Lùm Xùm Nghệ Sĩ Sao Kê Từ Thiện: Trách Nhiệm Với Công Chúng

Nghìn trang sao kê của Trấn Thành

Trấn Thành, một trong số nghệ sĩ đình đám được dân mạng réo tên đòi “sao kê” tài khoản kêu gọi từ thiện. Trấn Thành trước đó bị nghi vấn “ăn chặn” tiền ủng hộ đồng bào miền Trung, có người cho rằng khoản tiền thực nhận lên tới hơn 120 tỷ đồng nhưng anh chỉ giải ngân hơn 9 tỷ đồng.

Chiều 7/9, MC Trấn Thành công khai nghìn trang sao kê có dấu mộc đỏ của ngân hàng nhằm làm sáng tỏ số tiền hơn 9 tỷ đồng. Khoản tiền đó anh nhận được trong đợt kêu gọi ủng hộ đồng bào miền Trung vào tháng 10/2020.

Không chỉ tung ra hình ảnh chụp của các trang sao kê, Trấn Thành tỉ mỉ trình bày để làm rõ một số thắc mắc của khán giả về số dư, lí do đang quay phim Bố già vào thời điểm đó nên phải chuyển cho Đại Nghĩa và bà Ngọc Hương thay mình đi trao tiền ở miền Trung.

Để tăng sức thuyết phục, Trấn Thành không những sao kê trong bốn ngày kêu gọi (15-18/10/2020), anh kiểm kê tài khoản từ ngày 15/10/2020 cho tới khi chuyển hết tiền trong tài khoản và tính tới tận ngày 6/9/2021.

Vợ chồng Công Vinh-Thủy Tiên hẹn sẽ sớm sao kê tài khoản

Anh khẳng định số tài khoản được công bố là số tài khoản duy nhất được sử dụng để kêu gọi từ thiện ủng hộ đồng bào miền Trung trong bốn ngày, sau thời gian đó anh xóa bài đăng có đính kèm số tài khoản trên facebook, nói rõ để mọi người không chuyển tiền vào tài khoản đó nữa.

Số tiền nhận được sau ngày 18/10/2020 sau đó được Trấn Thành chuyển cho bà Ngọc Hương (mẹ ca sĩ Hồ Ngọc Hà) để giúp bà con miền Trung khắc phục sau lũ, kết thúc vào ngày 21/12/2020. Trấn Thành chuyển toàn bộ số dư còn lại cho Ủy ban Mặt trận Tổ quốc TPHCM (khoảng gần 10 triệu đồng) vào ngày 7/9/2021 để tài khoản về 0 đồng, sau giãn cách anh nói sẽ khóa vĩnh viễn tài khoản này.

Trấn Thành ghi chú tỉ mỉ về các số dư, số tiền ghi nợ, số tiền chi, trong đó số tiền ghi nợ bằng số tiền ghi có của tài khoản, chênh lệch số dư không đáng kể. Anh cũng lần đầu công khai số tiền cá nhân đóng góp là hơn 788 triệu đồng, nhiều hơn con số 300 triệu đồng ban đầu Trấn Thành công bố ủng hộ đồng bào miền Trung.

“Tôi chọn sao kê vì muốn gửi đến toàn thể những khán giả đã yêu thương Trấn Thành một câu trả lời thỏa đáng khi đã đặt niềm tin nơi tôi, chứ không theo yêu cầu của một cá nhân nào cả”, Trấn Thành bày tỏ.

Đối với những người thóa mạ, vu khống, bôi nhọ hình ảnh Trấn Thành và gia đình, MC này tuyên bố “nhờ pháp luật can thiệp để bảo vệ danh dự”. Trấn Thành nhờ luật sư làm việc với cơ quan chức năng về việc các tổ chức, cá nhân xúc phạm, vu khống, mạt sát mình. Hành động sao kê được đông đảo khán giả ủng hộ Trấn Thành, nhưng cũng không ít người vẫn bàn tán, nghi ngờ về nghìn trang sao kê được công bố.

Việc cần phải làm

Chuyên gia truyền thông Nguyễn Phong Việt nêu quan điểm, sau những vụ lùm xùm không đáng có về việc nghệ sĩ làm từ thiện từ nguồn tiền quyên góp cộng đồng, việc nghệ sĩ công khai sao kê để chứng tỏ sự minh bạch của họ là xác đáng.

Anh Việt tin nghệ sĩ thật sự có cái tâm sáng chẳng hề e ngại việc cực kỳ đơn giản đó. Tuy nhiên, thông qua vấn đề này, anh Việt thấy phát lộ một xu hướng rất rõ rệt là xã hội thật sự đang đánh mất niềm tin.

“Chúng ta trao gửi một số tiền, một món quà… cho ai đó và nhờ họ chuyển đến những hoàn cảnh khó khăn đang cần giúp đỡ. Song chúng ta lại nghi hoặc người đó có làm đúng như họ nói, có bớt xén gì không…

Ở góc độ cá nhân, tôi nghĩ một khi trao đi thì hãy tin (bất kể nơi tiếp nhận là cá nhân hay tổ chức…), còn không thì đừng trao đi. Đừng trao đi, rồi nghi ngờ và chính bản thân mình phủ định một hành động ý nghĩa!”, Nguyễn Phong Việt nói.

Sao kê là việc “phải làm”. Đó là ý kiến của chuyên gia truyền thông Nguyễn Ngọc Long. Việc sao kê trước hết là để giúp cho chính bản thân nghệ sĩ, người kêu gọi từ thiện. Từ thiện bằng cái tâm hay cái gì cũng vẫn có thể nhầm lẫn. Sao kê ra nhằm giảm thiểu nhầm lẫn nếu có. Khi ấy ai thật, ai giả, ai xấu ai tốt sẽ được phơi bày.

Chuyên gia Nguyễn Ngọc Long hoan nghênh Trấn Thành và tất cả các nghệ sĩ thực hiện sao kê.

“Việc đó sẽ gửi một thông điệp rất tích cực đến ba nhóm người: mạnh thường quân, người hâm mộ và người thụ hưởng. Còn với trách nhiệm minh bạch giải trình thì sao kê không phải là tất cả. Nghệ sĩ sẽ phải làm rất nhiều việc hơn là tung lên mạng tờ sao kê. Ít nhất là quy ước thu chi (từ trước khi quyên góp), sao kê nguồn tiền vào, thống kê nguồn tiền ra...

Tôi không nghĩ các nghệ sĩ có đủ hết những hạng mục căn bản đó. Trong bối cảnh ấy, có gì hãy đưa ra, minh bạch tới đâu thì tốt cho bản thân họ tới đó”, anh Ngọc Long nói.

Minh bạch, hiệu quả hơn

PGS.TS Bùi Hoài Sơn, Ủy viên thường trực, Ủy ban Văn hóa và Giáo dục của Quốc hội nhận định, nghệ sĩ là người đầu tiên phải chịu trách nhiệm khi đứng ra kêu gọi từ thiện. Họ kêu gọi bằng hình ảnh, uy tín của bản thân thì phải chịu trách nhiệm với niềm tin của công chúng. Phần lớn nghệ sĩ làm từ thiện bằng cái tâm, chưa chuyên nghiệp, nên vướng phải ồn ào. Vì lẽ đó đòi hỏi sao kê tài khoản từ phía công chúng chính là dịp để nhìn nhận lại cách làm từ thiện, cần thay đổi để hoạt động công khai, minh bạch và hiệu quả hơn. “Tuy nhiên lỗi không phải hoàn toàn do nghệ sĩ. Chúng ta chưa có hành lang pháp lý định hướng cũng như hỗ trợ nghệ sĩ, cá nhân, tổ chức mong muốn được làm từ thiện, quyên góp từ thiện”, PGS.TS Bùi Hoài Sơn nói.

Câu chuyện nghệ sĩ làm từ thiện gây tranh cãi dai dẳng suốt thời gian qua. Ghi nhận cái tâm của họ nhưng công chúng cũng cần nhìn nhận câu chuyện làm từ thiện ở góc nhìn khách quan hơn.

“Làm từ thiện chuyên nghiệp cần phải học, phải có nhiều kỹ năng, không thể tự nhiên ngủ dậy nói thích đi làm từ thiện mà làm tốt được ngay. Nghệ sĩ đang làm từ thiện một cách hơi... nghệ sĩ.

Chính vì thế cách tốt nhất để không phải lo lắng gì về sao kê, giải trình là hãy dùng sức ảnh hưởng của mình để đứng ra vận động quyên góp cho các quỹ chuyên nghiệp. Khi ấy nghệ sĩ chẳng phải lo lắng gì về việc thu chi”, anh Ngọc Long đề xuất.

NGUYÊN KHÁNH