Nafosted: Bước đột Phá Trong Quản Lý KH&CN, Tiệm Cận Quốc Tế

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Chu Ngọc Anh khẳng định tại Hội nghị tổng kết và đánh giá hoạt động của Nafosted giai đoạn 2008-2018, ngày 05/12/2018, tại Hà Nội.

Tham dự Hội nghị còn có các đồng chí: Nguyễn Quân, Nguyên Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Nguyên Bộ trưởng Bộ KH&CN; Phạm Công Tạc, Thứ trưởng Bộ KH&CN, Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ; Lê Đình Tiến, Nguyên Thứ trưởng Bộ KH&CN, Nguyên Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ; Trần Quốc Khánh, Nguyên Thứ trưởng Bộ KH&CN. Đến dự Hội nghị còn có hàng trăm nhà khoa học trong Hội đồng khoa học, đại diện các tổ chức KH&CN và cộng đồng các nhà khoa học thuộc các lĩnh vực nghiên cứu trong cả nước.  

Toàn cảnh Hội nghị  

Hỗ trợ gần 2.800 nhiệm vụ KH&CN

Qua 10 năm hoạt động, Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ quốc gia (Nafosted) đã khẳng định được vai trò tích cực trong thúc đẩy hoạt động nghiên cứu khoa học trên phạm vi cả nước, trở thành một thương hiệu gắn với chất lượng nghiên cứu khoa học của Việt Nam, được cộng đồng các nhà khoa học đánh giá là bước đột phá trong đổi mới cơ chế quản lý KH&CN tại Việt Nam. Trong 10 năm hoạt động, Nafosted đã được cộng đồng các nhà khoa học ghi nhận, trở thành một kênh tài trợ, hỗ trợ quen thuộc của các nhà khoa học, các tổ chức nghiên cứu.

Tính đến hết năm 2017, Quỹ đã thực hiện tài trợ, hỗ trợ cho gần 2.800 nhiệm vụ KH&CN, hỗ trợ 850 hoạt động nâng cao năng lực KH&CN quốc gia. Tài trợ của Nafosted đã góp phần quan trọng vào phát triển nguồn nhân lực KH&CN; nâng cao năng suất KH&CN quốc gia, chất lượng nghiên cứu; đóng góp vào giải quyết các vấn đề KH&CN cấp thiết; hỗ trợ khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào hoạt động KH&CN... 

Nafosted bắt đầu triển khai các hoạt động tài trợ, hỗ trợ từ năm 2009, các hoạt động của Nafosted hướng tới tiếp tục nâng cao chất lượng và hiệu quả các chương trình tài trợ, hỗ trợ, thống nhất phương thức tổ chức thực hiện giữa lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật, khoa học xã hội và nhân văn, tăng cường hỗ trợ nhóm nghiên cứu mạnh, nguồn lực KH&CN, hoạt động hợp tác quốc tế.  

Thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Công Tạc, Chủ tịch Hội đồng quản lý Nafosted phát biểu tại Hội nghị  

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Bộ KH&CN, Chủ tịch Hội đồng quản lý Quỹ Phạm Công Tạc cho biết, đây là mô hình mới trong quản lý KH&CN ở Việt Nam, chúng ta đang tiệm cần gần hơn với mô hình của thế giới và ngày càng nhận được sự quan tâm lớn của cộng đồng các nhà khoa học. Hàng năm Nafosted tài trợ trên 300 nhiệm vụ KH&CN với hàng nghìn lượt nhà khoa học tham gia. Ngoài việc giải quyết các vấn đề đặt ra, các nhiệm vụ KH&CN đã đưa lại một lượng lớn các sản phẩm khoa học. Số lượng công trình công bố ISI là sản phẩm từ các đề tài nghiên cứu cơ bản do Nafosted tài trợ được duy trì, chiếm khoảng 20-25% công bố ISI tính cho Việt Nam và ước tính chiếm khoảng trên 50% số công trình công bố ISI được tài trợ từ ngân sách nhà nước.

Đến nay, Nafosted đã tài trợ hơn 10.000 lượt nhà khoa học, giúp số lượng lớn các nhà khoa học duy trì hoạt động nghiên cứu chuyên sâu, có chất lượng, đặc biệt là nghiên cứu cơ bản. Các tài trợ của Nafosted tương đối đồng đều theo phân bố nguồn nhân lực KH&CN. Tỷ trọng nhà khoa học trẻ được hỗ trợ lớn, góp phần phát triển nguồn nhân lực KH&CN có trình độ cao. Các hoạt động hỗ trợ khoa học, chương trình hợp tác quốc tế tạo cơ hội cho các nhà khoa học Việt Nam trao đổi chuyên môn, tạo dựng mối quan hệ với các nhà khoa học xuất sắc trên thế giới trong cùng lĩnh vực nghiên cứu.

Tiếp tục đồng hành cùng các nhà khoa học

Chia sẻ tại Hội nghị, TS. Hoàng Văn Nghĩa, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh nhận định, Nafosted đã khẳng định đây là một mô hình phù hợp với xu hướng nghiên cứu trong nước. Với hoạt động của Nafosted đã khẳng định rõ nét vai trò của nghiên cứu cơ bản trong sự phát triển chung của ngành KH&CN nước nhà. Qua đó nâng cao chất lượng, hiệu quả nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu triển khai thông qua các chương trình tài trợ, nâng cao uy tín của KH&CN Việt Nam đối với quốc tế.

Đồng quan điểm trên, PGS.TS. Phạm Thành Huy, Viện Tiên tiến KH&CN, Trường Đại học Bách khoa Hà Nội cho biết, nhờ có sự hỗ trợ của Nafosted trong thời gian qua mà Viện Tiên tiến KH&CN đã thu hút được nhiều tài năng trẻ, tăng đáng kể mức thu nhập cho những người làm công tác nghiên cứu, số công trình được công bố quốc tế tăng vượt bậc. Trong 10 năm qua, Viện đã đào tạo được 9 nghiên cứu sinh thì có tới 8 người do Nafosted tài trợ và tất cả đều có bài báo đăng ISI.

Tuy nhiên, để phát huy hơn nữa hiệu quả của Quỹ, các nhà khoa học đều mong muốn trong thời gian tới cần bổ sung, hoàn thiện hơn nữa cơ chế chính về KH&CN, tạo điều kiện cho các nhà khoa học yên tâm nghiên cứu. Đặc biệt là việc tài trợ dài hạn cho các công trình nghiên cứu tiềm năng, có nhiều hơn các chương trình tài trợ mới; mở ra không chỉ nghiên cứu cơ bản mà cả trong nghiên cứu ứng dụng.  

Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh phát biểu tại Hội nghị  

Phát biểu tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh chúc mừng những kết quả, thành tựu đạt được của Quỹ phát triển KH&CN quốc gia và trân trọng những đóng góp của các nhà khoa học trên chặng đường 10 năm qua.

“Đây là một chặng đường phát triển và đổi mới mạnh mẽ, chặng đường gắn với kết quả hoạt động và đóng góp của cộng đồng các nhà khoa học. Nafosted là mô hình gắn với đột phá trong cơ chế quản lý, mô hình quản lý hướng đến chất lượng nghiên cứu gần với quốc tế, đó còn là môi trường học thuật khách quan minh bạch, đơn giản hóa thủ tục, khuyến khích sáng tạo. Đây là sự nỗ lực rất lớn của cả đội ngũ những người làm quản lý. Bên cạnh đó là sự trợ lực nhiệt huyết công tâm, sự ủng hộ của cộng đồng các nhà khoa học”, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh khẳng định.

Với trách nhiệm quản lý, Bộ KH&CN sẽ tiếp tục đồng hành, tạo điều kiện để Nafosted cũng như cộng đồng các nhà khoa học trong thời gian tới nhằm phát triển KH&CN mạnh hơn nữa, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Nhân dịp này, 38 cá nhân nguyên là quản lý, lãnh đạo Nafosted, các nhà khoa học thuộc các hội đồng đã vinh dự nhận Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp khoa học và công nghệ” của Bộ KH&CN do Bộ trưởng Bộ KH&CN trao tặng.  

Bộ trưởng Chu Ngọc Anh trao Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp Khoa học và Công nghệ” của Bộ Khoa học và Công nghệ cho các nhà khoa học tại Hội nghị.  

Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ quốc gia được thành lập theo Nghị định số 122/2003/NĐ-CP ngày 22/10/2003 của Chính phủ và khai trương hoạt động từ tháng 02/2008. Quỹ bắt đầu triển khai các hoạt động tài trợ, hỗ trợ từ năm 2009 với chương trình tài trợ nghiên cứu cơ bản trong khoa học tự nhiên, trong đó thiết lập cơ chế quản lý khoa học thúc đẩy chất lượng và hội nhập trong hoạt động KH&CN. Sau đó, hoạt động của Quỹ từng bước được mở rộng về lĩnh vực, đối tượng và phương thức tài trợ, hỗ trợ. Giai đoạn 2015-2018, Quỹ thực hiện Điều lệ tổ chức và hoạt động mới do Chính phủ ban hành theo Nghị định 23/2014/NĐ-CP ngày 03/4/2014. Các hoạt động của Quỹ hướng tới tiếp tục nâng cao chất lượng và hiệu quả các chương trình tài trợ, hỗ trợ, thống nhất phương thức tổ chức thực hiện giữa lĩnh vực KHTN&KT và KHXH&NV, tăng cường hỗ trợ nhóm nghiên cứu mạnh, nguồn lực KH&CN, hoạt động hợp tác quốc tế. Đến nay đã có trên 10.000 lượt nhà khoa học tham gia nghiên cứu, trên 2.400 tiến sỹ được đào tạo, trên 4.000 bài báo ISI được công bố thông qua gần 2.800 đề tài nghiên cứu được Quỹ tài trợ, hỗ trợ.