Mẫu Liễu Hạnh Có Nguồn Gốc Xuất Thân Là Gái điếm?

1.Mẫu Liễu Hạnh có nguồn gốc xuất thân là gái điếm?

Hôm trước, TS Nguyễn Nam (Viện Harvard Yenching) đã có một buổi thuyết trình về cuốn “Cult, Culture and Authority princess Lieu Hanh in Vietnamese History” của Olga Dror. Một cuốn sách mà theo Anh là muốn “giải thiêng” mẫu Liễu Hạnh- một trong những Tứ Bất Tử, những vị thần quan trọng nhất của tín ngưỡng người Việt.

Ngay ở bìa cuốn sách, để lôi cuốn người đọc tác giả đã đặt những câu hỏi như sau:

“Người đàn bà này là ai?

Là một người phụ nữ đức hạnh hay là một cô gái điếm?

Vì sao bà ấy lại được phụng thờ cho đến tận ngày nay?”

Theo TS Nguyễn Nam, điểm cốt yếu nhất cần phải xem xét đó là kết luận của tác giả Olga Dror về nguồn gốc xuất thân của mẫu Liễu Hạnh vốn là một cô gái điếm. Chứng cứ để Olga Dror dựa vào chỉ là một đoạn văn mơ hồ trong công trình nghiên cứu về các giáo phái ở Trung Quốc và Bắc Bộ của giáo sĩ người Ý St.Thecla và qua ghi chép của Francois- Louis Léberton về lời của một người lên đồng phán rằng mẫu Liễu Hạnh vốn là một cô gái làng chơi….

Chúng ta khó có thể chấp nhận một kết luận thiếu căn cứ và quá mơ hồ, một kết luận không có tính khoa học, áp đặt và thiên kiến nếu không muốn nói đó là một sự xúc phạm đến tâm linh của người Việt. Điều nguy hiểm hơn theo TS Nguyễn Nam là những cuốn sách dạng này thường sẽ trở thành giáo trình cho sinh viên ở nước ngoài, vì vậy nó sẽ tạo nên cái nhìn sai lệch về tôn giáo và văn hóa Việt Nam.

TS Nguyễn Nam còn chỉ ra những dẫn chứng rất cụ thể để cho thấy tác giả của cuốn sách đã không hiểu đúng nghĩa mà các văn bản Hán Nôm viết về mẫu Liễu Hạnh đã chuyển tải, chứng tỏ tác giả không đọc hết, hoặc không đọc được hệ thống thần tích thần phả bằng chữ Hán viết về mẫu Liễu Hạnh.

Ngay lập tức quan điểm này của TS Nguyễn Nam đã nhận được phản hồi. Những người trực tiếp làm việc với Olga ở Viện Hán Nôm đã cung cấp thông tin chứng thực tác giả này đã làm việc trên các bản dịch chứ không phải trực tiếp trên văn bản Hán Nôm…..

Bài viết về cuốn sách này của TS Nguyễn Nam sẽ được đăng trong tạp chí nghiên cứu Châu Á vào mùa hè tới.

2. Những công trình của người nước ngoài nghiên cứu về Việt Nam liệu có đáng tin cậy…?

Từ câu chuyện về cuốn sách của Olga Dror, trong buổi thuyết trình hôm qua các nhà nghiên cứu Việt Nam đã đặt lại vấn đề: Liệu những công trình của người nước ngoài nghiên cứu về VN có đáng tin cậy?.

Lấy một thí dụ, cuốn The Birth of Vietnam của Keith Weller Taylor, một cuốn mà các học giả nước ngoài nghiên cứu về Việt Nam thường trích dẫn rất nhiều, nhưng các nhà nghiên cứu trong nước hầu như không có một ý kiến thẩm định gì về cuốn sách đó…nếu không muốn nói thẳng ra là hầu như rất ít người biết đến sự tồn tại của nó.

Một cuốn sách nghiên cứu về Việt Nam,khác đó là cuốn Đi qua những cột đồng của Liam. C. Kelley cũng bị phê phán rằng đây cũng là một cuốn sách không đáng tin cậy vì đối tượng mà tác giả khảo sát là loại thơ đi sứ, mang nặng tính ngoại giao, hời hợt . Tuy nhiên Kelley là một học giả rất nghiêm túc và anh là một người hoàn toàn có thể làm việc trên văn bản chữ Hán. Trong một bài tiểu luận khác về Nho giáo Việt Nam, Kelley đã cho thấy anh không phải là một người hiểu hời hợt về văn hóa Việt Nam….. Rất may là tôi có được bản scan luận án tiến sĩ 700 trang của Anh về thơ đi sứ Việt Nam. Với trình độ tiếng Anh vô cùng hạn hẹp của mình tôi đã cố gắng chật vật đọc nó để hiểu thực chất Kelley muốn nói gì. Về công trình thơ đi sứ này tôi sẽ đề cập đến trong một entry khác.

Vậy, rốt cục những công trình nghiên cứu về Việt Nam của người nước ngoài liệu có đáng tin cậy? Hoặc mức độ tin cậy về mặt khoa học của nó đến đâu? Câu trả lời là “ố ồ ô”….. Chúng ta không có những cuộc đối thoại với các học giả Việt Nam học ở nước ngoài trên những tạp chí nghiên cứu lớn nhất là nghiên cứu KHXH. Họ không đọc công trình nghiên cứu của các học giả trong nước và những nhà nghiên cứu trong nước thì hoặc không thể hoặc không biết thông tin để đối thoại với họ…..

TS văn học dân gian Trần Thị An đã nói một câu rất chí lý rằng: Cái bệnh của các nhà nghiên cứu Việt Nam là cứ thích trích dẫn các tác giả nước ngoài để cho sang , tin vào các công trình của học giả nước ngoài vô điều kiện mà không cần biết nội dung của nó đúng sai thế nào”…

Nói chung là cái bệnh nan y này cần phải được chữa trị một cách dứt điểm…

Share this:

• Facebook
• X

Like Loading...

Related