PHÂN BIỆT CÂU ĐƠN, CÂU GHÉP VÀ BÀI TẬP MINH HỌA (Phần 1)

Trong tiếng việt, dựa vào đặc điểm cấu tạo, câu có thể chia ra thành câu đơn và câu ghép. Việc phân biệt hai loại câu này sẽ giúp các em học sinh lớp 5 làm tốt phần luyện từ và câu trong bài thi cuối kỳ. Đồng thời giúp các em linh hoạt sử dụng các câu văn trong bài tập làm văn. Ba mẹ và các con cùng theo dõi và làm bài tập câu đơn, câu ghép dưới đây nhé!

KIẾN THỨC CẦN NHỚ

1. Câu đơn

Xét về cấu tạo chỉ gồm một nòng cốt câu (bao gồm 2 bộ phận chính là CN và VN).

2. Câu ghép

- Là câu do nhiều vế ghép lại. Mỗi vế câu ghép thường có cấu tạo giống một câu đơn (có đủ CN, VN \) và thể hiện một ý có quan hệ chặt chẽ với ý của những vế câu khác.

- Có 2 cách nối các vế câu trong câu ghép:

Cách 1: Nối bằng các từ có tác dụng nối.

Cách 2: Nối trực tiếp (không dùng từ nối). Trong trường hợp này, giữa các vế câu cần có dấu phẩy, dấu chấm phẩy hoặc dấu hai chấm.

3. Tìm hiểu thêm về câu đơn

- Câu đơn có thể chia thành 3 loại: câu đơn bình thường, câu đơn đặc biệt và câu rút gọn.

Câu đơn bình thường là câu đơn có đủ 2 bộ phận chính làm nòng cốt câu.

Câu đơn rút gọn là câu đơn không có đầy đủ cả 2 bộ phận chính làm nòng cốt câu (một bộ phận, đôi khi cả 2 bộ phận của câu đã bị lược bỏ trong khi đối thoại. Song khi cần thiết, ta có thể hoàn thiện lại các bộ phận đã bị lược bỏ).

- Ví dụ:

Lan ơi, bao giờ lớp ta lao động?

Sáng mai. (Nòng cốt câu đã bị lược bỏ. Hoàn thiện lại: Sáng mai, lớp ta lao động)

Câu đơn đặc biệt là câu chỉ có một bộ phận làm nòng cốt, không xác định được đó là bộ phận gì. Khác với câu rút gọn, người ta không thể xác định được bộ phận làm nòng cốt của câu đặc biệt là CN hay VN. Câu đặc biệt dùng để biểu lộ cảm xúc hoặc nêu nhận xét về một sự vật, hiện tượng.

Ví dụ:

Tâm! Tâm ơi! (kêu, gọi)

Ôi! Vui quá! (bộc lộ cảm xúc, tình cảm, thái độ)

Ngày 8.3.1989. Hôm nay mẹ rất vui. (xác định thời gian)

Mưa. (xác định cảnh tượng)

Hà Nội. (xác định nơi chốn)

Tiếng reo. Tiếng vỗ tay.(liệt kê sự vật, hiện tượng)

Lưu ý: Câu đặc biệt khác với câu đảo CN - VN: Câu đặc biệt thường chỉ sự tồn tại, xuất hiện. Còn câu đảo C - V thường là câu miêu tả, có dụng ý nghệ thuật, đảo để nhấn mạnh. Ví dụ:

Trên trời, có đám mây xanh. (Câu đặc biệt)

Đẹp vô cùng tổ quốc của chúng ta. (Câu đảo CN - VN)

Mưa! Mưa! (Câu đặc biệt)

(Hôm nay trời thế nào?) - Mưa. (Câu rút gọn)

(Chú ý: Dạng câu rút gọn và câu đặc biệt không đưa vào chương trình tiểu học)

Các dạng bài tập về câu ghép

Dạng 1: Phân biệt câu đơn câu ghép, xác định chủ ngữ vị ngữ. Với dạng bài tập như thế này cần bổ sung lại cho các em về định nghĩa như thế nào là câu đơn, câu ghép. Dấu hiệu của chủ ngữ vị ngữ. Định nghĩa chủ ngữ vị ngữ, chức năng của chủ ngữ vị ngữ trong câu.

Dạng 2: Phân loại các câu đã cho thành câu đơn, câu ghép.

Dạng 3: Tách câu ghép thành câu đơn.

Dạng 4: Điền câu còn thiếu vào chỗ trống để hoàn thành các câu ghép.

Dạng 5: Xác định cách nối vế trong câu ghép.

Bài viết “Phân biệt câu đơn, câu ghép và bài tập minh họa” do đội ngũ ban biên tập Hocmai.vn Tiểu học trực tiếp biên soạn, bài giảng bám sát chương trình SGK - là tài liệu ôn tập hữu ích cho các em học sinh trung bình, khá giỏi. Để các con không căng thẳng và áp lực khi học môn Tiếng Việt 2, ba mẹ nên cho con ôn luyện nhiều dạng bài tập khác nhau ở trong sách vở và những ví dụ trong đời sống.

Ngoài ra, để có thể giúp con học tốt môn Tiếng Việt 4, ba mẹ hãy đăng ký cho con khóa học Học giỏi của Hocmai.vn Tiểu học. Chương trình học bám sát nội dung bài giảng trên lớp, đội ngũ giáo viên chất lượng, có nghiệp vụ sư phạm vững chắc, cách giảng bài phù hợp theo từng lứa tuổi. Hocmai.vn Tiểu học đang có chương trình HỌC THỬ MIỄN PHÍ trong 3 ngày, khi phụ huynh đăng ký gói 6 tháng/12 tháng sẽ được tặng gói tổng ôn tập trước khi vào năm học mới.