Nguyên Nhân Nào Gây Ra Hiện Tượng Thở Khò Khè Khi Nằm?

Thở khò khè là một triệu chứng phổ biến của bệnh hen suyễn, dị ứng, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính và chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn. Trong bài viết này, chúng ta sẽ xem xét kỹ hơn các nguyên nhân tiềm ẩn của thở khò khè khi nằm và cách điều trị của chúng.

Bệnh hen suyễn

Hen suyễn là một bệnh mãn tính ảnh hưởng đến hơn 300 triệu người. Bệnh được đặc trưng bởi triệu chứng ho, thở khò khè hoặc khó thở. Các triệu chứng hen suyễn thường ảnh hưởng đến mọi người vào ban đêm. Đây được gọi là bệnh hen suyễn về đêm. Các triệu chứng của bệnh hen suyễn về đêm có thể bao gồm:

• tức ngực
• khó thở
• ho khan
• thở khò khè

Bệnh hen suyễn về đêm có thể là dấu hiệu cho thấy bệnh hen suyễn không được kiểm soát tốt. Những người có triệu chứng hen suyễn vào ban đêm có thể có nguy cơ lên cơn hen suyễn. Các bác sĩ có thể kê đơn thuốc hít phòng ngừa để cải thiện hô hấp. Mọi người có thể sử dụng thường xuyên để duy trì giảm các triệu chứng hen suyễn. Thuốc hít khẩn cấp có thể giúp giảm các triệu chứng đột ngột và đôi khi nghiêm trọng. Những người bị dị ứng có thể thấy rằng việc xác định và loại bỏ chất gây dị ứng sẽ giúp ích, cùng với việc dùng thuốc kháng histamine.

Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA) Ngưng thở khi ngủ là một tình trạng y tế nghiêm trọng gây giảm hoặc dừng đột ngột luồng không khí trong khi ngủ. Điều này xảy ra do sự thư giãn của các cơ hầu họng và các mô mềm, nằm ở phía sau cổ họng. Điều này làm tắc nghẽn đường thở, làm gián đoạn quá trình thở. Các triệu chứng của chứng ngưng thở khi ngủ bao gồm

• ngáy thường xuyên hoặc lớn, có thể dừng lại và bắt đầu
• âm thanh nghẹt thở, khịt mũi hoặc thở hổn hển
• thức dậy với miệng khô hoặc đau họng
• nhức đầu buổi sáng
• khó tập trung trong ngày

Điều trị ngưng thở khi ngủ có thể bao gồm đeo một thiết bị qua miệng vào ban đêm để giúp giữ cho đường thở mở. Máy thở áp lực dương liên tục (CPAP) thường là lựa chọn tốt nhất, nhưng trong những trường hợp phức tạp mà máy CPAP không phù hợp, có thể cần phải phẫu thuật.

Rối loạn lo âu Rối loạn lo âu là một tình trạng sức khỏe tâm thần phổ biến. Một nghiên cứu năm 2015 từ Đức cho thấy chúng ảnh hưởng đến 33,7% dân số. Ngoài việc gây ra những thay đổi về cảm xúc, lo lắng có thể gây ra các triệu chứng về thể chất, bao gồm:

• thở nhanh hoặc nông (tăng thông khí)
• đổ mồ hôi
• nhịp tim nhanh, tim đập nhanh hoặc cả hai
• cảm giác ngột ngạt hoặc nghẹt thở

Nếu một người cảm thấy lo lắng vào ban đêm, họ có thể nhận thấy rằng cảm giác có thêm áp lực của trọng lực lên lồng ngực dẫn đến co thắt phế quản (thu hẹp đường thở) có thể gây ra tiếng thở khò khè. Lo lắng và căng thẳng cũng có thể khiến một người có nhiều khả năng phản ứng với các chất gây dị ứng, có thể gây ra bệnh hen suyễn. Điều trị thường bao gồm liệu pháp trò chuyện, nhưng cũng có thể bao gồm thuốc để kiểm soát các triệu chứng.

Béo phì Một nguyên nhân tiềm ẩn khác gây ra chứng thở khò khè là béo phì. Một nghiên cứu ngẫu nhiên chỉ trên 86.000 người trưởng thành cho thấy chỉ số khối cơ thể (BMI) cao hơn có liên quan đến thở khò khè, trong khi một nghiên cứu năm 2019 cho thấy chỉ số BMI cao hơn có liên quan đến tích tụ chất béo trong phổi. Điều này có thể giải thích tại sao những người bị béo phì có thể bị thở khò khè, cũng như các chứng khó thở khác. Mọi người có thể đạt được cân nặng vừa phải bằng cách thay đổi chế độ ăn uống, tập thể dục thường xuyên và điều trị bất kỳ tình trạng cơ bản nào có thể góp phần làm tăng trọng lượng dư thừa.

Viêm phế quản Trong 95% tất cả các trường hợp, viêm phế quản cấp tính xảy ra do nhiễm virus, chẳng hạn như cảm lạnh. Viêm phế quản cũng có thể xảy ra do vi khuẩn, chất gây dị ứng hoặc chất ô nhiễm, chẳng hạn như khói thuốc. Các triệu chứng của viêm phế quản cấp tính bao gồm:

• ho có đờm
• thở khò khè lớn hoặc khó thở
• đau họng, chảy nước mũi hoặc các triệu chứng khác của nhiễm virus
• sốt nhẹ

Viêm phế quản cấp tính do virus gây ra thường sẽ tự khỏi. Cơn ho có thể kéo dài 10–20 ngày. Các phương pháp điều trị viêm phế quản sẽ khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân. Đối với các bệnh nhiễm trùng do virus, bác sĩ thường khuyên bạn nên nghỉ ngơi và các phương pháp điều trị có thể làm giảm cơn ho. Điều này có thể bao gồm viên ngậm họng, trà nóng hoặc thuốc ho không kê đơn.

Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) GERD xảy ra khi các chất trong dạ dày, bao gồm cả axit dạ dày, trào ngược lên thực quản. Các triệu chứng của GERD bao gồm:

• trào ngược axit
• ợ nóng
• khó hoặc đau khi nuốt
• thức ăn trào ra
• hơi thở hôi
• đau họng mãn tính
• ho tái phát hoặc mãn tính
• thở khò khè

Có nhiều rủi ro hơn đối với GERD xảy ra ở những người bị hen suyễn. Điều này là do các cơn hen suyễn có thể khiến phần dưới của thực quản giãn ra, tạo điều kiện cho axit dạ dày vào thực quản. Axit dạ dày cũng có thể gây ra các triệu chứng hen suyễn hoặc COPD, chẳng hạn như thở khò khè, bằng cách xâm nhập và kích thích đường hô hấp. Thay đổi lối sống, chẳng hạn như tránh các loại thực phẩm góp phần làm bùng phát, có thể làm giảm các triệu chứng GERD. Các bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc để giảm sản xuất axit dạ dày.

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)

COPD là một tình trạng tiến triển khiến bạn khó thở hơn. Nguyên nhân chính là do hút thuốc lá, mặc dù khoảng 25% các trường hợp không liên quan đến hút thuốc. Các triệu chứng của COPD bao gồm:

• ho mãn tính, có đờm
• thở khò khè, tiếng huýt sáo hoặc tiếng rít khi thở
• khó thở
• tức ngực

Một số người bị COPD có các triệu chứng khác nhau. Một số cũng có thể có các triệu chứng nhẹ mà họ không nhận thấy khi bắt đầu. Không có cách chữa khỏi COPD, nhưng có những điều bác sĩ có thể làm để làm giảm các triệu chứng và làm chậm sự tiến triển của bệnh. Chúng bao gồm kê đơn thuốc để giúp mở đường thở, phục hồi chức năng phổi, liệu pháp oxy bổ sung và phẫu thuật.

Làm thế nào để dễ ngủ hơn khi thở khò khè Những người bị thở khò khè khi nằm có thể khó ngủ. Để cải thiện chất lượng giấc ngủ, mọi người có thể thử:

• Tránh ăn trước khi đi ngủ: Người bị GERD nên ăn ít nhất 2-3 giờ trước khi nằm. Điều này có thể làm giảm trào ngược axit vào ban đêm, giảm kích thích trong thực quản.
• Tránh caffeine và rượu: Cả caffeine và rượu đều khiến một người có nhiều khả năng bị các triệu chứng hen suyễn hơn. Caffeine cũng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng trào ngược axit.
• Loại bỏ chất gây dị ứng: Nếu một người bị hen suyễn hoặc viêm phế quản do dị ứng, việc xác định và loại bỏ chất gây dị ứng có thể có trong khi ngủ có thể hữu ích. Ví dụ, nếu một người để thú cưng ngủ trên giường của họ, lông vật nuôi có thể gây thở khò khè vào ban đêm.
• Thử dùng thuốc thông mũi: Thuốc thông mũi không kê đơn có thể giúp thở vào ban đêm, đặc biệt đối với những người bị viêm phế quản cấp tính. Thuốc thông mũi cũng có thể giúp ích cho những người bị hen suyễn, mặc dù một số nhận thấy rằng chúng có thể làm cho các triệu chứng tồi tệ hơn.
• Nâng cao đầu: Nâng cao đầu, cổ và vai có thể giúp mở đường thở trong khi ngủ, ngăn ngừa thở khò khè. Nó cũng có thể làm giảm trào ngược axit.
• Giữ thuốc gần đó: Để thuốc hoặc ống hít giúp thở gần đó khi nằm hoặc ngủ. Điều này cho phép mọi người sử dụng chúng ngay khi thức dậy do thở khò khè.

Thở khò khè khi nằm là một triệu chứng phổ biến của các bệnh như hen suyễn. Nó cũng có thể là kết quả của lo lắng vào ban đêm, GERD hoặc béo phì. Một số người có thể có sự kết hợp của các loại bệnh. Ví dụ, những người bị GERD và hen suyễn có thể thấy rằng trào ngược axit gây ra các triệu chứng hen suyễn của họ khi nằm xuống. Những người thường xuyên bị thở khò khè nên đi khám.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Khó thở là bệnh gì?

Viện y học ứng dụng Việt NamTheo Medical News Today