Lật Lại Cách Phân Chia Thứ Bậc Hậu Cung Nhà Nguyễn

Trang chủ » Thứ Bậc Phi Tần Trong Cung Nhà Nguyễn » Lật Lại Cách Phân Chia Thứ Bậc Hậu Cung Nhà Nguyễn

Có thể bạn quan tâm

Lật lại cách phân chia thứ bậc hậu cung nhà Nguyễn Kho tri thức Lật lại cách phân chia thứ bậc hậu cung nhà Nguyễn

Nhà Nguyễn đặt ra cửu giai để phân chia thứ bậc cho các phi, tần, mỹ nữ. Hoàng quý phi là người đứng đầu các bà phi, là vợ chính của nhà vua, được hưởng nhiều quyền lợi hơn cả.

Theo Việt Tú/Zing 03/07/2021 21:45
Thời chúa Nguyễn và đầu triều Nguyễn, chế độ nội cung được tổ chức theo mô hình thời Lê (tam phi, tam tu, cửu tần, tam chiêu, tam sung, lục chức). Theo sách Đại Nam thực lục và sách Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ, năm Minh Mạng thứ 17 (1836), vua ra dụ đặt chín bậc phi tần ở nội cung (cửu giai). Hoàng quý phi ở trên bậc nhất chín bậc phi tần, là ngôi chủ quỹ trong cung, cai quản Lục viện, giúp việc nội trị, giữ nghiêm nội chính. Chín bậc phi tần gồm: Nhất giai phi, nhị giai phi, tam giai tần, tứ giai tần, ngũ giai tiệp dư, lục giai tiệp dư, thất giai quý nhân, bát giai mỹ nhân, cửu giai tài nhân.
Thời chúa Nguyễn và đầu triều Nguyễn, chế độ nội cung được tổ chức theo mô hình thời Lê (tam phi, tam tu, cửu tần, tam chiêu, tam sung, lục chức). Theo sách Đại Nam thực lục và sách Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ, năm Minh Mạng thứ 17 (1836), vua ra dụ đặt chín bậc phi tần ở nội cung (cửu giai). Hoàng quý phi ở trên bậc nhất chín bậc phi tần, là ngôi chủ quỹ trong cung, cai quản Lục viện, giúp việc nội trị, giữ nghiêm nội chính. Chín bậc phi tần gồm: Nhất giai phi, nhị giai phi, tam giai tần, tứ giai tần, ngũ giai tiệp dư, lục giai tiệp dư, thất giai quý nhân, bát giai mỹ nhân, cửu giai tài nhân.
Cùng việc đặt thứ bậc nội cung, để tỏ rõ trật tự chính sự và nghi lễ trong cung, vua Minh Mạng còn đặt ra lục thượng (sáu yêu chuộng) để định rõ chức phận phải làm của các phi tần. Trong lục thượng, phần việc giữ nghi lễ, tiết văn (thượng nghi) được đặt lên hàng đầu. Tiếp đến là giữ của báu, châu ngọc (thượng trân); giữ đồ dùng, đồ chơi (thượng khí); giữ chăn, nệm, giường, màn (thượng phước); giữ thức ăn ngon, trà, hoa quả (thượng thực); giữ mũ, giày, áo, xiêm (thượng y).
Cùng việc đặt thứ bậc nội cung, để tỏ rõ trật tự chính sự và nghi lễ trong cung, vua Minh Mạng còn đặt ra lục thượng (sáu yêu chuộng) để định rõ chức phận phải làm của các phi tần. Trong lục thượng, phần việc giữ nghi lễ, tiết văn (thượng nghi) được đặt lên hàng đầu. Tiếp đến là giữ của báu, châu ngọc (thượng trân); giữ đồ dùng, đồ chơi (thượng khí); giữ chăn, nệm, giường, màn (thượng phước); giữ thức ăn ngon, trà, hoa quả (thượng thực); giữ mũ, giày, áo, xiêm (thượng y).
Cùng việc đặt ra thứ bậc nội cung, vua Minh Mạng cũng chuẩn định lệ ban phong. Theo đó, Hoàng quý phi dùng sách vàng. 9 bậc phi tần: Nhất giai phi, nhị giai phi dùng sách bạc mạ vàng; tam giai tần, tứ giai tần, ngũ giai tiệp dư, lục giai tiệp dư, thất giai quý nhân, bát giai mỹ nhân dùng sách bạc, cửu giai tài nhân không vào ban thứ nào dùng sắc phong bằng lụa màu, có trục.
Cùng việc đặt ra thứ bậc nội cung, vua Minh Mạng cũng chuẩn định lệ ban phong. Theo đó, Hoàng quý phi dùng sách vàng. 9 bậc phi tần: Nhất giai phi, nhị giai phi dùng sách bạc mạ vàng; tam giai tần, tứ giai tần, ngũ giai tiệp dư, lục giai tiệp dư, thất giai quý nhân, bát giai mỹ nhân dùng sách bạc, cửu giai tài nhân không vào ban thứ nào dùng sắc phong bằng lụa màu, có trục.
Số tiền bổng lộc hàng năm của Hoàng quý phi cao gấp 2 lần đệ nhất giai phi. Năm Minh Mạng thứ 17 (1836), cùng việc đặt ra thứ bậc nội cung, vua cũng chuẩn định lệ cấp bổng lộc hàng năm: Hoàng Quý Phi 1.000 quan tiền, 300 phương gạo (1 phương gạo bằng 13 thăng hay 30 bát gạt bằng miệng); nhất giai phi 500 quan tiền, 250 phương gạo. Những bậc còn lại trong chín bậc phi tần phần tiền và gạo lĩnh hàng năm thấp dần.
Số tiền bổng lộc hàng năm của Hoàng quý phi cao gấp 2 lần đệ nhất giai phi. Năm Minh Mạng thứ 17 (1836), cùng việc đặt ra thứ bậc nội cung, vua cũng chuẩn định lệ cấp bổng lộc hàng năm: Hoàng Quý Phi 1.000 quan tiền, 300 phương gạo (1 phương gạo bằng 13 thăng hay 30 bát gạt bằng miệng); nhất giai phi 500 quan tiền, 250 phương gạo. Những bậc còn lại trong chín bậc phi tần phần tiền và gạo lĩnh hàng năm thấp dần.
Theo sách Đời sống cung đình triều Nguyễn và sách Đời sống trong Tử Cấm thành, các bà phi ở điện riêng, Hoàng Quý Phi ở điện Khôn Thái, sau điện Càn Thành (nơi vua ở). Những bà phi khác ở điện Trinh Minh. Các bà tần ở viện Đoan Huy. Những bà tiệp dư ở viện Thuận Huy. Các bà khác ở điện Đoan Trang, Đoan Hòa, Đoan Thuận, Đoan Tường.
Theo sách Đời sống cung đình triều Nguyễn và sách Đời sống trong Tử Cấm thành, các bà phi ở điện riêng, Hoàng Quý Phi ở điện Khôn Thái, sau điện Càn Thành (nơi vua ở). Những bà phi khác ở điện Trinh Minh. Các bà tần ở viện Đoan Huy. Những bà tiệp dư ở viện Thuận Huy. Các bà khác ở điện Đoan Trang, Đoan Hòa, Đoan Thuận, Đoan Tường.
Theo sách Vua Khải Định hình ảnh & sự kiện (1916-1925) trong hậu cung nhà Nguyễn, chỉ bậc lục giai tiệp dư trở lên được gọi bằng “bà”. Ba bậc còn lại là thất giai quý nhân, bát giai mỹ nhân, cửu giai tài nhân chỉ được gọi bằng “chị".
Theo sách Vua Khải Định hình ảnh & sự kiện (1916-1925) trong hậu cung nhà Nguyễn, chỉ bậc lục giai tiệp dư trở lên được gọi bằng “bà”. Ba bậc còn lại là thất giai quý nhân, bát giai mỹ nhân, cửu giai tài nhân chỉ được gọi bằng “chị".
Đặt ra từ thời Minh Mạng, nhưng các vua nhà Nguyễn rất ít khi sách phong Hoàng quý phi. Trong lịch sử nội cung của triều đại này, bà Trang Ý tên thật là Vũ Thị Duyên, húy là Hài, người Lệ Thủy (Quảng Bình), con của Ngự tiền đại thần thái tử, thái bảo Đông các học sĩ Vũ Xuân Cẩn là Hoàng quý phi đầu tiên của triều Nguyễn. Năm 1843, bà được tuyển vào hầu hạ vua Tự Đức ở nơi tiềm để. Năm 1862, bà được vua Tự Đức tấn phong làm Hoàng quý phi. Năm 1882, bà bị giáng làm Trung phi, bậc nhất giai. Đến thời vua Đồng Khánh, bà được tôn làm Hoàng thái hậu, vị hiệu Trang Ý Hoàng thái hậu.
Đặt ra từ thời Minh Mạng, nhưng các vua nhà Nguyễn rất ít khi sách phong Hoàng quý phi. Trong lịch sử nội cung của triều đại này, bà Trang Ý tên thật là Vũ Thị Duyên, húy là Hài, người Lệ Thủy (Quảng Bình), con của Ngự tiền đại thần thái tử, thái bảo Đông các học sĩ Vũ Xuân Cẩn là Hoàng quý phi đầu tiên của triều Nguyễn. Năm 1843, bà được tuyển vào hầu hạ vua Tự Đức ở nơi tiềm để. Năm 1862, bà được vua Tự Đức tấn phong làm Hoàng quý phi. Năm 1882, bà bị giáng làm Trung phi, bậc nhất giai. Đến thời vua Đồng Khánh, bà được tôn làm Hoàng thái hậu, vị hiệu Trang Ý Hoàng thái hậu.
Theo Việt Tú/Zing #Thời chúa Nguyễn và đầu triều Nguyễn #thứ bậc nội cung #hậu cung nhà Nguyễn

Bài liên quan

Loạt danh lam cổ tự Huế và khu mộ thái giám triều Nguyễn

Loạt danh lam cổ tự Huế và khu mộ thái giám triều Nguyễn

Hà Kiều Anh tự xưng công chúa, chuyên gia “khui” sự thật?

Hà Kiều Anh tự xưng công chúa, chuyên gia “khui” sự thật?

Vị tướng giỏi nhất của Lê Lợi được triều Nguyễn thờ trong Võ Miếu

Vị tướng giỏi nhất của Lê Lợi được triều Nguyễn thờ trong Võ Miếu

Xuất thân đặc biệt của cung phi triều Nguyễn

Xuất thân đặc biệt của cung phi triều Nguyễn

GALLERY

Ngây ngất với nhan sắc nữ game thủ Mobile Legends Việt Nam dự SEA Games 33

Ngây ngất với nhan sắc nữ game thủ Mobile Legends Việt Nam dự SEA Games 33

Nhan sắc cực phẩm của Jun Vũ – Hải Nam giữa nghi vấn rạn nứt

Nhan sắc cực phẩm của Jun Vũ – Hải Nam giữa nghi vấn rạn nứt

Vợ 'Quỷ lùn' Đào Hồng Sơn sở hữu vẻ ngoài vô cùng nóng bỏng

Vợ 'Quỷ lùn' Đào Hồng Sơn sở hữu vẻ ngoài vô cùng nóng bỏng

Bí ẩn hàng loạt mộ đá cổ thời Đường bên sông Hàn Giang

Bí ẩn hàng loạt mộ đá cổ thời Đường bên sông Hàn Giang

Rau dại mọc bờ mương bỗng hoá đặc sản lạ được săn lùng

Rau dại mọc bờ mương bỗng hoá đặc sản lạ được săn lùng

Tuổi 24 của vợ Đoàn Văn Hậu viên mãn, được nhiều người ngưỡng mộ

Tuổi 24 của vợ Đoàn Văn Hậu viên mãn, được nhiều người ngưỡng mộ

Vợ chồng Thu Trang - Tiến Luật không ít lần đóng chung phim

Vợ chồng Thu Trang - Tiến Luật không ít lần đóng chung phim

"Soi" Mazda CX-60 - SUV 5 chỗ cao cấp từ khoảng 1,5 tỷ tại Việt Nam

"Soi" Mazda CX-60 - SUV 5 chỗ cao cấp từ khoảng 1,5 tỷ tại Việt Nam

SPOTLIGHT

Photo Video Podcast eMagazine
BYD triệu hồi 89.000 xe hybrid lỗi pin, lỗi không thể sửa bằng phần mềm

BYD triệu hồi 89.000 xe hybrid lỗi pin, lỗi không thể sửa bằng phần mềm

BYD đối mặt làn sóng triệu hồi kỷ lục năm 2025 với hơn 210.000 xe lỗi kỹ thuật, vấn đề pin gần 89.000 xe hybrid và lỗi hệ thống lái đang đặt ra dấu hỏi lớn.

Ngây ngất với nhan sắc nữ game thủ Mobile Legends Việt Nam dự SEA Games 33

Ngây ngất với nhan sắc nữ game thủ Mobile Legends Việt Nam dự SEA Games 33

Nhan sắc cực phẩm của Jun Vũ – Hải Nam giữa nghi vấn rạn nứt

Nhan sắc cực phẩm của Jun Vũ – Hải Nam giữa nghi vấn rạn nứt

Vợ 'Quỷ lùn' Đào Hồng Sơn sở hữu vẻ ngoài vô cùng nóng bỏng

Vợ 'Quỷ lùn' Đào Hồng Sơn sở hữu vẻ ngoài vô cùng nóng bỏng

Tuổi 24 của vợ Đoàn Văn Hậu viên mãn, được nhiều người ngưỡng mộ

Tuổi 24 của vợ Đoàn Văn Hậu viên mãn, được nhiều người ngưỡng mộ

TT&CS KH & ĐS VietnamDaily TIÊU ĐIỂM

TUYỂN SINH ĐẠI HỌC 2025

Chuyên gia đề nghị không bỏ xét học bạ, siết chặt đầu ra

Chuyên gia đề nghị không bỏ xét học bạ, siết chặt đầu ra

Chuyên gia lý giải sai sót trong tuyển sinh đại học năm 2025

Điểm chuẩn kịch trần 30/30, bất cập từ cơ chế cộng điểm?

AN TOÀN THỰC PHẨM

Top thực phẩm để lâu trong tủ lạnh có thể biến thành cực độc

Top thực phẩm để lâu trong tủ lạnh có thể biến thành cực độc

15 người ở Quảng Ngãi ngộ độc nghi do ăn bánh mì

Nam thanh niên ở Quảng Ninh bị ngộ độc nguy kịch do ăn cá nóc

LỪA ĐẢO CÔNG NGHỆ

Xuất hiện chiêu lừa online mới... dụ nạn nhân thản nhiên giao mật khẩu

Xuất hiện chiêu lừa online mới... dụ nạn nhân thản nhiên giao mật khẩu

Bất cẩn cài đặt ứng dụng này, coi chừng bay sạch tiền tài khoản

Thấy 8 số điện thoại này, tuyệt đối không bắt máy kẻo dính bẫy lừa

GALLERY MỚI NHẤT

Ngây ngất với nhan sắc nữ game thủ Mobile Legends Việt Nam dự SEA Games 33

Ngây ngất với nhan sắc nữ game thủ Mobile Legends Việt Nam dự SEA Games 33

Saa (Văng Thị Yến Nhi) là nữ game thủ Mobile Legends Việt Nam dự SEA Games 33 sở hữu cả kỹ năng thi đấu lẫn ngoại hình vô cùng ấn tượng.

Nhan sắc cực phẩm của Jun Vũ – Hải Nam giữa nghi vấn rạn nứt

Nhan sắc cực phẩm của Jun Vũ – Hải Nam giữa nghi vấn rạn nứt

Jun Vũ và Hải Nam gần đây vướng nghi vấn rạn nứt. Dù chưa công khai mối quan hệ, họi vẫn khiến netizen không ngừng bàn tán bởi nhan sắc nổi bật.

Vợ 'Quỷ lùn' Đào Hồng Sơn sở hữu vẻ ngoài vô cùng nóng bỏng

Vợ 'Quỷ lùn' Đào Hồng Sơn sở hữu vẻ ngoài vô cùng nóng bỏng

Mai Hương quen thuộc với netizen nhờ thường xuyên xuất hiện trong các video triệu view trên kênh TikTok hơn 650.000 người theo dõi của VĐV Đào Hồng Sơn.

Bí ẩn hàng loạt mộ đá cổ thời Đường bên sông Hàn Giang

Bí ẩn hàng loạt mộ đá cổ thời Đường bên sông Hàn Giang

Phát hiện 37 ngôi mộ đá cổ với đồ tùy táng, gốm men ngọc bích giúp làm sáng tỏ phong tục mai táng của người xưa tại Trung Quốc.

Rau dại mọc bờ mương bỗng hoá đặc sản lạ được săn lùng

Rau dại mọc bờ mương bỗng hoá đặc sản lạ được săn lùng

Từ loài rau dại mọc bờ mương, kênh rạch, cây kèo nèo trở thành đặc sản được nhiều người dân thành phố săn tìm.

Tuổi 24 của vợ Đoàn Văn Hậu viên mãn, được nhiều người ngưỡng mộ

Tuổi 24 của vợ Đoàn Văn Hậu viên mãn, được nhiều người ngưỡng mộ

Ở tuổi 24, Doãn Hải My, vợ cầu thủ Đoàn Văn Hậu là người đẹp Doãn Hải My có cuộc sống hôn nhân viên mãn, được nhiều người ngưỡng mộ.

Vợ chồng Thu Trang - Tiến Luật không ít lần đóng chung phim

Vợ chồng Thu Trang - Tiến Luật không ít lần đóng chung phim

Thu Trang - Tiến Luật đóng chung phim nhiều lần. Dự án mới nhất của cặp đôi là Ai thương ai mến.

"Soi" Mazda CX-60 - SUV 5 chỗ cao cấp từ khoảng 1,5 tỷ tại Việt Nam

"Soi" Mazda CX-60 - SUV 5 chỗ cao cấp từ khoảng 1,5 tỷ tại Việt Nam

Mazda CX-60 là mẫu SUV 5 chỗ cao cấp sẽ bán tại Việt Nam từ 2026, nhập trực tiếp từ Nhật Bản cao cấp hơn với cấu hình PHEV và mức giá khoảng 1,5-2 tỷ đồng.

Nhan sắc của tuyển thủ Audition Việt Nam tại SEA Games 33 gây sốt

Nhan sắc của tuyển thủ Audition Việt Nam tại SEA Games 33 gây sốt

Nguyễn Hồng Ngọc (N Hiihe) - tuyển thủ Audition Esports Việt Nam - gây chú ý với nhan sắc nổi bật, thần thái thu hút khi thi đấu tại SEA Games 33.

Dự đoán ngày mới 15/12/2025 cho 12 con giáp: Dần vui vẻ

Dự đoán ngày mới 15/12/2025 cho 12 con giáp: Dần vui vẻ

Xem tử vi hàng ngày, tử vi 12 con giáp hôm nay cho thấy tuổi Dần có tính cách vui vẻ, mang tới nhiều tiếng cười cho mọi người, làm việc hăng say.

‘Nữ MC chân dài nhất Việt Nam’ Thanh Thanh Huyền đẹp miễn chê tại Hàn Quốc

‘Nữ MC chân dài nhất Việt Nam’ Thanh Thanh Huyền đẹp miễn chê tại Hàn Quốc

Loạt ảnh Thanh Thanh Huyền diện Hanbok truyền thống trong chuyến ghé thăm Hàn Quốc mới đây nhanh chóng thu hút sự chú ý của cộng đồng mạng.

Tự đặt máy quay cảnh khóc nức nở khi đọc sách, Lê Bống nhận đủ ý kiến

Mới đây, Lê Bống gây chú ý khi đăng tải clip đọc sách nhưng khóc như mưa. Có đoạn nữ TikToker này còn nấc lên, thở ra để trấn tĩnh tinh thần và đọc tiếp.

Bên trong bạch dinh xa hoa 1.000m2 của Thanh Hằng

Bên trong bạch dinh xa hoa 1.000m2 của Thanh Hằng

Dù còn nửa tháng nữa mới đến Giáng sinh nhưng Thanh Hà đã trang trí căn biệt thự bằng cây thông "khủng" cao gần đến trần nhà.

Gymer Trang Lê “đốt mắt” người xem với khoảnh khắc nóng bỏng trong phòng tập

Gymer Trang Lê “đốt mắt” người xem với khoảnh khắc nóng bỏng trong phòng tập

Mới đây, cộng đồng mạng lại một lần nữa “dậy sóng” khi nữ gymer Trang Lê đăng tải loạt ảnh mới tại phòng tập.

5 bài tập đơn giản tại nhà giúp tăng chiều cao, cải thiện vóc dáng

5 bài tập đơn giản tại nhà giúp tăng chiều cao, cải thiện vóc dáng

Chỉ với 30 phút mỗi ngày và những động tác đơn giản tại nhà, bạn có thể cải thiện chiều cao, giữ dáng thon gọn và cột sống khỏe mạnh.

Lịm tim 7 khoảnh khắc hoang dã đẹp nhất năm

Lịm tim 7 khoảnh khắc hoang dã đẹp nhất năm

Những khoảnh khắc hoang dã đẹp đến nghẹt thở được National Geographic chọn lọc, phơi bày vẻ hùng vĩ, mong manh và đầy bất ngờ của thiên nhiên thế giới.

Cách nấu canh khoai từ hầm sườn non ngọt lành, bổ dưỡng cho cả nhà

Cách nấu canh khoai từ hầm sườn non ngọt lành, bổ dưỡng cho cả nhà

Món canh chế biến từ sườn non và khoai từ dễ làm, bổ dưỡng, giúp thanh lọc cơ thể, thích hợp cho bữa ăn gia đình ấm cúng.

Để chứng minh, CEO Zhao Tongyang mặc đồ bảo hộ và để T800 đá văng xuống đất.

CEO Trung Quốc bị robot T800 đạp ngã gây sốc

Để dập tắt nghi ngờ CGI, CEO EngineAI mặc đồ bảo hộ, tự làm bia sống cho robot T800.

Kiếp nạn 'cam thường' của Hoa hậu Lương Thùy Linh

Kiếp nạn 'cam thường' của Hoa hậu Lương Thùy Linh

Thời gian gần đây, Lương Thùy Linh liên tục trở thành tâm điểm bàn luận khi nhan sắc của cô qua cam thường gây ra nhiều tranh cãi.

Mặc bikini gợi cảm đi câu cá, hot girl nhận về nhiều ý kiến trái chiều

Mặc bikini gợi cảm đi câu cá, hot girl nhận về nhiều ý kiến trái chiều

Mới đây, mạng xã hội bất ngờ dậy sóng trước loạt ảnh một nữ hot girl diện bikini gợi cảm đi câu cá tại một vùng biển đông đúc.

Từ khóa » Thứ Bậc Phi Tần Trong Cung Nhà Nguyễn