“NGỤ BINH Ư NÔNG” THỜI PHONG KIẾN - Báo Cần Thơ Online

Có thể bạn quan tâm

TIẾNG VIỆT

CANTHO NEWS
CẦN THƠ KHMER NGỮ

Thời sự
Chính trị
Kinh tế
Xã hội
An ninh-Pháp luật
Thế giới
Giáo dục
Y tế
Khoa học & Công nghệ
Chuyển đổi số
Văn hóa - Giải trí
Thể thao
Du lịch
Media
Quảng cáo - Đặt báo
Đọc báo giấy Online

Tiếng Việt | English | ភាសាខ្មែរ

Thời sự
- Cần Thơ
- ĐBSCL
- Trong nước
- Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội sơ kết công tác tuyên truyền năm 2024 trên địa bàn vùng ÐBSCL
- Trung tâm tài chính quốc tế sẽ tạo động lực mới, đột phá cho phát triển
- Tập thể và thành viên Ban Cán sự UBND TP Cần Thơ kiểm điểm, đánh giá, xếp loại chất lượng năm 2024
- Ban Tuyên giáo Thành ủy tiếp tục nâng cao chất lượng công tác định hướng tuyên truyền trên các lĩnh vực
Chính trị
- Xây dựng Đảng & Hệ thống chính trị
- Làm theo gương Bác
- Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng
- Diễn đàn & Nhịp cầu dân cử
- NGHỊ QUYẾTVề việc ban hành chính sách hỗ trợ đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động dôi dư của cơ quan, tổ chức do sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã giai đoạn 2023 - 2025
- NGHỊ QUYẾTSửa đổi, bổ sung một số nội dung của Nghị quyết số 13/2022/NQ-HĐND ngày 09 tháng 12 năm 2022 của Hội đồng nhân dân thành phố quy định mức chuẩn trợ giúp xã hội, mức trợ giúp xã hội và đối tượng khó khăn khác chưa được quy định tại Nghị định số 20/2021/NĐ-CP
- NGHỊ QUYẾT Sửa đổi, bổ sung Ðiều 3 Nghị quyết số 11/2021/NQ-HÐND ngày 08 tháng 12 năm 2021 của Hội đồng nhân dân thành phố ban hành nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ dự toán chi thường xuyên ngân sách địa phương năm 2022
- NGHỊ QUYẾT Về việc đặt tên đường
Kinh tế
- Thị trường
- Đầu tư - Tài chính
- Nông nghiệp - Nông thôn
- Sắm đồ chơi Tết cho bé
- Hợp tác xã nông nghiệp tích cực liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản và phát triển sản phẩm OCOP
- CNN Indonesia: “VinFast năm 2024 - Số một thị trường nội địa, bứt phá toàn cầu”
- Cửa hàng bán tượng danh nhân cao cấp tại Hà Nội
Xã hội
- Đời sống
- Gia đình
- Nhịp cầu nhân ái
- Chăm lo, hỗ trợ hội viên nâng cao mức sống
- Giao tiếp kết nối yêu thương
- Tản mạn với làng nghề gạch - gốm trăm năm
- Chung sức vận động nguồn lực, chăm sóc nạn nhân chất độc da cam
An ninh-Pháp luật
- Quốc phòng
- An ninh
- Biển đảo
- Pháp luật
- An toàn giao thông
- Người vợ mong nhận được sự khoan hồng của pháp luật
- Xây dựng nhiều mô hình Dân vận khéo góp phần đảm bảo an toàn giao thông
- An Giang: Bắt giữ vụ vận chuyển hơn 22kg ma túy từ Campuchia về Việt Nam
- Xây dựng Đảng bộ Quân khu 9 vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ
Thế giới
- Toàn cảnh
- Đông Tây thế sự
- Chuyện bốn phương
- Vai trò của lãnh đạo nữ trong ASEAN
- IS vẫn là mối đe dọa toàn cầu
- “Ngọn hải đăng” trong thế giới phân mảnh
- Cảnh sát Hàn Quốc thực thi lệnh bắt Tổng thống Yoon Suk Yeol
Giáo dục
- Học đường
- Tuyển sinh-Hướng nghiệp
- Khuyến học
- Hội nghị giao ban ngành Giáo dục thành phố
- Khen thưởng học sinh đạt thành tích xuất sắc trong Cuộc thi Robothon quốc tế năm 2024
- Nhóm sinh viên sáng tạo “Drone hỗ trợ trẻ tự kỷ”
- Ðoàn học sinh Cần Thơ đạt thành tích cao tại Kỳ thi Toán trí tuệ quốc tế PAMA lần thứ 22
Y tế
- Sức khỏe
- Dinh dưỡng
- Tư vấn
- An toàn thực phẩm
- Tuyên truyền phòng, chống tác hại thuốc lá cho 3.000 học sinh
- Tập đoàn Y tế Phương Châu - đơn vị đầu tiên tại Đông Nam Á đạt chứng nhận JCI hệ thống
- Đại hội thành lập Chi hội Tim mạch can thiệp Mekong và hội nghị khoa học lần thứ nhất
- Ngăn ngừa bệnh đường tiêu hóa tiến triển thành ung thư
Khoa học & Công nghệ
- Khoa học thường thức
- Sản phẩm mới
- Thủ thuật
- Quỹ VinFuture mở rộng chương trình kết nối InnovaConnect ra toàn quốc
- Gạo có chỉ số đường thấp - giải pháp mới cho cuộc khủng hoảng tiểu đường tại châu Á
- Trung Quốc giới thiệu robot hình người phục vụ Đại hội Thể thao thế giới 2025
- AI Chatbot Preny - phần mềm AI chatbot Facebook chuyển đổi cao
Chuyển đổi số
Văn hóa - Giải trí
- Văn hóa - Nghệ thuật
- Xem-Nghe-Đọc
- Sáng tác - Biên khảo
- Khi phim ảnh phản ánh việc giáo dục con trẻ thời hiện đại
- Nỗ lực làm mới “Kính vạn hoa”
- Ðầu năm nghe nhạc, nụ cười và tình yêu
- Đến với "Tam Đảo - Đất linh thiêng miền du lịch"
Thể thao
- Bóng đá
- Môn khác
- Thể thao - Cuộc sống
- Những thần đồng khiến Man City tiếc nuối
- Khó như dẫn dắt Manchester United
- Hành trình đến trận chung kết ASEAN Cup 2024 của tuyển Việt Nam
- Chung kết "như mơ" ASEAN Cup 2024
Du lịch
- Khám phá
- Ẩm thực
- Góc lữ hành
- Nhiều nét mới trong du lịch làng Chăm ở An Giang
- Chú trọng sản phẩm đặc trưng
- Khởi đầu năm mới 2025 ấn tượng của du lịch Phú Quốc
- Thêm một dấu ấn quảng bá văn hóa, du lịch Cần Thơ
Media
- Video
- Longform
- Infographics
- Bất động sản - Đô thị
- Nông dân làm giàu

Dòng sự kiện

70 năm Chiến thắng lịch sử Ðiện Biên Phủ
Cần Thơ năng động và phát triển
Phòng chống HIV/AIDS

Đọc báo giấy Online Bảng giá quảng cáo - Đặt báo VĂN HÓA - GIẢI TRÍ > Sáng tác - Biên khảo 22/06/2013 - 21:00 Chia sẻ Facebook “NGỤ BINH Ư NÔNG” THỜI PHONG KIẾN

Các vua chúa, chế độ phong kiến sau khi thống nhất được lãnh thổ, hoặc đang cai trị đất nước thường có những chủ trương, chính sách chiến lược về chính trị, quân sự, văn hóa, kinh tế, xã hội nhằm tạo sự ổn định, phát triển đất nước một cách an ninh, bền vững. "Ngụ binh ư nông" tức "gởi binh vào nông" hay "gởi quân lính về đồng ruộng" là chính sách sử dụng một bộ phận các lực lượng quân sự sau chiến tranh hoặc lúc không có chiến tranh tham gia sản xuất nông nghiệp như là một hoạt động bình thường. Các lực lượng này vừa khai hoang lập ấp, sản xuất nông nghiệp, vừa luyện tập quân sự thường xuyên, và có thời gian nghỉ ngơi dưỡng sức, dự phòng khi có chiến tranh, giặc giã.

Trong lịch sử, quân đội luôn là lực lượng chủ yếu bảo vệ đất nước, do đó, các quốc gia luôn cần có một lực lượng vũ trang hùng hậu, tinh nhuệ. Nhưng, nhu cầu nhân lực để sản xuất cũng rất lớn! Để giải quyết bài toán ấy, các nhà chiến lược thời xưa đã lập nên phép "Ngụ binh ư nông" như là sự kết hợp hài hòa giữa quân sự và kinh tế, có thể xoay chuyển nhanh chóng tình thế từ thời bình sang thời chiến khi cần thiết. Nhờ chính sách này, các Nhà nước phong kiến đời Lý Trần Lê sơ luôn có được một lực lượng quân sự hùng mạnh, đông đảo mà sản xuất nông nghiệp vẫn ổn định. Thời Lý có số quân huy động chống nhà Tống khoảng 10 vạn, thời Trần lúc kháng chiến chống Nguyên-Mông có hơn 20 vạn, đến thời Lê sơ khi có chiến tranh có thể huy động từ 25 đến 30 vạn quân. Trong quá khứ, chính sách Ngụ binh ư nông có tác dụng rất tích cực, chứng tỏ các nhà hoạch định chính sách thời ấy đã có cái nhìn sâu xa với tư duy sinh động, đứng đắn trong công cuộc xây dựng, phát triển và bảo vệ đất nước.

Nước ta từ năm 1945 trở về trước là một nước nông nghiệp truyền thống được cai trị bởi các chế độ quân chủ phong kiến. Ngược dòng lịch sử, vào thế kỷ thứ 10, phép "Ngụ binh ư nông" được áp dụng đầu tiên ở Việt Nam do Nhà Đinh (968-980). Những trai tráng (đinh nam ) từ 18 tuổi trở lên phải gia nhập quân ngũ. Ngoài lực lượng quân binh đóng thường trực ở kinh đô, được gọi là quân cấm vệ, túc vệ, các lực lượng quân tại các địa phương được gọi là lộ quân hay sương quân. Triều đình chia số binh lính trong sương quân thành nhiều phiên, chỉ giữ một số ít phiên thường trực, còn lại cho về quê sản xuất nông nghiệp; cứ như vậy từng đợt luân phiên nhau. Vào thời Lý, triều đình chỉ cấp lương cho quân túc vệ, còn sương binh tự túc lương thực. Thời Hậu Lê, chính sách Ngụ binh ư nông áp dụng cả với cấm quân ở kinh thành. Từ thời Mạc, chính quyền áp dụng chế độ "lộc điền", cấp ruộng thẳng cho binh lính tại địa phương cư trú nhằm ưu đãi cho lực lượng quân đội. Tới thời chiến tranh Nguyễn-Tây Sơn, khoảng cận cuối thế kỷ 18 (1790), phép Ngụ binh ư nông được Nguyễn Ánh thi hành ở nhiều nơi thuộc Gia Định thành, quân binh lúc không đánh giặc được huy động vào việc sản xuất nông nghiệp để tạo nguồn lương thảo phục vụ cho chiến tranh và dự phòng.

Các chiến sĩ giúp dân thu hoạch lúa. Ảnh: baoquangngai.com.vn

Chúa Nguyễn Ánh cho rằng "Ngụ nông ư binh"là phép tốt. Ông ra lệnh cho các đội Túc vệ và các vệ, Thuyền dinh Trung quân ra vỡ ruộng ở Thảo Câu (Vàm Cỏ) đặt tên là trại Đồn Điền. Lại xuống lệnh cho các quan và dân chúng, ai mộ được 10 người trở lên thì cho làm Cai trại. Đây cũng là lực lượng dự bị khi có chiến tranh. Không phải ngẫu nhiên mà Nguyễn Ánh, kể cả lúc bị truy đuổi, luôn để người lại những vùng đất mà ông ta đã đi qua để làm ruộng, trồng trọt, khai khẩn đất hoang, sản xuất lương thực, đợi thời cơ. Những đồn điền như Cù lao Tân Lộc ở Cần Thơ, căn cứ Hồi Oa, Nước Xoáy ở Đồng Tháp, đảo Phú Quốc là một trong những hình thức của phép "Ngụ binh ư nông". Nguyễn Ánh khi chạy qua Xiêm đã từng xin đất ở ngoại ô Vọng-Các để làm ruộng rẫy nuôi sống quân binh, sĩ tốt.

Theo nhà sử học Phan Huy Chú trong sách Lịch triều hiến chương loại chí (tập II) thì: "Vào năm 1128 đời Lý Thần Tông, nhà vua "cho sáu quân thay phiên nhau về làm ruộng theo chế độ xưa"- ngoài quân cấm vệ "lại có chín quân như sương quân: để sai khiến làm mọi việc, mỗi tháng đến phiên một lần gọi là đến canh, hết canh cho về nhà cày cấy hoặc làm công nghệ, tự cấp lấy chứ không được cấp lương. Khi có chiến tranh thì cho gọi ra lệ thuộc vào các tướng. Nếu số quân này không đủ thì chiểu sổ dân ra tòng ngũ. Xong việc lại cho về làm ruộng".

Số sương quân và quân các đạo (ngoại binh) có nhiệm vụ thay phiên nhau cày ruộng tự túc lương thực. Với chính sách "Ngụ binh ư nông", không những nông dân không phải trích ra một lượng sản phẩm lớn đề nuôi quân, mà nông nghiệp không mất đi một nguồn lao động quan trọng (tráng đinh). Phải nhìn nhận đây cũng là một quyết sách quan trọng của nhà nước thời Lý - Trần nhằm duy trì, củng cố tiềm lực kinh tế trên cơ sở của nền nông nghiệp lúa nước.

Đời Trần, nhà nước có chế độ ban cấp thái ấp cho các vương hầu, tôn thất. Tại các điền trang, thái ấp, gia binh của vương hầu làm nhiệm vụ sản xuất và phục dịch lúc thời bình theo chủ trương "Ngụ binh ư nông". Thái ấp là mô hình kết hợp khéo léo gữa kinh tế với quốc phòng. Trước khi phong cấp thái ấp, nhà nước Trần đã có ý thức giao cho vương hầu tôn thất nhiệm vụ vừa sản xuất vùa trấn giữ những vùng quan trọng, hiểm yếu của đất nước. Qua bản đồ phân bố các thái ấp, không phải ngẫu nhiên mà ta thấy nổi lên các vùng chiến lược trọng yếu của Đại Việt lúc bấy giờ như: vùng biên cương phía bắc (Chí Linh, Đông Triều - Quảng Ninh); vùng cửa ngõ đông bắc (Hải Phòng, Thái Bình); vùng phên giậu phía nam (Thanh Hóa).

* *

Ngày nay, một số bộ phận của lực lượng quân đội nước ta đã tham gia mạnh mẽ vào công cuộc xây dựng, phát triển kinh tế đất nước, trong đó có sản xuất nông nghiệp. Có khá nhiều nông, lâm trường ở vùng biên giới, vùng xa, vùng hải đảo được quân đội khai phá, sản xuất và quản lý. Các đơn vị này ngoài việc thường xuyên được huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ tổ quốc, họ còn giúp dân xây dựng nông thôn mới, cụ thể như các đơn vị Bộ đội biên phòng ở các vùng xa, biên giới, hải đảo. Không ít các chiến sĩ, bộ đội đã trở thành "thầy giáo" dạy chữ, "kỹ sư" nông nghiệp, "bác sĩ" điều trị cho nhân dân ở những địa bàn nông thôn còn rất khó khăn. Các chiến sĩ sau khi hoàn thành nghĩa vụ có thời hạn trong các lực lượng vũ trang thường trực được xuất ngũ, ra quân về nguyên quán làm ăn, học tập, sản xuất. Họ được chuyển ngạch sang quân dự bị và sẵn sàng tham gia quân đội khi cần thiết. Quy trình ấy thể hiện sự ứng dụng sinh động phép "Ngụ binh ư nông" nhưng đã có nhiều sự cải tiến, bởi nước ta ngày nay không còn là một đất nước thuần nông như trước kia, mà hiện tại, đang trong quá trình đi lên công nghiệp hóa, hiện đại hóa với mục tiêu đến năm 2020, Việt Nam cơ bản trở thành một nước công nghiệp. Những người lính khi trở về với đời thường, họ làm nhiều ngành nghề khác nhau, chứ không nhất thiết phải làm ruộng, hoặc được cấp phát đất để sản xuất nông nghiệp. Nội dung "ngụ binh" thì vẫn còn, nhưng hình thức "ư nông" thì đã thay đổi. Đây cũng là sự thích nghi tất yếu, thuận theo quy luật phát triển khách quan của thời đại, lịch sử. Hiện nay trên thế giới, đa số các quốc gia áp dụng chính sách, chế độ "quân dịch". Tất cả các nam thanh niên (có nơi luôn cả nữ như Israel) đến tuổi quy định đều phải thi hành nghĩa vụ quân sự có thời hạn. Chỉ những trường hợp rất đặc biệt mới được miễn giảm "thi hành quân dịch" Sau khi làm xong nghĩa vụ họ được xuất ngũ trở về với địa phương, đời sống xã hội, sinh hoạt bình thường như mọi công dân khác. Và. Nhà nước luôn có trong tay một lực lượng quân dự bị đông đảo, đã kinh qua huấn luyên, sẵn sàng phục vụ, chiến đấu bảo vệ Tổ quốc.

Mai Lý

Sách tham khảo:

- Việt sử xứ Đàng Trong (Phan Khoang 1970- Nxb Văn Nghệ tái bản 2005).

- Đại Nam thực lục (Quốc sử quán triều Nguyễn- Nxb Giáo dục tái bản 2004).

- Lịch triều hiến chương loại chí Phan Huy Chú NXB.

- Việt Nam sử lược Trần Trọng Kim NXB Khoa học Xã hội 2001.

Chia sẻ bài viết

Chia sẻ Facebook

BÌNH LUẬN Ý kiến của bạn Gửi ý kiến

*Email (không hiển thị trên trang):

*Họ tên (hiển thị trên trang):

Vui lòng nhập mã xác nhận vào ô bên dưới. Nếu bạn không đọc được, hãy Chọn mã xác nhận khác.

Gửi Đọc thêm

Khi phim ảnh phản ánh việc giáo dục con trẻ thời hiện đại
Nỗ lực làm mới “Kính vạn hoa”
Ðầu năm nghe nhạc, nụ cười và tình yêu
Đến với "Tam Đảo - Đất linh thiêng miền du lịch"
“Giọng hát thử loa” đưa người nghe vào cõi tình ca
Nhà nghiên cứu sinh năm 1996 đoạt Giải thưởng Văn nghệ dân gian Việt Nam
Kỷ niệm 50 năm Trận chiến pháo binh Vịnh Chèo
Không ai đi qua đèo một mình
Thủy hình, thủy mạch và phương tiện trên sông nước đặc trưng Nam Bộ
AI phổ biến trong ngành công nghiệp hoạt hình Nhật Bản

Tiêu điểm

Khi phim ảnh phản ánh việc giáo dục con trẻ thời hiện đại
Nỗ lực làm mới “Kính vạn hoa”
Ðầu năm nghe nhạc, nụ cười và tình yêu
Đến với "Tam Đảo - Đất linh thiêng miền du lịch"
“Giọng hát thử loa” đưa người nghe vào cõi tình ca
Nhà nghiên cứu sinh năm 1996 đoạt Giải thưởng Văn nghệ dân gian Việt Nam
Kỷ niệm 50 năm Trận chiến pháo binh Vịnh Chèo
Không ai đi qua đèo một mình
Thủy hình, thủy mạch và phương tiện trên sông nước đặc trưng Nam Bộ
AI phổ biến trong ngành công nghiệp hoạt hình Nhật Bản

Đọc nhiều

Người đẹp xứ Dừa trở thành tân Hoa hậu Đồng bằng Sông Cửu Long 2024
Bảo Tiền - chứng tích của công cuộc giữ đất ở Nam Bộ
“Vinh quang một chặng đường” - Những giai điệu tự hào
“Bí kíp” thu hút sự chú ý của cộng đồng
Những vần thơ “Nhân nghĩa đất phương Nam”
Chuyện nghề nghiệp trong “Khách hàng là thượng đế”
Công bố vương miện và trang phục văn hóa dân tộc Hoa hậu ĐBSCL
Khai mạc triển lãm ảnh nghệ thuật “Quê hương Cần Thơ trên đường đổi mới, phát triển và hội nhập”
Kỷ niệm 50 năm Trận chiến pháo binh Vịnh Chèo
Những gì còn lại

Văn hóa - Nghệ thuật

Nỗ lực làm mới “Kính vạn hoa”
Ðầu năm nghe nhạc, nụ cười và tình yêu
“Giọng hát thử loa” đưa người nghe vào cõi tình ca
Nhà nghiên cứu sinh năm 1996 đoạt Giải thưởng Văn nghệ dân gian Việt Nam
Kỷ niệm 50 năm Trận chiến pháo binh Vịnh Chèo

Xem-Nghe-Đọc

Khi phim ảnh phản ánh việc giáo dục con trẻ thời hiện đại
Đến với "Tam Đảo - Đất linh thiêng miền du lịch"
Phim ca nhạc hài Tết “Tứ hải phát tài”
Phim Tết “Yêu nhầm bạn thân”
Chuyện nghề nghiệp trong “Khách hàng là thượng đế”

ĐỒNG HÀNH CÙNG DOANH NGHIỆP

RAO VẶT NHÀ ĐẤT HỌC HÀNH XE ĐIỆN TỬ VIỆC LÀM KHÁC

Đầu tư định cư Úc: Cập nhật chi phí và chính sách mới
Báo xuân 2025
THÔNG BÁO THI TUYỂN PHƯƠNG ÁN KIẾN TRÚC Trung tâm thương mại, dịch vụ để hoạt động du lịch, kinh doanh văn phòng AEON MALL Cần Thơ
Nhiệt điện Cần Thơ hưởng ứng Tuần lễ Hồng EVN lần X
Cách định cư Canada phù hợp dành cho người Việt
Khám Phá Bộ Sưu Tập Ký Tự Đặc Biệt Độc Đáo Cho Giới Trẻ
Cách thức tham gia "Đường lên đỉnh Saymee" rinh ngay Apple Watch Series 9
THÔNG BÁO Tuyển dụng viên chức làm việc tại Trường THPT Bùi Hữu Nghĩa năm học 2024-2025
THÔNG BÁO TUYỂN DỤNG
MỜI THAM GIA LÀM ĐẠI LÝ THƯƠNG MẠI MOBIFONE
VNP CẦN THƠ - LẮP INTERNET WIFI CÁP QUANG VNPT
Giới thiệu công ty quà Tết doanh nghiệp 2025 uy tín