Lập Trình Python: Câu Lệnh Rẽ Nhánh Trong Python

Lập trình python: Cấu trúc rẽ nhánh là một cấu trúc không thể thiếu trong bất cứ một ngôn ngữ lập trình nào và đương nhiên là với Python cũng không ngoại lệ. Trong bài này chúng ta hãy cùng Hour Of Code Việt Nam tìm hiểu về cấu trúc rẽ nhánh trong Python nhé! Chúng ta cùng bắt đầu nhé.

NỘI DUNG BÀI HỌC

1, Luồng xử lý.

2, Các câu lệnh rẽ nhánh.

• Câu lệnh if-else
• Câu lệnh if-elif-else.

3. Bài tập áp dụng.

1, Luồng xử lý.

Trong thực tế, để giải quyết một vấn đề nào đó chúng ta thường có nhiều phương án khác nhau tương ứng với các điều kiện cụ thể khi thực hiện. Trong ngôn ngữ lập trình Python và các ngôn ngữ lập trình khác cũng thế, khái niệm này trong lập trình gọi là các cấu trúc rẽ nhánh.

Ví dụ để chuẩn bị cho 1 chuyến đi dã ngoại chúng ta cần chuẩn bị một số vật dụng để sẵn sàng cho mọi vấn đề về thời tiết. Nếu trời nắng mưa thì chúng ta cần phải mang theo ô (dù), nếu trời rét thì chúng ta cần mang theo áo ấm…vv ứng với mỗi một điều kiện về thời tiết chúng ta đều có những phương án khác nhau.

2, Các câu lệnh rẽ nhánh.

Câu lệnh if-else

If-else có nghĩa là “Nếu”- “Ngược lại”. Nếu điều kiện mà câu lệnh if đưa ra trả về là đúng (True) thì nó sẽ thực thi các công việc trong mệnh đề if và ngược lại nếu điều kiện đó sai thì nó sẽ thực hiện các công việc trong mệnh đề else.

Cú pháp của câu lệnh if-else:

if condition: #công việc nếu điều kiện đúng (condition= true) else: #công việc nếu điều kiện sai (condition=false)

Trong đó, condition là điều kiện của cấu trúc if else.

VD: Kiểm tra 1 số có phải là số chẵn hay không (số chẵn là số chia hết cho 2)

a = 100 if (a%2==0): print(‘ Số chẵn’) else: print(‘Số lẻ’)

# Ket qua in ra màn hình: Số chẵn

Nếu như trong trường hợp chúng ta không cần thực thi điều gì khi điều kiện đó không đúng thì chúng ta có thể bỏ mệnh đề else cho gọn code.

VD: Chúng ta có thể bỏ mệnh đề else ở VD trên như sau

a = 100 if (a %2==0): print(‘Số chẵn’) # Ket qua in ra màn hình: Số chẵn

Và đương nhiên nếu gặp một trường hợp phức tạp với nhiều điều kiện khác nhau chúng ta có thể lồng các if với nhau để giải quyết vấn đề của bài toán.

Câu lệnh if-elif-else.

Trong thực tế thì không phải lúc nào chúng ta cũng có 2 trường hợp nếu thì. Mà có đôi lúc tồn tại vô vàn điều kiện khác nhau và để giải quyết điều này thì trong Python có cung cấp thêm co chúng ta mệnh đề if-elif-else với cú pháp như sau:

if condition1: # công việc 1 elif condition2: # công việc 2 elif condition3: # công việc 3 else: #công việc khác

Trong cấu trúc if elif else này: nếu condition1 là đúng thì sẽ thực hiện công việc 1, nếu condition2 đúng thì sẽ thực hiện công việc 2, nếu condition3 đúng thì sẽ thực hiện công việc 3. Còn lại (nếu tất cả các điều kiện đều sai) thì sẽ thực hiện công việc khác

VD: Tính tiền thưởng 2/9 cho nhân viên dựa vào cấp bậc như sau:

• Nếu chức vụ (cv) là giám đốc (GĐ) thì thưởng 2.000.000 vnđ
• Nếu chức vụ là trưởng phòng (TP) thì thưởng 1.000.000 vnđ
• Còn lại nhân viên (NV) thì được thưởng 500.000 vnđ

cv = “TP if (cv==”GĐ”): print(“Được thưởng 2.000.000 vnđ”) elif (cv==”TP”): print(“Được thưởng 1.000.000 vnđ”) else: print(“Được thưởng 500.000 vnđ”)

# Ket qua: “Được thưởng 1.000.000 vnđ”.

3, Bài tập ứng dụng.

Dù chúng ta học lập trình Python hay bất cứ ngôn ngữ lập trình nào khác thậm trí học bất cứ thứ gì thì chúng ta không thể thiếu việc thực hành và ứng dụng nó. Vì thế Hour Of Code Việt Nam sẽ cố gắng gợi ý cho chúng ta một số bài tập để các bạn tự làm khi rảnh rỗi để củng cố kiến thức sau các giờ học.

Bài 1: Hãy nhập từ bàn phím một số nguyên bất kỳ. Kiểm tra xem số đó có chia hết cho 5 hay không, in thông báo ra màn hình.

Bài 2: Hãy nhập từ bàn phím 3 số nguyên dương bất kỳ, hãy kiểm tra xem 3 số đó có phải là 3 cạnh của tam giác hay không? In thông báo ra màn hình.

Bài 3: Hãy lập trình chức năng xếp loại học sinh theo phân loại sau:

• Nếu điểm trung bình (đtb) >=9 thì xếp loại xuất sắc.
• Nếu điểm trung bình >=8 thì xếp loại giỏi
• Nếu điểm trung bình >=7 thì xếp loại khá
• Nếu điểm trung bình >=5 thì xếp loại trung bình
• Còn lại là loại yếu kém.

Chúc các bạn sẽ có những buổi học lập trình Python thật thú vị và hiệu quả.

Hour Of Code Việt Nam