Một Hệ Sinh Thái Khép Kín - Terrarium - Công Cụ Tốt

1. Terrarium là gì?

 Terrarium thường là một một hệ sinh thái khép kín trong bình thủy tinh có chứa đất và cây, và có thể mở ra để tiếp tục chăm chút cho môi trường bên trong. Nó cũng giống như bất kì thú chơi cây vườn lá cảnh nào, miễn là người thợ giữ được niềm đam mê và sự kiên nhẫn. Đương nhiên cũng đừng đặt nặng quá về vấn đề tiền bạc. Điều thú vị ở terrarium là sự tự cân bằng, nó tự nuôi mình bằng các chất dinh dưỡng có sẵn và cứ theo một vòng tuần hoàn không thể chết.

Bạn có thể đã từng thấy những lọ thủy tinh chứa cây để trang trí ở nhiều nơi nhưng chưa bao giờ nghĩ đến cách nó được tạo ra. Terraria thường được giữ làm vật trang trí hoặc làm cảnh. Vì đựng trong thủy tinh dễ thấy nên nó sẽ là điểm nhấn nội thất tuyệt đẹp cho nơi sinh sống và làm việc của con người. Nhiều người coi hệ sinh thái thu nhỏ của họ giống như một ô cửa bước vào thế giới tự nhiên. Và terraria cũng rất dễ làm, bạn có chiếc bể cá cũ không dùng đến hay lọ thủy tinh đựng thực phẩm đều thích hợp cả, chỉ cần là bình thủy tinh sạch. 

Có hai hệ sinh thái được chia ra phụ thuộc vào bình thủy tinh bạn chọn: hệ thực vật kín và hệ thực vật mở. Thường thì các bạn chơi terrarium thích hệ thực vật mở để liên tục chăm sóc, tưới nước và điều chỉnh theo sở thích. Xu hướng của các bạn trẻ yêu thực vật là sử dụng các cây mọng nước hoặc xương rồng. Những loài thực vật này có nguồn gốc khô cằn này có thời gian trưng bày lâu hơn. Ngược lại, bình đựng kín lại cần đến những cây ưa ẩm và kị các loại cây xương rồng. 

“Giải phẫu” terrarium

2. Ý tưởng khởi nguồn về tiểu cảnh terrarium

   Theo bất kỳ lẽ tự nhiên nào, cây cảnh trong nhà bạn chỉ sống được đến một thời gian nhất định nhưng terrarium dù ở trong hệ sinh thái khép kín, không cần thêm các chất hữu cơ từ môi trường bên ngoài mà vẫn có thể sống tốt. Những cây nhỏ mà bạn đặt vào bình terra tự lớn lên, nó cũng có thể tự rụng một số lá chết nhưng những chiếc lá héo đó lại hòa vào đất. Dựa vào hệ men vi khuẩn, vi sinh… kết hợp với nấm mốc để phân hủy lá thành các chất hữu cơ đơn giản hơn mà cây có thể hấp thụ được. Ông David Latimer hơn 80 tuổi đã từng đạt kỷ lục với bình terrarium không cần tưới nước trong hơn 50 năm. Có vẻ đối với một số người, thật kì lạ khi một khu vườn khép kín có thể phát triển mạnh mẽ như vậy bởi đó là hệ sinh thái hoàn toàn tự cung tự cấp. Vi khuẩn trong phân trộn phân hủy thực vật chết và phân giải lượng oxy do thực vật cung cấp, biến nó thành khí cacbonic cho cây quang hợp để tồn tại.     David Latimer và bình terrarium thọ bằng nửa số tuổi đời của ông

3. Hướng dẫn tự làm terrarium

3.1 Nguyên liệu cần thiết

• Bình đựng được rửa sạch, nên là các bình có miệng to. Gợi ý: bể cá, chai lọ đựng thực phẩm, chai nước ngọt,… Chỉ cần đảm bảo có đủ chỗ để thò tay vào để trồng và bảo dưỡng.
• Sỏi hạt đậu (thả bể cá) hoặc đá nhỏ
• Đất tốt. Bạn nên tìm mua hỗn hợp đất mới ở các cửa hàng cây cảnh để đảm bảo tránh được các vấn đề về nấm mốc. Độ ẩm của đất khi sử dụng là rất quan trọng. Đổ đất bạn đã chuẩn bị vào một chiếc thùng trộn với nước cho đến khi đất đủ ẩm để kết dính lại với nhau. Nếu nước chảy ra từ đất khi thấm nhẹ vào khăn, nghĩa là nó quá ướt và bạn nên tiếp tục điều chỉnh cho đến khi hài lòng nhiều đất bầu khô vào hỗn hợp của bạn. Thậm chí bạn có thể cho thêm trùn quế, ốc sên vào để thảm thực vật được đa dạng nhất. Gợi ý dùng Peat Moss (than bùn đất)
• Rêu. Gợi ý: Rêu rừng, rêu nhung, rêu wepping, rêu sao,... Bạn nên mua rêu theo loại trải nền, bán theo miếng to để dễ trải trên bề mặt sau này.
• Cây nhỏ, phát triển tốt trong môi trường ẩm ướt. Gợi ý: dương xỉ (dương xỉ Tóc thần, dương xỉ nút), cây bẫy ruồi, cây Thường xuân, Trầu bà lá xẻ, Thu hải đường, nấm, địa y tuần lộc, cỏ ba lá, cây Tuyết Tùng,...
• Than hoạt tính (không phải loại dùng để nướng bếp); than củi (tùy chọn)
• Kéo hoặc dao cắt
• Đồ trang trí như tượng cảnh, vỏ sò…
• Nhíp dài gắp đầu nhọn, đầu tròn
• Bình xịt sương

  Nguồn: Pinterest  Công Cụ Tốt cũng cung cấp khá đầy đủ các dụng cụ làm cây cảnh để bạn chọn nhé.

3.2 Định hình sẵn cách bày trí

   Thực tế, thời gian để hoàn thành bình thực vật kín của bạn sẽ mất rất lâu nếu bạn không định hình trước trong đầu những thứ mình muốn sắp đặt. Giống như việc bạn xây một ngôi nhà mới, việc thi công và trang trí nội thất còn cần thuê người chuyên nghiệp giúp cơ mà. Để giảm bớt thời gian căng thẳng thì hãy mơ tưởng sẵn đến ngôi nhà terra trong đầu mình đi nhé. Tưởng tượng bạn được thu nhỏ lại và chui vào trong chiếc bình ấy, bạn sẽ muốn mình lạc vào thế giới thần tiên đẹp thế nào. Đó chính là điểm hấp dẫn những người chơi terrarium, vì nó không giới hạn hay đóng khung tiêu chuẩn sáng tạo của bất kỳ ai. Ngoài ra, bạn có thể kết nối với những người nuôi terraria trên khắp thế giới, họ tận dụng rất nhiều cách trang trí để mài dũa sở thích của mình.  

3.3 Sắp xếp thảm thực vật

• Bước 1: Quyết định xem mình muốn làm bình thực vật kín hay mở.
• Bước 2: Đầu tiên cho vào sỏi cuội đã chuẩn bị cao khoảng 2cm
• Bước 3: Tiếp theo là lớp than để hạn chế nấm mốc và mùi hôi
• Bước 4: Cắt một miếng lưới nhỏ vừa miệng bình đặt vào để ngăn cách với các lớp vừa rải 
• Bước 5: Cho tiếp hỗn hợp đất trộn vào sao cho đầy khoảng ¼ bình, bạn trải đất nằm nghiêng hay phẳng là tùy thuộc sở thích và bình đựng
• Bước 6: Nhẹ nhàng loại bỏ đất từ rễ của mỗi cây đã chuẩn bị. Có thể dùng dao kéo chiết lá từ cây to hơn để trồng. Lấy nhíp gắp đặt nhẹ nhàng các loại cây vào vị trí mong muốn, sau đó lấp đất để che đi bộ rễ của chúng.
• Bước 7: Nếu trồng bình terrarium kín, đây là lúc để trải thảm rêu lên
• Bước 8: Bước cuối cùng là trang trí và tưới ẩm bằng bình xịt sương cho cây.

   Ở phần hướng dẫn làm terrarium này, Congcutot không muốn dài dòng quá nhiều vì chỉ quan sát và thực hành thực tế mới là cách tốt nhất để bắt tay vào làm. Dưới đây là video hướng dẫn đơn giản cho người mới bắt đầu: Trình duyệt của bạn không hỗi trợ HTML5 để xem video này. Bạn có thể tải về máy của bạn: video/mp4 Nguồn: Youtube

2.4 Theo dõi sau hoàn thành

   Ban đầu, hệ thực vật có thể giữ được màu xanh và thảm tầng rất tuyệt vời và ổn định, nhưng việc lựa chọn cây trồng sai hoặc thiết lập không phù hợp thì sau một thời gian những thứ tuyệt vời kia có thể biến mất. Hệ thực vật của bạn chỉ đơn giản là gặp khó khăn để phát triển khi chưa được cung cấp đủ các điều kiện thích hợp. Đừng quá lo lắng mà hãy tiếp tục “lắng nghe” xem chúng cần gì và chỉnh sửa. Terra của bạn cũng chỉ là một em bé mới ra đời cần chăm sóc thôi, nó duy trì được sức sống đến đâu là phụ thuộc hoàn toàn vào bạn. 

   Để thiết lập độ ẩm cân bằng trong bình terra, hãy làm theo các bước sau:

• Sau khi hoàn thành, để bình mở trong khoảng 24 giờ. Điều này sẽ cho phép hơi nước dư thừa bay đi.
• Đậy nắp sau 24 giờ đó.
• Tháo nắp trong 24 giờ nữa, cho phép nước ngưng bay hơi.
• Tiếp tục lặp lại quá trình này cho đến khi thấy không còn hơi ẩm ngưng đọng ở bên trong quá nhiều. Tại thời điểm này, terrarium đã đạt đến trạng thái cân bằng và sẽ không cần phải tưới nước trong vài tuần, có lẽ vài tháng, tại một thời điểm.

Cơ chế hoạt động của terrarium  

   Xem xét đến vị trí đặt bình terrarium của bạn trong nhà cũng là một điều đáng để lưu tâm. Các hướng phong thủy hay mong muốn cá nhân sẽ không áp dụng cho người chơi hệ terrarium cho lắm. Bình terra nên được đặt cố định ở một không gian riêng, nên giới hạn số lần di chuyển đến các vị trí khác nhau vì thay đổi cường độ ánh sáng, thời gian,… có thể gây bất lợi cho sức khoẻ cây trồng. Không được đặt bình chứa gần cửa sổ, nơi có ánh sáng trực tiếp chiếu vào.

   Điều cuối cùng cần ghi nhớ là “Less is more” (Tạm dịch: Càng đơn giản càng tốt). Nhiều người thích sáng tạo khi thêm thắt đủ các mặt hàng trang trí, có thể là gốm, thủy tinh, kim loại hoặc nhựa; bất cứ thứ gì không thấm nước. Nhưng những người khác lại quan niệm terrarium nên là một môi trường hoàn toàn tự nhiên, không cần quá nhiều sự can thiệp “kém xanh”. Và nhớ quan sát bình terra thường xuyên phòng lá cây bị bệnh để loại bỏ sớm, tránh lây sang các cây khác. Cắt tỉa hoặc loại bỏ những cây phát triển quá mức.

4.Một số kiểu trang trí độc đáo

Terrarium lấy cảm hứng từ bộ phim UpNguồn: Beryl Path TerrariumBình terra chỉ sử dụng nấm Trên đây, Công Cụ Tốt đã trình bày sơ lược về thú chơi terrarium, tiểu cảnh trong lọ thủy tinh và cũng giải thích cơ chế hoạt động. Mong các bạn sẽ có nhiều ý tưởng cho mình.