Phát Triển Sản Phẩm Du Lịch ẩm Thực đường Phố Tại Hà Nội - 123doc

Tải bản đầy đủ (.pdf) (128 trang)

1. Trang chủ
>>
2. Giáo Dục - Đào Tạo
>>
3. Cao đẳng - Đại học

Phát triển sản phẩm du lịch ẩm thực đường phố tại Hà Nội

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.76 MB, 128 trang )

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘITRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC Xà HỘI VÀ NHÂN VĂN-----------------------------------------------------NGUYỄN CẨM TÚPHÁT TRIỂN SẢN PHẨM DU LỊCHẨM THỰC ĐƢỜNG PHỐ TẠI HÀ NỘILUẬN VĂN THẠC SĨNGÀNH QUẢN TRỊ DỊCH VỤ DU LỊCH VÀ LỮ HÀNHHà Nội – 2017ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘITRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC Xà HỘI VÀ NHÂN VĂN-------------------------------------NGUYỄN CẨM TÚPHÁT TRIỂN SẢN PHẨM DU LỊCHẨM THỰC ĐƢỜNG PHỐ TẠI HÀ NỘILuận văn Thạc sĩ chuyên ngành Du lịchMã số: Thí điểmNgƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS. TS Triệu Thế ViệtHà Nội – 2017MỤC LỤCDANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ......................................................................2DANH MỤC CÁC BẢNG SỬ DỤNG .....................................................................21. Lý do chọn đề tài ................................................................................................. 32. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................... 43. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ....................................................................... 54. Phương pháp nghiên cứu..................................................................................... 55. Đóng góp của luận văn........................................................................................ 66. Bố cục luận văn ................................................................................................... 6CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ...............................71.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................................... 71.2. Văn hóa và du lịch văn hóa .............................................................................. 91.3. Những vấn đề liên quan đến ẩm thực và văn hóa ẩm thực ............................ 131.4. Ẩm thực đường phố ....................................................................................... 211.5. Điều kiện phát triển du lịch ẩm thực đường phố tại Hà Nội .......................... 281.6. Một số bài học kinh nghiệm về khai thác ẩm thực đường phố phục vụ du lịch ..... 301.7. Nhiệm vụ đặt ra trong việc phát triển sản phẩm du lịch ẩm thực đường phốtại Hà Nội .............................................................................................................. 32Tiểu kết chƣơng 1 ....................................................................................................35CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG KHAI THÁC ẨM THỰC ĐƢỜNG PHỐTRONG KINH DOANH DU LỊCH TẠI HÀ NỘI ...............................................372.1. Khái quát về ẩm thực đường phố Hà Nội ...................................................... 372.2 Thực trạng khai thác ẩm thực đường phố trong du lịch tại Hà Nội ................ 432.3. Đánh giá ......................................................................................................... 76Tiểu kết chƣơng 2 ....................................................................................................81CHƢƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM DU LỊCHẨM THỰC ĐƢỜNG PHỐ TẠI HÀ NỘI..............................................................823.1. Căn cứ đề xuất giải pháp ................................................................................ 823.2. Các giải pháp cụ thể ....................................................................................... 893.3. Một số kiến nghị........................................................................................... 100Tiểu kết chƣơng 3 ..................................................................................................104KẾT LUẬN ............................................................................................................105DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................1091DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮTTừ viết tắtGiải thíchPGS.TSKHPhó giáo sư Tiến sĩ khoa họcUNESCOTổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hiệp QuốcICOMOSHội đồng Di tích và Di chỉ Quốc tếWHOTổ chức Y tế Thế giớiFAOTổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hiệp QuốcCHXNCNCộng hòa xã hội chủ nghĩaUBNDỦy ban nhân dânDANH MỤC CÁC BẢNG SỬ DỤNGBảng2.1Tên bảngNhu cầu của du khách đối với sản phẩm du lịch ẩm thựcđường phố Hà Nội2Số Trang46MỞ ĐẦU1. Lý do chọn đề tàiTrong nhiều năm trở lại đây, ẩm thực và văn hóa ẩm thực luôn được coi làmột tài nguyên du lịch đáng quý. Đã có rất nhiều quốc gia trên thế giới như HànQuốc, Nhật Bản, Pháp,Ý… thành công trong việc xây dựng văn hóa ẩm thực nhưmột thương hiệu du lịch quốc gia. Việt Nam chúng ta với một nền ẩm thực đa dạng,phong phú, chứa đựng tính nghệ thuật cao hoàn toàn có đầy đủ các điều kiện và khảnăng để có thể phát triển thương hiệu du lịch thông qua ẩm thực và văn hóa ẩm thực.Nói tới văn hóa ẩm thực Việt Nam không thể không nhắc tới văn hóa ẩmthực Hà Nội. Mảnh đất Thăng Long – Hà Nội ngàn năm văn hiến, nơi kết tụ củatinh hoa văn hóa Việt Nam. Người Hà Nội vốn lại sành ăn, sành mặc, sành chơi bởivậy mà chế biến món ăn bao giờ cũng tinh vi và khéo léo. Người xưa thường nói“ăn Bắc, mặc Kinh”, ẩm thực Hà Nội là cả một sự tinh tế trong cách chế biến vàthưởng thức. Mỗi một món ăn không chỉ mang trong mình nét đẹp riêng, hương vịriêng mà còn mang cả tâm tình và tấm lòng của người chế biến. Bởi vì vậy mà ẩmthực Hà Nội là cả một nghệ thuật mà thưởng thức nó là thưởng thức cả những nétvăn hóa riêng biệt chỉ có thể tìm thấy ở Hà Nội.Dễ thấy rằng việc khám phá ẩm thực là một nhu cầu tất yếu, là sự thích thúthậm chí là cả đam mê đối với đa phần khách du lịch. Đặc biệt với một nơi mà ẩmthực là văn hóa, là nghệ thuật như Hà Nội thì việc thưởng thức và khám phá ẩmthực lại càng không thể bỏ qua. Sẽ là không tròn vẹn nếu như ẩm thực Hà Nội vàvăn hóa của nó chỉ được khách du lịch thưởng thức trong những không gian của nhàhàng khách sạn với “mâm cao cỗ đầy” mà quên đi mất một không gian thưởng thứckhác cũng thú vị và thu hút không kém đó là không gian của quán xá vỉa hè.Hoàn toàn không phải ngẫu nhiên khi mà ẩm thực đường phố Hà Nội nằmtrong danh sách 10 địa điểm ẩm thực đường phố hấp dẫn nhất châu Á do các trangdu lịch uy tín của Mỹ bình chọn. Đây là một lợi thế và là một tiềm năng không phảiquốc gia nào cũng có được. Văn hóa vỉa hè là thứ văn hóa đã ăn sâu vào tiềm thức3người Việt Nam. Đặc biệt với thủ đô Hà Nội 36 phố phường thì trải nghiệm ẩmthực đường phố còn càng trở nên thú vị hơn khi du khách có thể kết hợp giữa việcthưởng thức ẩm thực và việc chiêm ngưỡng không gian cổ kính của các khu phố cổvốn đã nổi tiếng của Hà Thành. Ẩm thực đường phố Hà Nội đa dạng phong phú, từnhững món ăn truyền thống nức tiếng của thủ đô như phở, bún chả, bún thang, bánhcuốn…, tới những món ăn du nhập mới hơn như lẩu,bít tết, thịt nướng…, và cảnhững thức quà ăn vặt mang đậm chất Hà Nội như nộm, chè, bánh rán, hoa quảdầm… món gì cũng có, đầy đủ trong một không gian của sự cởi mở, phóng khoáng,ồn ào hơn mà cũng náo nhiệt hơn. Trải nghiệm ẩm thực đường phố là trải nghiệmnhững gì tự nhiên nhất, chân thực nhất của con người Hà Nội. Khám phá ẩm thựcđường phố để thấy một Hà Nội tuy đã hàng nghìn năm tuổi nhưng vẫn còn vô cùnghiện đại và trẻ trung.Bên cạnh văn hóa ẩm thực Hà Nội thì văn hóa ẩm thực đường phố Hà Nộicũng là một trong những tài nguyên du lịch thật sự tiềm năng nhưng lại ít được cácnhà nghiên cứu văn hóa quan tâm tìm hiểu. Nếu như được khai thác đúng cách tàinguyên du lịch này hoàn toàn có thể góp phần thu hút và làm phong phú thêm chosự lựa chọn của du khách khi đến thăm quan và du lịch tại thủ đô. Với những lý dotrên tác giả đã lựa chọn đề tài: “Phát triền sản phẩm du lịch Ẩm thực đường phốtại Hà Nội”làm đề tài luận văn của mình.2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu* Mục đích nghiên cứuThông qua việc nghiên cứu thực trạng khai thác ẩm thực đường phố trong dulịch tại Hà Nội, luận văn góp phần thúc đẩy phát triển sản phẩm du lịch ẩm thựcđường phố phục vụ phát triển du lịch tại Thành phố Hà Nội.* Nhiệm vụ nghiên cứu- Hệ thống hóa các vấn đề lý luận về ẩm thực, văn hóa ẩm thực, ẩm thựcđường phố và khai thác ẩm thực đường phố phục vụ du lịch.4- Phân tích và đánh giá thực trạng khai thác ẩm thực đường phố trong kinhdoanh du lịch hiện nay tại Hà Nội.- Đề ra những giải pháp nhằm phát triển các sản phẩm du lịch ẩm thực đườngphố phục vụ phát triển du lịch tại Thành phố Hà Nội.3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu* Đối tượngĐối tượng nghiên cứu của luận văn là vấn đề ẩm thực, ẩm thực đường phố,văn hóa ẩm thực và văn hóa ẩm thực đường phố.* Phạm vi nghiên cứu- Phạm vi về không gian: Nghiên cứu ẩm thực đường phố và văn hóa ẩmthực đường phố trên địa bàn khu vực trung tâm thành phố Hà Nội (tập trung chủyếu trong phạm vi xung quanh khu vực phố cổ Hà Nội).- Phạm vi về thời gian: Các số liệu nghiên cứu sử dụng trong luận văn tính từnăm 2010 cho đến hết năm 2015.4. Phƣơng pháp nghiên cứuĐể thực hiện các nhiệm vụ đặt ra, các phương pháp nghiên cứu chủ yếu sauđã được sử dụng:- Phương pháp tổng hợp và phân tích tài liệuPhương pháp này được dùng để thu thập các tài liệu có liên quan đến các vấnđề về lý luận. Các tài liệu được sử dụng bao gồm các giáo trình, các đề tài nghiêncứu cũng như các bài viết có liên quan đến vấn đề ẩm thực và văn hóa ẩm thực HàNội. Đây chính là cơ sở lý luận tạo tiền đề cho việc giải quyết các vấn đề mà luậnvăn đưa ra.- Phương pháp điền dãPhương pháp này tác giả dùng để thu thập các số liệu và thông tin từ thực tếnhằm minh chứng cũng như tăng thêm tính xác thực cho luận văn. Sử dụng phương5pháp này tác giả đã tiến hành đi nghiên cứu thực địa nhằm nắm bắt thực trạng khaithác ẩm thực đường phố hiện nay tại thủ đô từ đó có cơ sở đề ra các giải pháp pháthuy giá trị của ẩm thực đường phố và văn hóa ẩm thực đường phố Hà Nội phục vụdu lịch.- Phương pháp điều tra xã hội họcPhương pháp này được thực hiện chủ yếu thông qua việc sử dụng bảng hỏiđối với khách du lịch và các hộ kinh doanh ẩm thực đường phố trên địa bàn Hà Nộinhằm điều tra nhu cầu của khách du lịch, mức độ hài lòng của họ đối với các sảnphẩm ẩm thực đường phố hiện có của Hà Nội. Mặt khác cũng là để đánh giá mức độtham gia của các cơ sở kinh doanh ẩm thực đường phố vào hoạt động kinh doanh dulịch tại Hà Nội.5. Đóng góp của luận vănVề lý luận, ngoài các vấn đề xung quanh ẩm thực và văn hóa ẩm thực nóichung, đề tài đã hệ thống hóa được các vấn đề về ẩm thực đường phố, văn hóa ẩmthực đường phố và khai thác văn hóa ẩm thực đường phố trong kinh doanh du lịch.Về thực tiễn, đề tài đã chỉ ra được thực trạng khai thác ẩm thực đường phốhiện nay tại Hà Nội từ đó đề ra được một số giải pháp cụ thể đóng góp cho sự pháttriển của hoạt động kinh doanh du lịch tại thủ đô.6. Bố cục luận vănNgoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, phần nội dungchính của luận văn bao gồm 3 chương.Chương 1: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨUChương 2: THỰC TRẠNG KHAI THÁC ẨM THỰC ĐƯỜNG PHỐTRONG KINH DOANH DU LỊCH TẠI HÀ NỘIChương 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM DU LỊCHẨM THỰC ĐƯỜNG PHỐ TẠI HÀ NỘI6CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đềCác cụ xưa vẫn thường nói “Có thực mới vực được đạo”. Từ xa xưa ẩm thựcđã luôn là nhu cầu vô cùng cần thiết của con người. Nếu như trước đây khi kinh tếxã hội vẫn chưa phát triển, con người chỉ chăm chú vào việc mưu sinh và ăn uốngchỉ cần no đủ thì ngày nay khi kinh tế xã hội phát triển hơn, mức sống được nângcao rõ rệt, con người ngoài mưu sinh đã bắt đầu có nhu cầu được hưởng thụ cuộcsống, được ăn ngon mặc đẹp và thế là du lịch dần trở thành nhu cầu thiết yếu màtrong đó ẩm thực được đánh giá là một tài nguyên hấp dẫn góp phần thu hút kháchdu lịch.Đối với ẩm thực và văn hóa ẩm thực Hà Nội, đây luôn là đề tài thu hút cácnhà nghiên cứu văn hóa và du lịch. Bởi lẽ kể từ khi kinh thành Thăng Long ra đời,trải qua hàng nghìn năm lịch sử với biết bao nhiêu biến cố thủ đô Hà Nội vẫn luônlà nơi hội tụ những tinh hoa của đất nước, nơi gặp gỡ của các anh tài, một vùng đấttiêu biểu về văn hóa, chính trị, kinh tế, xã hội, là trái tim của đất nước Việt Nam.Sinh sống ở một nơi trung tâm như thế nên cách sống, cách thưởng thức hương vịcuộc sống của người Hà Nội luôn được đánh giá là thanh lịch và tinh tế. Lẽ đươngnhiên ẩm thực, văn hóa ẩm thực của những người Hà Nội “tinh tế” ấy bao giờ cũngsẽ độc đáo và đặc biệt.Viết về ẩm thực Hà Nội, đầu tiên phải kể tới các tác phẩm văn học nổi tiếngnhư “Món ngon Hà Nội” của tác giả Vũ Bằng, “Hà Nội ba mươi sáu phố phường”của tác giả Thạch Lam, “Cảnh sắc và hương vị đất nước” của tác giả NguyễnTuân… Trong các tác phẩm này ẩm thực Hà Nội được khắc họa chủ yếu theo cáchmiêu tả từ màu sắc, hương vị cho tới những cảm xúc, cảm nhận khi thưởng thức.Yếu tố văn hóa và đặc biệt là du lịch hầu như không được các tác giả này đề cập tớinhiều trong tác phẩm của mình.Dưới góc nhìn của văn hóa, đã có nhiều hơn những công trình nghiên cứu cógiá trị về ẩm thực và văn hóa ẩm thực Hà Nội. Có thể kể tới các tác giả như Nguyễn7Thị Bảy với cuốn sách Ẩm thực dân gian Hà Nội; Đỗ Thị Hảo với cuốn sách Ẩmthực Thăng Long Hà Nội; hay Đào Hùng với cuốn sách Câu chuyện ẩm thực dướigóc nhìn lịch sử… Những tác phẩm này đã tập trung nghiên cứu sâu hơn về đặcđiểm của món ăn Hà Nội, cách người Hà Nội chế biến, cách người Hà Nội thưởngthức món ăn và cả lý do tại sao người Hà Nội lại ăn và thưởng thức món ăn như vậy.Đây là những yếu tố quan trọng góp phẩn đưa ẩm thực và văn hóa ẩm thực Hà Nộitrở thành một tài nguyên du lịch đáng quý. Tuy nhiên trong hầu hết các tác phẩmnày các tác giả đều tuyệt nhiên không đưa ra các giải pháp nhằm khai thác có hiệuquả nguồn tài nguyên này như một sản phẩm du lịch.Dưới góc nhìn của du lịch cũng đã bắt đầu có các công trình nghiên cứu ẩmthực Hà Nội như là một sản phẩm của du lịch. Ở bậc đại học có thể kể tới các đề tàinhư “Khảo sát văn hóa ẩm thực Hà Nội phục vụ khách du lịch” của tác giả Vũ ĐìnhChinh, sinh viên khoa Du lịch học, trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn,đề tài “Khảo sát văn hóa ẩm thực phục vụ du lịch trong nội thành Hà Nội” của tácgiả Ngọc Anh, sinh viên khoa Du lịch học, trường Đại học Khoa học Xã hội vàNhân văn. Tuy nhiên những đề tài nghiên cứu này còn khá đơn sơ, tập trung chủyếu vào khảo sát thực trạng chứ không đưa ra được những đánh giá cũng như giảipháp phát triển ẩm thực Hà Nội nhằm phục vụ du lịch.Ở bậc thạc sỹ, viết về ẩm thực Hà Nội có thể kể tới đề tài: “Khai thác vănhóa ẩm thực phục vụ phát triển du lịch tại quận Hoàn Kiếm, Hà Nội” của tác giả LêNgọc Quỳnh Mai bảo vệ năm 2015 tại trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhânvăn. Đây là một đề tài nghiên cứu có giá trị, ngoài việc giới thiệu được tương đốiđầy đủ về các món ẩm thực nổi tiếng của Hà Nội, tác giả còn nêu ra những địa điểmmà khách du lịch có thể tìm tới để thưởng thức những món ăn này. Bên cạnh đó đềtài có sự khảo sát tỉ mỉ về cơ sở vật chất, nguồn nhân lực, hoạt động tuyên truyền,quảng bá cũng như vấn đề về vệ sinh an toàn thực phẩm tại Hà Nội. Đây là tiền đềquan trọng để tác giả có thể đưa ra được những giải pháp rất cụ thể cho việc khaithác văn hóa ẩm thực phục vụ phát triển du lịch tại quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Tuynhiên, đề tài chỉ tập trung khảo sát thực trạng khai thác ẩm thực phục vụ du lịch8trong các nhà hàng, khách sạn trên địa bàn quận Hoàn Kiếm, Hà Nội chứ hoàn toànlại không đề cập tới thực trạng khai thác ẩm thực Hà Nội trên hè phố. Chính bởi vìvậy mà trong đề tài này không có sự xuất hiện của những món ẩm thực du nhập mới,những nét văn hóa ẩm thực đường phố mới đang hình thành ngày một hiện hữu vàrõ nét hơn trong đời sống ẩm thực người Hà Nội.Cho tới thời điểm hiện tại, chưa có đề tài nghiên cứu nào đi sâu vào nghiêncứu ẩm thực đường phố và văn hóa ẩm thực đường phố của Hà Nội như một sảnphẩm du lịch nhằm phục vụ du lịch Hà Nội. Đề tài “Phát triền sản phẩm du lịchẩm thực đường phố tại Hà Nội” sẽ nghiên cứu tiếp cận tài nguyên du lịch này nhưmột sản phẩm du lịch đặc biệt góp phần phát triển cho ngành du lịch của Thủ đô.1.2. Văn hóa và du lịch văn hóa1.2.1. Khái niệm về văn hóaVăn hóa là khái niệm mang nội hàm rộng với rất nhiều cách hiểu khác nhau.Nói tới văn hóa người ta thường hay nghĩ đến các lĩnh vực mang tính nghệ thuậtcao như thơ ca, hội họa, sân khấu, điện ảnh hoặc văn học…Có thể hiểu văn hóa lànhững giá trị tinh hoa. Đôi khi nó là những giá trị trong từng lĩnh vực như văn hóanghệ thuật, hoặc những giá trị đặc thù của từng vùng như văn hóa Tây Bắc, hoặcnhững giá trị trong từng giai đoạn như văn hóa Đông Sơn...Ngày nay, cụm từ vănhóa được sử dụng rộng rãi trong đời sống hàng ngày. Nó trở thành thước đo đánhgiá học thức, lối sống, cách suy nghĩ, cách ứng xử, cách ăn, cách mặc của mộtngười với hàm ý khen ngợi.Cho đến nay đã có rất nhiều định nghĩa khác nhau về văn hóa, mỗi địnhnghĩa lại phản ánh một cách nhìn nhận và đánh giá khác nhau của tác giả.Định nghĩa đầu tiên về văn hóa, từ góc độ nguồn gốc của nó, do PitirimAlexandrovich Sorokin (1889-1917)- nhà xã hội học người Mỹ gốc Nga, ngườisáng lập khoa Xã hội học của Đại học Havard đưa ra như sau: “Với nghĩa rộng nhất,văn hóa chỉ tổng thể những gì được tạo ra, hay được cải biến bởi hoạt động có ý9thức hay vô thức của hai hay nhiều cá nhân tương tác với nhau và tác động đến lốiứng xử của nhau.”Trong Cơ sở văn hóa Việt Nam, PGS. TSKH Trần Ngọc Thêm cho rằng:“Văn hóa là một hệ thống hữu cơ các giá trị vật chất và tinh thần do con ngườisáng tạo và tích lũy qua quá trình hoạt động thực tiễn, trong sự tương tác giữa conngười với môi trường tự nhiên và xã hội”.[32;20]Theo UNESCO định nghĩa thì “Văn hóa hôm nay có thể coi là tổng thểnhững nét riêng biệt tinh thần và vật chất, trí tuệ và cảm xúc quyết định tính cáchcủa một xã hội hay của một nhóm người trong xã hội. Văn hóa bao gồm nghệ thuậtvà văn chương, những lối sống, những quyền cơ bản của con người, những hệthống các giá trị, những tập tục và những tín ngưỡng. Văn hóa đem lại cho conngười khả năng suy xét về bản thân. Chính văn hóa làm cho chúng ta trở thànhnhững sinh vật đặc biệt nhân bản, có lý tính, có óc phê phán và dấn thân một cáchđạo lý. Chính nhờ văn hóa mà con người tự thể hiện, tự ý thức được bản thân mình,tự biết mình là một phương án chưa hoàn thành đặt ra để xem xét những thành tựucủa bản thân, tìm tòi không biết mệt những ý nghĩa mới mẻ và sáng tạo nên nhữngcông trình vượt trội lên bản thân”.[35]Còn chủ tich Hồ Chí Minh vĩ đại của chúng ta thì quan niệm: “Vì lẽ sinh tồncũng như mục đích của cuộc sống, loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngônngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, nhữngcông cụ cho sinh hoạt hằng ngày về mặt ăn, ở và các phương thức sử dụng. Toànbộ những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hóa” [22;431]Trên đây là các định nghĩa khác nhau về văn hóa. Nhìn chung các định nghĩavề văn hóa đều rất đa dạng. Mỗi định nghĩa lại tiếp cận văn hóa theo những cáchkhác nhau. Tuy nhiên để thấy điểm chung thì các định nghĩa này đều cùng cho thấyrõ rằng văn hóa là sản phẩm của con người. Đây là cách hiểu dễ nhất về văn hóa.Văn hóa là tất cả những gì do con người sáng tạo ra trong quá trình lao động trênnền của thế giới tự nhiên và được phát triển trong mỗi quan hệ qua lại giữa con10người, tự nhiên và xã hội. Văn hóa bị chi phối bởi con người và môi trường sốngcủa họ nên văn hóa sẽ khác nhau ở mỗi nơi, mỗi vùng, mỗi tộc người.Bên cạnh đó văn hóa còn phản ánh trình độ phát triển của con người và xãhội. Sự phát triển này vừa được thể hiện trong các hình thức tổ chức đời sống vàhành động của con người lại vừa được thể hiện trong các giá trị vật chất và tinh thầndo con người sáng tạo ra.Nói tóm lại văn hóa chính là sản phẩm do con người sáng tạo ra trong quátrình lao động nhằm mục đích sinh tồn. Nhờ có văn hóa mà con người mới trở nênkhác biệt, vượt trội hơn so với mọi giống loài khác trên trái đất.1.2.2. Du lịch văn hóaCùng với sự phát triển của kinh tế, xã hội, bên cạnh những loại hình du lịchnhư du lịch sinh thái, du lịch khám chữa bệnh, du lịch mạo hiểm,…thì gần đây dulịch văn hóa đang được xem là một trong những loại hình du lịch mới thịnh hành ởrất nhiều quốc gia trên thế giới. Đây là loại hình du lịch thu hút nhiều khách du lịchquốc tế. đem lại giá trị lớn cho cộng đồng xã hội.Theo Hội đồng quốc tế các di chỉ và di tích (ICOMOS): “ Du lịch văn hóa làloại hình du lịch mà mục tiêu là khám phá những di tích và di chỉ. Nó mang lạinhững ảnh hưởng tích cực bằng việc đóng góp vào việc duy tu, bảo tồn. Loại hìnhnày trên thực tế đã minh chứng cho những nỗ lực bảo tồn và tôn tạo, đáp ứng nhucầu của cộng đồng vì những lợi ích văn hóa-kinh tế-xã hội.”[1;7]. Tuy nhiên thực tếvăn hóa không phải chỉ hiện hữu ở các di tích và di chỉ mà nó còn là những giá trịvô hình tồn tại xung quanh cuộc sống như tập quán, tôn giáo, tín ngưỡng…Bởi vậytheo cách mà Luật du lịch giải thích thì du lịch văn hóa sẽ được hiểu một cách dễdàng và bao quát hơn đó là: “Du lịch văn hóa là hình thức du lịch dựa vào bản sắcvăn hóa dân tộc với sự tham gia của cộng đồng nhằm bảo tồn và phát huy các giátrị văn hóa truyền thống”.[23]Chúng ta thấy rằng mỗi dân tộc, mỗi quốc gia trên thế giới đều có những nétvăn hóa đặc thù. Tuy có thể mỗi quốc gia, dân tộc này do cùng được hình thành trên11một khu vực mà sẽ mang một số đặc điểm văn hóa chung bao trùm, nhưng chắcchắn người ta vẫn có thể tìm thấy ở đó những nét văn hóa riêng biệt trong quá trìnhhình thành và phát triển của họ. Du lịch văn hóa bởi vậy mà đang và sẽ ngày mộtphát triển mạnh hơn ở những quốc gia có nền văn hóa độc đáo và riêng biệt, để thỏamãn mục đích nâng cao hiểu biết cá nhân và kích thích nhu cầu tìm hiểu, khám phánhững nét khác biệt trong lối sống, phong tục tập quán của du khách.Tóm lại, du lịch văn hóa là hoạt động khai thác các giá trị văn hóa vật chấtvà tinh thần của con người nhằm phục vụ cho du lịch. Đây là hoạt động du lịch hấpdẫn, đặc biệt với các du khách có trình độ văn hóa cao trong xã hội. Phát triển tốtloại hình du lịch này vừa đem lại những lợi ích về kinh tế vừa giúp quảng bá nhữngnét đẹp trong văn hóa địa phương tới bạn bè quốc tế.1.2.3. Sản phẩm du lịch văn hóaXuất phát từ những khái niệm về văn hóa, chúng ta có thể thấy, văn hóa củacon người và thuộc về con người. Chúng do con người sáng tạo ra, phục vụ cuộcsống của con người trong những giai đoạn lịch sử khác nhau. Vì vậy, văn hóa haysản phẩm văn hóa trước hết phải là sản phẩm của con người, do con người và vì conngười. Chúng mang những giá trị nhất định, và để lại những dấu ấn cũng như bảnsắc riêng biệt.Mỗi quốc gia, dân tộc trên thế giới đều sở hữu những sản phẩm văn hóa củariêng mình. Nó có thể là những thứ hiện hữu rõ ràng như các công trình kiến trúc cổkính, các tác phẩm nghệ thuật lâu đời, các món ăn thức uống đặc sắc hoặc có thể lànhững phong tục tập quán, thói quen nếp sống hàng ngày. Tuy nhiên không phải lúcnào những sản phẩm văn hóa này cũng trở thành sản phẩm du lịch. Chỉ khi nào sảnphẩm văn hóa được đưa vào trong các hoạt động du lịch thì khi đó nó mới trở thànhsản phẩm du lịch.Sản phẩm du lịch văn hóa trước tiên phải là một sản phẩm văn hóa, nó đượckhai thác và sử dụng vào hoạt động kinh doanh du lịch, nó trở thành một phần củachương trình du lịch văn hóa để nhằm mục đích thỏa mãn sự tìm tòi và khám phá12mà những du khách tham gia loại hình du lịch này đòi hỏi. Sản phẩm du lịch vănhóa vừa sẽ mang những đặc trưng của một sản phẩm văn hóa như tính bền vững,tính bất biến cao, mang nặng dấu ấn của cộng đồng cư dân bản địa… vừa sẽ mangnhững đặc trưng của một sản phẩm du lịch như khả năng thích ứng cao, sản xuất đểchỉ dùng cho khách du lịch, phục vụ những đối tượng sử dụng dịch vụ du lịch, haynhư giá trị văn hóa đi kèm giá trị kinh tế xã hội…Theo PGS.TS Nguyễn Phạm Hùng thì sản phẩm du lịch văn hóa là sự kếthợp tối ưu giữa tài nguyên du lịch văn hóa với dịch vụ du lịch thích hợp nhằm đápứng nhu cầu thưởng thức, trải nghiệm, khám phá những điều mới lạ và khác biệt vềvăn hóa của du khách trong những không gian và thời gian nhất định. [288;12]Tóm lại sản phẩm du lịch văn hóa được khai thác và sử dụng trong cácchương trình du lịch văn hóa. Nó đưa văn hóa từ một giá trị vô hình trở thành hànghóa để kinh doanh, đem lại lợi nhuận về kinh tế. Loại hình du lịch này sẽ rất đượcưa chuộng bởi sự văn minh và hấp dẫn mà nó đem lại. Đây chắc chắn sẽ là một loạisản phẩm du lịch tiềm năng trong việc làm tăng thêm sự đa dạng cho các sản phẩmdu lịch hiện có của địa phương.1.3. Những vấn đề liên quan đến ẩm thực và văn hóa ẩm thựcTừ thuở xa xưa con người đã có ý thức ăn uống để duy trì sự sống. Đó làhành vi diễn ra hàng ngày hàng giờ, vô cùng quen thuộc và cực kỳ cần thiết. Thếnhưng không phải ở bất kỳ nơi nào hoạt động ăn uống này cũng được diễn ra theomột cách giống nhau. Có khi cùng là một thứ đồ ăn thức uống nhưng ở mỗi nơi trênthế giới do những nét văn hóa khác nhau, phong tục tập quán, tôn giáo tín ngưỡngkhác nhau mà sẽ được thưởng thức và chế biến không giống nhau. Nó phản ánh ởđó cả sự văn minh và sự phát triển của kinh tế, xã hội. Khi đó ẩm thực tồn tại khôngcòn chỉ để duy trì sự sống nữa mà còn như là một nét văn hóa đặc biệt riêng có củamỗi đât nước. Bởi lẽ vậy mà một khi đã muốn khám phá tìm hiểu về nền văn hóacủa bất kỳ một quốc gia hay dân tộc nào thì người ta cũng không thể bỏ qua việcthưởng thức và tìm hiểu về ẩm thực và văn hóa ẩm thực của quốc gia đó.131.3.1. Sự hình thành và phát triển hoạt động ẩm thựcTheo âm Hán Việt “ẩm” có nghĩa là uống mà “thực” có nghĩa là ăn. Ẩm thựccó nghĩa ám chỉ hoạt động ăn uống. Hoạt động này đã hình thành từ rất lâu và gắnliền với sự tồn tại của loài người trên trái đất. Nó phụ thuộc rất nhiều vào điều kiệntự nhiên, vào địa lý, khí hậu và cả các yếu tố về phương thức sản xuất, văn hóa, xãhội.Nói về sự hình thành và phát triển của hoạt động ẩm thực, từ thuở sơ khai khicon người sinh sống chủ yếu bằng hoạt động săn bắt và hái lượm thì họ thỏa mãnnhu cầu ăn uống của mình nhờ những thứ có sẵn trong tự nhiên. Họ ăn trực tiếp tấtcả những gì họ thu lượm được, ăn sống, không cần xử lý, không cần chế biến. Khicon người khám phá và tìm ra lửa họ bắt đầu biết cách dùng lửa để phục vụ chocuộc sống của mình, để chiếu sáng trong bóng tối, để sưởi ấm hay để đuổi thú dữ.Và quan trọng hơn họ biết cách dùng lửa để làm chín những thức ăn sống mà họ thulượm được từ tự nhiên. Từ đây con người đã không còn phụ thuộc hoàn toàn vào tựnhiên nữa mà đã biết khai thác những thứ có sẵn trong tự nhiên để phục vụ cho đờisống của mình.Khởi nguồn từ những bước phát triển sơ khai đó, con người dần biết ăn uốngmột cách có ý thức hơn, biết chế biến món ăn bằng nhiều cách hơn và biết sử dụngnguyên liệu một cách phong phú hơn. Gắn liền với sự phát triển đi lên của văn hóa,xã hội, mỗi quốc gia, mỗi dân tộc sẽ dựa theo những yếu tố về điều kiện tự nhiên,phương thức sản xuất, sinh hoạt, điều kiện kinh tế, xã hội của mình…mà hình thànhngày một rõ nét những thói quen và cách ứng xử trong việc ăn uống.1.3.2. Những quan niệm về văn hóa ẩm thựcĂn uống để đảm bảo sự sinh tồn là nhu cầu cơ bản của con người. Ban đầucon người ăn uống phụ thuộc rất nhiều vào tự nhiên vì phải ăn sống, chưa biết chếbiến. Chỉ đến khi lửa ra đời con người mới dần tự chủ hợn trong việc ăn uống khibiết sáng tạo trong việc khai thác những thứ thuộc về tự nhiên để phục vụ cho cuộcsống của mình. Kể từ đó trải qua những thăng trầm của lịch sử cùng với sự tiến hóa14của con người, việc ăn uống đã dần trở nên cầu kỳ và phức tạp hơn. Ở thời kỳ kinhtế vẫn còn lạc hậu con người chỉ cần ăn no mặc ấm là đủ. Nhưng đến khi kinh tế, xãhội ngày một phát triển hơn, con người dần có như cầu chuyển từ ăn no mặc ấmsang ăn ngon mặc đẹp. Có thể thấy ẩm thực vốn dĩ ra đời nhằm phục vụ cho sự sinhtồn của con người nhưng chính ẩm thực cũng lại là sản phẩm sáng tạo của conngười trong quá trình tiến hóa và phát triển. Chính con người là chủ thể đang khôngngừng bồi đắp cho sự phát triển của ẩm thực. Và khi ẩm thực mang dấu ấn đậm nétcủa con người như vậy thì có thể coi ẩm thực là văn hóa hay không?Bàn lại một chút về văn hóa, chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Vì lẽ sinh tồncũng như mục đích của cuộc sống, loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngônngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, nhữngcông cụ cho sinh hoạt hàng ngày về mặt ăn, ở và các phương thức sử dụng. Toànbộ những sáng tạo và phát minh đó tức là văn hóa” [22;431]. Hay như cựu Thủtướng Phạm Văn Đồng từng viết: “Nói tới văn hóa là nói tới một lĩnh vực vô cùngcùng phong phú và rộng lớn, bao gồm tất cả những gì không phải là thiên nhiên màcó liên quan đến con người trong suốt quá trình tồn tại, phát triển, quá trình conngười làm nên lịch sử…”. Và thêm một định nghĩa nữa về văn hóa của PGS.TSKHTrần Ngọc Thêm: “Văn hóa là một hệ thống hữu cơ các giá trị vật chất và tinh thầndo con người sáng tạo và tích lũy qua quá trình hoạt động thực tiễn trong sự tươngtác giữa con người với môi trường tự nhiên và xã hội của mình”. Đây là những cáchhiểu khác nhau về văn hóa nhưng tựu chung lại thì cả ba tác giả đều có một điểmchung khi coi văn hóa là những thứ sáng tạo gắn liền với cuộc sống cũng như sựphát triển của con người. Với cách nhìn như vậy thì hoàn toàn có thể coi ẩm thựcchính là một thành tố của văn hóa.Quay trở lại với thực tiễn chúng ta thấy về món ăn đa phần những quốc gia ởphương Đông đều là những nước mang nặng dấu ấn nông nghiệp trong đời sống vàsinh hoạt bởi vậy mà gạo cũng như các chế phẩm từ thực vật bao giờ cũng có vai tròquan trọng trong bữa ăn của họ. Rất nhiều nước ở phương Đông như Việt Nam,Trung Quốc, Hàn Quốc, Thái Lan,… đều có cơ cấu bữa ăn phổ biến là cơm và thức15ăn kèm trong đó có rau và một số món thịt. Khác hoàn toàn với các nước ở phươngTây khi họ sử dụng chủ yếu các chế phẩm từ bột mỳ và các sản phẩm có nguồn gốctừ động vật như sữa bò, kem tươi, bơ, phomát… trong bữa ăn của mình. Đối vớicách chế biến, người phương Đông thường hay thích ăn những món nấu, xào nhưngngười phương Tây lại thích ăn những món được chế biến theo cách quay, nướng,rán, om, hầm, bỏ lò, hấp…Về cách thức ăn uống, đa phần người phương Đông ănbát, đũa còn người phương Tây lại phổ biến dùng đĩa, dao và dĩa. Bên cạnh nhữngđặc điểm chung như vậy thì mỗi một quốc gia, dân tộc trên thế giới lại có nhữngđặc điểm và nguyên tắc ăn uống riêng của mình đơn cử như những người theo đạoHindu ở Ấn Độ thì không ăn thịt mà ăn chay.Qua những ví dụ trên có thể thấy rõ ẩm thực đang gián tiếp thể hiện nhữngnét văn hóa đặc trưng của từng quốc gia. Chính điều kiện tự nhiên, kinh tế, văn hóa,xã hội cũng như tôn giáo, tín ngưỡng… đã chi phối tới các món ăn, tới cách chếbiến, thưởng thức các món ăn của mỗi nước. Và đó chính là văn hóa ẩm thực. Vănhóa ẩm thực không chỉ thể hiện những giá trị về vật chất mà còn thể hiện cả nhũnggiá trị về tinh thần. Từ cách chế biến sao cho thơm ngon, cách trang trí sao cho đẹpmắt cho tới cách thưởng thức sao cho đúng… Tất cả đều làm nên những giá trị củavăn hóa ẩm thực.Trong phạm vi đề tài này, tác giả xin được sử dụng khái niệm về văn hóa ẩmthực như sau: “Văn hóa ẩm thực là tổng hợp những sáng tạo của con người tronglĩnh vực ăn, uống trong quá trình lịch sử được biểu hiện thông qua các tập quán,thông lệ và khẩu vị ăn uống”. Ở đây tập quán, thông lệ được hiểu là các thói quenhình thành từ lâu trong đời sống, truyền từ đời này sang đời khác mà trở thànhnguyên tắc được mọi người làm theo. Còn khẩu vị là các sở thích mang tính cá nhântrong việc cảm nhận màu sắc, hương vị, thể hiện tính thẩm mỹ của con người tronghoạt động ăn uống, được hình thành trong sự thích nghi với các yếu tố tự nhiên vàxã hội, trên cơ sở những hoàn cảnh sống và tồn tại nhất định. Và khi nói về văn hóaẩm thực tức là bàn về nguyên liệu ẩm thực, phương thức chế biến và cách thứcthưởng thức ẩm thực.16Như vậy, văn hóa ẩm thực chính là nghệ thuật, là những nét văn hóa tiêubiểu về tinh thần, được thể hiện thông qua món ăn, cách chế biến, các nguyên tắc,chuẩn mực trong thưởng thức, cho tới cả cách mà con người giao tiếp, ứng xử vớinhau trong bữa ăn. Tất cả làm nên một bức tranh muôn màu muôn vẻ cho văn hóaẩm thực.1.3.3. Văn hóa ẩm thực Hà NộiTừ xa xưa cho đến nay, nhắc đến ẩm thực Hà Nội là nhắc đến một sự tinh tế,sự tinh tế không chỉ trong cách chế biến mà còn trong cả cách thưởng thức. NgườiTràng An tinh tế đã khéo chọn lọc để tạo nên “gu” ẩm thực cho riêng mình, khôngquá màu mè và cao sang, vừa kì công vừa mang những nét thanh tao, nhẹ nhàng.Cách chế biến và thưởng thức ẩm thực của người Hà Nội theo đó mà dần trở thànhmột nét văn hóa độc đáo, hấp dẫn đối với bất cứ ai đặt chân đến mảnh đất này.Với một bề dày lịch sử văn hóa lâu đời, từng là Kinh đô của nhiều triều đạixưa, nên Thăng Long- Hà Nội luôn mang những nét văn hóa nặng về lễ nghi, lề thóiăn uống bởi vậy mà cũng có phần cầu kỳ hơn những vùng đất khác. Bên cạnh đó,lối sống thanh tao của người Hà Nội cũng khiến ẩm thực nơi đây thêm phần nổitiếng với những món ăn cầu kỳ nhưng cũng rất đỗi giản dị. Ngoài những món chínhcòn có cả những món ăn chơi, ngoài ẩm thực nhà hàng còn có cả ẩm thực đườngphố với rất nhiều những thức quà ngon không thể không nhắc đến.Ẩm thực Hà Nội mỗi mùa mỗi món, mà mỗi món lại mang những hương vịriêng biệt. Nếu như buổi sáng, người Hà Nội ăn phở, bánh cuốn, xôi lúa, thì trưangười Hà Nội lại ăn bún chả, bún thang và tối thì ăn chơi món chè lục tàu xá. Nhắctới món Phở nức tiếng gần xa thì người ta thường nghĩ ngay đến phở Bắc, mà phởBắc thì không đâu bằng phở Hà Nội. Vũ Bằng đã từng viết, phở là món ăn điểm tâmcủa tất cả người Việt. Người Việt có thể không ăn cái này, cái kia, nhưng chắc chắnai cũng đã từng ăn phở. Mà phở ngon nhất là phở Hà Nội. Hễ cứ trông thấy ngườiHà Nội ăn phở thì đố ai mà ngưng lại được cái sự phải... ăn theo. Phở Hà Nội nổitiếng có phở Bát Đàn. Hương vị phở truyền thống hơn nửa thế kỷ thơm ngon, đầy17đặn, sợi phở dai và dẻo, thịt bò mềm, hồng… Khách hàng đến ăn phở bây giờ vẫnxếp hàng như thời bao cấp, đến lượt mình gọi món, trả tiền, và tự bưng tô phở rabàn ngồi xì xụp. Ngoài phở ra, món ăn Hà Nội nổi tiếng còn có bánh cuốn ThanhTrì mà nhà văn Thạch Lam ví như như mảng lụa, mát rượi đầu lưỡi, có bún ốc, búnthang, bún chả, chả cá, chả rươi, cốm…Nói tới ẩm thực Hà Nội thì phải công nhận rằng người Hà Nội đã nâng nólên tầm nghệ thuật. Ăn uống của người Hà Nội phản ánh nét văn hóa thanh lịch, thểhiện từ cách chế biến, cho đến cách ăn, cách uống.Về cách chế biến, người Hà Nội chế biến món ăn rất đa dạng, có cả món luộc,hấp, rang, rán rồi cả các món thui, nướng, xào, quay… Món nào món nấy nêm nếmgia vị hay sử dụng gia vị ăn kèm đều phải chuẩn xác. Thịt gà phải có lá chanh tháichỉ, kèm gia vị muối ớt, bún riêu phải có rau kinh giới, có hoa chuối, bún thang phảicó mắm tôm, …Với những món ăn mang tính hàn như thịt bò, rau cải, bí đao… thìphải dùng những loại gia vị nóng như tỏi, gừng… Còn với những thực phẩm có mùitanh, hôi như ốc, thịt chó… thì phải dùng những loại gia vị cay, chua, chát để khửmùi như riềng, sả, khế… Không chỉ vậy, cái sự cầu kỳ trong cách chế biến món ăncòn được người Hà Nội thể hiện qua bát nước mắm chấm. Người Hà Nội thường cóthói quen pha chế bát nước mắm phù hợp cho từng món ăn cụ thể. Bánh cuốn, búnchả, nem cuốn không thể dùng nước mắm nguyên chất từ chai rót thẳng ra, mà cầnpha cho nhạt hơn. Thêm vào một chút hạt tiêu, vài lát ớt, một chút hương cà cuống,một chút đường, chanh. Và thế là món ăn thêm phần ngon hơn, đặc biệt hơn. Rõràng món ăn Hà Nội đã thể hiện được sự tinh tế của người chế biến ra nó. Chínhviệc sử dụng da dạng mà chuẩn xác các loại gia vị đã làm tăng thêm độ hấp dẫn vàthơm ngon đặc trưng cho các món ăn nơi đây.Cách trình bày những món ăn củangười Hà Nội cũng không hề tùy tiện, qua quýt. Đồ ăn từ món rau cho đến món thịtđều được để gọn gàng, không quá nhiều, vừa đủ dùng trong bữa cơm kèm theonhững gia vị ăn kèm thiết yếu.18Về cách ăn, phải nói rằng người Hà Nội ăn uống rất thanh lịch, ăn cho ngonchứ không phải ăn cho no, ăn lấy thích lấy vui chứ không phải cho đầy bụng, ănkhông xô bồ, vội vã mà tao nhã, lịch sự văn minh. Đó đã trở thành nếp sống mà dẫuđi xa cũng không lẫn vào đâu được của người Hà Nội. Ai thấy người Hà Nội ănchuối rồi thì biết, không ai cầm cả quả bóc ăn mà phải bẻ đôi quả chuối, sau đó mớibóc bốn phía để ăn. Bắp ngô luộc khi ăn cũng phải cầm trong lòng bàn tay, dùngngón tay tẽ ra từng hạt theo hàng để ăn chứ không không ai cầm lên mà gặm cả. Khiăn người Hà Nội còn rất chú ý đến cung cách ứng xử trong bữa ăn. Ăn trông nồi,ngồi trông hướng, ăn là phải từ tốn, lúc ăn nói chuyện nhẹ nhàng, câu chuyện trongbữa ăn vui vẻ, chan hòa và tránh không nhắc đến đồ thô, vật tục trong bữa ăn. Ở HàNội, các món ăn được thay đổi để phù hợp khí hậu, thời tiết của bốn mùa, mùa nàothức nấy, giờ nào món nấy. Mùa đông ăn ngô nướng, chả cá Lã Vọng… Mùa hè ănchè nhãn lồng, bánh trôi bánh chay. Mùa thu ăn cốm Vòng…Ngoài chuyện ăn thì người Hà Nội uống cũng rất cẩn thận, chu đáo. NgườiHà Nội uống là để giải khát nhưng cũng là để vui lúc gặp nhau, để chuẩn bị tiễn biệtnhau, để hàn huyên lúc đi xa về, để thổ lộ tâm sự. Đây là một nét đẹp của người dânHà Nội. Người Hà nội thích uống cà phê mà thường là hai loại cà phê nóng và càphê phin đá. Cách uống của họ rất cầu kỳ. Cà phê nóng thì phải cần nóng đến ngụmcuối cùng. Thế nên họ thường để tách cà phê trong bát nước sôi nóng. Ngoài cà phênóng, người Hà Nội cũng chuộng cà phê phin đá. Cái phin đặt trên cái cốc đã đượcrót sẵn một ít đường đã thắng, nước đường này bao giờ cũng ngọt, cũng thơm hơnđường sống hạt. Ngoài cà phê thì Chè cũng là thức uống được người Hà Nội ưadùng. Khi hè về, thì nguời Hà Nội uống chè mạn sen. Thời tiết chuyển thu, họ lạiuống chè hoa nhài. Mùa đông thì có thể cho thêm mấy lát gừng vào bình trà ủnóng để thưởng thức. Bên cạnh trà thì rượu ngon Hà Nội cũng là một thức uốngphải nhắc đến. Một số địa danh nổi tiếng rượu ngon như làng Hoàng Mai, làngThụy, làng Vọng, làng Ngâu, làng Thổ Khối… Đây đều là những nơi nấu rượu nổitiếng. Ngoài các thức uống kể trên, người Hà Nội còn có một loại thức uống khácrất mộc mạc, rẻ tiền là nước gạo rang. Thứ nước trăng trắng, thêm một chút đường19một viên đá tạo ra một loại thức uống thơm thơm, ngầy ngậy… làm cho người uốngkhó quên.Nói đến ẩm thực Hà Thành cũng phải kể tới những món quà ngon để ăn vặtchơi của người Hà Nội như ô mai, bánh cốm, mứt sen trần… Đây đều là những mónquà đặc biệt, luôn nằm trong hành lý mỗi khi người ta xa quê hay đem ra nướcngoài làm quà biếu. Ô mai thì đủ vị chua cay mặn ngọt của đủ loại quả như cóc, me,xoài, mận, sấu,…Mua ô mai là phải mua của phố Hàng Đường nổi tiếng. Còn bánhcốm thì lại hấp dẫn bởi lớp cốm dẻo quánh bên ngoài, lớp nhân đậu xanh quện dừabéo ngậy bên trong, thoang thoảng hương thơm tự nhiên của bưởi. Mứt sen trần thìlại nổi tiếng bởi bí quyết để giữ nguyên được màu sắc của hạt sen, độ ngọt bùi vừaphải, thơm mát và thường được sử dụng trong những dịp lễ tết cưới hỏi trang trọngcủa người Hà Nội.Từ xưa đến nay người Hà Nội vẫn mang tiếng là thanh cảnh, cầu kỳ trong ănuống vậy đó. Từ những món ăn hàng ngày đến mâm cỗ ngày lễ Tết hay chỉ đơnthuần là một món ăn vặt đều mang những màu sắc riêng, thể hiện một vẻ đẹp thanhlịch, nhã nhặn, phản ảnh cốt cách và văn hóa sống đẹp đẽ của những con người trênmảnh đất Kinh Kỳ này.1.3.4. Vai trò của văn hóa ẩm thực trong du lịchVăn hóa ẩm thực là một nét văn hóa đặc sắc. Thưởng thức ẩm thực lại là nhucầu vô cùng thiết yếu đối với khách du lịch. Bởi vậy mà văn hóa ẩm thực luôn đóngmột vai trò nhất định trong việc phát triển du lịch nhất là ở các quốc gia sở hữu mộtnền ẩm thực độc đáo.Xét về vai trò của văn hóa ẩm thực trong du lịch, đầu tiên phải khẳng địnhrằng văn hóa ẩm thực góp phần làm đa dạng và tăng sức hấp dẫn cho hoạt động dulịch. Khi đến một vùng đất mới, du khách luôn có mong muốn được trải nghiệmnhững gì đặc sắc nhất của vùng đất đó. Đối với đa phần họ thì thăm quan, mua sắmvà nghỉ ngơi, ăn uống là những nhu cầu thiết yếu luôn song hành cùng với nhau.Bởi vậy mà những quốc gia vừa sở hữu cho mình những danh lam thắng cảnh, di20tích lịch sử nổi tiếng vừa sở hữu những nét văn hóa ẩm thực độc đáo sẽ luôn có lợithế trong việc thu hút khách du lịch. Mặt khác việc thưởng thức ẩm thực của dukhách bây giờ cũng không chỉ dừng lại ở ăn cho no, cho thỏa lấp cái bụng rỗng nữamà còn là ăn để thưởng thức những tinh hoa, tinh túy trong nghệ thuật ăn uống, đểhiểu thêm nhiều hơn về văn hóa cũng như lối sống của những cư dân nơi mình đến.Thực tế cho thấy rất nhiều khách du lịch coi ẩm thực như một niềm đam mê nênngoài những tiêu chí về cảnh quan thì một nền ẩm thực đặc sắc cũng góp phần rấttích cực trong việc làm tăng thêm sức hấp dẫn cho hoạt động du lịch, giúp du kháchcó thêm nhiều lựa chọn hơn trong việc quyết định điểm đến yêu thích của mình.Bên cạnh đó như đã nói ở trên, văn hóa ẩm thực cũng là một yếu tố quantrọng cấu thành trong hoạt động tuyên truyền quảng bá nhằm thu hút khách du lịch.Việc dùng ẩm thực để quảng bá du lịch giúp hình ảnh du lịch của quốc gia thêmphần hấp dẫn, dễ dàng để lại ấn tượng trong tâm trí du khách, dù họ đã từng haychưa từng được trải nghiệm thì hình ảnh của những món ăn, món uống hấp dẫncũng sẽ khiến họ phải quan tâm tìm hiểu và từ đó lưu giữ được những ấn tượng banđầu khó quên về điểm đến du lịch, qua đó góp phần tạo thêm động lực để du kháchquyết định tới với điểm đến du lịch đó. Nhiều quốc gia trên thế giới đã nhận thứcđược vai trò này và có những định hướng nhằm phát triển du lịch văn hóa ẩm thựcnhư Hàn Quốc, Thái Lan, Nhật Bản,… Ở Việt Nam, chính những món ăn hàngngày rất đỗi quen thuộc đã khiến nhiều khách du lịch, các nhà ẩm thực quốc tế ghinhận và đánh giá cao. Từ đó đưa hình ảnh Việt Nam trở thành một thiên đường ẩmthực hấp dẫn trên bản đồ ẩm thực của thế giới.Như vậy, ẩm thực và văn hóa ẩm thực đang ngày một khẳng định vai trò tolớn của mình trong việc thúc đẩy sự tăng trưởng của ngành du lịch. Việc nắm bắtđược vai trò của ẩm thực trong du lịch sẽ giúp những nhà quản lý cũng như nhữngngười làm du lịch có được những chiến lược hợp lý giúp cho hoạt động du lịch củaquốc gia phát triển ngày một nhanh chóng và mạnh mẽ hơn.1.4. Ẩm thực đƣờng phố211.4.1. Khái quát về ẩm thực đường phốĐối với mỗi người dân Việt Nam thì ẩm thực đường phố luôn là một loạihình ẩm thực quen thuộc, nó gắn bó cực kỳ mật thiết với đời sống của người dân, từngười giàu tới kẻ nghèo, từ tầng lớp viên chức cho tới người lao động chân tay. Phảikhẳng định rằng đây không phải loại hình ẩm thực duy chỉ có ở Việt Nam mà nócòn phổ biến ở rất nhiều các quốc gia khác như Trung Quốc, Nhật Bản, HànQuốc…Tuy nhiên ở mỗi một nền văn hóa thì ẩm thực đường phố cùng với văn hóacủa nó lại mang những dấu ấn riêng biệt.Trong tiếng Anh, người ta dùng cụm từ “street food” đơn giản để chỉ nhữngmón ăn thức uống trên đường phố. Ở Việt Nam, người ta gọi những món ẩm thựcđường phố này theo nhiều cách khác nhau như món ăn vặt, món ăn chơi, món ănbụi, món ăn hàng, món ăn rong hay món ăn dạo… Các món ăn đường phố thường làcác loại thức ăn, đồ uống đã chế biến sẵn hay sẵn sàng chế biến và phục vụ tại chỗtheo yêu cầu của khách hàng. Nó được bày bán trên vỉa hè, lề đường ở các đườngphố, khu phố đông người hoặc những nơi công cộng như công viên, khu vui chơigiải trí hay khu phố ăn uống ngoài trời…Cũng có một số nơi ở Việt Nam hoặc ởHàn Quốc, Nhật Bản… thức ăn đường phố được bày bán trên các tiệm ăn di động,quán ăn tạm thời hay là từ một gian hàng di động cho đến các loại xe đẩy.Theo khái niệm của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) thì thức ăn đường phố lànhững đồ ăn, thức uống được làm sẵn hoặc chế biến, nấu nướng tại chỗ, có thể ănngay và được bày bán trên đường phố, những nơi công cộng. Trong phạm vi đề tàinày tác giả chỉ sử dụng khái niệm ẩm thực đường phố với ý nghĩa là những quánăn nhỏ kinh doanh trên vỉa hè chứ không phải là những quán ăn kinh doanhtheo mô hình nhà hàng, những quán ăn lớn được đặt trên hè phố.Hầu hết các thức ăn đường phố là các món phục vụ tại chỗ nên chi phí ít hơnmột bữa ăn trong nhà hàng. Nó mang tính nhanh chóng, tiện lợi, giá cả phải chăngnên sức cạnh tranh cao và được tiêu thụ với số lượng lớn. Theo Tổ chức Lương thựcvà Nông nghiệp Liên Hiệp Quốc (FAO) thì khoảng 2,5 tỷ người ăn thức ăn đường22phố mỗi ngày. Thức ăn đường phố bao gồm trong đó những món ăn chính, có mónăn chơi, có món ăn nhanh, nó có thể mang đi hoặc ngồi ăn tại chỗ. Hương vị chếbiến nhìn chung vẫn đậm nét văn hóa truyền thống của người dân địa phương.Hiện nay hầu khắp mọi miền trên đất nước Việt Nam đều có ẩm thực đườngphố. Hoạt động ẩm thực này diễn ra sôi nổi nhất là ở các thành phố lớn như Hà Nội,Huế, Đà Nẵng, thành phố Hồ Chí Minh, những trung tâm du lịch lớn của đất nước.Bởi vậy mà hình ảnh các hàng quán vỉa hè, các gánh hàng rong trên đường phố đãtrở nên ngày một quen thuộc hơn với khách du lịch khi tới Việt Nam. Mặt khác sựtồn tại của các khu phố ẩm thực về đêm cũng đã góp phần không nhỏ giúp cho hoạtđộng ẩm thực tại các thành phố du lịch lớn này thêm phần sôi động và náo nhiệt.Về mặt thời gian, hoạt động ẩm thực đường phố thường diễn ra gần như cảngày, tương đối linh hoạt nhưng cao điểm nhất vẫn là vào buổi sáng sớm, buổi trưavà chiều tối. Điều này thể hiện rất rõ nếp sinh hoạt của người Việt.Đối với người Việt, bữa ăn sáng là bữa ăn phụ nên thường không hay chuẩnbị cầu kỳ, tương đối đơn giản, gọn nhẹ để tránh mất thời gian. Nhiều gia đình vẫnchọn cách tự nấu nhanh ở nhà nhưng đa phần là họ chọn cách ăn sáng ở ngoài. Đâylà xu hướng thường thấy tại các nước đang phát triển. Các món ăn sáng trên đườngphố thường phục vụ từ rất sớm, 4 – 5 giờ sáng đã có thể ăn được. Giờ kết thúcthường là khoảng 9-10 giờ nhưng cũng có nơi muộn hơn và món ăn chủ yếu đượcphục vụ thường là những món ăn nhanh như bún, phở, mỳ, miến, xôi, cháo...Bữa trưa trên hè phố thường bắt đầu từ khoảng 11 giờ. Món ăn lúc này cũngđa dạng hơn vì người Việt coi bữa ăn trưa là một trong hai bữa ăn chính. Món ănphục vụ lúc này cũng đa dạng hơn, nhưng vẫn dựa trên tiêu chí nhanh gọn.Khoảng thời gian buổi tối là lúc hoạt động ẩm thực đường phố diễn ra sôiđộng nhất. Món ăn thức uống được phục vụ ở thời điểm này là đa dạng hơn cả. Từnhững món ăn nhanh chóng như bún, phở, mỳ, miến, xôi đến những món ăn “cà kê”như các món lẩu, món nướng; các món ăn chơi như chè, các món ốc, nộm, hoa quảdầm… Thời gian bắt đầu hoạt động ẩm thực đường phố buổi tối thường là từ 6 giờ23

Tài liệu liên quan

• Giải pháp nhằm phát triển sản phẩm du lịch kết hợp rèn luyện kỹ năng – Team-building tại công ty Thương Mại và Du Lịch Văn Hóa
  • 64
  • 948
  • 4
• Giải pháp nhằm phát triển sản phẩm du lịch kết hợp rèn luyện kỹ năng – Team-building tại công ty Thương Mại và Du Lịch Văn Hóa
  • 62
  • 512
  • 1
• Giải pháp nhằm phát triển sản phẩm du lịch kết hợp rèn luyện kỹ năng – Team-building tại công ty Thương Mại và Du Lịch Văn Hóa
  • 62
  • 611
  • 0
• GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ VỚI CÁC CHỦ THỂ QUẢN LÍ VÀ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH DU LỊCH NHẰM PHÁT TRIỂN LOẠI HÌNH DU LỊCH ẨM THỰC Ở VIỆT NAM
  • 52
  • 1
  • 11
• Giải pháp nhằm phát triển sản phẩm du lịch kết hợp rèn luyện kỹ năng – Team-building tại công ty Thương Mại và Du Lịch Văn Hóa
  • 65
  • 836
  • 0
• Phát triển sản phẩm du lịch mới trên địa bàn hạ long quảng ninh
  • 144
  • 497
  • 4
• Phát triển sản phẩm du lịch tại thành phố đà nẵng
  • 13
  • 746
  • 6
• Phát triển sản phẩm du lịch tại thành phố đà nẵng
  • 13
  • 532
  • 0
• Nghiên cứu phát triển sản phẩm du lịch tại khu di tích lịch sử đền hùng, tỉnh phú thọ
  • 137
  • 1
  • 2
• phát triển sản phẩm du lịch thị xã cửa lò đến năm 2020
  • 104
  • 773
  • 2

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về

(1.76 MB - 128 trang) - Phát triển sản phẩm du lịch ẩm thực đường phố tại Hà Nội Tải bản đầy đủ ngay ×