LUẬT HỎI NGÃ - E

Trang chủ » Hai Từ Có Dấu Ngã » LUẬT HỎI NGÃ - E

Có thể bạn quan tâm

LUẬT HỎI NGÃ Trong tiếng Việt chng ta xử dụng tất cả 1270 m tiết với dấu hỏi hoặc với dấu ng, trong đ c 793 m tiết (chiếm 62%) viết dấu hỏi, 477 m tiết (38%) viết dấu ng. Việc nắm được quy luật dấu hỏi v dấu ng của lớp từ ly v lớp từ Hn Việt sẽ gip ta giảm được nhiều lỗi chnh tả. I. Từ láy và từ có dạng láy: Các thanh ngang (viết không có dấu) và sắc đi với thanh hỏi, v dụ như: dư dả, lửng lơ, nng nẩy, vất vả... Các thanh huyền và nặng đi với thanh ngã, v dụ như: tầm t, lững lờ, vội v, gọn ghẽ... Quy tắc từ ly chỉ cho php viết đng chnh tả 44 m tiết dấu ng sau đy:
ã ầm ã, ồn ã
sã suồng sã
thãi thưà thãi
vãnh vặt vãnh
đẵng đằng đẵng
ẫm ẫm ờ
dẫm dựa dẫm, dọa dẫm, dò dẫm
gẫm gạ gẫm
rẫm rờ rẫm
đẫn đờ đẫn
thẫn thờ thẫn
đẽ đẹp đẽ
ghẽ gọn ghẽ
quẽ quạnh quẽ
kẽo kẽo kẹt
nghẽo ngặt nghẽo ??
nghễ ngạo nghễ
nhễ nhễ nhại
chễm chiễm chệ
khễng khập khễng
tễng tập tễnh
nghễu nghễu nghện
hĩ hậu hĩ
ĩ ầm ĩ
rĩ rầu rĩ, rầm rĩ
hĩnh hậu hĩnh, hợm hĩnh
nghĩng ngộ nghĩnh
trĩnh tròn trĩnh
xĩnh xoàng xĩnh
kĩu kĩu kịt
tĩu tục tĩu
nhõm nhẹ nhõm
lõng lạc lõng
õng õng ẹo
ngỗ ngỗ nghịch, ngỗ ngược
sỗ sỗ sàng
chỗm chồm chỗm
sỡ sặc sỡ, sàm sỡ
cỡm kệch cỡm
ỡm ỡm ờ
phỡn phè phỡn
phũ phũ phàng
gũi gần gũi
hững hờ hững
(Hong Ph, 2). Ngoi ra cn c 19 m tiết dấu ng khc dng như từ đơn tiết m c dạng ly v dụ như: cãi cọ giãy giụa sẵn sàng nẫu nà đẫy đà vẫy vùng bẽ bàng dễ dàng nghĩ ngợi khập khiễng rõ ràng nõn nà thõng thượt ngỡ ngàng cũ kỹ nũng nịu sững sờ sừng sững vững vàng ưỡn ẹo
  • Cần phải nhớ cãi cọ khác với củ cải, nghĩ ngợi khác với nghỉ ngơi, nghỉ học. Như vậy quy tắc hài thanh cho phép viết đúng chính tả 63 âm tiết dấu ngã. Ngoài ra còn có 81 âm tiết dấu ngã dưới đây thuộc loại ít dùng: Ngãi, tãi, giãn (dãn), ngão, bẵm, đẵm (đẫm), giẵm (giẫm), gẵng, nhẵng, trẫm, nẫng, dẫy (dãy), gẫy (gãy), nẫy (nãy), dẽ, nhẽ (lẽ), thẽ, trẽ, hẽm (hẻm), trẽn, ẽo, xẽo, chễng, lĩ, nhĩ, quĩ, thĩ, miễu, hĩm, dĩnh, đĩnh, phĩnh, đõ, ngoã, choãi,doãi, doãn, noãn, hoãng, hoẵng, ngoẵng, chõm, tõm, trõm, bõng, ngõng, sõng, chỗi (trỗi), giỗi (dỗi), thỗn, nỗng, hỡ, xỡ, lỡi, lỡm, nỡm, nhỡn, rỡn (giỡn), xũ, lũa, rũa (rữa), chũi, lũi, hũm, tũm, vũm, lũn (nhũn), cuỗm, muỗm, đuỗn, luỗng, thưỡi, đưỡn, phưỡn, thưỡn, chưỡng, gưỡng, khưỡng, trưỡng, mưỡu (Hoàng Phê, 3). Tôi để ý thấy rất nhiều lỗi chính tả ở những âm tiết rất thường dùng sau đây: đã (đã rồi), sẽ (mai sẽ đi), cũng (cũng thế), vẫn (vẫn thế), dẫu (dẫu sao), mãi (mãi mãi), mỗi, những, hễ (hễ nói là lam), hỡi (hỡi ai), hãy, hẵng.
  • Cũng có những trường hợp ngoại lệ như: 1. Dấu ngã: đối đãi (từ Hán Việt), sư sãi (từ Hán Việt), vung vãi (từ ghép), hung hàn (từ Hán Việt), than vãn, ve vãn, nhão nhoét (so sánh: nhão nhẹt), minh mẫn (từ Hán Việt), khe khẽ (so sánh: khẽ khàng), riêng rẽ, ễng ương, ngoan ngoãn, nông nỗi, rảnh rỗi, ủ rũ . . . 2. Dấu hỏi: sàng sảy (từ ghép), lẳng lặng, mình mẩy, vẻn vẹn, bền bỉ, nài nỉ, viển vông, chò hỏ, nhỏ nhặt, nhỏ nhẹ, sừng sỏ, học hỏi, luồn lỏi, sành sỏi, vỏn vẹn, mềm mỏng, bồi bỏ, chồm hổm, niềm nở, hồ hởi . . . (Hoàng Phê, 4). II. Từ Hán Việt: a) Dùng dấu hỏi khi có phụ âm đầu là: • Ch-: chuẩn, chỉ, chỉnh, chủ, chuẩn, chủng, chuyển, chưởng. • Gi-: giả, giải, giảm, giản, giảng, giảo. • Kh-: khả, khải, khảm, khảng, khảo, khẳng, khẩn, khẩu, khiển, khoả, khoản, khoảnh, khổ, khổng, khởi, khuẩn, khủng, khuyển, khử. • Và các từ không có phụ âm đầu như: ải, ảm, ảnh, ảo, ẩm, ấn, ẩu, ổn, uẩn, ủng, uổng, uỷ, uyển, ỷ, yểm, yểu. b) Dùng dấu ngã khi có phụ âm đầu là: • D-: dã, dẫn, dĩ, diễm, diễn, diễu, dĩnh, doãn, dõng, dũng, dữ, dưỡng. • L-: lãm, lãn, lãng, lãnh, lão, lẫm, lễ, liễm, liễu, lĩnh, lõa, lỗi, lỗ, lũ, lũng, luỹ, lữ, lưỡng. • M-: mã, mãi, mãn, mãng, mãnh, mão, mẫn, mẫu, mỹ, miễn. • N-(kể cả NH-NG): nã, não, ngã, ngãi, ngẫu, nghĩa, nghiễm, ngỗ, ngũ, ngữ, ngưỡng, nhã, nhãn, nhẫn, nhĩ, nhiễm, nhiễu, nhỡn, nhũ, nhũng, nhuyễn, nhưỡng, noãn, nỗ, nữ. • V-: vãn, vãng, vẫn, vĩ, viễn, vĩnh, võ, võng, vũ. c) 33 từ tố Hán-Việt có dấu ngã cần ghi nhớ (đối chiếu với bản dấu hỏi bên cạnh):
    Bãi: bãi công, bãi miễn.
    Bảo: bảo quản, bảo thủ. Bão: hoài bão, bão ho
    Bỉ: bỉ ổi, thô bỉ Bĩ: vận bĩ, bĩ cực thái lai
    Cưỡng: cưỡng bức, miễn cưỡng
    Cửu: cửu trùnh, vĩnh cửu Cữu: linh cữu
    Đãi: đối đãi, đãi ngộ
    Đảng: đảng phái Đãng: quang đãng, dâm đãng
    Để: đại để, đáo để, triệt để Đễ: hiếu đễ
    Đỗ: đỗ quyên
    Hải: hải cảng, hàng hải Hãi: kinh hãi
    Hãm: kìm hãm, hãm hại
    Hãn: hãn hữu, hung hãn
    Hãnh: hãnh diện, kiêu hãnh
    Hoãn: hoãn binh, hoà hoãn
    Hổ: hổ cốt, hổ phách Hỗ: hỗ trợ
    Hỗn: hỗn hợp, hỗn độn
    Huyễn: huyễn hoặc
    Hữu: tả hữu, hữu ích
    Kỷ: kỷ luật, kỷ niệm, ích kỷ, thế kỷ Kỹ: kỹ thuật, kỹ nữ
    Phẫn: phẫn nộ
    Phẫu: giải phẫu
    Quẫn: quẫn bách, quẫn trí
    Quỷ: quỷ quái, quỷ quyệt Quỹ: công quỹ, quỹ đạo
    Sỉ: sỉ nhục, liêm sỉ Sĩ: sĩ diện, chiến sĩ, nghệ sĩ
    Tể: tể tướng, chúa tể, đồ tể Tễ: dịch tễ
    Thuẫn: hậu thuẫn, mâu thuẩn
    Tiễn: tiễn biệt, thực tiễn, hoả tiễn
    Tiểu: tiểu đội, tiểu học Tiễu: tuần tiễu, tiễu phỉ
    Tỉnh: tỉnh ngộ, tỉnh thành Tĩnh: bình tĩnh, yên tĩnh
    Trĩ: ấu trĩ
    Trữ: tích trữ, trữ tình
    Tuẫn: tuẫn nạn, tuẫn tiết
    Xả: xả thân Xã: xã hội, xã giao, thị xã
    (Hoàng Phê, 6-7). III. Tóm lại: 1. Từ láy: Các thanh ngang và sắc đi với thanh hỏi. Các thanh huyền và nặng đi với thanh ngã. Để cho dễ nhớ chúng ta có thể tóm gọn trong hai câu thơ sau: Chị Huyền vác nặng ngã đau Anh Sắc không hỏi một câu được là (Hoàng Anh Tuấn). 2. Từ Hán Việt phần lớn viết với dấu hỏi (trong tổng số yếu tố Hán-Việt, có 176 yếu tố viết dấu hỏi, chiếm 62%; 107 yếu tố viết dấu ngã, chiếm 38%), (Hoàng Phê, 6). • Dùng dấu hỏi khi có phụ âm đầu là CH, GI, KH và các từ khởi đầu bằng nguyên âm hoặc bán nguyên âm như ải, ảm, ảnh, ảo, ẩm, ấn, ẩu, ổn, uẩn, ủng, uổng, uỷ, uyển, ỷ, yểm, yểu. • Dùng dấu ngã khi có phụ âm đầu là M, N(NH-NG), V, L, D, N (cho dễ nhớ tôi viết thành Mình Nên Viết Là Dãu Ngã) (Hoàng Anh Tuấn). Như vậy chỉ cần nắm các qui tắc trên và nhớ 33 trường hợp đặc biệt viết với dấu ngã là có thể viết đúng chính tả toàn bộ 283 yếu tố Hán-Việt có vấn đề hỏi ngã cũng coi như nắm được căn bản chính tả DẤU HỎI HAY DẤU NGÃ trong tiếng Việt (Hoàng Phê, 1). Tài liệu tham khảo: (1) Hoàng Anh Tuấn (2) Hoàng Phê, Dấu hỏi hay dấu ngã Trung tâm tự điển học. Tháng 1 năm 1996

    • Xem thêm: Tự Vị Hỏi-Ngã (dưới đây) :

    Phép Bỏ Dấu Hỏi Ngã | A - C | D - I |K - M |N - R| S - T | U - Y |

    Từ khóa » Hai Từ Có Dấu Ngã