho bò

Thời gian động dục kéo dài từ 18 – 36 giờ, sau khi đẻ 20 – 30 ngày thì cho bò lên giống trở lại.Thời điểm lên giống tốt nhất rơi vào lần động dục thứ 2 tức là 45 – 60 ngày sau khi đẻ (chu kỳ động dục 21 ngày). Đối với những con bò có sản lượng sữa cao thì bà con nên phối giống vào tháng thứ 3 hoặc thứ 4 để kéo dài chu kỳ vắt sữa.

Triệu chứng bò động dục

• Bò ít ăn, năng suất sữa giảm.
• Bò thường nhảy lên lưng con khác hoặc để con khác nhảy lên lưng ( nếu con ở dưới đứng yên thì bản thân con đó đang lên giống, nếu con ở dưới chạy thì con nhảy lên lại là con lên giống, có những trường hợp cả 2 con đều lên giống).

Biểu hiện của cơ quan sinh dục

• Âm hộ sưng đỏ, chảy nước nhờn bên trong, nước nhờn lỏng sau đó đặc dần.
• Nếu bà con kiểm tra bên trong sẽ thấy tử cung cứng hơn lúc bình thường, noãn sào to lên sau khi trứng rụng, trứng chỉ sống được trong khoảng thời gian từ 6 – 10 giờ).

Xác định thời điểm phối giống, thời gian rụng trứng

• Thời gian trứng rụng khoảng 10 – 12 giờ sau khi kết thúc động dục.
• Tinh trùng sống trong cơ quan sinh dục của bò cái khoảng 12 – 18 giờ.

Vì vậy bà con cần phải phố giống cho bò lúc bò cái chảy nước nhờn keo và đục, âm hộ sưng và chuyển màu đỏ sẫm.

Sự biểu hiện động dục của bò cái trong chu kỳ động dục ( gồm có 4 giai đoạn)

Giai đoạn 1

Đây là giai đoạn trước khi động dục

• Thời gian kéo dài 3 ngày.

Biểu hiện hành vi tính dục

• Khi nhốt trong chuồng: Con vật ngửi hơi bò cái bên cạnh, người nuôi và người vắt sữa.
• Khi chăn thả: Con vật sẽ tách ra khỏi đàn và quan sát sự vật xung quanh.
• Triệu chứng lâm sàng: Phù âm hộ và sung huyết niêm mạc âm đạo.

Giai đoạn 2

Đây là giai đoạn động dục

• Thời gian kéo dài khoảng 1 – 2 ngày.

Biểu hiện hành vi tính dục

• Khi nhốt trong chuồng: Con vật sẽ kêu rống, quan sát xung quanh, kém ăn, đánh hơi bò cái bên cạnh và muốn nhảy lên con khác.
• Khi chăn thả: Con vật sẽ kêu rống, kém ăn, tìm kiếm đánh hơi hoặc đi theo con khác. Có các phản xạ ôm và cọ sát.
• Triệu chứng lâm sàng: Âm hộ con vật bị xung huyết và chảy dịch, cong lưng, hậu môn co giãn, đuôi phe phẩy từng lúc, dịch nhờn có màu trong suốt và khô đóng thành từng lớp ở quanh vùng hậu môn và mặt trong của đuôi.

Giai đoạn 3

Đây là giai đoạn sau khi động dục

• Thời gian kéo dài khoảng 4 ngày.

Biểu hiện hành vi tính dục

• Khi nhốt trong chuồng: Yên tĩnh tính dục, đôi khi nhảy bất thường lên con khác như động dục.
• Khi chăn thả: Âm hộ trở lại bình thường, ở một số con sẽ có hiện tượng xuất huyết sau khi động dục (thường thấy nhất ở bò tơ nhiều hơn bò cái cơ bản).

Giai đoạn 4

Đây là giai đoạn bò sữa nghỉ ngơi

• Thời gian khoảng 4 ngày.

Biểu hiện tính dục

• Khi nhốt trong chuồng: Con vật ăn uống, đi lại như bình thường nhưng đôi khi lại nhảy lên con khác.
• Khi chăn thả: Đôi khi có sự nhảy bất thường lên con khác.
• Triệu chứng lâm sàng: Âm hộ nhăn nheo, niêm mạc có màu hồng nhạt, bề mặt không bóng nhẵn, niêm mạc hôi.

Phương pháp phối giống cho bò

xem thêm: Kỹ thuật tạo ra nhiều bê cái trong chăn nuôi bò sữa

Có hai phương pháp phối giống cho bò sữa hiện nay được sử dụng phổ biến ở Việt Nam

• Phối giống trực tiếp: Cho bò đực nhảy trực tiếp lên bò cái nhưng cách phối này ít lấy được giống tốt và hay bị lây truyền các bệnh đường sinh dục. Thông thường người ta chỉ áp dụng cách phối này đối với bò tơ mới trưởng thành có trọng lượng nhỏ hoặc bò khó phối giống.
• Phối giống nhân tạo: Dùng tinh đông viên hoặc tinh lỏng đã chế sẵn để đưa vào tử cung của bò cái. Đây là phương pháp phối giống tốt và an toàn nhất hiện nay giúp chúng ta có thể chọn giống theo đúng yêu cầu chăn nuôi phù hợp với giống bò mẹ để cho ra đàn bò con có chất lượng tốt.

Chăm sóc và đỡ đẻ cho bò sữa

Bò cái sắp đẻ sẽ tách ra khỏi đàn 15 ngày trước khi đẻ, bà con cần phải theo dõi thường xuyên để có thể can thiệp kịp thời nếu có biến cố xảy ra.

Hiện nay, thông thường người ta sẽ để bò đẻ tự nhiên, nếu trong khoảng thời gian 2 – 3 giờ mà bò cái vẫn chưa đẻ được thì mới phải can thiệp vào. Thời gian mang thai của bò là 9 tháng 10 ngày nhưng cũng có nhiều trường hợp chênh lệch thời gian từ 5 – 6 ngày.

Vật tư đỡ đẻ cần chuẩn bị

• Bà con chuẩn bị nước muối 10% hoặc thuốc tím 0,1%.
• Cồn iod sát khuẩn hoặc Cồn 750.
• Xà bông, rơm, cỏ khô…
• Ngoài ra bà con nên chuẩn bị một số loại thuốc thú y để có thể can thiệp vào quá trình bò đẻ như: Oxytocin, Vitamin C, Camphora.

Phương pháp đỡ đẻ

• Bà con sát trùng cồn bằng tay, tắm rửa cho bò sạch sẽ nhất là ở phần mông và âm hộ.
• Kiểm tra xem thai thuận hay thai nghịch (nếu là thai thuận thì đầu và 2 chân trước sẽ hướng ra ngoài, còn với mọi tư thế khác thì là thai nghịch, khi thai nghịch bà con cần phải sửa lại tư thế thai hay phải chuẩn bị để có thể can thiệp kịp thời khi bò đẻ).

Trước khi bò đẻ thì bọc ối vỡ, bò rặn và thai lọt ra ngoài. Nếu bò mẹ yếu thì bà con cần phải kéo thai (lợi dụng lúc bò rặn mới kéo) hoặc bà con có thể kích thích cho bò rặn bằng cách chích mỗi con khoảng  100 – 150 UI Oxytocin (liều lượng tiêm tùy thuộc vào trọng lượng cơ thể bò) chia làm 2 – 3 lần tiêm, mỗi lần tiêm cách nhau ít nhất 30 phút. Bà con lưu ý phải tham khảo hướng dẫn sử dụng trên bao bì sản phẩm để tránh tiêm quá liều cho phép, bởi vì Oxytocin khi tiêm quá liều sẽ khiến cho bò mẹ rặn quá mức dẫn đến bể tử cung.

Bê mới lọt lòng nên để cho bò mẹ tự liếm, nếu bò mẹ không liếm thì bà con phải dùng khăn lau khô và bóc móng cho bê đứng, rốn cắt cách bụng 15cm (sát trùng bằng Cồn Iod cho đến khi cuống rốn khô). Bò đẻ xong bà con nên cho bò uống nước hòa cám và muối để bổ sung dinh dưỡng cho cơ thể bò. Sau khoảng thời gian 1 – 2 giờ bê bắt đầu cứng cáp thì cho bê con bú sữa đầu.

Giai đoạn hậu sản

• Bà con nên cho bò ăn thức ăn bồi dưỡng và thức ăn xanh non.
• Dùng bock rửa tử cung bò bằng nước sát trùng khoảng 3 – 4 ngày đầu để ngừa viêm nhiễm.

Chế độ vắt sữa

• Những ngày đầu bò mới đẻ thông thường bầu vú còn cương cứng do đó lúc vắt sữa bà con phải lấy nước nóng chườm bầu vú bò cho mềm lại, đồng thời tăng cường xoa bóp 3 – 4 lần/ngày cho đến khi bầu vú bò mềm hẳn trở lại thì lúc đó sản lượng sữa của bò mới tăng dần lên được.
• Bà con cần phải thực hiện chế độ này thường xuyên và liên tục trong thời gian khoảng 10 ngày. Nếu sữa bò khi vắt ra có màu hồng thì bà con phải giảm lượng thức ăn tinh lại.

Chăm sóc và nuôi dưỡng bò sữa

Nuôi dưỡng bê từ 1 ngày tuổi cho đến bò trưởng thành

Bê từ 0 – 7 ngày tuổi

• Trong thời gian 7 ngày đầu sữa mẹ rất quan trọng vì có chứa Colostrum là thành phần có chất kháng thể và chất dinh dưỡng cao nên bà con cần phải cho bê con bú sữa đầu từ sớm (lưu ý không được hòa chung sữa mẹ với sữa có bán trên thị trường).
• Đối với bò mẹ khai thác sữa thì bà con không nên cho bê con bú trực tiếp mà phải vắt sữa ra xô rồi mới tập cho bê con uống để tránh tình trạng sau này bò mẹ phản ứng lại với phản xạ mút vú sẽ gây khó khăn cho việc vắt sữa sau này.

Cách cho bê uống sữa

• Lúc đầu bê con sẽ chưa biết uống sữa nên bà con cần phải nhúng ngón tay vào sữa rồi bỏ vào miệng cho bê con mút.
• Sau đó từ từ kéo dần ngón tay xuống xô sữa, khi đó bê con mút ngon tay sẽ mút luôn cả sữa trong xô vào miệng.
• Tập dần dần trong khoảng thời gian 3 – 4 ngày thì bê sẽ quen dần và tự động uống được sữa trong xô đựng.
• Khẩu phần sữa khoảng 5 – 6kg/ngày và tùy thuộc vào trọng lượng cơ thể của bê con.

Ưu điểm của cách cho bê uống sữa như này là vừa nhanh, vừa giúp cho việc vệ sinh xô chậu dễ dàng, tiết kiệm chi phí.

Bê từ 8 – 120 ngày tuổi

Khoảng thời gian đầu ngoài sữa làm thức ăn chính thì bà con nên tập cho bê con ăn cỏ non, cám để bê sớm phát triển dạ cỏ. Bê 4 tháng tuổi là giai đoạn chuẩn bị cai sữa nên bà con cần phải bổ sung thêm đạm, khoáng vi lượng và đa lượng vào khẩu phần ăn.

Khẩu phần sữa từng ngày tuổi trong giai đoạn này:

• Bê từ 8 – 30 ngày tuổi thì lượng sữa trung bình một ngày khoảng 6kg.
• Bê từ 30 – 60 ngày tuổi thì lượng sữa trung bình một ngày khoảng 4kg.
• Bê từ 60 – 90 ngày tuổi thì lượng sữa trung bình một ngày khoảng 2kg.
• Bê từ 90 – 120 ngày tuổi thì lượng sữa trung bình một ngày khoảng 1kg.

Tùy vào điều kiện chăm sóc của mỗi hộ chăn nuôi mà ta có thể thay thế từ từ một phần sữa bằng cháo bắp hay cháo tấm… Nếu cho ăn mà bê bị tiêu chảy thì phải cân đối lại khẩu phần ăn cho hợp lý.

Giai đoạn bê cai sữa đến giai đoạn bò tơ

Đây được xem là giai đoạn chuyển tiếp rất quan trọng, ngoài kỹ thuật chăm sóc và các yếu tố lây truyền bệnh từ bên ngoài thì sự phát triển của cơ thể bê cũng ảnh hưởng trực tiếp đến tuổi thành thục và sản lượng sữa sau này. Do đó việc chăm sóc nuôi dưỡng, chế độ ăn uống, tắm chải, vận động phải được thực hiện tốt và theo đúng quy trình kỹ thuật nghiêm ngặt.

Khẩu phần ăn của bò giai đoạn này bao gồm:

• Thức ăn tinh: Cám hỗn hợp (16 – 18% protein).
• Từ 4 – 12 tháng tuổi thì cho ăn từ 0,6 – 0,8 kg/con/ngày.
• Bò tơ thì cho ăn 1 – 1,2kg/con/ngày.

Ngoài thức ăn tinh thì bà con cần phải bổ sung thêm: Mật, muỗi, urea, những loại thức ăn này thường được bổ sung vào mùa nắng, cỏ khô sẽ không cung cấp đủ chất dinh dưỡng nên bà con cần phải bổ sung thêm chất dinh dưỡng cho bò bằng cách hòa tan các loại thức ăn trên vào nước rồi tưới vào cỏ khô.

Đối với Urea chỉ bổ sung cho bò từ 9 – 12 tháng tuổi với lượng 15 – 20g/con và chia làm 3 lần/ngày.

Đối với thức ăn thô như cỏ, rơm thì có thể cho bò ăn tự do.

Nuôi dưỡng và vắt sữa

Yêu cầu chung của quá trình này

• Bò phải cho sản lượng cao.
• Động dục sớm.
• Trạng thái sức khỏe tốt.

Khẩu phần ăn bao gồm 2 phần:

• Khẩu phần sản xuất: 0,4 đơn vị thức ăn cho 1kg sữa (1 đơn vị thức ăn = 1kg cám hỗn hợp).
• Khẩu phần duy trì: 0,1 đơn vị thức ăn cho 100 kg thể trọng bò.

Trên thực tế hiện nay ta chỉ cung cấp cám cho khẩu phần sản xuất, còn đối với khẩu phần duy trì thì ta cung cấp bằng cỏ, mật…

Thức ăn xanh có thể cho bò ăn tự do (tương đương với 10% trọng lượng cơ thể).

xem thêm: giống cỏ nuôi bò sữa

Lượng nước trung bình 1 ngày cho một con bò trung bình từ 40 – 50 lít. Với bò sữa có sản lượng cao thì lượng nước phải nhiều hơn từ 100 – 120 lít nước một ngày.

Vào mùa khô bà con cần phải bổ sung thêm năng lượng (rỉ mật) và đạm (Urea 60 – 80g/con/ngày chia làm 3 lần trong ngày).

Những quy định về vắt sữa

• Phải vắt sữa đúng giờ, cố định người vắt để không làm bò sợ khi gặp người lạ.
• Trong quá trình vắt sữa phải giữ yên lặng, không hút thuốc, không gây cảm giác khó chịu cho bò.
• Người vắt sữa phải rữa tay sạch sẽ, móng tay phải cắt ngắn để không làm trầy xước vú bò, khi vắt sữa phải đeo khẩu trang và người vắt không mắc những bệnh truyền nhiễm.
• Chuồng trại và những dụng cụ vắt sữa phải sạch sẽ, hợp vệ sinh.
• Nếu trong đàn bò nhiều con thì bà con nên ưu tiên vắt sữa bò cao sản trước, sau đó với đến bò trung sản và cuối cùng là bò thấp sản.
• Bò không bị viêm vú vắt trước, bò bị viêm vú thì vắt sau.
• Trong 1 con bò bị viêm vú thì vú nào không viêm vắt trước, vú nào viêm vắt sau. Lưu ý sữa bò viêm vú khi vắt ra không được sử dụng.
• Sữa bò trong 10 – 15 ngày đầu sẽ có nhiều kháng thể và hàm lượng dinh dưỡng cao nên bà con chỉ cho bê con uống và không được pha lẫn với các loại sữa khác có bán trên thị trường.
• Không được sử dụng sữa mới vắt từ gia súc mới tiêm kháng sinh trong vòng 24 giờ, gia súc chích vắc-xin nhiệt than trong vòng 15 ngày.

Quy trình vắt sữa

• Đầu tiên bà con đưa bò vào vị trí vắt sữa, cho bò ăn thức ăn tinh theo khẩu phần tiêu chuẩn.
• Cố định cổ và cột chân bò. Người vắt sữa phải ngồi đúng tư thế vắt sữa (đứng bên phải xô, xô vắt sữa phải để đằng trước mặt).
• Rửa vú bò bằng nước sạch rồi dùng khăn lau cho khô.
• Trước khi vắt sữa vào xô đựng, bà con cần phải thử vắt mỗi vú vài tia sữa đầu ra một miếng vải màu đen (nếu sữa có cặn lợn cợn là bị viêm).

Xoa kích thích vú bò

Mục đích làm cho bò có cảm giác dễ chịu, kích thích sữa xuống và bò sẽ bình tĩnh giúp cho bà con vắt sữa dễ dàng hơn.

Cách làm

Ngón trỏ đến ngón út nắm giữa 2 bầu vú bên trái của bò, ngón cái làm chuyển động đều toàn thân bầu vú trái. Sau đó hai nửa bàn tay chuyển sang bầu vú bên phải, ở đây hai ngón cái nắm ở bầu vú bò và hai bàn tay làm chuyển động tròn theo bầu vú tạo cảm giác dễ chịu và gây kích thích cho con vật bình tĩnh đứng yên.

Cách vắt (Vắt nắm khoảng 70 – 90 nắm/phút)

Trước hết bà con dùng ngon cái và ngón trỏ để thích chặt phần cơ vú để sữa không bị chảy ngược trở lại bầu vú rồi sau đó thích chặt các ngón còn lại để sữa chảy vào bầu vú, ngón út sẽ để cách bầu vú khoảng 0,5cm. Khi sữa chảy ra khỏi núm thì ngón cái, ngón trở và các ngón khác mới lần lượt buông.

Dưới áp lực của áp suất sữa trong bầu vú thì bầu sữa sẽ dẫn dần sữa xuống núm vú và các thao tác vắt sữa sẽ lặp lại như ban đầu, 1 lít sữa bà con vắt  trong vòng 1 phút là vừa.

Thứ tự vắt đối với các núm vú cũng rất quan trọng do nó ảnh hưởng tới sản lượng sữa. Do đó quy tắc vắt sữa tốt nhất là bà con nên vắt chéo thẳng một phía.

Xoa kết thúc

Bà con đo lường sao cho sữa trong bầu vú chỉ còn khoảng 8 – 10% thì nên dừng vắt lại và tiến hành xoa kết thúc. Trước tiên xoa nửa bầu vú trái rồi chuyển dần sang nửa bầu vú phải giống như xoa kích thích nhưng lần này sẽ ấn mạnh hơn để dồn sữa còn lại xuống núm vú. Sau khi đã xoa kết thúc xong bà con tiến hành vắt kiệt, vuốt kiệt sữa để tránh tình trạng bò bị viêm vú.

Lưu ý

Bước xoa kích thích và xoa kết thúc bà con cần phải làm nhẹ nhàng, tránh xoa quá mạnh gây cảm giác khó chịu cho con vật và thời gian mỗi bước xoa không được kéo dài quá 1 phút.

Sau khi vắt sữa xong bà con phải vệ sinh bầu vú thật sạch sẽ và lau khô.

Khi mới vắt sữa xong cần tránh cho bò nằm ngay vì các loại vi khuẩn, vi sinh vật ở nền chuồng rất dễ xâm nhập vào bầu vú khi lỗ núm vú chưa kịp đóng lại.

Nếu phát hiện bò bị viêm vú bà con cần phải tiến hành điều trị ngay để tránh tình trạng lây lan ra cả đàn.

Giữa 2 lần vắt sữa, bà con cần phải dọn rữa, lau chùi, vệ sinh nền chuồng, máng ăn, máng uống. Khâu vệ sinh sau vắt sữa rất quan trọng ảnh hưởng tới sức khỏe của bò nên bà con cần phải làm thật kỹ càng.

Nuôi dưỡng bò cạn sữa

Thông thường thời gian khai thác sữa sẽ kéo dàu khoảng 270 – 300 ngày. Tuy nhiên cũng có vài trường hợp một số con có năng suất sữa cao chậm lên giống nên bà con có thể khai thác sữa trên 300 ngày.

Thời gian bò cái mang thai sau 9 tháng 10 ngày thì bò đẻ. Tùy theo từng biến động sinh lý trong quá trình mang thai mà thời điểm bò đẻ có thể sớm hoặc muộn hơn 5 – 6 ngày.

Khi bò mang thai được 7 tháng dù năng suất sữa ít hay nhiều cũng bắt buộc cho cạn sữa, mục đích của việc làm này là đảm bảo về sản lượng sữa, sức khỏe bò mẹ và sức khỏe của bê con trong lứa tới. Ngoài ra thức ăn trong thời kỳ này của bò cái cũng phải đúng theo khẩu phần mang thai.

Trong những ngày bò cái sắp đẻ và những ngày đầu sau khi đẻ, bà con cần chú ý đến tình trạng sức khỏe của từng con bò mà điều chỉnh khẩu phần thức ăn để kích thích bò tiết sữa.

Cách làm cho bò cái mang thai tháng thứ 7 cạn sữa (bắt buộc)

Đối với bò sữa cho năng suất 4 – 5 lít sữa trở lên: thì bà con giảm số lần vắt sữa một ngày từ 2 lần xuống 1 lần/ngày hoặc có thể 2 – 3 ngày vắt sữa 1 lần.

• Thay đổi giờ vắt sữa.
• Thay đổi thứ tự thao tác vắt.
• Cắt khẩu phần thức ăn tinh, thức ăn nhiều nước và hạn chế cho bò uống nước.

Đối với bò 2 – 3kg/ngày có thể làm cạn sữa bằng cách 3 – 4 ngày mới vắt sữa 1 lần sau đó thì để sữa tự tiêu.

• Song song với thay đổi điều kiện sống và cách chăm sóc bò như trên.
• Ngoài ra bà con cũng cần phải thường xuyên theo dõi xem bò có bị viêm vú hay không để kịp thời tiến hành điều trị.

Sau giai đoạn cai sữa thì bà con cho bò ăn lại khẩu phần như bình thường.

Thức ăn tinh sẽ cho bò ăn với lượng khoảng 1,5kg/con/ngày.

Thức ăn thô thì có thể cho bò ăn tự do.

Về mùa khô thì bà con cần bổ sung thêm năng lượng (mật đường)khoảng 1,2 – 1,5kg/con/ngày và đạm (Urea) khoảng 60 – 80g/con/ngày.

Chuồng trại và cách phòng trị bệnh

Chuồng trại

Chuồng trại phải hợp vệ sinh, thoáng mát vào mùa hè, ấm áp về mùa đông và phải có sân chơi vận động cho bò.

Cách phòng trị bệnh

xem thêm: các bệnh thường gặp ở bò

Vệ sinh ăn uống

Thức ăn phải đảm bảo sạch sẽ, không bị chua, hôi thối, không bị ẩm mốc, nước uống phải sạch và tuyệt đối không được dùng nước có dịch bệnh.

Vệ sinh thân thể

• Tắm táp sạch sẽ để bò có một sức khỏe tốt.
• Thường xuyên định kỳ phun thuốc diệt ve cho bò (Dipterex 0,2%, Tactik 20 ml/8 lít nước…).
• Thời gian sau nếu bà con sử dụng các loại thuốc không thấy có hiệu quả thì có thể thay đổi bằng loại thuốc khác.
• Tiêu độc, khử trùng định kỳ bằng vôi sống mỗi tháng 1 lần (Formol hoặc Sút).
• Đảm bảo chuồng nuôi phải luôn khô ráo, sạch sẽ.

Vào những mùa có nguy có bùng nổ dịch bệnh thì bà con có thể tiêm phòng cho bò bằng các loại thuốc kháng sinh đặc trị có bán ở các hiệu thuốc thú y.

Định kỳ kiểm tra phát hiện bệnh sớm để có thể chữa trị kịp thời.

Với những loại bệnh có thể lây lan sang cho cả con người thì bà con cần phải đặc biệt lưu ý.

Trên đây là bài viết nói về kỹ thuật chăn nuôi bò sữa phổ biến nhất hiện nay mà kỹ thuật nông nghiệp muốn chia sẽ tới bà con chăn nuôi. Mong rằng qua bài viết này sẽ giúp cho bà con có thêm một kinh nghiệm chăn nuôi thật là bổ ích. Chúc bà con chăn nuôi thành công!

Kỹ thuật chăn nuôi bò sữa4.7 (3) votes

Có thể bạn quan tâm

• Cách phòng và điều trị bệnh viêm vú ở bò sữa
• Cách phòng và điều trị bệnh nhiệt thán ở trâu bò
• Cách điều trị bệnh giun đũa ở bê, nghé
• Giống cỏ VA06
• Bài toán chăn nuôi bò thịt nông hộ
• Chăn nuôi bò sữa ở Lâm Đồng gặp khó vì “thiếu cỏ”
• Hiệu quả từ mô hình trồng cỏ Cao Lương ở Tây Ninh
• Kỹ thuật nuôi bò nhốt chuồng