Phẫu Thuật Khối U Tuyến Mang Tai Phức Tạp ở Bệnh Nhân Lớn Tuổi

Khối u tuyến mang tai, kích thước 3×4 cm được các bác sĩ Tai Mũi Họng, BVĐK Tâm Anh bóc tách khéo léo lấy trọn khối u, bảo tồn dây thần kinh mặt cho bệnh nhân.

Bệnh nhân Nguyễn Thái Hoàng, 65 tuổi, ngụ tại TP.HCM đến khoa Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM thăm khám vì vùng cổ gần góc hàm phồng lên bất thường gây căng tức, khó chịu.

BS.CKII Trần Thị Thúy Hằng – Trưởng khoa Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa Khoa Tâm Anh TP.HCM chẩn đoán ban đầu có khối u nên chỉ định thực hiện siêu âm, CT-scan hàm mặt có thuốc cản quang, sinh thiết FNA (chọc hút tế bào bằng kim nhỏ), sau đó phát hiện một khối u tuyến mang tai, khoảng 3×4 cm nhưng chưa thể xác định lành tính hay ác tính. Bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật loại bỏ khối u, sau đó làm thêm xét nghiệm giải phẫu bệnh.

Người bệnh ghi nhận có khối u từ năm 2021 nhưng không đi thăm khám do dịch Covid-19 phức tạp. Trước khi đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, ông Hoàng có thăm khám ở một cơ sở y tế địa phương nhưng vượt quá chuyên môn nên được khuyên đi khám ở bệnh viện tuyến cao hơn.

Theo bác sĩ Trần Thị Thúy Hằng, mổ u tuyến mang tai là một loại phẫu thuật khó do đặc điểm giải phẫu vô cùng phức tạp của các cấu trúc thần kinh và mạch máu liên quan tuyến mang tai.

Cấu trúc thần kinh mặt đâm xuyên qua tuyến mang tai, chia các nhánh nhỏ hơn bên trong để chi phối vận động cho rất nhiều cơ vùng mặt. Việc bóc tách bệnh tích u ở tuyến mang tai vì vậy cốt yếu ngoài ưu tiên lấy sạch bệnh tích còn phải bảo tồn thần kinh mặt, hoặc bảo tồn mạch máu lớn nếu cắt cả thùy sâu. Điều này đòi bác sĩ phẫu thuật phải nắm vững kiến thức giải phẫu, có kinh nghiệm đánh giá về tình trạng u trong lúc mổ và thao tác bóc tách cẩn thận, khéo léo. Đồng thời, trang thiết bị hiện đại cũng cần thiết để tránh các biến chứng chấn thương dây thần kinh mặt dẫn đến lệch mặt, liệt mặt; tụ máu, huyết thanh; lỗ rò nước bọt và hội chứng Frey (đổ mồ hôi trộm).

“Đối với bệnh nhân Hoàng, do khối u nằm ở thùy nông, chưa loại trừ ác tính trước mổ nên việc cắt rộng quanh u sẽ đảm bảo an toàn về mặt mô bệnh học kể cả trong trường hợp không may mắn khi kết quả trả về là ác tính. Việc tìm và bảo tồn dây thần kinh mặt cũng giúp đảm bảo chất lượng sống cho người bệnh sau khi mổ. Ekip chúng tôi sử dụng phương pháp cắt thùy nông tuyến mang tai bảo tồn dây thần kinh mặt với sự hỗ trợ của dao cắt đốt siêu âm (Harmonic Focus) giúp cho diện cắt u được cầm máu tốt, rút ngắn thời gian nằm viện sau mổ”, bác sĩ Thúy Hằng chia sẻ.

Sau cuộc phẫu thuật kéo dài 150 phút dưới gây mê toàn thân, khối u được bóc tách trọn vẹn. Bệnh nhân phục hồi tốt và xuất viện sau 5 ngày theo dõi hậu phẫu.

1. Chăm sóc bệnh nhân sau phẫu thuật u tuyến mang tai

Chăm sóc bệnh nhân sau phẫu thuật u tuyến mang tai

Bác sĩ Thuý Hằng cho biết, do phẫu thuật bằng phương pháp bảo tồn, ít xâm lấn, ít chảy máu, hồi phục nhanh nên bệnh nhân có thể sinh hoạt thể lực ở mức độ nhẹ đến trung bình ngay ngày đầu sau mổ. Tuy nhiên, người bệnh chú ý không vận động mạnh trong tháng đầu tiên. Nếu vết mổ bị sưng đau, phù nề, bệnh nhân nên nằm ngủ gối đầu cao trong vài ngày sau phẫu thuật.

Hiện tại không có khuyến cáo hạn chế món ăn đặc biệt sau phẫu thuật u tuyến mang tai nếu trước đó người bệnh ăn uống bình thường. Người bệnh nên ăn đầy đủ các chất dinh dưỡng để mau hồi phục.

Ngoài ra, trong nhóm u tuyến mang tai lành tính vẫn có một loại có thể phát triển thành ác tính qua thời gian đó là u tuyến đa dạng. U tuyến đa dạng có tiềm năng biến đổi ác tính và xu hướng tái phát sau khi điều trị. Do đó, người bệnh cần tiếp tục theo dõi, thăm khám định kỳ và làm các xét nghiệm chẩn đoán, thậm chí tầm soát để phòng ngừa ung thư theo tư vấn của bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng hoặc bác sĩ Răng Hàm Mặt.

Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM phối hợp nhiều chuyên khoa trong chẩn đoán, tầm soát và điều trị với hệ thống máy móc hiện đại bậc nhất, vì vậy kết quả chẩn đoán có độ chính xác cao, giúp cho việc xây dựng phác đồ điều trị hiệu quả, nâng cao chất lượng sống cho người bệnh.

Ở những ca bệnh phức tạp, các chuyên khoa Tai Mũi Họng, Ung Bướu, Chẩn đoán hình ảnh, Giải Phẫu Bệnh có thể phối hợp hội chẩn và xây dựng phác đồ điều trị. Các máy móc ngoại nhập hiện đại từ các nước công nghệ tiên tiến như Mỹ, Đức: Hệ thống nội soi Xion chẩn đoán của Đức có chức năng PIET spectro kết hợp thay đổi quang phổ màu cấu trúc mô được hiển thị tương phản, nhất là cấu trúc khối u, sự tăng sinh mạch máu của khối u nghi ngờ ác tính, định hướng sinh thiết khối u, giúp tầm soát ung thư vòm họng, hốc mũi, hạ họng – thanh quản; Hệ thống chụp CT-scan 768 lát cắt ứng dụng trí tuệ nhân tạo, máy cộng hưởng từ thế hệ mới 1,5 Tesla và 3 Tesla, hệ thống máy xét nghiệm sinh hóa – miễn dịch, huyết học, vi sinh, sinh học phân tử tiên tiến cho phép xét nghiệm máu các marker ung thư cũng như các virus liên quan đến ung thư trong bệnh lý Tai Mũi Họng như EBV, HPV; Trung tâm Giải phẫu bệnh và Tế bào học của Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là đơn vị đầu tiên trong nước đạt chuẩn ISO 9001 – đây là tiêu chuẩn quốc tế hàng đầu đang được các phòng xét nghiệm nói chung và phòng xét nghiệm y học nói riêng cũng như phòng Giải phẫu bệnh & Tế bào bệnh học trên thế giới áp dụng giúp cho bác sĩ rất nhiều trong việc nâng cao chẩn đoán và điều trị.

U tuyến mang tai là một dạng của u tuyến nước bọt không hiếm gặp và 80% là lành tính, khả năng ác tính 20%. Loại u này có thể gặp ở cả người lớn và trẻ em nhưng nguy cơ ác tính ở trẻ em cao hơn người lớn và nguy cơ ác tính ở người từ 60 tuổi cao hơn các độ tuổi dưới 60.

U tuyến mang tai ác tính rất hiếm gặp, tỷ lệ mắc bệnh trên toàn thế giới ước tính là 0,5 – 3,0/100.000 mỗi năm, chiếm khoảng 5% tổng số các khối u ác tính ở đầu và cổ.(1)

Nguyên nhân hình thành u tuyến mang tai hiện tại vẫn chưa được xác định, tuy nhiên có những yếu tố nguy cơ xuất hiện u tuyến mang tai nói riêng hay u tuyến nước bọt nói chung là thay đổi gen, tiếp xúc với tia xạ, thuốc lá. Do đó, không sử dụng thuốc lá và hạn chế tiếp xúc với tia xạ là những việc có thể thay đổi để phòng ngừa ung thư.

Theo bác sĩ Hằng, hiện tại vẫn chưa có phác đồ cũng như xét nghiệm cụ thể nào để tầm soát u tuyến nước bọt cho dân số chung. Tuy nhiên, người dân nên khám sức khỏe tổng quát hàng năm để phát hiện sớm bất thường và xử trí kịp thời.

“Phát hiện bệnh giai đoạn sớm sẽ giúp cho điều trị bệnh dễ dàng và chủ động hơn, có thể ví von việc phát hiện ung thư giai đoạn sớm giống như trúng vé số độc đắc. Nói như thế cốt yếu không nhằm vào việc khiến người dân hoang mang, lo sợ, thay vào đó hi vọng mọi người có thể hình thành thói quen thăm khám sức khỏe định kỳ mỗi năm và sinh hoạt lành mạnh”- Bác sĩ Hằng khuyến nghị.

*Tên bệnh nhân đã được thay đổi

Để đặt lịch khám với các chuyên gia Tai Mũi Họng, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách hàng có thể liên hệ: