Làm Gì Giúp Người Nông Dân Thoát Nghèo?

Nông dân đang rơi vào tình trạng "được mùa, mất giá"

Người nông dân đang bị “lỗ” kép?

Đại biểu Trần Hoàng Ngân – TP. Hồ Chí Minh nhấn mạnh sự đóng góp vô cùng lớn của ngành nông nghiệp và nông dân Việt Nam đối với sự phát triển kinh tế của đất nước, đặc biệt trong công cuộc kiềm chế lạm phát và góp phần giúp Việt Nam xuất siêu trong năm 2013.

“Tuy nhiên, chúng ta thấy ngành nông nghiệp Việt Nam đang đứng trước nhiều khó khăn và người nông dân đang bị lỗ kép”, đại biểu Ngân nhấn mạnh.

“Lỗ” kép được thể hiện ở việc trong năm 2012 và kể cả 5 tháng đầu năm 2013, doanh thu của người nông dân suy giảm nghiêm trọng, nhưng chi phí đầu vào, chi phí tiêu dùng của người nông dân vẫn tăng.

Đồng tình với quan điểm của đại biểu Ngân, đại biểu Trần Ngọc Vinh – TP. Hải Phòng chỉ ra, chất lượng nông sản lại thấp so với một số nước trong khu vực dẫn đến hàng ứ đọng, khó tiêu thụ, đưa đến hậu quả “được mùa, rớt giá”.

Trước hiện trạng đó, đại biểu Trần Hoàng Ngân nêu câu hỏi: Giải pháp đột phá nào giúp cho nền nông nghiệp phát triển bền vững, nông dân thoát nghèo?

Trả lời câu hỏi này của đại biểu Ngân, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho rằng, giải pháp quan trọng có tính chất đột phá đối với ngành, đó là triển khai thực hiện nghiêm túc và có hiệu quả chủ trương của Chính phủ về tái cơ cấu nền kinh tế trong lĩnh vực nông nghiệp và nông thôn. Chính vì vậy chúng tôi đã xây dựng đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng phát triển bền vững gắn với xây dựng nông thôn mới.

“Chúng tôi được biết là Thủ tướng đã phê duyệt đề án này của chúng tôi, chúng tôi đã có bàn bạc, phân công trong Bộ và sắp tới sẽ triển khai trong toàn ngành thực hiện. Chỉ có như vậy mới có thể giải quyết một cách căn cơ những tồn tại của ngành và phát triển có hiệu quả hơn”, Bộ trưởng Phát cho biết thêm.

Đó là giải pháp căn cơ, quan trọng nhất trong dài hạn. Về ngắn hạn, theo Bộ trường cần một gói giải pháp hỗ trợ trực tiếp cho nông dân để nông dân vượt qua khó khăn.

Cụ thể, theo tư lệnh ngành nông nghiệp, khó khăn lớn nhất ngành đang gặp phải đó là thị trường. Bởi, “lúa đang chín đầy đồng khắp từ Nam tới Bắc, trái cây cũng rất nhiều, lợn gà cũng rất nhiều, cá tra cũng rất nhiều nhưng chính vì thị trường gặp khó khăn nên giá xuống, thu nhập của nông dân bị ảnh hưởng nghiêm trọng”, Bộ trưởng lý giải.

Vì thế, một mặt Chính phủ đã có chủ trương như đối với lúa gạo, hỗ trợ cho các doanh nghiệp cấp tốc mua 1 triệu tấn gạo để tạm trữ, để hỗ trợ giữ giá cho nông dân. Và, “khi Chính phủ ban hành chủ trương này, thì mấy hôm nay giá lúa của Đồng bằng Sông Cửu Long cũng đã nhích lên có nơi 100 - 200 đồng/kg”, Bộ trưởng cho biết.

Mặt khác, Chính phủ cũng chủ trương chỉ đạo ngành ngân hàng tăng cường cung cấp tín dụng cho nông dân để nông dân không phải bán vội lúa để trả nợ cho ngân hàng cũng như mua các loại vật tư cho vụ tiếp theo, duy trì đàn gia súc của mình.

Cùng với đó, Chính phủ cũng chỉ đạo các bộ phối hợp hỗ trợ các doanh nghiệp thúc đẩy mạnh xuất khẩu để tiêu thụ các loại nông sản cho bà con nông dân, như vậy giữ giá cho nông dân.

Bên cạnh việc hỗ trợ trực tiếp cho nông dân trực tiếp, thì cũng cần phải có những đầu tư vào những nhiệm vụ có tính chất lâu dài và căn cơ của ngành như nghiên cứu và chuyển giao khoa học, kỹ thuật, trong đó đặc biệt là nâng cấp và cải tiến các loại giống cây trồng, vật nuôi, hỗ trợ nông dân để áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật để tăng năng suất giảm giá thành và nâng cao chất lượng của sản phẩm và tiếp tục đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng để giúp cho nông dân sản xuất ổn định và có hiệu quả, chắc chắn bà con nông dân ở Bạc Liêu, ở Sóc Trăng những ngày này rất mong có sự hỗ trợ để nhanh chóng cải thiện hệ thống hạ tầng ở các vùng nuôi tôm công nghiệp để phòng, chống dịch bệnh.

“Tôi muốn nói rằng, rất cần sự hỗ trợ của Nhà nước mạnh mẽ hơn cho khu vực nông nghiệp, nông thôn”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Làm sao để nâng cao chất lượng của nông sản?

Thời gian vừa qua, Việt Nam đã thúc đẩy phát triển mạnh mẽ sản xuất nông nghiệp và hầu hết các mặt hàng nông sản của nước ta đã tăng mạnh về số lượng. Nhờ vậy, các mặt hàng nông sản không chỉ đáp ứng nhu cầu ở trong nước, mà còn có dư để xuất khẩu với số lượng lớn đem lại thu nhâp cho nông dân và quốc gia. Năm 2012 chúng ta đã xuất khẩu nông, lâm, thuỷ sản đạt tổng kim ngạch là 27,2 tỷ đô la Mỹ, 5 tháng đầu năm đã xuất khẩu hơn 10 tỷ đô la Mỹ.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Phát thừa nhận, có một số mặt hàng của chúng ta chất lượng thua kém so với những nước sản xuất cùng mặt hàng. Điển hình là lúa gạo mặc dù sản lượng vượt Thái Lan, nhưng chất lượng thì mới thuộc loại trung bình khá chứ không phải là loại cao. Các loại cà phê, chè cùng vậy.

Vì thế, nhiệm vụ tập trung để nâng cao chất lượng nông sản, nâng cao giá trị gia tăng của nông sản là nhiệm vụ chính của ngành nông nghiệp trong thời gian tới. Đó cũng là mục tiêu mà chúng tôi đề ra trong đề án tái cơ cấu của ngành và để đạt được điều đó phải khắc phục những nguyên nhân:

Thứ nhất, phải có giống tốt để phổ biến cho bà con.

Thứ hai, phải có hệ thống cơ sở hạ tầng tương thích để giúp cho nông dân sản xuất ổn định đạt năng suất cao, nhưng cũng có thể đáp ứng được những yêu cầu về chất lượng và an toàn thực phẩm.

Giải quyết các bức xúc về “hàng giả”

Nhấn mạnh rằng, việc quản lý thuốc bảo vệ thực vật và phân bón chưa tốt, tạo cơ hội cho thuốc giả, thuốc kém chất lượng hoành hành đang là một vấn đề rất bức xúc đối với ngành nông nghiệp, Bộ trưởng Phát cho biết, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã phối hợp với các bộ, ngành xây dựng hành lang pháp lý trong lĩnh vực này. Cụ thể, đối với thuốc bảo vệ thực vật thì Quốc hội đã có Pháp lệnh về bảo vệ và kiểm dịch thực vật. Bộ cũng đã tham mưu để Chính phủ ban hành 3 nghị định và 7 thông tư để triển khai thực hiện pháp lệnh này.

“Hiện nay, chúng tôi đã trình với Quốc hội để xem xét, để nâng lên thành luật. Trên cơ sở hành lang pháp lý này, chúng tôi còn xây dựng hàng loạt những tiêu chuẩn kỹ thuật”, Bộ trưởng Phát cho biết thêm.

Mặt khác, Bộ trưởng Phát còn cho biết, Bộ cũng cùng với các địa phương thường xuyên tiến hành kiểm tra về mặt sản phẩm, cũng như các cơ sở sản xuất, đấu tranh quyết liệt với việc buôn lậu. Đồng thời, thường xuyên tổ chức kiểm tra và xử lý vi phạm theo các sai phạm của các tổ chức sản xuất, kinh doanh trong nước.

Đánh giá cao các giải pháp cũng như nỗ lực của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thông trong phần trả lời của Bộ trưởng Cao Đức Phát, đại biểu Trần Hoàng Ngân băn khoăn: “Tôi thấy Bộ trưởng còn hiền quá!”.

Nhiều lĩnh vực, thí dụ như ngành vật liệu xây dựng, ngành bất động sản trong thời gian vừa qua khi gặp khó khăn các Bộ trưởng, Thứ trưởng của ngành này thường xuyên tổ chức nhiều hội thảo và đưa ra những yêu cầu đề nghị Quốc hội, đề nghị Chính phủ phải có những giải pháp hỗ trợ.

“Nhưng, ngành nông nghiệp, người nông dân vô cùng khó khăn, nhưng tiếng nói của ngành mình tôi thấy còn nhẹ quá. Tôi rất mong Bộ trưởng thể hiện sự mạnh mẽ hơn trong những kiến nghị, giải pháp của mình. Phải gấp rút hỗ trợ cho nông nghiệp và nông dân hiện nay đang gặp rất nhiều khó khăn bằng những gói hỗ trợ hết sức cụ thể”, đại biểu Ngân nhấn mạnh.