Phát Hiện Loài Thực Vật Mới ở Quảng Ngãi

Chi Giang ly (Billolivia D.J.Middleton) hiện có khoảng 9 loài, gồm cả loài mới này, tất cả đều là loài đặc hữu hẹp ở Việt Nam. Các loài phát hiện trước đây của chi Giang ly tìm thấy ở một số vùng núi thuộc các tỉnh Lâm Đồng, Bình Phước và Khánh Hòa. Nghiên cứu này lần đầu tiên nghi nhận sự phân bố mở rộng của chi Giang ly ở miền Trung Việt Nam.

Cây ra hoa của loài Giang ly middleton (B. middletonii N.S.Lý). Ảnh: Lý Ngọc Sâm

Giang ly middleton, Billolivia middletonii N.S. Lý, là loài cây thân thảo đa niên, cao khoảng 30 cm, không lông. Lá đơn mọc cách, thành cụm ở gần ngọn, phiến lá hình elip rộng đến hình trứng-elip hơi bất xứng, cỡ 12.5–21.5 × 9–14.5 cm, mặt trên xanh đậm, không lông, mặt dưới xanh-xám trắng, có lông nâu thưa, mang 10–13 cặp gân nổi rõ mặt dưới, gân chính và gân phụ có nhiều lông nâu; cuống lá dài 9–18 cm, có lông nâu dày.

Phát hoa mọc ở nách lá, cụm hoa đơn hay kép lưỡng phân, mang 4–8 hoa; lá bắc hình trứng hẹp, dài cỡ 24–52 mm, màu đỏ nâu đến xanh hồng, có lông nâu ngắn và thưa; đài hoa 5 thùy, xẻ gần đến gốc, dài cỡ 21–26 mm, màu hơi đỏ nâu (hồng nhạt), có lông nâu thưa mặt ngoài; ống tràng hoa dài cỡ 21–25 cm, màu trắng, có sọc tím đậm chạy dọc từ nữa trên đến các thùy của môi, có lông trắng dài và thưa ở phần trên ống và mặt ngoài các môi; môi trên chia 2 thùy, môi dưới 3 thùy, màu trắng có 3 sọc tím từ giữa thùy đến miệng ống tràng, môi dưới có 2 bệt vàng xen giũa 3 thùy; bầu dạng hình trứng hẹp, màu trắng, dài dến 6 mm, có lông tiết ở đỉnh; vòi nhụy dài 6–8 mm, đầy lông tiết; quả hình trứng hẹp hay tròn dài, cỡ 20–25 × 5–6.5 mm.

Cụm hoa loài Billolivia middletonii N.S. Lý. Ảnh: Lý Ngọc Sâm

Giang ly middleton mọc trên đá ven suối của rừng nguyên sinh cây lá rộng thường xanh, ở độ cao từ khoảng 1000 m. Đây là loài đặc hữu rất hẹp, hiện chỉ phát hiện hai quần thể với khoảng 100 cá thể tại núi Cà Đam, Trà Trung, huyện Tây Trà, tỉnh Quảng Ngãi. Giang ly middleton ra hoa vài lần trong năm, từ tháng 5 đến tháng 9, ra quả từ tháng 7 đến tháng 12. Hoa của loài khá lớn và đẹp, cần có chương trình nghiên cứu bảo tồn, nhân giống làm cảnh.

Nguồn tin: Lý Ngọc Sâm, Viện Sinh học nhiệt đớiXử lý tin: Thanh Hà