Kỹ Thuật Nuôi Lươn Trong Bể - Trung Tâm Khuyến Nông Lâm Đồng

Trong những năm gần đây, lươn đồng là loài đặc sản nước ngọt có hiệu quả kinh tế vì dễ tiêu thụ, giá thành cao và kỹ thuật nuôi đơn giản, chi phí thấp nên được nhiều bà con nông dân đầu tư. Hiện tại có 2 phương thức nuôi phổ biến là nuôi trong bể và nuôi trong ao đất, tùy vào điều kiện cụ thể của từng gia đình để có hướng nuôi phù hợp. Sau đây chúng tôi xin giới thiệu đến bà con nông dân kỹ thuật nuôi lươn trong bể xi măng:

 

 

Điều kiện bể nuôi: Lươn được nuôi trong bể xi măng, Composite, bể lót bạt…, nhưng phổ biến nhất là nuôi trong bể xi măng. Diện tích từ 5 - 10m2­. Thành bể cao hơn 0,8 - 1m; độ sâu mực nước từ 0,2 - 0,4m. Bể được xây bằng gạch, đá,... thành bể có độ dày từ 10 - 15cm. Toàn bộ mặt trong của bể cần láng bóng bằng xi măng. Bể nuôi cần có cống thoát nước để tiện cho công việc chăm sóc, thay nước sau này. Mặt đáy nghiêng về phía lỗ thoát nước khoảng 2,5 - 3cm. Miệng cống phải bịt lưới tránh lươn chui ra ngoài. Trên mặt bể có thể thả bèo để làm mát nước.

Đối với bể cũ: Sau khi thu hoạch xong tháo cạn nư­ớc, chà rửa bể và phơi trong khoảng thời gian 20 - 30 ngày (kết hợp hoà vôi bột quét mặt trong của bể ).

Đối với bể mới xây: Cấp nư­ớc vào bể và ngâm với cây chuối hột trong khoảng thời gian 10 - 15 ngày sau đó xả bỏ rồi rửa lại bằng nước sạch. Làm đi làm lại 2 - 3 lần rồi mới tiến hành cấp nước vào bể nuôi. Nhiệt độ nước thích hợp nhất khoảng 25 - 270C. Ngoài bể nuôi nên có một bể chứa nước để lọc và thay nước lúc cần thiết. Giá thể để lươn trú ẩn có thể là ống tre, gạch lỗ,...

Chọn và thả giống:

Với điều kiện tại tỉnh Lâm Đồng có thể thả giống quanh năm, mật độ thả từ 80 - 160 con/m2, cỡ giống khoảng 40 con/kg.

Chọn giống: Khoẻ mạnh, có kích cỡ đồng đều, màu sắc tươi sáng (lưng có màu vàng sẫm, có chấm đen), bơi lội nhanh nhẹn, không xây sát, thương tổn, mất nhớt.

Cách thả: Thả vào lúc trời mát, thả nhẹ nhàng vào bể. Trước khi thả cần tắm nước muối 2 - 3% trong thời gian 5-10 phút hoặc thuốc tím 10-15 ppm trong 15 - 30 phút để khử trùng lươn con và loại bỏ ký sinh trùng đồng thời sát trùng vết thương do xây sát trong quá trình đánh bắt và vận chuyển.

Lưu ý: Nguồn giống nuôi chủ yếu được khai thác từ giống tự nhiên nên cần có bể thuần dưỡng, phân cỡ trước khi đưa vào nuôi thương phẩm. Trong 1 - 2 ngày đầu không cho lươn ăn tạo điều kiện thích nghi với môi trường nuôi nhốt. Mật độ thuần dưỡng 3 - 5 kg/m2, thay nước 1 - 2 lần/ngày, thời gian thuần dưỡng 5 - 7 ngày.

Chăm sóc và quản lý:

- Chăm sóc: Thức ăn chủ yếu là cá tạp, giun, ốc, hến... (nếu thức ăn cho lươn là cá tạp thì trước khi cho ăn cần phải rửa sạch và cắt nhỏ). Thức ăn nên hấp chín và bổ sung thêm men tiêu hóa, Vitamin C với liều lượng 4 - 5g/1kg thức ăn để tăng sức đề kháng và phòng bệnh đường ruột cho lươn. Định kỳ trộn tỏi vào thức ăn với liều lượng 4 - 5g/kg thức ăn. Lươn cần phải trải qua quá trình thuần hoá để quen với thức ăn. Giai đoạn từ 7 - 10 ngày đầu cho ăn thức ăn hoàn toàn vào buổi tối. Sau đó, từ từ tập cho lươn ăn sớm hơn, khi lươn ăn mạnh có thể cho ăn 2 lần/ngày, mỗi ngày 5 - 7% trọng lượng đàn lươn. Dụng cụ cho ăn là sàng tre đan (kích thước 0,8 m x 1m), nhẵn hoặc sàng lưới cước được đặt cách mặt nước 10 - 20 cm.

Trong quá trình chăm sóc, khi cho lươn ăn cần phải nắm vững nguyên tắc “4 định" (định vị trí, định thời gian, định lượng và định chất) để điều chỉnh thức ăn cho hợp lý. Không nên cho lươn ăn thức ăn bị hôi thối, sau khoảng 3 - 4giờ kiểm tra lại sàng ăn để xem khả năng bắt mồi của lươn, qua đó điều chỉnh lượng thức ăn cho phù hợp ở lần kế tiếp. Khi lươn trưởng thành mỗi ngày cho ăn 1 lần vào buổi chiều mát.

- Quản lý: Trong thời gian nắng nóng nên dâng cao mực nước, 1 tuần thay nước 1 lần, chú ý loại bỏ tạp chất và thức ăn thừa đề phòng nước bị nhiễm bẩn. Có thể thả bèo với diện tích khoảng 1/5 tổng diện tích bể nuôi để làm sạch nước và làm chỗ trú ẩn. Mỗi tháng nên kiểm tra, phân loại cỡ lươn để thuận tiện trong việc chăm sóc và tránh hiện tượng ăn thịt lẫn nhau. Giai đoạn đầu lươn mới thả 7 ngày thay nước 1 lần, sau 2 tháng nuôi trở đi nên 4 ngày thay nước 1 lần và chỉ thay 20 - 30% lượng nước trong bể. Định kỳ 10 - 15 ngày dùng vôi bột với lượng 10 - 20g/m3 hoà vào nước tạt đều khắp bể để phòng bệnh cho lươn.

Phòng và trị một số bệnh: Lươn là loài sống chui rúc ở dưới bùn, chúng có sức chịu đựng cao ở ngoài thiên nhiên, nhưng khi nhốt vào nuôi với mật độ dày lươn dễ bị bệnh.

- Bệnh sốt nóng: Do nuôi lươn với mật độ dày, dịch nhờn tiết ra và khi nhiệt độ nước tăng lên hàm lượng oxy giảm làm cho lươn bị xáo động trong bể, lươn quấn vào nhau, dịch nhờn tiết ra nhiều trong nước, độ nhớt của nước tăng lên làm cho đầu lươn sưng phồng dẫn đến lươn chết hàng loạt.

Biện pháp phòng trị: Giảm mật độ nuôi, định kỳ thay nước cho lươn. Khi phát hiện lươn bị bệnh có thể dùng dung dịch Sunphat đồng (CuSO4) 0,07 % với lượng 0,5 - 0,7g/m3 nước để hòa vào bể lươn bị bệnh, sau 24 giờ tiến hành thay nước hoàn toàn.

- Bệnh lở loét: Thường do ký sinh trùng, vi trùng bám vào vết thương. Trên thân lươn xuất hiện nhiều vết tròn hay hình bầu dục. Toàn thân bị lở loét, nếu bệnh nặng lươn bị rụng đuôi, bơi lội khó khăn, ngoi lên khỏi mặt nước, bệnh này thường xảy ra vào thời điểm từ tháng 5 đến tháng 9.

Biện pháp phòng trị: Trước khi nuôi sát trùng bể bằng vôi, vào mùa hay mắc bệnh cần kết hợp dùng thuốc tím (KMnO4) 2 - 3g/m3 hoặc Iodine 1 - 1,5g/m3hòa tan vào nước tạt đều khắp bể nuôi.

- Bệnh tuyến trùng: Do ký sinh trùng đường ruột gây viêm ruột sưng đỏ. Nếu ký sinh trùng với khối lượng lớn, lươn yếu, hậu môn sưng đỏ, lươn sẽ chết dần.

Phòng trị: Dùng thuốc tím 2 - 3g/m3 hoặc Iodine 1 - 1,5g/m3 hoà tan với nước tạt đều khắp bể nuôi.

Thu hoạch: Sau thời gian nuôi từ 3 - 4 tháng lươn đạt kích cỡ thương phẩm thì tiến hành thu hoạch, trước khi thu hoạch nên cho lươn nhịn ăn 1 ngày. Có thể thu tỉa hoặc thu toàn bộ tuỳ theo nhu cầu tiêu thụ của thị trường để thu hoạch cho hợp lý. Sau khi thu hoạch cần phải vệ sinh bể sạch sẽ để chuẩn bị nuôi lứa tiếp theo. Rất mong bà con tuân thủ đúng yêu cầu kỹ thuật để nuôi lươn đạt hiệu quả như mong muốn.

 

Nguyễn Văn Thành - TTKN Lâm Đồng