Những Câu Ca Dao Về Nền Văn Minh Lúa Nước - Sách Hay 24H

Văn minh lúa nước là một nền văn minh cổ đại xuất hiện từ cách đây khoảng 13.000 năm tại vùng đồng bằng sông Dương Tử (Trung Quốc), sau đó lan sang Đông Nam Á và Ấn Độ. Nền văn minh này đã đạt đến trình độ đủ cao về các kỹ thuật canh tác lúa nước, thuỷ lợi, phát triển các công cụ và vật nuôi chuyên dụng; đảm bảo sự thặng dư thực phẩm phục vụ cho một xã hội dân cư đông đúc và thúc đẩy các yếu tố khác của một nền văn minh ra đời. Chính nền văn minh lúa nước là chiếc nôi để hình thành cộng đồng cư dân có lối sống định cư định canh và các giá trị văn hoá phi vật thể kèm theo. Ra đời gắn bó với sự xuất hiện của cây lúa, đồng thời ăn sâu với nếp sống văn hóa của người Việt. Vì vậy, ta có thể thấy trong các câu ca dao, xuất hiện rất nhiều hình ảnh của hạt gạo, cây lúa, con trâu cái cày... thể hiện cho một nền văn minh lúa nước đã xuất hiện từ lâu đời.

• Tổng hợp những câu ca dao tục ngữ nói về tình đoàn kết
• Những câu Ca dao - Tục ngữ hay nhất về tình yêu quê hương đất nước
• Chùm ca dao hay nhất về lời ru ngọt ngào và tha thiết

1.

Ai làm nên nỗi chồng chê

Làm gạo quên sảy, quên giê, quên sàng

Bởi anh lấp ló ngoài đàng,

Nên em quên sảy, quên sàng, quên giê.

2.

Đôi bên bác mẹ cùng già

Lấy anh hay chữ để mà cậy trông

Mùa hè cho chí mùa đông

Mùa nào thức ấy cho chồng ra đi

Hết gạo thiếp lại gánh đi

Hỏi thăm chàng học ở thì nơi nao?

Hỏi thăm đến ngõ thì vào

Tay đặt gánh xuống, miệng chào: Thưa anh!

3.

Lúa khô nước cạn ai ơi

Rủ nhau tát nước, chờ trời còn lâu​

4.

Thân em như lúa nếp tơ,

Xanh cây tốt rễ, phởn phơ phơi màu​

5.

Trời cao đất rộng thênh thang,

Tiếng hò giọng hát ngân vang trên đồng,

Cá tươi gạo trắng nước trong,

Hai mùa lúa chín thơm nồng tình quê​

6.

Được mùa lúa, úa mùa cau

Được mùa cau, đau mùa lúa

7.

Cày đồng đang buổi ban trưa

Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày

Ai ơi bưng bát cơm đầy

Dẽo thơm một hạt đắng cay muôn phần

8.

Ai ơi đừng bỏ ruộng hoang.

Bao nhiêu tấc đất, tấc vàng bấy nhiêu

9.

Người ta đi cấy lấy công,

Tôi nay đi cấy còn trông nhiều bề.

Trông trời, trông đất trông mây,

Trông mưa, trông gió, trông ngày, trông đêm.

Trông cho chân cứng đá mềm

Trời êm, bể lặng mới yên tấm lòng

10.

Tháng giêng chân bước đi cày

Tháng hai vãi lúa, ngày ngày siêng năng.

Thuận mưa lúa tốt đằng đằng,

Tháng mười gặt lúa, ta ăn đầy nhà

11.

Tỏ trăng mười bốn được tằm

Tỏ trăng hôm rằm thì được lúa chiêm

12.

Được mùa chê cơm hẩm.

Mất mùa lẫm cơm thiu

13.

Muốn no thì phải chăm làm.

Một hạt thóc vàng, chín giọt mồ hôi

14.

Cái ngủ mày ngủ cho say

Mẹ mày vất vả chân tay suốt ngày

Bắt được một giỏ cá đầy

Bán đi mua gạo cho mày nấu ăn

14.

Đồng Nai gạo trắng nước trong

Quảng Nam đá cục đừng mong anh về

16.

Tôm rằn bóc vỏ bỏ đuôi

Gạo thơm Nàng Quốc em nuôi mẹ già

17.

Hỡi cô gánh nước quang mây,

Cho anh một gáo tưới cây ngô đồng.

Cây ngô đồng cành cao cành thấp,

Ngọn ngô đồng lá dọc lá ngang.

Quả dưa gang ngoài xanh trong trắng,

Quả mướp đắng ngoài trắng trong vàng.

Từ ngày anh gặp mặt nàng,

Lòng càng ngao ngán, dạ càng ngẩn ngơ.

18.

Lạy trời mưa xuống

Lấy nước tôi uống

Lấy ruộng tôi cày

Lấy đầy bát cơm

Lấy rơm đun bếp

Lấy nếp nấu xôi

Lấy vôi ăn trầu

Lấy bậu về ôm

Lấy nơm đơm cá

Lấy rá vo gạo

Lấy dao thái thịt

Lấy liếp làm nhà

Lấy hoa về cúng

19.

Nhà anh có ruộng năm sào

Một bờ ở giữa làm sao cho liền?

– Muốn liền thì phá bờ đi

Mạ non cấy xuống làm chi chẳng liền

20.

Mồng một lưỡi trai, mồng hai lá lúa.

Mồng ba câu liêm, mồng bốn lưỡi liềm

Mồng năm liễm giật, mùng sáu thật trăng…

21.

Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, thấy mênh mông bát ngát

Đứng bên tê đồng, ngó bên ni đồng, thấy bát ngát mênh mông

Thân em như chẽn lúa đòng đòng

Phất phơ giữa ngọn nắng hồng ban mai

22.

Cơm ăn một bát sao no

Ruộng cày một lượt sao cho đành lòng

Sâu cấy lúa, cạn gieo bông

Chẳng ương được đỗ thì trồng ngô khoai

23.

Con cò lặn lội bờ sông

Mẹ đi tưới nước cho bông có đài

Trông trời, trông nước, trông mây

Trông cho lúa chín, hột sây nặng nhành

Trông cho rau muống mau xanh

Để mẹ nấu một bát canh đậm đà

Mát lòng sau bữa rau cà

Cho con mau lớn, việc nhà con lo

24.

Đời vua Thái Tổ, Thái Tông

Lúa rụng đầy đồng, gà chẳng cần ăn

25.

Đố ai biết lúa mấy cây

Biết sông mấy khúc biết mây mấy tầng

26.

Trâu ơi ta bảo trâu này,

Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta.

Cấy cày giữ nghiệp nông gia.

Ta đây trâu đấy, ai mà quản công!

Bao giờ cây lúa còn bông, thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn

27.

Làm ruộng thì ra.

Làm nhà thì tốn

Đối với người dân Việt Nam, hạt gạo là hạt ngọc, là tinh hoa của đất trời, trở thành một nền văn minh của cả một dân tộc, ăn sâu vào nếp sống nếp nghĩ. Các câu ca dao nhằm ca ngợi tầm quan trọng của nông nghiệp, đồng thời khuyên răn con cháu đời sau biết quý trọng những thành tựu của nông nghiệp đã nuôi sống những người dân từ thời xa xưa.

Thảo Nguyên