Natri Carbonat – Wikipedia Tiếng Việt

Bước tới nội dung

Nội dung

chuyển sang thanh bên ẩn

• Đầu
• 1 Tính chất vật lý
• 2 Tính chất hóa học
• 3 Ứng dụng
• 4 Sản xuất
• 5 Tham khảo
• 6 Xem thêm

• Bài viết
• Thảo luận

Tiếng Việt

• Đọc
• Sửa đổi
• Sửa mã nguồn
• Xem lịch sử

Công cụ Công cụ chuyển sang thanh bên ẩn Tác vụ

• Đọc
• Sửa đổi
• Sửa mã nguồn
• Xem lịch sử

Chung

• Các liên kết đến đây
• Thay đổi liên quan
• Trang đặc biệt
• Liên kết thường trực
• Thông tin trang
• Trích dẫn trang này
• Lấy URL ngắn gọn
• Tải mã QR

In và xuất

• Tạo một quyển sách
• Tải dưới dạng PDF
• Bản để in ra

Tại dự án khác

• Wikimedia Commons
• Khoản mục Wikidata

Giao diện chuyển sang thanh bên ẩn Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Bài viết này cần thêm chú thích nguồn gốc để kiểm chứng thông tin. Mời bạn giúp hoàn thiện bài viết này bằng cách bổ sung chú thích tới các nguồn đáng tin cậy. Các nội dung không có nguồn có thể bị nghi ngờ và xóa bỏ.

Natri cacbonat
Danh pháp IUPAC	Sodium carbonate
Tên khác	Cacbonat natriNatron ([1])
Nhận dạng
Số CAS	497-19-8
PubChem	10340
ChEBI	29377
ChEMBL	186314
Số RTECS	VZ4050000
Ảnh Jmol-3D	ảnh
SMILES	đầy đủ [Na+].[Na+].[O-]C([O-])=O
InChI	đầy đủ 1/NaHCO3.2Na/c2-1(3)4;;/h(H2,2,3,4);;/q;2*+1/p-2
ChemSpider	9916
UNII	45P3261C7T
Thuộc tính
Công thức phân tử	Na2CO3
Khối lượng mol	105,9872 g/mol (khan)124,00248 g/mol (1 nước)196,0636 g/mol (5 nước)232,09416 g/mol (7 nước)286,14 g/mol (10 nước)
Bề ngoài	Tinh thể màu trắng
Khối lượng riêng	2,54 g/cm³, thể rắn
Điểm nóng chảy	851 °C (1.124 K; 1.564 °F)
Điểm sôi	1.600 °C (1.870 K; 2.910 °F)
Độ hòa tan trong nước	22 g/100 mL (20 ℃), xem thêm bảng độ tan
Độ bazơ (pKb)	3,67
Các nguy hiểm
MSDS	ngoài
NFPA 704	0 1 1
Điểm bắt lửa	Không bắt lửa.
Các hợp chất liên quan
Anion khác	Natri bicacbonat
Cation khác	Lithi cacbonatKali cacbonatRubidi cacbonatXezi cacbonat
Trừ khi có ghi chú khác, dữ liệu được cung cấp cho các vật liệu trong trạng thái tiêu chuẩn của chúng (ở 25 °C [77 °F], 100 kPa). Tham khảo hộp thông tin

Natri cacbonat, còn gọi là soda, là một loại muối cacbonat của natri có công thức hóa học là Na2CO3. Natri cacbonat là một muối bền trong tự nhiên, thường có trong nước khoáng, nước biển và muối mỏ trong lòng đất. Một số rất ít tồn tại ở dạng tinh thể có lẫn canci cacbonat. Quá trình hình thành trong tự nhiên chủ yếu do sự thay đổi địa hình Trái Đất làm một số hồ gần biển hoặc vịnh bị khép kín, dần dần lượng muối tích tụ lại và bị chôn vùi vào lòng đất tạo thành mỏ muối. Lượng muối còn lại trong tự nhiên (nước biển) được hình thành do hòa tan khí CO2 trong không khí.

Vì có trữ lượng lớn và quá trình khai thác, điều chế đơn giản nên giá bán natri cacbonat trên thị trường rẻ: 16.000 đồng/1 kg năm 2010 (~ $0,84/1 kg).

Không nhầm natri cacbonat với natri bicacbonat. Natri cacbonat là một chất tính ăn mòn cao, không dùng trong ăn uống, đặc biệt trong khuôn khổ gia đình hay thủ công.

Tính chất vật lý

[sửa | sửa mã nguồn]

Na2CO3 khan là chất bột màu trắng, hút ẩm và nóng chảy ở 851 ℃, nóng chảy không phân hủy tới 853 ℃[1], còn cao hơn nhiệt độ này thì bắt đầu phân hủy[2].

Na2CO3 dễ tan trong nước, khi tan trong nước phát ra nhiều nhiệt do tạo thành hydrat. Từ trong dung dịch, ở dưới 32,5 ℃ natri cacbonat kết tinh tạo Na2CO3·10H2O, giữa khoảng 32,5–37,5 ℃ tạo Na2CO3·7H2O, trên 37,5 ℃ biến thành Na2CO3·H2O, và đến 107 ℃ thì mất nước hoàn toàn thành natri cacbonat khan[1].

Độ tan của các hydrat chứa nhiều phân tử nước tăng theo nhiệt độ, còn của monohydrat thì ngược lại[1]. Trong không khí, decahydrat Na2CO3·10H2O dễ mất bớt nước kết tinh, tạo thành bột trắng vụn Na2CO3·5H2O.[2]

Tính chất hóa học

[sửa | sửa mã nguồn]

• Tác dụng với axít mạnh tạo thành muối, nước và giải phóng khí CO2:

Na2CO3 + 2HCl → 2NaCl + H2O + CO2↑

• Tác dụng với base tạo thành muối mới và base mới:

Na2CO3 + Ca(OH)2 → 2NaOH + CaCO3↓

• Tác dụng với muối tạo thành hai muối mới:

Na2CO3 + CaCl2 → 2NaCl + CaCO3

• Chuyển đổi qua lại với natri bicacbonat theo phản ứng:

Na2CO3 + CO2 + H2O ⇌ 2NaHCO3

• Khi tan trong nước, Na2CO3 bị thủy phân mạnh tạo môi trường base, làm đổi màu các chất chỉ thị: dung dịch phenolphtalein không màu thành màu hồng, quỳ tím hóa xanh:

Na2CO3 → 2Na+ + CO32−

CO32− + H2O ⇌ HCO3− + OH− ⇒ Dung dịch Na2CO3 có tính base yếu.

Ứng dụng

[sửa | sửa mã nguồn]

• Trong công nghiệp, natri cacbonat được dùng để nấu thủy tinh, xà phòng, làm giấy, đồ gốm, phẩm nhuộm, dệt, điều chế nhiều muối khác của natri như borat, cromat...[1][3]
• Sản xuất keo dán gương, thủy tinh lỏng.[1]

Sản xuất

[sửa | sửa mã nguồn]

Natri cacbonat có sẵn trong tự nhiên: trong các hồ muối, muối mỏ và tro của rong biển. Người Ai Cập cổ đã biết khai thác nguồn muối này từ 4000 năm trước, và từ thế kỷ XV–XVI, tro rong biển đã được dùng để sản xuất xà phòng và thủy tinh.[1]

Trước đây trong công nghiệp thì Na2CO3 được sản xuất theo phương pháp sunfat, còn gọi là phương pháp Leblanc, do nhà hóa học Pháp N.Leblanc (1742–1806) đề ra năm 1791[2]. Cụ thể như sau:

• Nung hỗn hợp natri sunfat (Na2SO4) với than (C) và đá vôi (CaCO3) ở 1000 ℃, sẽ có hai phản ứng xảy ra: Na2SO4 + 2C → Na2S + 2CO2↑ Na2S + CaCO3 → Na2CO3 + CaS
• Hòa tan hỗn hợp sản phẩm vào nước sẽ tách được CaS không tan ra khỏi Na2CO3. CaS sau đó có thể được dùng để sản xuất lưu huỳnh.

Natri cacbonat ngày nay hầu như được điều chế theo phương pháp amonia, hay còn gọi là phương pháp Solvay, do nhà hóa học Bỉ E.Solvay (1838–1922) đề ra năm 1864. Phương pháp này dựa vào phản ứng hóa học:

NaCl + NH3 + CO2 + H2O ⇌ NaHCO3 + NH4Cl

NaHCO3 ít tan trong nước được tách ra, nhiệt phân tạo thành Na2CO3:

2NaHCO3 → Na2CO3 + CO2 + H2O Bài chi tiết: Công nghệ Solvay

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ a b c d e f Hoàng Nhâm; Hóa học vô cơ cơ bản, tập hai - Các nguyên tố hóa học điển hình (2017); Nhà xuất bản Giáo dục; trang 47.
2. ^ a b c Mai Văn Ngọc; Giáo trình Hóa học vô cơ 1 - Các nguyên tố nhóm A (2014); Nhà xuất bản Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh; trang 236.
3. ^ Sách giáo khoa Hóa học 12 nâng cao (2013); Nhà xuất bản Giáo dục; trang 156.

Xem thêm

[sửa | sửa mã nguồn]

• Natri bicacbonat
• Lithi cacbonat
• Kali cacbonat
• Rubidi cacbonat
• Xezi cacbonat
• Natri hiđrocacbonat
• Magie cacbonat
• Axit cacbonic
• Muối cacbonat

x t s Hợp chất natri
Hợp chất vô cơ	NaAlCl4 NaAlH4 NaAlO2 NaAl(SO4)2 NaAsO2 NaBF4 NaBH3CN NaBH4 NaBO3 NaBiO3 NaBr NaBrO3 NaCN NaCl NaClO NaClO2 NaClO3 NaClO4 NaF NaH NaHCO3 NaHSO3 NaHSO4 NaI NaIO3 NaIO4 NaMnO4 NaNH2 NaNO2 NaNO3 NaN3 NaOH NaO2 NaPF6 NaReO4 NaSCN NaHS NaTcO4 NaVO3 Na2B4O7·10H2O Na2B8O13 Na2CO3 Na2CO3·1,5H2O2 Na2CrO4 Na2Cr2O7 Na2FPO3 Na2Fe(CN)5NO Na2Fe(CO)4 Na2FeO4 Na2HPO3 Na2HPO4 NaPO2H2 NaH2PO4 Na2H2P2O7 Na2MnO4 Na2MoO4 Na2O Na2O2 Na2UO4 Na2PdCl4 Na2PtCl6 Na2S Na2SO3 Na2SO4 Na2S2O3 Na2S2O4 Na2S2O5 Na2S2O6 Na2S2O7 Na2S2O8 Na2Se Na2SeO3 Na2SeO4 Na2SiF6 Na2SiO3 Na2Te Na2TeO3 Na2Ti3O7 Na2U2O7 Na2WO4 Na2ZnO2 Na3AsO4 Na3AlF6 Na3Co(NO2)6 Na3Fe(C2O4)3 Na3N Na3P Na3PO4 Na3P3O9 Na3SPO3 Na3S2PO2 Na3SbS4 Na3VO4 Na4Fe(CN)6 Na4P2O7 Na5P3O10 Na6(PO3)6 Na12AlSiO5
Hợp chất hữu cơ	CH3ONa HCOONa NaCH3COO NaH(C2H3O2)2 (CH2CHCOONa)n CH2ClCOONa CH2FCOONa CH3SNa (CH3)3CONa ((CH3)3Si)2NNa NaCH3HAsO3 Na2CH3AsO3 C2H4NS2Na C2H5COONa Na2S2C2(CN)2 C2H5HgSC6H4COONa C2H5OCS2Na C2H5ONa C2H5OSNa NaC3H5O3 Na2C4H4O6 NaC4H5O6 NaKC4H4O6 NaC5H8O4N NaC6H4(OH)CO2 NaC6H5CO2 NaC6H7O2 NaC6H7O6 NaC6H11O7 NaC11H17O2N2S NaC12H25SO4 NaC24H43O6 C3Cl3N3O3Na C3H7COONa C4H4NaAuO4S C5H5Na C5H10NS2Na NaB(C6H6)4 C6H3(OH)2N2C6H4SO3Na C6H5NHSO3Na C6H5SO2NClNa CH3C6H4SO2NClNa C6H7O6Na C7H8O3Na (C8H17)C4H3O4SO3Na C10H5O2SO3Na C10H8Na C10H9O4Na C12H9ONa C12H12I3O2N2Na C12H25SO4Na C12H27OSiNa C14H7O2SO3Na C15H21O2SO3Na C15H28NO3Na C17H35COONa C18H34N2O3Na CH3(CH2)10CH2(OCH2CH2)nOSO3Na CH3(CH2)12CH2(OCH2CH2)nOSO3Na CH3C5HO(O2)(CH3)CONa NaAlH2(OC2H4OCH3)2 Na2(C2H4O(COO)2) Na2C2O4 Na2C3H2O4 Na2C4H2O4 Na2C5H7O4N Na2C6H4(C7H4N2HS2O6)2 Na3C6H5O7 Na2C6H6O7 Na2H(C3H5O(COO)3) C3H4OH(COOH)2COONa Na2C6H8O4 Na2C10H4N2SO8 Na2C10H11O8N4P Na2C10H12O8N5P Na2C16H8N2S2O8 Na2C16H10N2S2O7 Na2C16H10N2S2O7 Na2C16H10N2S2O7 Na2C16H10N4S2O7 Na2C16H11N2S2AsO10 Na2C16H11N3S2O7 Na2C18H14N2S2O8 Na2C18H15N3S2O8 Na2C20H6I4O5 Na2C20H8Br2HgO6 Na2C20H8Br4S2O10 Na2C20H14N2S2O7 Na2C37H34N2S3O9

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Natri_carbonat&oldid=71779857” Thể loại:

• Hóa chất
• Hợp chất natri
• Muối carbonat
• Hóa chất gia dụng

Thể loại ẩn:

• Trang thiếu chú thích trong bài