Môi Trường Và Quy Trình Bảo Quản Giống Vi Sinh

Môi trường và quy trình bảo quản giống vi sinh

Ngày đăng: 05-07-2007 | Chuyên mục: Câu hỏi - Giải đáp | Tác giả:

Hỏi: Tôi muốn bảo quản 03 giống vi sinh như sau: Rhodobacter, Rhodococcus, Streptomyces. Xin cho biết môi trường bảo quản và quy trình bảo quản 03 giống vi sinh nói trên. Xin chân thành cảm ơn.

Võ Thị Thanh Trang vtthanhtrang195@yahoo.com

Đáp: Giữ giống vi sinh vật là công việc hết sức cần thiết do chúng dễ bị thoái hoá nếu không được bảo quản đúng kỹ thuật. Công việc giữ giống là thực hiện các kỹ thuật cần thiết để giữ cho VSV có tỷ lệ sống sót cao, các đặc tính di truyền không bị biến đổi và không bị tạp nhiễm bởi các VSV lạ.

Tuỳ theo trang thiết bị và loại VSV cần bảo quản mà có thể sử dụng một trong các phương pháp sau đây. Mỗi phương pháp đều có ưu nhược điểm riêng, tuỳ theo hoàn cảnh cụ thể mà chọn phương pháp thích hợp.

1.Giữ giống trên môi trường thạch nghiêng

Phương pháp này khá phổ biến vì rất đơn giản và tiện lợi, tuy nhiên thời gian giữ giống chỉ nên kéo dài trong 1 tháng , sau đó phẩi cấy truyền lại trên môi trường mới. Do đó tốn nhiều công sức và dễ bị mất các đặc tính di truyền ban đầu. Phương pháp này được tiến hành như sau:

- Thuần khiết chủng vsv trên môi trường agar ở đĩa petri, chọn các khuẩn lạc điển hình và cấy lên môi trường thạch nghiêng thích hợp, sau đó nuôi cấy trong tủ ấm để vsv phát triển bình thường, lấy các ống giống ra và cho vào tủ lạnh giữ ở 4oC, hàng tháng cấy truyền lại vào môi trường mới.

- Nên cho thêm vào môi trường 0,1 M citrat natri hoặc 0,3M Oxalat để chống nhiễm Bacteriophage ; thêm vào môi trường 1% dầu thực vật như dầu lạc, dầu dừa.

2.Giữ giống dưới lớp dầu khoáng

Phương pháp này được A.Lumière và J.Chevotier đề nghị đầu tiên năm 1914 và hiện nay đang được sử dụng để bảo quản 73% nấm mốc, 100% xạ khuẩn, 80% nấm men và 73% vi khuẩn. Tuy nhiên có một số vsv không thích hợp với cách bảo quản dưới lớp dầu khoáng như Aerobacter, Alcaligens, Leuconostoc, Pseudomonas, Streptococus, Vibriio. Cách thực hiện:

- Cho môi trường agar thích hợp vào 1/3 ống nghiệm thanh trùng ở 121oC, 30 phút, lấy ra để nguội. Lấy ra để nghiêng thạch 450 chờ thạch đông, cấy giống và nuôi trong tủ ấm để vsv phát triển tốt khoảng 2-1 tuần (tuỳ giống). Đổ parafin lỏng vào ống nghiệm (parafin được thanh trùng 121 0C/30ph, để nguội) dầy 2cm. Sau đó dùng parafinđặc đun chảy đổ trên nút bông đem bảo quản.

Phương pháp này có thể bảo quản giống khoảng 12 tháng, đở tốn công cấy truyền như phương pháp thạch nghiêng và ít có nguy cơ bị thoái hoá hoặc nhiễm tạp.

3.Giữ giống trong cát

Phương pháp này thường để giữ các vsv có bào tử. Cách làm:

- Chuẩn bị cát: Cát sông đêm rửa sạch bằng nước nhiều lần, sau đó ngâm trong HCl đậm đặc và đun sôi 1-2 giờ, rửa nhiều lần đến trung tính (dùng phenolphtalein làm chỉ thị màu), sấy khô 100oC/3giờ cho vào ống nghiệm và thanh trùng 130oC/90phút.

- Chuẩn bị bào tử: Các chủng vsv đem nuôi cấy trên môi trường agar thích hợp để chúng tạo nhiều bào tử (vi khuẩn: 7 ngày ; nấm mốc: 7-8 ngày ; xạ khuẩn: 14 ngày)

- Trộn bào tử vào cát: Bằng thao tác vô trùng cho 1-2 g cát đã vô trùng vào ống giống đã hình thành bào tử, dùng que cấy vô trùng trộn đều bào tử với cát sau đó cho cát vào ống nghiệm vô trùng đậy nút bông giữ ở tủ sấy 40 o hoặc tủ sấy chân không có các chất hút ẩm như CaCl 2 trong 2-3 ngày cho cát thật khô, dung parafin đặc đun nóng chảy phết lên nút bông để tránh hút ẩm trở lại, bảo quản trong phòng mát hoặc tủ lạnh 4o C, thời gian bảo quản trên 1 năm. Giống trước khi dùng cấy ria lên môi trường agar, chọn các khuẩn lạc điển hình.

4.Giữ giống trên silicagen

Cách làm: Silicagen nghiền mịn 1 mm, xử lý và tiến hành như phương pháp giữ giống trên cát.

5.Giữ giống trên gelatin

Rất nhiều vsv được giữ giống trên gelatin, đây là phương pháp dễ làm và an toàn được công bố năm 1947 và ngày càng phổ biến rất rộng rãi. Sau đây là 2 cách giữ giống

Các bước tiến hành	Cách A (Kirsop, B. and Snell.J.J.S)	Cách B (theo Norris, J.R and Ribbons.D.V)
Chuẩn bị môi trường gelatin	Môi trường nước thịt + 10% gelatin + 5% Inosit	Môi trường nước thịt + 10% gelatin + 0,25 axit ascorbic
Chuẩn bị giống	Trộn tế bào đã chuẩn bị trước vào gelatin	Nuôi vi sinh vật trên môi trường gelatin đến 1x1010/ ml
Phân làm các miếng nhỏ gelatin	Cho môi trường gelatin đã có vi sinh vật từng giọt lên đĩa petri vô trùng	Dùng micropipet nhỏ từng giọt lên miếng giấy nến trên các đĩa petri
Sấy khô	Sấy trong tủ hút chân không, dùng P2O5 hấp thu nước	Sấy trong tủ hút chân không, dùng P2O5 hấp thu nước
Bảo quản	Trong ống nghiệm ở +5oC	Trong ống nghiệm ở +5oC
Sử dụng	Lấy gelatin cho vào 1ml môi trường lỏng thích hợp nuôi ở 37o, 24h, sau đó cấy vào môi trường agar, chọn khuẩn lạc điển hình	Lấy gelatin cho vào 1ml môi trường lỏng thích hợp nuôi ở 37o, 24h, sau đó cấy vào môi trường agar, chọn khuẩn lạc điển hình

Ngoài 5 phương pháp giữ giống trên, còn có các phương pháp khác đòi hỏi điều kiện cơ sở vật chất, thiết bị như phương pháp lạnh đông (ở nhiệt độ thấp), phương pháp đông khô (thăng hoa phần nước có trong môi trường nhủ hoá vsv ở điều kiện áp suất thấp) giữ giống được lâu, ít tốn công cấy truyền.

Thạc sĩ Nguyễn Văn Vinh