Pentium – Wikipedia Tiếng Việt

Pentium

Thông tin chung
Ngày bắt đầu sản xuất	22 tháng 3 năm 1993; 31 năm trước (1993-03-22)
Ngày ngừng sản xuất	2023 (laptops only)[1]
Nhà sản xuất phổ biến	Intel
Hiệu năng
Xung nhịp tối đa của CPU	50 MHz đến 4.4 GHz
Tốc độ FSB	50 MHz đến 800 MT/s
Tốc độ DMI	2 GT/s đến 16 GT/s
Kiến trúc và phân loại
Công nghệ node	0.8 μm đến Intel 7
Vi kiến trúc	P5 P55C P6 Klamath NetBurst Core Nehalem Westmere Sandy Bridge Ivy Bridge Haswell Broadwell Skylake Willow Cove Golden Cove
Tập lệnh	IA-32, x86-64
Các lệnh	x86
Thông số vật lý
Nhân	1-4
(Các) chân cắm	Desktop Socket 4 Socket 5 Socket 7 Socket 8 Slot 1 Socket 370 Socket 423 Socket 478 LGA 775 LGA 1155 LGA 1150 LGA 1151 LGA 1200 LGA 1700 Mobile Socket 495 Socket 479
Sản phẩm, mẫu mã, biến thể
Tên hãng	Pentium Pentium Pro Pentium II Pentium III Pentium 4 Pentium D Pentium M Pentium Silver Pentium Gold
(Các) biến thể	Celeron
Lịch sử
Tiền nhiệm	i486
Kế nhiệm	Core

Pentium logo1993–20032003–2006Tập tin:Pentiummn.png2006–2009Tập tin:Intel PentiumDC 2009.png2009–20132013-2015Tập tin:Intel Pentium Logo 2015-20.png2015–20202020–2022

Pentium là một thương hiệu được sử dụng cho một loạt các bộ vi xử lý tương thích kiến trúc x86 do Intel sản xuất từ năm 1993.

Các bộ xử lý Pentium trong gia đoạn từ 2002 đến 2022 được coi là sản phẩm cấp đầu vào mà Intel xếp hạng là "hai sao",[2] có nghĩa là chúng nằm trên dòng Atom và Celeron cấp thấp nhưng thấp hơn dòng Core i3, i5, i7, i9 và dòng Xeon của máy workstation và server. Các bộ xử lý Pentium sau này có ít điểm chung ngoài tên gọi của chúng so với các Pentium trước đó, khi mà chúng vẫn còn là dòng bộ xử lý hàng đầu của Intel trong hơn một thập kỷ cho đến khi dòng Intel Core được giới thiệu vào năm 2006. Chúng dựa trên cả kiến trúc được sử dụng trong Atom và của bộ xử lý Core. Trong trường hợp kiến trúc Atom, Pentium là vi xử lý có hiệu suất cao nhất của kiến trúc. Bộ xử lý Pentium với kiến trúc Core trước năm 2017 khác với dòng bộ xử lý i-series nhanh hơn, cao cấp hơn ở các đặc điểm: tốc độ xung nhịp thấp hơn và một số tính năng bị vô hiệu, như siêu phân luồng, ảo hóa và đôi khi là L3 cache.

Tên Pentium ban đầu có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp penta (πεεττ), có nghĩa là "năm", ngụ ý đến quy ước đặt tên số của dòng xử lý Intel 80x86 trước đó (8086-80486), với kết thúc theo kiểu chữ Latinh -ium.

Năm 2017, Intel đã chia Pentium thành hai dòng sản phẩm: Pentium Silver nhắm đến các thiết bị tiêu thụ điện năng thấp và chia sẻ kiến trúc với Atom và Celeron. Pentium Gold nhắm đến máy tính để bàn cấp thấp và sử dụng kiến trúc hiện có, như Kaby Lake hoặc Coffee Lake.

Tổng quan

[sửa | sửa mã nguồn]

Trong quá trình phát triển, Intel thường gọi các vi xử lí bằng codename, ví dụ như Prescott, Willamette, Coppermine, Katmai, Klamath, và Deschutes. Các tên này thường được biết đến rộng rãi,[3] ngay cả khi bộ xử lí đã có tên gọi chính thức.

Dòng họ bộ xử lí Intel Pentium

Thuơng hiệu	Vi kiến trúc	Desktop	Laptop	Server
PentiumPentium OverDrive	P5	P5 (0.8 μm) P54C (0.6 μm) P54CS (0.35 μm)
Pentium MMXPentium OverDrive MMX		P55C (0.35 μm) Tillamook (0.25 μm)
Pentium Pro	P6	P6 (0.5 μm) P6 (0.35 μm)
Pentium IIPentium II XeonPentium II OverDriveMobile Pentium II		Klamath (0.35 μm) Deschutes (0.25 μm)	Tonga (0.25 μm) Dixon (0.25 μm) Dixon (0.18 μm)	Drake (0.25 μm)
Pentium IIIPentium III XeonMobile Pentium IIIPentium III M		Katmai (0.25 μm) Coppermine (180 nm) Tualatin (130 nm)	Coppermine (180 nm) Tualatin(130 nm)	Tanner (0.25 μm) Cascades (180 nm)
Pentium 4Pentium 4 Extreme Edition	NetBurst	Willamette (180 nm) Northwood (130 nm) Gallatin (130 nm) Prescott-2M (90 nm) Prescott (90 nm) Cedar Mill (65 nm)	Northwood (130 nm) Prescott (90 nm)	Đổi thành Xeon
Pentium DPentium Extreme Edition		Smithfield (90 nm) Presler (65 nm)
Pentium M	dựa trên P6	Banias (130 nm) Dothan (90 nm)
Pentium Dual-Core		Yonah (65 nm)
	Core	Allendale (65 nm) Wolfdale-3M (45 nm)	Merom-2M (65 nm)
Pentium	Core	Wolfdale-3M (45 nm)	Penryn-3M (45 nm)
	Nehalem	Clarkdale (32 nm)	Arrandale (32 nm)
	Sandy Bridge	Sandy Bridge (32 nm)
	Ivy Bridge	Ivy Bridge (22 nm)
	Haswell	Haswell (22 nm)
	Broadwell	Broadwell (14 nm)
	Skylake	Skylake (14 nm)	Braswell; Goldmont
	Kaby Lake	Kaby Lake (14 nm)	Goldmont Plus (Gemini Lake)
	Coffee Lake	Coffee Lake (14 nm)
	Comet Lake	Comet Lake (14 nm)

Các CPU mang nhãn hiệu Pentium ban đầu dự kiến sẽ được đặt tên là 586 hoặc i586, để tuân theo quy ước đặt tên của các thế hệ trước (286, i386, i486). Tuy nhiên, vì Intel muốn ngăn các đối thủ cạnh tranh sao chép nhãn hiệu cho bộ vi xử lý của mình bằng các tên tương tự (như AMD đã làm với Am486), Intel đã nộp đơn đăng ký nhãn hiệu cho tên này ở Hoa Kỳ, nhưng bị từ chối vì một con số không có đủ tính nổi bật.[4]

Sau loạt bộ vi xử lý 8086, 80186, 80286, 80386 và 80486 trước đó của Intel, bộ xử lý dựa trên P5 đầu tiên của công ty đã được phát hành dưới tên Intel Pentium vào ngày 22 tháng 3 năm 1993. Công ty tiếp thị Lexicon Branding đã được thuê để đặt tên cho bộ vi xử lý mới. Hậu tố -ium được chọn vì nó ngụ ý một thành phần cơ bản của máy tính, giống như một nguyên tố hóa học,[5] trong khi tiền tố pent- chỉ thế hệ thứ năm của x86.[6]

Do thành công của nó, thương hiệu Pentium tiếp tục được dùng cho các bộ xử lý cao cấp trong nhiều thế hệ. Năm 2006, cái tên này biến mất khỏi lộ trình công nghệ của Intel trong một thời gian ngắn,[7][8] chỉ xuất hiện trở lại vào năm 2007.[9]

Năm 1998, Intel giới thiệu thương hiệu Celeron[10] cho các bộ vi xử lý giá rẻ. Với việc giới thiệu thương hiệu Intel Core vào năm 2006 với tư cách là dòng bộ xử lý hàng đầu mới của công ty, dòng Pentium được dự định ngừng sản xuất. Tuy nhiên, do nhu cầu về bộ vi xử lý lõi kép tầm trung, thương hiệu Pentium đã được thay đổi thành dòng bộ xử lý tầm trung của Intel, Pentium Dual-Core, được xếp giữa dòng Celeron và Core.[11][12][13]

Vào năm 2009, hậu tố "Dual-Core" đã bị loại bỏ và các bộ xử lý x86 mới lại bắt đầu mang tên Pentium.

Vào năm 2014, Intel đã phát hành Phiên bản kỷ niệm 20 năm Pentium, để đánh dấu kỷ niệm 20 năm thương hiệu Pentium. Những bộ xử lý này được mở khóa và có khả năng ép xung cao.

Vào năm 2017, Intel đã chia thương hiệu Pentium thành hai dòng sản phẩm. Pentium Silver hướng đến các thiết bị tiêu thụ điện năng thấp và chia sẻ kiến trúc với Atom và Celeron, trong khi Pentium Gold hướng đến các máy tính để bàn cấp thấp và sử dụng kiến trúc hiện có, chẳng hạn như Kaby Lake và Coffee Lake.

Vào tháng 9 năm 2022, Intel thông báo rằng nhãn hiệu Pentium và Celeron sẽ được thay thế bằng nhãn hiệu "Bộ xử lý Intel" mới cho các bộ xử lý cấp thấp trong máy tính xách tay, bắt đầu từ năm 2023.[1]

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ a b Warren, Tom (16 tháng 9 năm 2022). “Intel Processor will replace Pentium and Celeron in 2023 laptops”. The Verge (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 22 tháng 12 năm 2022.
2. ^ “Processor Rating”. Intel. Truy cập ngày 21 tháng 11 năm 2011.
3. ^ “Names of processors”. IA State.
4. ^ Lỗi chú thích: Thẻ <ref> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên newyorker
5. ^ Burgess, John (20 tháng 10 năm 1992). “Intel's fifth-generation chip no longer goes by the numbers”. The Washington Post (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 22 tháng 12 năm 2022.
6. ^ Colapinto, John (3 tháng 10 năm 2011). “Famous names”. The New Yorker (bằng tiếng Anh). tr. 38–43. Truy cập ngày 12 tháng 10 năm 2011.
7. ^ Huynh, Anh Tuan (20 tháng 9 năm 2006). “Intel "Conroe-L" Details Unveiled”. DailyTech. Bản gốc lưu trữ ngày 6 tháng 3 năm 2012. Truy cập ngày 16 tháng 8 năm 2007.
8. ^ Thatcher, Michelle; Brown, Rich (23 tháng 4 năm 2008). “The multicore era is upon us”. CNET (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 1 năm 2013. Truy cập ngày 7 tháng 5 năm 2017.
9. ^ “Intel to unify product naming scheme”. TG Daily. 6 tháng 8 năm 2007. Bản gốc lưu trữ ngày 26 tháng 9 năm 2007. Truy cập ngày 12 tháng 8 năm 2007.
10. ^ “Microprocessor Hall of Fame”. Intel (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 6 tháng 7 năm 2007. Truy cập ngày 11 tháng 8 năm 2007.
11. ^ Brown, Rich; Thatcher, Michelle (23 tháng 4 năm 2008). “The multicore era is upon us: How we got here – Where we stand today”. CNET Asia. Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 9 năm 2009. Truy cập ngày 18 tháng 4 năm 2009.
12. ^ Shilov, Anton. “Intel Readies Pentium E2000-Series Processors”. X-bit Labs. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 8 năm 2007. Truy cập ngày 15 tháng 8 năm 2007.
13. ^ “Intel to unify product naming scheme”. TG Daily. Bản gốc lưu trữ ngày 26 tháng 9 năm 2007. Truy cập ngày 15 tháng 8 năm 2007.

x t s Bộ xử lý Intel
Ngừng sản xuất BCD oriented (4-bit) 4004 (1971) 4040 (1974) pre-x86 (8-bit) 8008 (1972) 8080 (1974) 8085 (1977) x86 (16-bit) 8086 (1978) 8088 (1979) 80186 (1982) 80188 (1982) 80286 (1982) x87 (FPUs) 8/16-bit bus dữ liệu 8087 (1980) 16-bit bus dữ liệu 80187 80287 80387SX 32-bit bus dữ liệu 80387DX 80487 IA-32 (32-bit) 80386 SX 376 EX 80486 SX DX2 DX4 SL RapidCAD OverDrive A100/A110 Celeron (1998) M D (2004) Pentium Original P5 OverDrive Pro II II OverDrive III 4 M Dual-Core some Core Solo Duo Tolapai x86-64 (64-bit) Celeron D Dual-Core Pentium 4 D Extreme Dual-Core some Core 2 some i7 Khác CISC iAPX 432 EPIC Itanium RISC i860 i960 StrongARM XScale
Hiện tại IA-32 (32-bit) Atom CE SoC Quark x86-64 (64-bit) Atom CE SoC Celeron Pentium Core i3 i5 i7 i9 M Xeon E3 E5 E7 D Phi
Danh sách Celeron Pentium Pro II III 4 D M Core Core 2 i3 i5 i7 i9 M Atom Xeon Itanium
Có liên quan Tick–tock model Chipsets GPUs GMA HD và Iris Graphics PCHs SCHs ICHs PIIXs Stratix Mã nền tảng
Kiến trúc tập lệnh x86 P5 800 nm P5 600 nm P54C 350 nm P54CS P55C 250 nm Tillamook P6, Pentium M,Enhanced Pentium M 500 nm P6 350 nm P6 Klamath 250 nm Mendocino Dixon Tonga Covington Deschutes Katmai Drake Tanner 180 nm Coppermine Coppermine T Timna Cascades 130 nm Tualatin Banias 90 nm Dothan Stealey Tolapai Canmore 65 nm Yonah Sossaman NetBurst 180 nm Willamette Foster 130 nm Northwood Gallatin Prestonia 90 nm Tejas and Jayhawk Prescott Smithfield Nocona Irwindale Cranford Potomac Paxville 65 nm Cedar Mill Presler Dempsey Tulsa Core 65 nm Merom-L Merom Conroe-L Allendale Conroe Kentsfield Woodcrest Clovertown Tigerton 45 nm Penryn Penryn-QC Wolfdale Yorkfield Wolfdale-DP Harpertown Dunnington Nehalem 45 nm Auburndale Beckton (Nehalem-EX) Bloomfield Clarksfield Gainestown (Nehalem-EP) Havendale Jasper Forest Lynnfield 32 nm Arrandale Clarkdale Gulftown (Westmere-EP) Westmere-EX Sandy Bridge 32 nm Sandy Bridge Sandy Bridge-E Gladden 22 nm Ivy Bridge Ivy Bridge-EP Ivy Bridge-EX Haswell 22 nm Haswell 14 nm Broadwell Skylake 14 nm Skylake Kaby Lake (Amber Lake) Coffee Lake (Whiskey Lake) Cascade Lake Comet Lake Cooper Lake Palm Cove 10 nm Cannon Lake Sunny Cove 10 nm Ice Lake Willow Cove 14 nm Rocket Lake 10 nm Tiger Lake Sapphire Rapids Golden Cove 10 nm Alder Lake 7 nm Granite Rapids Redwood Cove 7 nm Meteor Lake Atom BonnellSaltwell 45 nm Silverthorne Diamondville Pineview Lincroft Tunnel Creek Stellarton Sodaville Groveland 32 nm Cedarview Penwell Cloverview Berryville Centerton SilvermontAirmont 22 nm Valleyview Tangier Anniedale 14 nm Cherryview Goldmont 14 nm Goldmont Goldmont Plus Tremont 10 nm Tremont Gracemont

Bài viết này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn. x t s