Phân Tích Cảm Nghĩ Của Em Về Phú Sông Bạch đằng, Bình Ngô đại ...

Tải bản đầy đủ (.doc) (12 trang)

1. Trang chủ
>>
2. Giáo án - Bài giảng
>>
3. Ngữ văn

Phân tích cảm nghĩ của em về phú sông bạch đằng, bình ngô đại cáo ( trích đề KT giữa kì 2 lớp 10 ) 2019

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (95.92 KB, 12 trang )

Dàn ý Phân tích bài Phú sông Bạch Đằng của Trương Hán SiêuI. Mở bài- Giới thiệu về tác giả Trương Hán Siêu: Là người cương trực, học vấn uyên thâm được vua và dân nhàTrần tin cậy.- Khái quát về thể phú: Sử dụng hình thức đối đáp chủ - khách để thể hiện nội dung, có vần hoặc xen lẫnvăn vần và văn xuôi.- Giới thiệu bài thơ Bạch Đằng Giang phú: hoàn cảnh ra đời, nội dung.II. Thân bài1. Cảm xúc của nhân vật khách trước sông Bạch Đằng- Nhân vật "khách": Là sự tự xưng của tác giả, tạo nên lối chủ-khách đối đáp thường dùng trong thể phú.- Tâm thế du ngoạn: Giương buồm, giong gió, lướt bể, chơi trăng, mải miết.→ Tư thế ung dung, tự do. Tác giả là người có tâm hồn tự do, phóng khoáng.- Hành trình du ngoạn của tác giả:+ Các địa danh Trung Quốc: Nguyên Tương, Vũ Huyệt, Cửu Giang, Ngũ Hồ, Tam Ngô, Bách Việt, đầmVân Mộng.→ Những địa danh được biết đến qua sách vở, qua sự tưởng tượng. Tác giả là người có vốn hiểu biếtphong phú, sâu rộng.+ Các danh lam thắng cảnh Đại Việt: Đại Than, Đông Triều và dừng chân ở Bạch Đằng - dòng sông củachiến công lịch sử vẻ vang của dân tộc.→ Tác giả yêu thiên nhiên, thiết tha với quê hương, đất nước với quá khứ hào hùng của dân tộc.+ Cách nói cường điệu: Sớm Nguyên Tương - chiều Vũ Huyệt, hành trình dài được khách thực hiệntrong một ngày.→ Không gian, thời gian của cuộc hành trình đã nâng cao tầm vóc của khách, say sưa, chủ động đến vớithiên nhiên.- Cảnh sắc thiên nhiên trên sông Bạch Đằng+ Hùng vĩ, tráng lệ:• "Sóng kình muôn dặm": Địa thế hiểm trở, dữ dội của con sông Bạch Đằng.• "Đuôi trĩ một màu": Những con thuyền nối đuôi nhau trên dòng sông.+ Thơ mộng, trữ tình• Thời gian "ba thu": Tháng thứ ba của mùa thu, thu chín nhất.• "Nước trời một sắc": Bầu trời, mặt nước đều hòa chung một màu trong xanh.+ Hoang vu, hiu hắt• Từ láy "san sát, đìu hiu": Cực tả khung cảnh hoang vu, lạnh lẽo đầy lá lách, lau sợi• "Giáo gãy, xương khô": Chiến trường xưa, chốn tử nạn của quân thù.- Tâm trạng của khách:+ Buồn thương, tiếc nuối trước cảnh vật đổi thay, cho những người đã ngã xuống+ Tư thế "đứng lặng giờ lâu" cho thấy nhà thơ đang đắm chìm vào thế giới nội tâm với sự tiếc nuốingậm ngùi.2. Các bô lão kể về những chiến tích trên sông Bạch Đằng- Hình ảnh bô lão: Có thể là những nhân vật có thật, là các vị cao niên ở hai bên bờ sông, cũng có thể làhư cấu, sự phân thân của tác giả để khách quan kể về những chiến công trên sông Bạch Đằng.- Thái độ của các bô lão với khách: "vái", "thưa"- hiếu khách, tôn kính khách.- Các chiến công tiêu biểu: Ngô quyền đánh quân Nam Hán, Hoằng Tháo thua trận và chết ở sông BạchĐằng năm 938 và Trùng Hưng nhị thánh bắt sống Ô Mã năm 1288.- Không khí chiến trường xưa:+ Sự chuẩn bị của quân nhà Trần: thuyền bè muôn đội, tinh kì phấp phới, hùng hổ sáu quân, gươm giáosáng chói→ Chuẩn bị kĩ lưỡng, binh lực hùng hậu, hào khí ngút trời.+ Diễn biến trận đánh:• Cách nói "được thua chửa phân", "bắc nam chống đối", hình ảnh phóng đại "nhật – nguyệt phải mờ,bầu trời đất sắp đổi"→Trận đánh gay go, quyết liệt, giằng co căng thẳng.• Quân giặc: "những tưởng gieo roi một lần quét sạch Nam bang bốn cõi"→ Kiêu căng, hống hách, ngạo mạn• Kết thúc trận đánh: Hung đồ hết lối, khác nào... chết trụi.→ Thủ pháp so sánh tăng cấp tô đậm, nhấn mạnh thất bại thảm hại, nhục nhã, ê chề của kẻ thù.→ Khẳng định tình yêu và niềm tự hào dân tộc.3. Lời suy ngẫm, bình luận của các bô lão về những chiến công- Nguyên nhân thắng lợi: đất trời cho nơi hiểm trở, nhân tài giữ được cuộc điện an, đại vương coi thếgiặc nhàn.→ Nhấn mạnh ba yếu tố làm nên thắng lợi thiên thời - địa lợi - nhân hòa, trong đó nhấn mạnh vai tròcủa con người.- Gợi lên hình ảnh Trần Quốc Tuấn và so sánh với những người xưa→ Khẳng định sức mạnh, tài năng của con người nhất là người lãnh đạo. Thể hiện giá trị nhân văn củatác phẩm.4. Suy ngẫm về hưng vong của đất nước- Lời của các bô lão.+ Hình tượng sông Bạch Đằng: mênh mông, rộng lớn, hùng vĩ, hiểm trở→Tình yêu, niềm tự hào về cảnh sắc quê hương, về dòng sông lịch sử.+ Mượn quy luật của tự nhiên để khái quát quy luật của con người: Mọi dòng sông đều dồn về biển cả,những kẻ bất nghĩa sẽ tiêu vong, anh hùng lưu danh muôn đời.- Lời của khách:+ Ca ngợi sông Bạch Đằng dòng sông lịch sử, dòng sông anh hùng.+ Ca ngợi đức độ, tài năng hai vị thánh quân Trần Thánh Tông, Trần Nhân Tông.+ Ca ngợi cuộc sống thanh bình của dân tộc.5. Nghệ thuật- Bố cục chặt chẽ, cách kể tả sinh động- Xây dựng các hình tượng nhân vật sinh động, đặc sắc mạng ý nghĩa triết lí.- Ngôn ngữ cô đọng, trong sáng, hào hùng.III. Kết bài- Khái quát nội dung và nghệ thuật của tác phẩm- Mở rộng: Sông Bạch Đằng là đề tài, niềm cảm hứng lớn trong văn chương với rất nhiều tác phẩm nổitiếng khác.Phân tích Phú sông Bạch ĐằngTrương Hán Siêu tự là Thăng Phủ, quê ở làng Phúc Am, phủ Yên Khánh, nay thuộc phường PhúcThành, thị xã Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình. Ông làm quan suốt bốn đời vua Trần, từ triều đại Trần AnhTông, Trần Minh Tông, Trần Hiến Tông đến triều đại Trần Dụ Tông. Vì tính tình cương trực và có họcvấn uyên thâm nên Trương Hán Siêu được các vua Trần tin cậy và nhân dân kính trọng. Sau khi qua đời,ông được thờ ở Văn Miếu, Hà Nội.Vào thời kì nhà Trần suy yếu, các vua đời hậu Trần mải mê với chiến thắng của cha ông, chỉ lo ăn chơi,hưởng thụ mà lãng quên trách nhiệm chấn hưng đất nước. Trong một dịp du ngoạn Bạch Đằng, mộtnhánh sông Kinh Thầy đổ ra biển nằm giữa Quảng Ninh và Hải Phòng, di tích lịch sử lừng danh, nơiquân ta đã hai lần đánh tan quân xâm lược Mông – Nguyên, Trương Hán Siêu vừa nhớ tiếc các bậc anhhùng xưa, vừa cảm khái, tự hào mà viết nên bài Phú sông Bạch Đằng bằng chữ Hán. Tác phẩm nàyđược đánh giá là hay vào bậc nhất trong văn chương thời trung đại.Nội dung bài Phú sông Bạch Đằng thể hiện lòng yêu nước và niềm tự hào dân tộc của tác giả trướcnhững chiến thắng lẫy lừng của quân dân nhà Trần trên sông Bạch Đằng, đồng thời ca ngợi truyền thốnganh hùng bất khuất của dân tộc Việt Nam. Thông qua việc đề cao vai trò và vị trí của con người tronglịch sử, đề cao đạo lí chính nghĩa, tác phẩm chứa đựng tư tưởng nhân văn sâu sắc. Bài phú vừa chứachan niềm tự hào dân tộc, vừa thấm thía nỗi niềm hoài cổ, vừa thể hiện triết lí về sự biến thiên và xoayvần của Tạo hoá.Bài phú là loại phú cổ thể mà đặc điểm giống như một bài ca dài, tản văn và vận văn đan xen với nhau.Nhân vật khách độc thoại và đối thoại với các vị bô lão bên sông. Hai đoạn thơ lục bát đóng vai trò kếtthúc bài phú.Mở đầu bài phú là cảm xúc của nhân vật khách trước khung cảnh hùng vĩ của sông Bạch Đằng. Đó làcảm xúc dạt dào cảm hứng lịch sử của một con người có tâm hồn phóng khoáng, tự do. Nhân vật kháchchính là tác giả đã được khách thể hoá trong vai một nghệ sĩ thích ngao du, yêu mến cảnh sắc thiênnhiên, đồng thời cũng say mê tìm hiểu lịch sử oai hùng của dân tộc.Bằng bút pháp khoa trương, cường điệu, tác giả đã nêu bật sở thích ngao du sơn thuỷ và trình độ hiểubiết, trải nghiệm sâu rộng của nhân vật trữ tình:Khách có kẻ:Giương buồm giong gió chơi vơi,Lướt bể chơi trăng mải miết.Sớm gõ thuyền chừ Nguyên, Tương,Chiều lần thăm chừ Vũ Huyệt.Cửu Giang, Ngũ Hồ, Tam Ngô, Bách Việt,Nơi có người đi, đâu mà chẳng biết.Đầm Vân Mộng chứa vài trăm trong dạ cũng nhiều,Mà tráng chí bốn phương vẫn còn tha thiết.Cái tráng chí bốn phương được thể hiện qua nghệ thuật liệt kê các địa danh nổi tiếng. Loại địa danh thứnhất có tính chất ước lệ, tượng trưng lấy trong sử sách Trung Quốc. Tác giả đi thăm các danh lam thắngcảnh này chủ yếu bằng sách vở và trí tưởng tượng của mình: Nguyên, Tương, Vũ Huyệt, Cửu Giang,Ngũ Hồ, Tam Ngô, Bách Việt…Loại thứ hai là những địa danh quen thuộc của đất nước mà tác giả đã từng đặt chân đến như: cửa ĐạiThan,… bến Đông Triều,… sông Bạch Đằng… Khung cảnh thiên nhiên vùng sông nước Bạch Đằnghiện lên trước mắt tác giả mỗi lúc một rõ nét:Qua cửa Đại Than, ngược bến Đông Triều,Đến sông Bạch Đằng, thuyền bơi một chiều.Bát ngát sóng kình muôn dặm,Thướt tha đuôi trĩ một màu.Nước trời một sắc, phong cảnh ba thu.Trở lại chiến trường xưa, nơi ghi dấu bao chiến công hiển hách vào thời điểm cuối mùa thu, tác giả thấykhung cảnh thiên nhiên tuy không có gì thay đổi nhưng đã đượm vẻ lạnh lẽo, hoang vu, vì vậy mà độnglòng hoài cổ:Bờ lau san sát, bến lách đìu hiu.Sông chìm giáo gãy, gò đầy xương khô.Buồn vì cảnh thảm, đứng lặng giờ lâu.Thương nỗi anh hùng đâu vắng tá,Tiếc thay dấu vết luống còn lưu!Thời gian vô tình, nghiệt ngã đã và đang làm phai mờ những dấu tích lịch sử khiến lòng người trầmlắng, suy tư. Khách đang đắm chìm trong tâm trạng hoài niệm thì các bô lão từ xa đi tới làm cho kháchgiật mình sực tỉnh trở về với hiện tại. Trận thủy chiến lịch sử trên sông Bạch Đằng năm xưa được các bôlão kể lại cho khách nghe một cách hào hứng.Nếu như ở đoạn 1, khách chính là tác giả thì ở đoạn 2, các bô lão là hình ảnh tập thể, xuất hiện nhằm tạora vẻ tự nhiên của một cuộc trò chuyện. Đây có thể là những người dân địa phương mà tác giả gặp trênđường vãn cảnh, cũng có thể là nhân vật tác giả hư cấu để bày tỏ tâm trạng của mình một cách kháchquan hơn.Bằng thái độ nhiệt tình và hiếu khách, các bô lão kể cho khách nghe về chiến công Trùng Hưng nhịthánh bắt Ô Mã, về trận Ngô chúa phá Hoằng Thao, là những chiến thắng oanh liệt của quân dân ta trênsông Bạch Đằng.Các trận đánh được tái hiện từ thời Ngô Quyền đến thời Trần Hưng Đạo. Điều đó cho thấy thời ấy dântộc ta luôn phải đương đầu với quân xâm lược phương Bắc và vận nước nhiều lúc lâm nguy, ngàn cântreo sợi tóc.Các bô lão kể lại diễn biến của từng trận đánh. Ngay từ đầu, quân ta và quân địch đã tập trung binh lựchùng hậu cho một trận đánh quyết tử. Nghệ thuật đối đã nêu bật không khí chiến trận bừng bừng:Thuyền bè muôn đội, tinh kì phấp phới,Hùng hổ sáu quân, giáo gươm sáng chói,Trận đánh được thua chửa phân,Chiến lũy bắc nam chống đối.Đó là sự đối đầu không chỉ về lực lượng mà còn là đối đầu về ý chí: quân dân ta với lòng yêu nước vàsức mạnh chính nghĩa; quân địch thì thế cường với bao mưu ma chước quỷ. Chính vì vậy mà trận chiếndiễn ra ác liệt:Ánh nhật nguyệt chừ phải mờ,Bầu trời đất chừ sắp đổi.Đây là những hình tượng kì vĩ mang tầm vóc vũ trụ, được đặt trong thế đối lập: nhật nguyệt / mờ, trờiđất / đổi, báo hiệu một cuộc thuỷ chiến kinh thiên động địa.Nguyên nhân của cuộc đối đầu quyết liệt ấy chính là mưu mô thâm hiểm của quân xâm lược phươngBắc, cho dù có khác nhau về thời gian nhưng thống nhất ở mục đích cướp nước Đại Việt bằng được:Kìa:Tất Liệt thế cường, Lưu Cung chước dối.Những tưởng gieo roi một lần,Quét sạch Nam bang bốn cõi!Tác giả chỉ rõ sức mạnh ghê gớm của quân Nguyên – một lực lượng vô cùng tinh nhuệ dưới sự chỉ huycủa Hốt Tất Liệt, đồng thời cũng nhắc lại chuyện thời Ngô Quyền, Lưu Cung tức vua Nam Hán lậpchước lừa dối để nhằm xâm lược nước Nam. Chuyện Bồ Kiên nước Tần khi dẫn quân vào đánh nướcTấn huênh hoang tuyên bố: “Cứ như số quân của ta thì chỉ ném roi ngựa xuống sông cũng ngăn dòngnước lại được”. Tác giả mượn ý này để nói những đạo quân xâm lược trước đây và hiện nay đều ỷ thếquân đông tướng mạnh, đều ngạo mạn tưởng rằng chỉ một trận đánh là dẹp được bốn cõi, thu phục nướcNam. Nhưng chúng đâu có ngờ sức mạnh “Sát Thát” của quân dân nhà Trần đã được đất trời ủng hộ:Thế nhưng:Trời cũng chiều người,Hung đồ hết lối!Bằng cách sử dụng điển cố và lối nói khoa trương, tác giả đã ngầm so sánh chiến thắng trên sông BạchĐằng với những trận thuỷ chiến vang dội nhất trong lịch sử phương Bắc:Khác nào khi xưa:Trận Xích Bích, quân Tào Tháo tan tác tro bay,Trận Hợp Phì, giặc Bồ Kiên hoàn toàn chết trụi.Hình ảnh đặc tả tan tác tro bay và hoàn toàn chết trụi nhấn mạnh tính chất khốc liệt của trận chiến và sựthất bại thảm hại của quân giặc.Theo quy luật của trời đất, cuối cùng thì người chính nghĩa chiến thắng, còn lũ hung đồ hết lối, chuốcnhục muôn đời:Đến nay nước sông tuy chảy hoài,Mà nhục quân thù khôn rửa nổi!Tái tạo công lao, nghìn xưa ca ngợi.Hình ảnh: Đến nay nước tuy sông chảy hoài đối lập với hình ảnh Mà nhục quân thù khôn rửa nổi. Câuthơ vừa tả thực, vừa tạo sự liên tưởng so sánh thú vị. Dòng nước cứ mải miết trôi đi, thời gian qua đi,người xưa cảnh cũ rồi cũng thay đổi nhưng mưu mô xâm lược cùng thất bại của quân thù thì mãi mãikhông gì gột rửa nổi. Đó là bài học đắt giá cảnh tỉnh tham vọng xâm lược phi nghĩa. Bên cạnh đó thìnhững câu thơ trên cũng khẳng định sức mạnh to lớn và niềm tự hào dân tộc sâu sắc của những ngườichiến thắng.Thái độ, giọng điệu của các bô lão trong khi kể về chiến công Bạch Đằng đầy tự hào, tạo cảm hứngphấn khích cho tác giả. Lời kể không dài dòng mà súc tích, cô đọng, tuy khái quát nhưng vẫn gợi lạiđược diễn biến, không khí của trận đánh một cách sinh động. Các câu trong đoạn này tuy dài ngắn khácnhau nhưng đều mang âm hưởng hào hùng, đanh thép.Sau lời kể về trận chiến là lời bình luận của các bô lão về chiến thắng trên sông Bạch Đằng, chỉ rõnguyên nhân ta thắng, địch thua:Tuy nhiên: Từ có vũ trụ, đã có giang san.Quả là: Trời đất cho nơi hiểm trở,Cũng nhờ: Nhân tài giữ cuộc điện an.Đoạn thơ này nhắc lại ý thức về chủ quyền độc lập của đất nước đã được đặt ra và khẳng định trong bàithơ Thần của Lí Thường Kiệt. Một cõi sông núi nước Nam tồn tại độc lập bên cạnh các quốc gia phươngBắc, điều ấy đã được phân định rõ ràng trong sách Trời (Tiệt nhiên định phận tại thiên thư). Quan niệmvề mối quan hệ giữa Thiên – Địa – Nhân (Trời – Đất - Người) cũng tiếp tục được khẳng định. Trong đó,trời đất hiểm trở giữ vai trò quan trọng, nhưng chính con người mới là chủ thể trong sự nghiệp giữ nước:Nhân tài giữ cuộc điện an. Con người làm nên chiến thắng ở đây là những tấm gương trung nghĩa,những tài năng lỗi lạc:Hội nào bằng hội Mạnh Tân: như vương sư họ Lã,Trận nào bằng trận Duy Thuỷ: như quốc sĩ họ Hàn.Kìa trận Bạch Đằng mà đại thắng,Bởi đại vương coi thế giặc nhàn.Tiếng thơm còn mãi, bia miệng không mòn.Việc Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn mở hội nghị tướng sĩ, vương hầu ở bến Bình Than cũnggiống như vương sư Lã Vọng, người đời Ân, đã giúp vua Vũ hội quân các nước chư hầu ở Mạnh Tân vàdiệt được vua Trụ tàn ác; tựa như bậc quốc sĩ Hàn Tín, người đời Hán, đã giúp Lưu Bang đánh tan quânTề ở Duy Thuỷ.Nguồn cội của chiến thắng to lớn ở Bạch Đằng chính là do tài trí sáng suốt của người lãnh đạo. Sự thậtlà sau hai lần thất bại, năm 1287 giặc Nguyên lại kéo sang xâm lược nước ta. Vua Trần Nhân Tông hỏiTrần Quốc Tuấn: “Giặc đến làm thế nào?”. Hưng Đạo Đại Vương tâu: “Năm nay đánh giặc nhàn”. Cáchnhìn nhận thế giặc dễ đánh không phải là thái độ chủ quan mà dựa trên tài thao lược và niềm tin vào sứcmạnh toàn dân cùng kinh nghiệm trải qua hai cuộc kháng chiến trước đây. Đó là một câu nói, một chitiết của hiện thực đã đi vào văn chương muôn đời, thể hiện được tinh thần, hào khí Đông A và tầm vóccủa một dân tộc anh hùng.Hai bài ca ở đoạn cuối là niềm tự hào về non sông hùng vĩ gắn với các chiến công lịch sử và thể hiệnquan niệm của tác giả về yếu tố quyết định trong sự nghiệp đánh giặc giữ nước chính là con người.Bài ca đầu là lời bình luận của các bô lão mang ý nghĩa tổng kết, có giá trị như một tuyên ngôn về chânlí: những kẻ bất nghĩa như Lưu Cung thì tiêu vong, còn những người anh hùng như Ngô Quyền, TrầnHưng Đạo thì lưu danh thiên cổ:Sông Đằng một dải dài ghê,Luồng to sóng lớn dồn về bể ĐôngNhững người bất nghĩa tiêu vong,Nghìn thu chỉ có anh hùng lưu danh.Ở bài ca thứ hai, tác giả ca ngợi tài năng kiệt xuất của các vua nhà Trần đã sáng suốt chỉ đạo tướng sĩlàm nên chiến công oanh liệt trong lịch sử giữ nước của dân tộc và một lần nữa khẳng định vai trò to lớnvà quyết định của con người trong chiến tranh:Khách cũng nối tiếp mà ca rằng:Anh minh hai vị thánh quân,Sông đây rửa sạch mấy lần giáp binh.Giặc tan muôn thuở thăng bình.Bởi đâu đất hiểm cốt mình đức cao.Phú sông Bạch Đằng là đỉnh cao nghệ thuật của thể phú trong văn học Việt Nam thời trung đại: cấu tứđơn giản mà hấp dẫn, bố cục chặt chẽ, lời văn linh hoạt, hình tượng nghệ thuật sinh động mang đậm tínhchất triết lí. Ngôn từ vừa trang trọng, hào sảng, vừa lắng đọng, gợi cảm. Tính chất hoành tráng của bàiphú thể hiện ở cảm hứng lịch sử dạt dào âm vang chiến thắng oanh liệt, ở những chứng tích gắn liền vớidòng sông nổi tiếng. Có thể coi bài Phú sông Bạch Đằng là tác phẩm tiêu biểu của văn học thời Lí Trần. Bài phú đã thể hiện lòng yêu nước và niềm tự hào về truyền thống anh hùng bất khuất và truyềnthống đạo lí nhân nghĩa sáng ngời của dân tộc Việt Nam.Cảm nhận đoạn 1 2 đại cáo bình ngô :v Nhắc đến những nhà văn chính luận lỗi lạc của văn học trungđại chúng ta không thể nào không nhắc đến Nguyễn Trãi. Ông không chỉ là một nhà thơ trữ tình sâu sắcmà còn là một nhà văn chính luận kiệt xuất với các tác phẩm: "Quân trung từ mệnh tập", các chiếu biểuviết dưới thời nhà Lê và tiêu biểu nhất là tác phẩm "Bình Ngô đại cáo". Các áng văn chính luận này đãthể hiện được lòng yêu nước, thương dân của tác giả.Ngay câu đầu bài cáo đã bộc lộ tư tưởng nhân nghĩa ấy:"Việc nhân nghĩa cốt ở yên dânQuân điếu phạt trước lo trừ bạo"Nhân nghĩa" là tấm lòng thương yêu người, là những hành động vì lợi ích của nhân dân, cộng đồng.Bên cạnh đó, "nhân nghĩa" cũng là sự tôn trọng lẽ phải, bênh vực lẽ phải. Chịu sự ảnh hưởng của tưtưởng Nho giáo nên đối với Nguyễn Trãi, "nhân nghĩa" là "yên dân", "trừ bạo", cuộc sống và sự no ấmcủa nhân dân phải được đặt lên hàng đầu. Giữa con người phải có tình yêu thương lẫn nhau, cùng chiếnđấu để bảo vệ đất nước, thoát khỏi đời sống khổ cực, lầm than. Để được như vậy thì phải diệt trừ nhữngkẻ bạo tàn, những thế lực xâm lược hung hãn, đó chính là giặc Minh đang xâm chiếm đất nước ta lúcbấy giờ. Tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi chính là lòng yêu nước, thương dân và tinh thần chốnggiặc ngoại xâm quyết liệt. Đây không chỉ là mối quan hệ nằm trong phạm vi giữa con người với conngười mà mở rộng ra là mối quan hệ giữa dân tộc với dân tộc.Để khẳng định chủ quyền của đất nước, tác giả đã đưa ra những dẫn chứng xác đáng và vô cùng thuyếtphục:"Như nước Đại Việt ta từ trước,Vốn xưng nền văn hiến đã lâu.Núi sông bờ cõi đã chia,Phong tục Bắc Nam cũng khác.Từ Triệu, Đinh, Lí, Trần bao đời gây nền độc lập,Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên xưng đế một phương.Tuy mạnh yếu từng lúc khác nhau,Song hào kiệt đời nào cũng có".Nền văn hiến đã có từ lâu đời và được hình thành từ khi đất nước ta tồn tại theo hàng nghìn năm lịch sửđã tạo nên một diện mạo riêng của dân tộc. Cùng với đó là sự phân chia về lãnh thổ, núi sông và cácphong tập tập quán đặc trưng của hai miền Nam, Bắc đã thể hiện đất nước ta là một đất nước có chủquyền, có các anh hùng hào kiệt luôn cống hiến, chiến đấu hết mình để bảo vệ non sông. Không chỉ vậy,Nguyễn Trãi còn đặt các triều đại của nước ta ngang hàng với các triều đại của Trung Quốc như Hán,Đường, Tống, Nguyên. Nếu các triều đại phương Bắc phát triển hưng thịnh thì các triều đại Việt Namcũng phát triển hùng mạnh không kém. Điều đó đã thể hiện lòng tự tôn, tự hào dân tộc sâu sắc của tácgiả.Ông đã nhắc lại nhiều chiến thắng lừng lẫy của nước Đại Việt như một lời khẳng định sự thất bại thảmhại của kẻ thù:"Lưu Cung tham công nên thất bại,Triệu Tiết thích lớn phải tiêu vong.Cửa Hàm Tử bắt sống Toa Đô,Sông Bạch Đằng giết tươi Ô Mã.Việc xưa xem xét,Chứng cớ còn ghi".Những tướng của nhà Tống, nhà Nguyên đều bị các tướng giỏi của ta đánh cho thất bại. Chúng vì "thamcông", "thích lớn" nên phải chịu hậu quả nặng nề. Các sự kiện ấy còn được nhân dân ta lưu lại trong sửsách để muôn đời ghi nhớ. Các phép đối, so sánh ngang hàng các triều đại phong kiến của nước ta vớicác triều đại phương Bắc cùng phép liệt kê và giọng điệu hào hùng, trang nghiêm ở đoạn thứ nhất củabài cáo đã thể hiện nổi bật tư tưởng nhân nghĩa của tác giả.Ông đã vạch trần, tố cáo những tội ác mà quân Minh xâm lược thực hiện với nhân dân ta:"Nhân họ Hồ chính sự phiền hà,Để trong nước lòng dân oán hận.Quân cuồng Minh thừa cơ gây họa,Bọn gian tà bán nước cầu vinh".Quân Minh đã lợi dụng "chính sự phiền hà" của nhà Hồ để chớp lấy thời cơ xâm chiếm nước ta. Bướcchân xâm lược của chúng giày xéo lên đất nước ta khiến nhân dân vô cùng oán hận, căm thù. Cũng lợidụng điều đó mà bọn gian tà chỉ biết nghĩ đến lợi ích của cá nhân đã tiếp tay cho kẻ thù xâm lược đểmang lại những vinh hoa, lợi lộc cho bản thân mà không chiến đấu vì nhân dân, tổ quốc.Giặc Minh đã gây ra những tội ác không thể dung tha:"Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tànVùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ.Dối trời lừa dân đủ muôn nghìn kế,Gây binh kết oán trải hai mươi năm.Bại nhân nghĩa nát cả đất trời,Nặng thuế khóa sạch không đầm núi".Nhân dân ta phải chịu cảnh khổ cực, lầm than dưới gót chân xâm lược của chúng. Chúng đem "nướng","vùi" nhân dân ta trên ngọn lửa và "dưới hầm tai vạ". Chúng cai trị nhân dân ta bằng các loại thuế vô lí,các kế sách lừa lọc nham hiểm và cả sự tra tấn dã man, hung bạo. Những người dân vô tội phải chịu sựáp bức, bóc lột nặng nề của giặc Minh.Không chỉ vậy, chúng còn hủy hoại cả môi trường sống, môi trường tự nhiên của dân tộc ta:"Người bị ép xuống biển dòng lưng mò ngọc, ngán thay cá mập, thuồng luồng.Kẻ bị đem vào núi đãi cát tìm vàng, khốn nỗi rừng sâu nước độc.Vét sản vật, bắt chim trả, chốn chốn lưới chăng,Nhiễu nhân dân, bẫy hươu đen, nơi nơi cạm đặt".Chịu sự đô hộ của quân Minh cũng đồng nghĩa với việc nhân dân ta phải đối mặt với sự cai trị tàn bạovà những hành động hung hãn của chúng. Chúng vô nhân tính đến mức bắt ép dân đen "xuống biểndòng lưng mò ngọc", "vào núi đãi cát tìm vàng", bắt nhân dân ta đến những nơi nguy hiểm luôn rìnhrập, đe dọa đến tính mạng để tìm kiếm những vật có giá trị cho quân cuồng Minh. Nhân dân ta bị biếnthành nô lệ cho kẻ thù và cũng là miếng mồi ngon cho các loài động vật cá mập, thuồng luồng hung dữ.Chúng xâm chiếm nước ta để vơ vét hết sản vật quý hiếm như chim trả dùng để làm áo và đệm, hươuđen dùng để làm vị thuốc bổ. Có thể nói, tham vọng xâm lược nước ta của giặc Minh vô cùng lớn.Không chỉ đẩy dân ta vào nguy hiểm, chết chóc mà chúng còn "tàn hại cả giống côn trùng cây cỏ". Doquân Minh "máu mỡ bấy no nê chưa chán", xây nhà đắp đất liên miên nên nhân dân ta rơi vào cảnh ngộđầy bi thương, khốn khổ:"Nặng nề những nỗi phu phenTan tác cả nghề canh cửi".Những tội ác của quân Minh không sao kể hết bởi lẽ:"Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội,Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi.Lẽ nào trời đất dung tha,Ai bảo thần nhân chịu được"?Ngay cả trúc Nam Sơn, nước Đông Hải cũng không thể ghi hết tội ác và rửa sạch mùi dơ bẩn của quânxâm lược. Những hành động tàn ác, dã man của chúng khiến trời đất cũng không thể dung tha huống chilà con người. Câu hỏi tu từ cuối đoạn thứ hai đã nhấn mạnh thêm một lần nữa tội ác của kẻ thù. Chúngta không thể nào tha thứ cho những kẻ đã tàn sát đồng bào, tàn hại cả cây cỏ thiên nhiên của đất nướcmình.Hình ảnh đối lập giữa những người dân đen vô tội bị bóc lột tàn bạo và kẻ thù vô nhân tính cùng giọngđiệu cảm thương, đanh thép, lí luận sắc bén đã thể hiện tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi. Hai đoạnđầu của bài cáo là bản cáo trạng hùng hồn tố cáo những hành động dã man của quân Minh. Đó là minhchứng tiêu biểu nhất cho sự khổ cực, áp bức, sự cướp bóc, bóc lột trắng trợn mà nhân dân ta phải gánhchịu trong suốt thời gian chúng "Gây binh kết oán trải hai mươi năm".Mở bài Phân tích phần thứ ba bài Bình ngô đại cáo của Nguyễn TrãiSau khi đánh tan giặc Minh, Nguyễn Trãi thay mặt cho Lê Lợi viết bài cáo để thông báo cho toàn thểnhân dân về trận đánh thắng lợi. Bài cáo không chỉ khẳng định được chủ quyền nước nhà, tố cáo tội áccủa giặc Minh mà còn trình bày quá trình từ đấu tranh bất khuất đến thắng lợi của nhân dân Đại Việt.Đặc biệt vai trò lãnh đạo và ý chí quyết đánh tan quân giặc của vua Lê Lợi được thể hiện rõ.Thân bài Phân tích phần thứ ba bài Bình ngô đại cáo của Nguyễn TrãiMở đầu phần ba tác giả nêu lên những khó khăn mà bản thân vua Lê Lợi nói riêng và nhân dân Đại Việtnói chung phải đối mặt:“Ta đây:Núi Lam sơn dấy nghĩaChốn hoang dã nương mìnhNgẫm thù lớn há đội trời chungCăm giặc nước thề không cùng sốngĐau lòng nhức óc, chốc đà mười mấy năm trờiNếm mật nằm gai, há phải một hai sớm tối.Quên ăn vì giận, sách lược thao suy xét đã tinh,Ngẫm trước đến nay, lẽ hưng phế đắn đo càng kỹ.Những trằn trọc trong cơn mộng mị,Chỉ băn khoăn một nỗi đồ hồiVừa khi cờ nghĩa dấy lên,Chính lúc quân thù đang mạnh.”Đoạn thơ thể hiện những khó khăn và ý chí quyết tâm của vua Lê Lợi. Vì không chấp nhận được cảnhnhân dân trở thành nô lệ cho bọn giặc Minh quỷ dữ kia mà người anh hùng Lê Lợi đã quyết ở chốnhoang dã, nếm mật nằm gai mà chờ ngày dấy cờ khởi nghĩa. Vua Lê căm thù giặc, đau lòng đến nhứcóc, mộng mị cũng trằn trọc chỉ vì một mục tiêu đánh bại quân Minh. Giữa lúc quân Minh đang cònmạnh vậy mà muốn khởi nghĩa người tài lại khó tìm:“Lại ngặt vì:Tuấn kiệt như sao buổi sớm,Nhân tài như lá mùa thu,”Nghệ thuật so sánh càng cho thấy hoàn cảnh khó khăn của đất nước. Khó khăn chồng chất khó khăn,nhà vua không có ai để bàn bạc hay đỡ đần. Tuy nhiên, lòng người muốn cứu nước vẫn cứ đăm đămhướng về phía Đông mong dẹp giặc. Trông người thì người vắng bóng nên Lê Lợi phải tự mình gắngsức, phần vì muốn dẹp giặc phần vì lo nỗi nước nhà. Cũng có những lúc lương hết, binh tan nhưng trămdân như một, ý chí quật cường, vua Lê sử dụng kế sách lấy ít địch nhiều, lấy yếu chống mạnh.Và sự thật cho thấy bằng những cố gắng vượt qua khó khăn và ý chí cũng chiến lược thao binh tuyệt vờiLê Lợi đã lãnh đạo nhân dân giành được chiến thắng và đánh đuổi quân Minh về nước:“Trọn hay:Đem đại nghĩa để thắng hung tàn,Lấy chí nhân để thay cường bạo.Trận Bồ Đằng sấm vang chớp giật,Miền Trà Lân trúc chẻ tro bay……..Suối Lãnh Câu, máu chảy thành sông, nước sông nghẹn ngào tiếng khócThành Đan Xá, thây chất thành núi, cỏ nội đầm đìa máu đen.Cứu binh hai đạo tan tành, quay gót chẳng kịp”Bằng biện pháp nghệ thuật liệt kê các sự việc từng trận đánh được nhà văn thuật lại một cách chi tiếtnhất. Những cái tên như Trần Trí, Sơn Thọ, Lý An, Phương Chính, Tuyên Đức, Liễu thăng…đều trởthành những cái tên làm trò cười cho thiên hạ. Vì tham công vì bạo ngược ngu dốt mà chuốc lấy. “Ngàymười tháng tám” rồi “ngày hai mươi” tác giả sử dụng thời gian để thuật lại diễn tiến của quá trình vuaLê Lợi và những binh sĩ của mình dành chiến thắng từng bước. Chúng ta lấy nhân nghĩa để trừ bạongược, lấy chính nghĩa để thắng hung tàn. Các trận đánh đều sấm vang chớp giật, tan tác tro bay. Đánhcho chúng không còn được rút lui phải bò ra mà xin hàng, xác người chất thành đống, máu tanh trôi đầysông.Không chỉ thắng trận liên tiếp, Lê Lợi và những binh sĩ của mình thể hiện sự nhân nghĩa nhân đạo kể cảkhi chúng ta dành phần thắng:“Mã Kỳ, Phương Chính, cấp cho năm trăm chiếc thuyền, ra đến biển mà vẫn hồn bay phách lạc,Vương Thông, Mã Anh, phát cho vài nghìn cỗ ngựa, về đến nước mà vẫn tim đập chân run.Họ đã tham sống sợ chết mà hoà hiếu thực lòngTa lấy toàn quân là hơn, để nhân dân nghỉ sức.”Mặc dù thắng trận nhưng quân ta vẫn cấp cho chúng thuyền, ngựa để về. Theo Lê Lợi, họ đã muốn hòathực lòng thì ta nên giữ lấy toàn quân, để nhân dân nghỉ sức.Kết luận bài văn Phân tích phần thứ ba bài Bình ngô đại cáo của Nguyễn TrãiĐây quả là một quá trình chiến đấu đầy gian khổ để có chiến thắng như ngày hôm nay. Chiến tranh củaquân dân Đại Việt là chiến tranh chính nghĩa, lấy nhân nghĩa để chiến đấu với bạo ngược hung tàn, vàkết quả là chính nghĩa dành chiến thắng. Đồng thời ta cũng tự hào về vua Lê Lợi – một người tài trí hơnngười đã lãnh đạo nhân dân đánh đuổi quân Minh ra khỏi bờ cõi. Đặc biệt không thể không kể đến tàinăng và công lao của Nguyễn Trãi khi viết áng thiên cổ hùng văn này.

Tài liệu liên quan

• Cảm nghĩ của em về giá trị hiện thực sâu sắc của đoạn trích “Vào phủ chúa Trịnh” - văn mẫu
  • 3
  • 16
  • 75
• Cảm nghĩ của em về Mẹ
  • 1
  • 611
  • 0
• Cảm nghĩ của em về bài thơ
  • 2
  • 563
  • 0
• Cảm nghĩ của em về truyện
  • 2
  • 540
  • 0
• Hãy cho biết cảm nghĩ của em về những gì em xúc động hơn cả trong mấy bài ca dao về thân phận người lao động nghèo khổ đã học
  • 2
  • 624
  • 0
• Phát biểu cảm nghĩ của em về nhân vật tấm và cám trong truyện cổ tích tấm cám
  • 3
  • 7
  • 18
• Phát biểu cảm nghĩ của em về truyện làng của kim lân
  • 3
  • 745
  • 0
• Phát biểu cảm nghĩ của em về chuyện cũ trong phủ chúa trịnh
  • 2
  • 1
  • 1
• Cảm nghĩ của em về ''''Những ngôi sao xa xôi'''' của Lê Minh Khuê
  • 2
  • 1
  • 1
• Viết cảm nghĩ của em về mẹ
  • 1
  • 481
  • 0

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về

(93 KB - 12 trang) - Phân tích cảm nghĩ của em về phú sông bạch đằng, bình ngô đại cáo ( trích đề KT giữa kì 2 lớp 10 ) 2019 Tải bản đầy đủ ngay ×