Phương Pháp Nghiên Cứu Định Tính - Blog Của Phong

Nội dung

Toggle

• Phương pháp nghiên cứu định tính là gì
• Ví dụ về nghiên cứu định tính
• Thu thập dữ liệu trong nghiên cứu định tính
  • Thảo luận tay đôi
  • Thảo luận nhóm
  • Diễn dịch
• Lấy mẫu trong nghiên cứu định tính
• Phân tích dữ liệu trong nghiên cứu định tính
• Tóm lại

Phương pháp nghiên cứu định tính là gì

Phương pháp nghiên cứu định tính là một phương pháp nghiên cứu khám phá trong đó dữ liệu được thu thập chủ yếu ở dạng định tính. Trong nghiên cứu thị trường, kỹ thuật sử dụng chính trong nghiên cứu định tính là thảo luận (thảo luận tay đôi, thảo luận nhóm) và các kỹ thuật diễn dịch. (*)

Ví dụ về nghiên cứu định tính

Như đã nói ở phần trên, nghiên cứu định tính nhằm khám phá vấn đề, thường được dùng khi nhà quản trị chưa hiểu về hành vi người tiêu dùng. Ví dụ như nhà quản trị muốn biết đặc điểm sản phẩm được ưa thích, hay thái độ của người dùng với concept truyền thông.

mẫu TVC của VIM bị phản ứng: bị cho dùng hình ảnh ghê rợn

Thu thập dữ liệu trong nghiên cứu định tính

Xem thêm các nội dung khác: mô hình nghiên cứu marketing

Nghiên cứu định tính nhằm khám phá suy nghĩ tiềm ẩn bên trong đối tượng nghiên cứu. Vì thế ta không thể dùng bản câu hỏi có cấu trúc với những câu hỏi rành mạch sẵn có để hỏi. Trong nghiên cứu định tính, nhà nghiên cứu thường dùng các kỹ thuật thảo luận: thảo luận tay đôi, thảo luận nhóm, và diễn dịch.

Thảo luận tay đôi

Thảo luận trực tiếp giữa 2 người gồm nhà nghiên cứu và đối tượng được nghiên cứu. Cách này được sử dụng trong các trường hợp:

• Chủ đề tế nhị không phù hợp để hỏi trong nhóm nhiều người.
• Khó sắp xếp các đối tượng được nghiên cứu cùng thảo luận 1 lần.
• Các đối tượng được nghiên cứu không sẵn lòng chia sẻ nếu tổ chức thảo luận nhiều người hoặc sự trao đổi trực tiếp giữa 2 người thuận tiện hơn

Thảo luận nhóm

Đây là cách thu thập dữ liệu phổ biến trong nghiên cứu định tính. Nhiều đối tượng nghiên cứu được mời cùng thảo luận dưới sự điều phối của nhà nghiên cứu (gọi là moderator). Vai trò của người điều phối rất quan trọng, quyết định chất lượng kết quả thảo luận.

Một số quy tắc chọn thành viên tham gia buổi thảo luận nhóm

• • Đối tượng thảo luận càng đồng nhất càng tốt. Các thành viên cùng lứa tuổi, hay cùng trình độ học vấn… thì dễ dàng trao đổi cởi mở.

• • Không chọn người có kinh nghiệm. Họ có nguy cơ dẫn dắt buổi thảo luận.

• Không chọn thành viên quen biết nhau. Các thành viên này có nguy cơ tự trao đổi với nhau trong buổi thảo luận nhóm, ảnh hưởng đến sự điều phối của nhà nghiên cứu.

Khi triển khai thảo luận nhóm, cần chuẩn bị đầy đủ các thiết bị cần thiết vd kính 1 chiều, thiết bị ghi âm, ghi hình.

Diễn dịch

Trong cách thu thập dữ liệu bằng kỹ thuật diễn dịch, nhà nghiên cứu nêu lên một bối cảnh và để đối tượng nghiên cứu tự thể hiện. Sự tự thể hiện ở đây có thể là: điền vào 1 chỗ trống trong đoạn văn, thêm 1 tính chất có liên hệ với 1 đối tượng, tự hình dung tính cách các nhân vật tượng trưng cho một số đối tượng…

Lấy mẫu trong nghiên cứu định tính

Về đối tượng lấy dữ liệu, nhà nghiên cứu cần chọn đối tượng lấy dữ liệu (thông qua các kỹ thuật thảo luận, diễn dịch vừa nêu ở trên) nằm trong nhóm đối tượng nghiên cứu.

Nghĩa là nếu nhà nghiên cứu tìm hiểu hành vi người tiêu dùng ở Tp HCM thì không thể phỏng vấn người ở Hà Nội.

Về cỡ mẫu, nghiên cứu định tính nhằm tìm hiểu, khám phá các đặc điểm, tính chất… KHÔNG NHẰM LƯỢNG HÓA các đặc điểm đó. Nghĩa là không nhằm trả lời câu hỏi “Bao nhiêu”. Vì vậy, nhà nghiên cứu không cần lấy mẫu xác suất.

Trong nghiên cứu định tính, người ta thường lấy theo phương pháp tới hạn. Sau khi tìm hiểu một số đối tượng, nếu không khám phá ra đặc điểm mới, người ta dừng lấy mẫu.

Vì cách chọn cỡ mẫu như trên, nghiên cứu định tính thường có cỡ mẫu nhỏ.

Phân tích dữ liệu trong nghiên cứu định tính

Dữ liệu trong nghiên cứu định tính được phân tích qua 3 bước: mô tả hiện tượng, phân loại hiện tượng và kết nối các hiện tượng.

Để dễ hiểu, ta xem xét trường hợp suy luận của Sherlock Holmes trong phim The dancing men.

Sơ lược bối cảnh phim:

Một quý tộc Anh cưới vợ người Mỹ tên là Elsie. 2 người sống hạnh phúc.

Một hôm, trong vườn có 1 số ký tự lạ.

Elsie cực kỳ hốt hoảng.

Lại một loạt ký tự lạ.

Elsie trả lời bằng ký tự lạ.

Lại ký tự lạ.

Xem hình Sau đây là cách làm của Sherlock Holmes.

• • Mô tả hiện tượng: nhà quý tộc được yêu cầu viết lại đầy đủ rồi gởi cho Holmes.

• • Phân loại hiện tượng: các hình trên là hình người đang nhảy múa. Một số lặp lại, tần suất lặp lại khác nhau.

• Kết nối hiện tượng: Holmes đoán rằng các hình nhân nhảy múa chỉ thay thế cho các ký tự alphabet. Trong tiếng Anh, chữ “e” được lặp lại nhiều nhất. Chữ “e” được gán cho hình nhân có tần suất xuất hiện nhiều nhất trong bước trên để kiểm tra.

Làm như trên là nghiên cứu định tính.

Lưu ý: bước mô tả hiện tượng ở ví dụ trên trong trường hợp trên khá đơn giản. Thực tế, hành vi con người không dễ gì được khám phá bằng cách mô tả hiện tượng đơn giản như trên (chép lại ký tự trên giấy). Mà thường được ghi âm, ghi hình đầy đủ để nhà nghiên cứu có dữ liệu đầy đủ cho bước phân loại hiện tượng và kết nối hiện tượng.

Trong các trường hợp cụ thể khác, dữ liệu, đối tượng nghiên cứu định tính có thể khác nhau nhưng nhà nghiên cứu vẫn thực hiện qua 3 bước: mô tả hiện tượng, phân loại hiện tượng, kết nối hiện tượng.

Tóm lại

Ở trên là khái quát về nghiên cứu định tính. Nhìn thì thấy không khó, nhưng để thực hiện cho đúng phương pháp thì không dễ.

Nếu vẫn còn gì muốn làm rõ thêm, bạn có thể cho ý kiến bằng cách comment vào bên đưới.

(*): Giáo trình nghiên cứu thị trường – Nguyễn Đình Thọ – NXB Lao Động