Một Số Trò Chơi Học Tập Môn Toán Lớp 3 - Hỏi Đáp

Bạn đang xem tài liệu "Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

TỔ CHỨC MỘT SỐ TRÒ CHƠI TOÁN HỌC LỚP 3 NHẰM GÂY HỨNG THÚ HỌC TẬP CHO HỌC SINH. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: Trong chương trình giáo dục tiểu học hiện nay, môn toán cùng các môn học khác trong nhà trường Tiểu học có vai trò góp phần quan trọng đào tạo nên những con người phát triển toàn diện. Toán học là môn khoa học tự nhiên có tính lôgíc và tính chính xác cao, nó là chìa khóa mở ra sự phát triển của các bộ môn khoa học khác. Muốn học sinh Tiểu học học tốt được môn Toán thì mỗi giáo viên không chỉ truyền đạt, giảng giải theo các tài liệu đã có sẵn trong Sách giáo khoa, trong các sách hướng dẫn và thiết kế bài giảng một cách rập khuôn, máy móc làm cho học sinh học tập một cách thụ động. Nếu chỉ dạy học như vậy thì việc học tập của học sinh sẽ diễn ra thật đơn điệu, tẻ nhạt và kết quả học tập sẽ không cao. Nó là một trong những nguyên nhân gây ra cản trở việc đào tạo các em thành những con người năng động, tự tin, sáng tạo sẵn sàng thích ứng với những đổi mới diễn ra hằng ngày. Yêu cầu của giáo dục hiện nay đòi hỏi phải đổi mới phương pháp dạy học môn Toán ở bậc Tiểu học theo hướng phát huy tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh. Vì vậy người giáo viên phải gây được hứng thú học tập cho các em bằng các lôi cuốn các em tham gia vào các hoạt động học tập. Trò chơi học tập là một hoạt động mà các em hứng thú nhất. Các trò chơi có nội dung toán học lý thú và bổ ích phù hợp với việc nhận thức của các em. Thông qua các trò chơi các em sẽ lĩnh hội những tri thức toán học một các dễ dàng, củng cố, khắc sâu kiến thức một cách vững chắc, tạo cho các em niềm say mê, hứng thú trong học tập. Khi chúng ta đưa ra những trò chơi toán học một các thường xuyên, khoa học thì chắc chắn chất lượng dạy học môn toán sẽ ngày càng nâng cao.Vì vậy tôi chọn đề tài “ Tổ chức một số trò chơi toán học lớp 3 nhằm gây hứng thú học tập cho học sinh” II. THỰC TRẠNG: Thuận lợi: Tình hình lớp: Lớp 3B có 24 em,18 em nữ - 6 em nam, trong đó có 3 em học sinh yếu, đọc còn chậm, viết sai nhiều lỗi chính tả, một số phụ huynh chưa quan tâm đến việc học tập của con em làm ảnh hưởng đến việc giảng dạy cho giáo viên. Được sự quan tâm giúp đỡ nhiệt tình tận tâm của BGH trường; phòng học khang trang, thoáng mát, đồ dùng dạy học đầy đủ ..... GV nhiệt tình, trách nhiệm, trình độ năng lực chuyên môn đạt chuẩn; PHHS quan tâm đến con em mình tạo mọi điều kiện học tập cho con em; Đa số HS tích cực tự giác học tập, trình bày tập vở sạch sẽ, rõ ràng đồ dùng, sách vở được trang bị đầy đủ . 2. Khó khăn: Một số HS chưa có kỹ năng tính nhẩm và thực hiện các phép tính cộng trừ nhân chia các số có 2,3 chữ số cho số có một chữ số. Chưa thuộc bảng nhân chia từ 2-9 và vận dụng vào để giải toán. Thực hiên các dạng toán tính giá trị của biểu thức chưa thành thạo, chưa thuộc các quy tắc tìm tổng, hiệu, tích, thương nên khi thực hiện các phép tính tìm X còn rất chậm. Không hiểu nội dung bài toán dẫn đến tóm tắt đề chưa chính xác và lời giải còn quá lủng củng. Một vài phụ huynh chưa quan tâm đến việc học con em mình, còn khoán trắng cho giáo viên. Số liệu: Thống kê kết quả giữa kì I năm học 2012 – 2013: Giỏi % Khá % TB % Yếu % Toán 5 20,8 9 37.5 10 41,7 0 0 Thống kê kết quả đầu năm học 2011 - 2012: Giỏi % Khá % TB % Yếu % Toán 4 16,6 7 29,2 12 50 1 4,2 II/NỘI DUNG: 1. cơ sở lý luận: 1.1/ Vị trí của môn toán trong trường tiểu học: Bậc tiểu học là bậc học góp phần quan trọng trong việc đặt nền móng cho việc hình thành và phát triển nhân cách học sinh . Môn toán cũng như những môn học khác cung cấp những tri thức khoa học ban đầu , những nhận thức về thế giới xung quanh nhằm phát triển năng lực nhận thức , hoạt dộng tư duy và bồi dưỡng tình cảm đạo đức tốt đẹp của con người. Môn toán ở trường Tiểu học là một môn độc lập , chiếm phần lớn thời gian trong chương trình học của trẻ. Môn toán có tầm quan trọng to lớn . Nó là bộ môn khoa học nghiên cứu có hệ thống , phù hợp với hoạt động nhận thức tự nhiên của con người. Môn toán có khả năng giáo dục rất lớn trong việc rèn luyện phương pháp suy nghĩ, phương pháp suy luận lôgíc, thao tác tư duy cần thiết để con người phát triển toàn diện, hình thành nhân cách tốt đẹp cho con người lao động trong thời đại mới. 1.2/ Đặc điểm tâm lý của học sinh tiểu học: Ở lứa tuổi tiểu học cơ thể của trẻ đang trong thời kỳ phát triển hay nói cụ thể là các quan hệ cơ quan còn chưa hoàn thiện, vì thế sức dẻo dai của cơ thể còn thấp nên trẻ không thể làm lâu một cử động đơn điệu, dễ mệt nhất là hoạt động quá mạnh và môi trường thiếu dưỡng khí. Học sinh tiểu học nghe giảng rất dễ hiểu nhưng cũng sẽ quên ngay nếu chúng không tập trung cao. Vì vậy người giáo viên phải tạo ra hứng thú trong học tập và phải thường xuyện được luyện tập. Học sinh tiểu học rất dể xúc động và thích tiếp xúc với một số sự vật, hiện tượng nào đó nhất là những hình ảnh gây cảm xúc mạnh. Trẻ hiếu động, ham hiểu biết cái mới nên dễ gây cảm xúc mới, songcác em chóng chán. Do vậy trong dạy học giáo viên phải sử dụng nhiều đồ dùng dạy học, đưa học sinh đi tham quan, đi thực tế, tăng cường thực hành, tổ chức các trò chơi xen kẽđể củng cố sâu sắc kiến thức. 2. Tác dụng của trò chơi toán học: Hoạt động vui chơi là hoạt động mà động cơ của nó nằm trong chính quá trình hoạt động bản thân trò chơi chứ không nằm ở kết quả chơi. Trò chơi là loại phổ biến của hoạt động vui chơi là chơi theo luật,luật của trò chơi chính là các quy tắc định rõ mục đích, kết quả và yêu cầu hành động của trò chơi, luật của trò chơi có thể tường minh, có thể không. Trò chơi học tập là trò chơi mà luật của nó bao gồm các quy tắc gắn với kiến thức kỹ năng có được trong hoạt động học tập, gần với nội dung bài học, giúp học sinh khai thác vốn kinh nghiệm bản thân để chơi, thông qua chơi học sinh được vận dụng kiến thức kỹ năng đã học vào các tình huống của trò chơi và do đó học sinh được thực hành luyện tập củng cố mở rộng kiến thức kỹ năng đã học. Như vậy trong trò chơi học tập các kỹ năng môn toán được đưa vào trò chơi. Chơi là một nhu cầu cần thiết đối với học sinh tiểu học, có thể nói nó quan trọng như ăn, ngủ, học tập trong đời sống của các em. Chính vì vậy các em luôn tìm mọi cách và tranh thủ thời gian trong điều kiện để chơi. Được chơi các em sẽ tham gia hết sức tự giác và chủ động. Khi chơi các em biểu lộ tình cảm rất rõ ràng như niềm vui khi thắng lợi và buồn bã khi thất bại. Vui mừng khi thấy đồng đội hoàn thành nhiệm vụ, bản thân các em thấy có lỗi khi không làm tốt được nhiệm vụ của mình. Vì tập thể mà các em khắc phục khó khăn, phấn đấu hết khả năng để mang lại thắng lợi cho tổ, nhóm trong đó có bản thân mình. Đây chính là đặc tính thi đua rất cao của các trò chơi. Vì vây, khi đã tham gia trò chơi, học sinh thường vận dụng hết khả năng về sức lực, tập trung sự chú ý, trí thông minh và sáng tạo của mình. Trò chơi học tập làm thay đổi hình thức hoạt động của học sinh, giúp học sinh tiếp thu kiến thức kiến thức một các tự giác tích cực. Giúp học sinh rèn luyện củng cố kiến thức đồng thời phát triển vốn kinh nghiệm được tích lũy qua hoạt động chơi. Trò chơi học tập rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo, thúc đẩy hoạt động trí tuệ, nhờ sử dụng Trò chơi học tập mà quá trình dạy học trở thành một hoạt động vui và hấp dẫn hơn, cơ hội học tập đa dạng hơn. Trò chơi không chỉ là phương tiện mà còn là phương pháp giáo dục. 3. Một số trò chơi toán học lớp 3: Để trò chơi góp phần mang lại hiệu quả cao trong giờ học, khi tổ chức và thiết kế trò chơi phải đảm bảo những nguyên tắc sau: 3.1/ Thiết kế trò chơi học trong môn toán: * Tổ chức trò chơi học tập để dạy môn toán nói chung và môn toán lớp 3 nói riêng, chúng ta phải dựa vào nội dung bài học, điều kiện thời gian trong mỗi tiết học phải được cụ thể, rõ ràng và đòi hỏi GV phải có kế hoạch chu đáo, tỉ mỉ, đảm bảo các yêu cầu sau: - Trò chơi mang ý nghĩa giáo dục. - Trò chơi phải nhằm mục đích củng cố, khắc sâu nội dung bài học. - Trò chơi phải phù hợp với tâm lý học sinh lớp 3, phù hợp với khả năng người hướng dẫn và cơ sở vật chất của lớp, của nhà trường. - Hình thức tổ chức trò chơi phải đa dạng, phong phú. - Trò chơi phải được chuẩn bị chu đáo. - Trò chơi phải gây được hứng thú đối với học sinh. 3.2/ Cấu trúc của trò chơi học tập: + Tên trò chơi. + Mục đích: Nêu rõ mục đích của trò chơi nhằm ôn luyện, củng cố kiến thức, kỹ năng. Quy định hành động chơi được thiết kế trong trò chơi. + Đồ dùng, đồ chơi: Mô tả đồ dùng, đồ chơi được sử dụng trong trò chơi học tập. + Nêu luật chơi: Chỉ rõ quy tắc của hành động chơi, quy định đối với người chơi và quy định thắng thua. + Số người tham gia: Cần chỉ rõ số người được tham gia. + Nêu cách chơi. 3.3 / Cách tổ chức trò chơi: Thời gian tiến hành: từ 5-7 phút. - Đầu tiên là giới thiệu trò chơi: + Nêu tên trò chơi + Hướng dẫn cách chơi bằng cách vừa mô tả vừa thức hành, quy định trò chơi. + Chơi thử và qua đó nhấn mạnh luật chơi. + Chơi thật. + Nhận xét kết quả chơi, thái độ của người tham gia trò chơi. + Thưởng - phạt: Phân minh, đúng luật chơi sao cho người chơi chấp nhận thoải mái và tự giác làm trò chơi thêm hấp dẫn, gây hứng thú cho học sinh. Phạt những học sinh chơi bằng hình thức đơn giản, vui ( Chào các bạn, nhảy lò cò) 4. Giới thiệu một số trò chơi toán học của lớp 3: Tôi xin giới thiệu một trò chơi tiêu biểu mà tôi đã áp dụng trong quá trình dạy toán cho học sinh lớp 3: Trò chơi1: Truyền điện - Mục dích: + Luyện tập và củng cố kỹ năng làm các phép tính cộng, trừ không nhớ trong phạm vi 1000. + Luyện phản xạ nhanh của các em. - Cách chơi: Các em ngồi tại chỗ, GV gọi bắt đầu từ một em xung phong. Ví dụ em xướng to 1 trong phạm vi 1000 chẳng hạn 358 và chỉ nhanh vào em B bất kỳ để truyền điện. Lúc này em B phải nói tiếp bằng 216. Nếu C nói đúng thì được quyền xướng to 1 số như A rối chỉ vào một bạn D nào đó để truyền điện tiếp. Cứ làm như thế nếu bạn nào nói sai ( chẳng hạn A nói “bằng 358” truyền cho B, mà B nói trừ “149 tức là sai dạng tính hoặc là C đọc kết quả tính sai ) thì phải nhảy lò cò một vòng từ chổ của mình lên bảng. Kết thúc khen và thưởng một tràng vỗ tay cho những bạn nói đúng và nhanh. Trò chơi 2 : Thi quay kim đồng hồ - Mục đích : + Củng cố kỹ năng xem đồng hồ + Củng cố nhận biết các đơn vị thời gian ( giờ phút ) - Chuẩn bị : 4 mô hình đồng hồ - Cách chơi : + Chia lớp thành 4 đội (4 tổ theo lớp học) + Lần thứ nhất : Gọi 4 em lên bảng ( 4 em đại diện cho 4 đội ), phát cho mỗi em 1 mô hình đồng hồ, chuẩn bị quay kim đồng hồ theo hiệu lệnh của giáo viên . Khi nghe giáo viên hô to 1 giờ nào đó , 4 em này ngay lập tức phải quay kim đến đúng giờ đó.Em nào quay chậm nhất hoặc sai lệch bị loại khỏi cuộc chơi. + Lần thứ hai : Các đội lại thay người chơi khác + Cứ chơi như vậy 8 – 10 lần . Đội nào còn nhiều thành viên nhất đó là đội thắng cuộc. * Lưu ý : Để các em chơi nhanh . vui và thử phản ứng nhanh giáo viên cần chuẩn bị sẵn 1 số giờ viết ra giấy ( không phải nghĩ lâu ) để khi hô cho nhanh,ví dụ : 7 giờ 5 phút , 11 giờ 50 phút , 9 giờ kém 10 phút , 4 giờ kém 5 phút , 8 giờ 7 phút , 12 giờ 34 phút, 4 giờ kém 13 phút 5. Giáo án minh họa: Bài dạy :Bảng chia 8 1.Mục đích: Giúp học sinh: - Dựa vào bảng nhân 8 để lập bảng chia 8 và học thuộc bảng chia 8 - Thực hành chia trong phạm vi 8 và giải toán có lời văn 2. Đồ dùng: - Giáo viên: Phấn màu, bút dạ, các tấm bìa có 8 tấm tròn, bảng nhân 8 phóng to - Học sinh: Các tấm bìa có 8 chấm tròn, vở toán 3.Hoạt động của giáo viên: Thời Gian Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh 3’ 1. Kiểm tra bài cũ: -Gọi học sinh đọc bảng nhân 8 -Gọi học sinh nêu 3 phép tính bất kỳ của bảng nhân 8 sau đó học sinh khác trả lời -Giáo viên nhận xét, chấm điểm -1 học sinh đọc - 4 học sinh đố nhau Học sinh nhận xét bạn đọc 15’ Bài mới: a. Giới thiệu bài: Gíao viên: Trong giờ học toán hôm nay,các em sẽ dựa vào bảng nhân 8 để lập thành bảng chia 8 và làm bài tập luyện tập trong bảng chia 8.Bài học hôm nay là: Bảng chia 8- Giáo viên ghi đầu bảng lớp b.Lập bảng chia 8: -Cho học sinh lấy 3 tấm bìa,mỗi tấm bìa có 8 chấm tròn ( Giáo viên lấy đính bảng lớp 8 ) Hỏi:Con lấy được tất cả bao nhiêu chấm tròn? Học sinh lấy để trên mặt bàn 24 chấm tròn -Vì sao em biết? ( Giáo viên ghi bảng ) 8 x 3=24 - Giáo viên: Cô có 24 chấm tròn chia đều vào các tấm bìa,mỗi tấm có 8 chấm tròn.hỏi cô có mấy tấm bìa 3 tấm bìa Vì sao em biết? 24:8=3 Dựa vào phép nhân 8 x 3=24 ai có phép chia tương ứng số chia bằng 8 Giáo viên ghi bảng lớp, gọi học sinh đọc 24:8=3 2 học sinh đọc - Giáo viên chốt: Từ các phép nhân ta có thể lập được phép chia tương ứng - Giáo viên đưa bảng nhân 8 lên bảng lớp - Giáo viên đính bảng chia 8 (chưa có kết quả) lên bảng lớp -Dựa vào bảng nhân 8 để tính các kết quả của phép tính này từ 8:8 đến 80:8 mỗi tổ tính kết quả của 2 phép tính,tổ 4 tính 3 phép tính cuối Học sinh lấy để trên mặt bàn 24 chấm tròn -Vì sao em biết?( Giáo viên ghi bảng) 8 x 3=24 - Giáo viên gọi học sinh trả lời: Giáo viên ghi bảng Vì sao 16:8=2? Vì sao 48:8=6? Nên 16:8=2 Vì 8 x 6=48 Nên 48:8=6 - Có nhận xét gì về số chia , thương , số bị chia? Số bị chia đều là 8 thương số từ 1 đến 10,số bị chia liền nhau hơn 8 đơn vị -Giáo viên nói đây chính là bảng chia 8 Nếu ta quên 1 kết quả của phép chia nào đó trong bảng chia 8 ta làm thế nào? * Giáo viên củng cố: Dựa vào phép nhân trong bảng 8 để tìm ra kết quả của phép chia. Dựa vào phép nhân của bảng nhân 8 để tìm - Giáo viên : Vừa rồi chúng ta đã hình thành bảng chia 8 . Bây giờ chúng ta cùng nhau vận dụng bảng chia 8 để làm bài tập 17’ 3.Luyện tập tại lớp: Giáo viên cho học sinh mở sách giáo khoa trang 59 Học sinh mở SGK Bài 1 : - Gọi 1 học sinh đọc bài 1 học sinh đọc yêu cầu -Học sinh tự làm bài 1 học sinh làm bảng lớp Học sinh nhận xét – chữa bài Trong bài 1 có phép tính nào nằm trong bảng chia 8 56 : 7 = 8 48 : 6 = 8 Bài 2 : Học sinh tự làm 1 học sinh đọc yêu cầu 1 học sinh làm bảng lớp Có nhận xét gì về các phép tính trong cột 1, khi biết kết quả của phép nhân có thể tính ngay được kết quả của 2 phép chia này không ? (Vì sao) Học sinh nhận xét – Chữa bài - Lấy tích chia cho TS này được TS kia * Giáo viên : Từ phép nhân ta lập được các phép chia tương ứng. Đây chính là mối quan hệ giữa phép nhân và phép chia Bài 3 : Bài toán cho biết là gì ? Bài toàn hỏi gì ? 1 học sinh đọc BT Học sinh tự làm bài Học sinh nhận xét – chữa bài Bài 4 : Bài toán cho biết là gì ? - Bài toàn hỏi gì ? 1 học sinh đọc BT Học sinh tự làm bài Học sinh nhận xét – chữa bài - BT3 và BT4 có điểm gì giống nhau ? Giống phép tính đề là 32:8 = 4 1 tấm vải dài 32 cm -Vì sao em biết?( Giáo viên ghi bảng) BT3: Cắt thành 8 mảnh BT4: 1 mảnh dài 8 mét nên kết quả 4 mét BT4: 4 mảnh khác nhau về đơn vị. 4. Củng cố - Gọi học sinh đọc bảng chia 8 - Trò chơi : Truyền điện 2 phút giáo viên nhận xét tuyên dương 2 học sinh đọc Học sinh : Cả lớp chơi 1 học sinh nêu 1 phép tính trong bảng chia 8 gọi 1 học sinh khác nêu KQ và học sinh này lại nêu tiếp 1 phép tính khác bảng chia 8 gọi học sinh khác lần lượt. Nếu học sinh nào trả lời chậm, sai thì coi là thừa nhảy lò cò hoặc hát 5. Tổng kết – Dặn dò - Giáo viên nhận xét tiết học - Học thuộc bảng chia 8 IV / KẾT QUẢ: Sau khi lựa chọn để vận dụng một số trò chơi toán học đã nêu trên vào tiết học. Không những học sinh nắm được kiến thức bài học và còn nhớ rất lâu những kiến thức của bài học đó. Các em được rèn khả năng nhanh nhẹn, khéo léo và tạo cho các em mạnh dạn, tự tin hơn. - Chấm điểm của bài làm sau những tiết học có trò chơi: Điều đáng mừng là các em rất hào hứng, chờ đợi tiết học toán cho các em lòng yêu thích, ham mê môn toán. V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM: Trò chơi học tập là một loại hình hoạt động vui chơi có nhiều tác dụng trong các giờ học của học sinh tiểu học. Trò chơi học tập tạo ra không khí vui tươi, hồn nhiên, sinh động trong giờ học. Nó còn kích thích được trí tưởng tượng, tò mò, ham hiểu biết ở trẻ. Tổ chức tốt trò chơi học tập không chỉ làm cho các em hứng thú hơn trong học tập mà còn giúp các em tự tin hơn, có được cơ hội tự khẳng định mình và tự đánh giá nhau trong học tập Khi tổ chức trò chơi học tập nói chung,và môn toán lớp 3 nói riêng,chúng ta phải dựa vào nội dung bài học,vào điều kiện cơ sở vật chất của trường, thời gian trong từng tiết học mà lựa chọn hoặc thiết kế trò chơi cho thích hợp. Song để tổ chức các trò chơi toán học có hiệu quả, đòi hỏi người thầy cô phải có kế hoạch, chuẩn bị thật chu đáo cho mỗi trò chơi. VI /KẾT LUẬN : Việc tổ chức trò chơi trong các giờ học toán là vô cùng cần thiết. Song không nên quá lạm dụng phương pháp này, ở mỗi giờ học ta chỉ nên tổ chức cho các em chơi từ 1 đến 2 trò chơi trong khoảng 3-5 phút, hoặc cùng lắm là 10 phút. Do vậy người giáo viên cần có kỹ năng tổ chức, hướng dẫn các em chơi trò chơi thật đồng bộ, phát huy được vai trò của học sinh. Tôi xin chân thành cám ơn VII/ TÀI LIỆU THAM KHẢO: 1. Ôn luyện Kiểm Tra / Tác giả Nguyễn Đức Tấn – Trần Thị Kim Cương – Đỗ Trung Kiên - Nhà xuất bản tổng hợp Đồng Nai. 2 . Sách Bài Tập Trắc Nghiệm / Tác giả Nguyễn Đức Tấn - Nguyễn Đức Hòa – Tạ Toàn - Nhà xuất bản đại học Quốc Gia Thành Phố Hồ Chí Minh. 3 . Sách giúp em giỏi toán / Tác giả TS. Trần Ngọc Lan - Nhà xuất bản Giáo Dục. Cẩm Tâm, ngày 24 tháng 02 năm 2013 Người thực hiện TRIỆU VĂN HẠNH