Quan Liêu Là Gì? - Luật Hoàng Phi

Mục lục bài viết

• Quan liêu là gì?
• Những mặt tích cực của quan liêu
• Những mặt tiêu cực của quan liêu
• Một số giải pháp khắc phục quan liêu trong công tác tổ chức cán bộ

Thực tế có thể thấy được rằng quan liêu được biết tới là một trong những cụm từ tồn tại lâu đời trong dân gian, mang một ý nghĩa khá tiêu cực.

Trong  nội dung bài viết lần này, chúng tôi sẽ đưa đến cho quý bạn đọc một số nội dung kiến thức liên quan tới quan liêu là gì?

Quan liêu là gì?

Quan liêu theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh là “bệnh giấy tờ, bệnh hình thức, không thực tế, là xa cách quần chúng, không theo đường lối quần chúng, làm không đúng chính sách của Chính phủ và của đoàn thể”.

Quan liêu là cán bộ phụ trách xa rời thực tế, không đi sâu đi sát vào công việc, việc gì cũng không nắm vững, chỉ đạo một cách đại khái, chung chung.

Biểu hiện của quan liêu

Quan liêu có những biểu hiện sau đây:

+ Chỉ đạo xa rời thực tế

Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Quan liêu là cán bộ phụ trách xa rời thực tế, không điều tra nghiên cứu đến nơi, đến chốn công việc phải làm, việc gì cũng không nắm vững, chỉ đạo một cách chung chung”.

+ Hình thức, chỉ biết khai hội, chỉ thị, xem báo cáo trên giấy

Chính vì xa rời thực tế nên những người mắc bệnh quan liêu chỉ biết đóng cửa viết báo cáo, xem báo cáo trên giấy chứ không kiểm tra thực tế.

+ Hô hào khẩu hiệu, làm việc qua loa, lời nói không đi đôi với việc làm

Theo như Bác Hồ, ông quan liêu “khi  gặp dan chúng thì đút tay vào túi quần mà “huấn thoại”, nói hàng giờ, nói bao la thiên địa. Song những việc thiết thực cần kíp của địa phương, những điều dân chúng cần thiết, thì không nói đến”.

+ Xa rời quần chúng, mệnh lệnh cứng nhắc

Người viết: “Quan liêu là xa rời quần chúng, không đi sâu, đi sát”, “các cán bộ ấy, người thì cả đời chỉ loanh quanh trong trụ sở.

+ Chủ quan, tự mãn

Bác chỉ ra những cán bộ mắc bệnh quan liêu luôn tự mãn, chủ quan, tưởng rằng mình hiểu hết, biết hết, nên không nghe dân, không hỏi dân, đóng cửa làm việc, vì thế mọi việc không đem lại ích lợi gì.

+ Ích kỷ, quan cách

Theo Hồ Chí Minh, các ông quan liêu khi được phân công phụ trách ở vùng nào thì như một vua con, ở đấy tha hồ hách dịch, hạnh họe. Cái đầu óc ông tướng, bà tướng ấy làm cho cấp dưới, đoàn thể xa cấp dưới, đoàn thể xa Nhân dân.

Bản chất của quan liêu

Quan liêu là sự tha hóa quyền lực của cơ quan công quyền. Sự tha hóa này biểu hiện chủ yếu ở bên ngoài là hiện tượng giấy tờ, bộ máy cồng kềnh, nhiều tầng nấc trung gian và ở bên trong là tâm lý hám danh, chạy theo chủ nghĩa thành tích, chạy theo địa vị, chức quyền và lợi dụng địa vị chức quyền, lợi dụng sơ hở của cơ chế quản lý để mưu cầu lợi ích cá nhân dẫn tới lạm quyền và lộng quyền.

Những mặt tích cực của quan liêu

Như vậy quý độc giả đã hiểu được quan liêu là gì? thông qua những phân tích ở trên, phần này sẽ đưa ra những mặt tích cực của quan liệu.

+ Có thể vận hành, quản lý một tổ chức lớn dựa vào những quy định quy tắc: rất nhiều cơ quan ban ngành ngang nhau có thể dựa vào những quy định quy tắc đó để hoạt động theo một cùng một cách.

+ Có đầy đủ cơ sở giám sát và có phân cấp quản lý, sẽ giúp khách hàng, người dân có thể kháng cáo đến cấp cao hơn.

Những mặt tiêu cực của quan liêu

+ Hoạt động không có sự hiệu quả gây lãng phí lớn.

+ Thông tin giữa các văn phòng và các cấp có thể bị lệch lạc hoạt động không đúng đắn.

+ Việc thực hiện các quy định khá phức tạp, thủ tục giấy tờ dư thừa không cần thiết.

+ Cùng một việc có thể phải thực hiện lặp đi lặp lại giữa các cấp hoặc ngang cấp.

+ Quan liêu cũng thường chậm thay đổi khi có gì mới hoặc là chậm thực hiện thay đổi.

Một số giải pháp khắc phục quan liêu trong công tác tổ chức cán bộ

+ Giáo dục, nâng cao nhận thức về đấu tranh chống bệnh quan liêu:

Tăng cường công tác giáo dục bồi dưỡng phẩm chất đạo đức, đề cao liêm khiết, tự giữ mình. Đây là giải pháp tăng sức miễn dịch với quan liêu tham nhũng, bảo đảm cho cán bộ, công chức vững vàng trước những cám dỗ của tiền tài, vật chất, góp phần ngăn ngừa lợi dụng chức vụ, quyền lực vào mục đích bất chính, phi pháp.

Nghiêm cấm việc tự ý dùng tài sản, vật tư, tiền của của Nhà nước để phục vụ mục đích cá nhân như xây dựng, sửa chữa, nâng cấp nhà cửa, dùng ô tô, dùng công quỹ mua sắm cho cá nhân, chi tiêu tùy tiện, bừa bãi vào hội hè, tổng kết, sơ kết, đi du lịch nước ngoài.

Nghiêm cấm cán bộ, công chức dùng ảnh hưởng của mình nhằm khống ché, chèn ép các cá nhân và tổ chức bên ngoài để tạo điều kiện thuận lợi cho vợ con, gia đình, người thân trong gia đình ký kết hợp đồng, giao ước kinh tế. Muốn làm tốt những điều đó, cần chú ý những bước sau:

Phải “đánh thông tư tưởng”.

Khi mọi người đã hiểu đại thể, muốn hiểu cụ thể và sâu sắc hơn phải tăng cường việc nghiên cứu.

Tổ chức kiểm thảo chung trong toàn cơ quan, đơn vị để giải quyết các vấn đề, giải thích các thắc mắc, sửa chữa những khuyết điểm, biểu dương những tập thể, cá nhân làm tốt…

+ Tổ chức, điều chỉnh, sắp xếp cơ cấu tổ chức, cơ chế và phương thức hoạt động của bộ máy theo hướng tinh giảm, hợp lý và hiệu quả:

Đi đôi với việc lựa chọn và cải tiến bộ máy là việc lựa chọn và sử dụng cán bộ. Vì cán bộ có quan hệ rất lớn đến đường lối, đến tổ chức và phong trào cách mạng của quần chúng.

Ở mỗi cương vị khác nhau phải có tiêu chuẩn riêng cho từng loại cán bộ. Phải sàng lọc một cách chính xác những người cộng sản phụ trách các cơ quan, nhất là cơ quan kinh tế.

Xây dựng và hoàn thiện chức danh cho từng loại cán bộ và kết hợp với dân chủ hóa trong công tác cán bộ. Có như vậy, chúng ta mới tìm được những cán bộ giỏi, có trí tuệ, có bản lĩnh cho Đảng và Nhà nước, loại trừ được những phần tử cơ hội tham gia vào rổ chức của Đảng ta. Thực hiện chế độ trách nhiệm cá nhân, chế độ công tác ở mỗi cơ quan, đơn vị; làm tốt công tác kiểm tra công việc thực tế là thiết thực chống chủ nghĩa quan liêu, giấy tờ loại trừ “bệnh bàn giấy”.

+ Phát huy dân chủ, tổ chức cho quần chúng tham gia vào công tác tổ chức cán bộ:

Dân chủ phải gắn với công khai và công bằng xã hội đó là yêu cầu cao nhất của dân chủ. Tính công khai hoàn toàn khác với sự kiêu ngạo cộng sản, khác với sự thờ ơ, vô trách nhiệm, nó loại trừ bệnh quan liêu ra khỏi tình trạng hành chính giấy tờ.

Mặc khác Nhà nước và cơ quan Nhà nước phải hoạt động trong khuôn khổ của Hiến pháp, có như vậy mới bảo đảm sự ràng buộc của pháp luật đối với các hoạt động của các tổ chức xã hội và các thành viên trong tổ chức xã hội. Vì thế, việc tổ chức cho nhân dân tham gia vào việc quản lý nhà nước, quản lý xã hội là biện pháp chống quan liêu có hiệu quả.

+ Giáo dục quan điểm quần chúng, xây dựng tác phong: làm việc khoa học, sâu sát thực tế cho cán bộ, đảng viên:

Xây dựng tác phong công tác và phương pháp làm việc khoa học, có quan điểm quần chúng, chống tác phong làm việc kiểu quan liêu, giấy tờ, phô trương hình thức là một yêu cầu đặt ra hiện nay. Để xây dựng tác phong làm việc khoa học, có quan điểm quần chúng trước hết, Đảng cần giáo dục cho đội ngũ cán bộ, đảng viên lòng trung thành với lý tưởng cộng sản, đức tính hy sinh, tận tụy vì công việc, vì hạnh phúc của nhân dân.

Để khắc phục bệnh quan liêu trong một bộ phân cán bộ, đảng viên, phong cách làm việc khoa học cần phải có sự thống nhất giữa tính đảng và tính khoa học. Phong cách làm việc khoa học trước hết phải là sản phẩm của tư duy, được xây dựng và hình thành cả một quá trình và cuối cùng phải được thực tiến kiểm nghiệm.

+ Tăng cường công tác kiểm tra:

Trong công tác lãnh đạo và chỉ đạo do mắc bệnh quan liêu nên một số cán bộ, đảng viên chỉ nhấn mạnh, thậm chí tuyệt đối hóa vai trò của cán bộ, không quan tâm đúng mức đến công tác kiểm tra. Thực tiễn cũng đã dể lại cho chúng ta bài học là do thiếu kiểm tra nên có nhiều ý kiến khác nhau trong lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện.

Có thể nói bệnh quan liêu là một trong những nguyên nhân trực tiếp dẫn đến mọi sai lầm. Bệnh quan liêu không dừng lại ở chỗ làm cho một số cán bộ, đảng viên đi đến thoái hóa, biến chất mà còn làm cho bộ máy của Đảng, Nhà nước, các tổ chức xã hội kém hiệu lực, thậm chí có lúc bị tê liệt, trong đó công tác tổ chức – cán bộ không là một ngoại lệ.

Như vậy, trên đây là đôi nét về quan liêu mà chúng tôi muốn giới thiệu tới quý bạn đọc.