Quất Hồng Bì Có Tác Dụng Gì? Công Dụng Chữa Bệnh Từ Quất Hồng Bì

Quất hồng bì hay còn được gọi là hồng bì không chỉ là loài cây quen thuộcđược dùng để làm mứt mà còn là vị thuốc được sử dụng để điều trị bệnh trong Đông y. Mỗi bộ phận của cây hồng bì đều có tác dụng dược lý riêng như giảm ho, long đờm, chữa cảm cúm, cảm nắng, cầm nôn, lợi tiêu hóa, giảm đau, đau bụng co thắt, đau dạ dày, đau vùng thượng vị,… Vậy cây quất hồng bì là gì? Quả quất hồng bì có tác dụng gì? Quả quất hồng bì chữa bệnh gì? Hạt quất hồng bì có ăn được không? Để hiểu rõ hơn công dụng của quả hồng bì, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết hơn qua bài viết dưới đây.

Cây quất hồng bì là gì?

Cây quất hồng bì thuộc họ cam chanh Rutaceae có tên khoa học là Clausena lansium. Ngoài ra, cây quất hồng bì hay còn được gọi là cây hồng bì, quất bì, hoàng bì, tơ nua,…

Hình ảnh cây hồng bì

Cây quất hồng bì là loại cây thân gỗ nhỏ cho nhiều trái có thể cao đến gần 10m, trung bình khoảng 3-6m. Cành xù xì, có nhiều hạch màu xám đen.

Lá thuộc loại lá kép, mọc so le, cuống lá nhẵn hơi tròn, lá dài khoảng 35cm. Có khoảng 7-9 lá chét hình bầu dục, thường là 9, dài 5-14 cm, rộng 3-7 cm, gốc lệch, nhọn ở đầu, mép uốn lượn. Lá có màu xanh lục, mặt dưới có gân nổi rõ, hai mặt lá nhẵn.

Hoa thường mọc thành thưa chùy ở đầu cành, hoa màu trắng có 4 – 5 cánh và các nhị chứa hoa thường dài khoảng 25-50 cm. Tràng hoa 5 cánh, mặt ngoài có lông, đài hoa 5 răng, có lông. Nhị 8 không đều, chỉ nhị dẹt, bầu dài bằng cánh hoa, hình cầu, có lông.

Quả quất hồng bì có màu vàng lốm đốm xanh, vỏ mỏng và nhiều lông tơ. Quả ăn được có hình cầu, đường kính 15mm, có lông 1-2 ngăn, bên trong quả có 3 – 5 hạt, thịt quả có vị chua nhẹ và ngọt thơm dễ chịu.

Cây hồng bì thường bắt đầu ra hoa vào khoảng tháng 3 và cho quả vào tháng 6 – 10 hàng năm.

Khu vực phân bố

Cây quất hồng bì được phân bố chủ yếu ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, gồm hâu hết các câygỗ nhỏ và cây bụi. Cây thường mọc hoang dại ở Trung Quốc và các quốc gia Đông Nam Á như Lào, Campuchia, Malaysia,…

Ở Việt Nam, cây quất hồng bì được tìm thấy nhiều ở các tỉnh phía Bắc, điển hình nhất là Quảng Ninh, Ninh Bình và Hòa Bình.

Cây quất hồng bì thuộc loại cây có biên độ sinh thái rộng, cây có khả năng sống được ở vùng có nhiệt độ trung bình năm từ 15 – 25 độ C.

Cây có thể rụng lá vào mùa đông và có thể chịu được nhiệt độ thấp dưới 0 độ C trong thời gian ngắn. Cây thích nghi với vùng núi có độ cao dưới 1000, đặc biệt là đất feralit đỏ vàng hoặc vàng đỏ dưới chân núi đá vôi và thường trồng ở đất sâu, thoát nước tốt.

Cây ra quả hàng năm và hoa được thụ phấn nhờ gió hoặc côn trùng.

Cây được nhân giống chủ yếu bằng giống bằng hạt và ở một số vùng người ta sử dụng phương pháp chiết hoặc ghép cành để nhân giống.

Thu hái, chế biến

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, nhiều bộ phận của cây quất hồng bì như phần quả, lá và rễ đều có giá trị dược liệu cao có thể được dùng làm thuốc chữa bệnh.

Vào bất cứ thời điểm nào trong năm, phần lá và rễ đều được thu hái, tuy nhiên thời điểm thích hợp nhất là mùa thu. Quả được hái khi chín mới có giá trị cao, thường vào tháng 6-8. Ta có thể thực hiện chế biến theo các cách sau:

• Quả sau khi hái về đem cắt dọc, phơi khô gọi là quất bì hoặc hồng bì. Ngoài việc có thể dùng ăn trực tiếp, chúng còn được hái để làm mứt hoặc ngâm nước đường rất ngon.
• Hạt được thu hái từ quả chín và phơi khô.
• Lá được sử dụng tươi hoặc khô và có thể thu hoạch bất cứ lúc nào.
• Rễ được hái về, gọt lấy vỏ phơi khô với tên gọi hoàng bì căn hoặc quả quất bì căn.

Đậy kín nắp, bảo quản nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và thỉnh thoảng nên đem ra phơi lại để chống ẩm mốc, mối mọt.

Thành phần hóa học – Quất hồng bì có tác dụng gì?

Theo nghiên cứu khoa học cho thấy các thành phần quất hồng bì rất đa dạng:

• Quả quất hồng bì có chứa thành phần dinh dưỡng rất đặc biệt. Cứ trong 100g sẽ có đến 226,00mg kali và 0,6ug Selenium – Hai chất dinh dưỡng này vô cùng quan trọng và thiết yếu đối với nhu cầu phát triển cơ thể.
• Hạt hồng bì chứa lansumamid A, B,C,… Bên cạnh đó còn chứa nhiều loại tinh dầu sabinene, limonene, pynen, myreen,…
• Rễ có chứa dehydroindicolacton, heptaphylin,…
• Lá có chứa cycloclausenamid, clausenamid, neoclausenamid,…

Tác dụng dược lý – Quất hồng bì có tác dụng gì?

Trong đông y cây quất hồng bì có tác dụng gì?

Theo đông y, mỗi bộ phận các bộ phận của cây hồng bì có những tính vị không giống nhau:

• Quả có vị chua, ngọt thanh, tính hơi ấm.
• Lá có vị hơi đắng, tính bình.
• Rễ có vị đắng, cay nhẹ, tính hơi ấm.

Vị thuốc này vốn được biết đến là với nhiều công dụng cụ thể như giải khát, chữa thông tiện, tiêu sưng viêm, hen suyễn, giảm đau, điều hòa kinh nguyệt, chăm sóc tốt cho dạ dày, tốt cho lá lách.

Quả quất hồng bì – Quất hồng bì có tác dụng gì?

Quả hồng bì hay còn được gọi là hoàng đạn tử, hoàng bì tử hoặc kim đạn tử có công dụng chữa ho rất hiệu quả, đặc biệt là ho ở trẻ em. Cách làm là chỉ cần hấp ít quả hồng bì với đường rồi lấy cho người bệnh uống, ngày 3 lần, tình trạng bệnh sẽ nhanh chóng thuyên giảm sau vài ngày.

Lá hồng bì

Lá hay còn được gọi là hoàng bì diệp có công dụng hạ sốt, long đờm, ho. Có thể lấy 30g lá hồng bì đem rửa sạch, phơi khô và sắc uống cho ra mồ hôi

Ngoài ra, dân gian còn dùng lá để nấu nước gội đầu, trị gàu, làm mượt tóc, liều hàng ngày là 20-40g.

Hạt quất hồng bì – Quất hồng bì có tác dụng gì?

Hạt hay còn gọi là hoàng bì quả hạch có tác dụng giảm đau, thúc đẩy tiêu hóa, chữa đau vùng thượng vị, đau bụng co thắt, đau dạ dày và cong có thể dùng chữa rắn cắn.

Rễ quất hồng bì

Phần rễ còn được dùng để chữa thấp khớp, cảm mạo, phụ nữ sau sinh với liều dùng hàng ngày: rễ 10 – 20g và hạt 6 – 10g.

Trong y học hiện đại quất hồng bì có tác dụng gì?

Trên nhiều nghiên cứu khoa học cho thấy dược liệu có công dụng dược lý đa dạng nhiều chủng loại:

• Lá hồng bì có công dụng hạ đường huyết, lipid máu, bảo vệ tế bào gan. Đồng thời, kìm hãm sự phát triển một số chủng ký sinh trùng sốt rét, một số vi khuẩn đường ruột và tụ cầu vàng.
• Dựa trên thí nghiệm bở chuột lang, cao chiết khô cành lá quất hồng bì có khả năng chống co thắt hồi tràng.
• Làm giảm độc lực của ký sinh trùng
• Kháng khuẩn

Vì vậy, dược liệu hoàn toàn có được sử dụng trong những trường hợp như:

• Cảm mạo, sốt, thấp khớp và dùng cho phụ nữ sau sinh
• Ho, ho có đờm và đặc biệt là chứng ho ở trẻ em.
• Đau dạ dày, bệnh đường ruột, đau bụng co thắt, đau vùng thượng vị.
• Bên cạnh đó, theo kinh nghiệm dân gian còn có thể dùng lá nấu nước gọi đầu làm sạch gàu, mềm tóc hoặc có thể xông hơi chữa cảm lạnh.

Những bài thuốc chữa bệnh từ quất hồng bì

Chữa ho gà – Quất hồng bì có tác dụng gì?

Lấy hồng bì đã bỏ hạt phơi khô, ô mai, bạc hà, hạnh nhân, kinh giới, củ bách hộ, cát cánh, cam thảo, tang bạch bì và củ sả mỗi loại dược liệu 50g. Đem các dược liệu sắc với 750ml nước, sắc cho đến khi nước cô đặc lại rồi tiếp tục cho một lượng đường phèn vào rồi tiếp tục nấu thành siro. Mỗi lần sử dụng 1 – 5 muỗng tùy vào độ tuổi và mức độ bệnh đang mắc phải.

Chữa nắc cụt

Lấy 10 – 15 quả quất hồng bì tươi cùng với một lượng mật ong nguyên chất. Đem quả rửa sạch qua nhiều lần với nước sạch để loại bỏ bụi bẩn, tạp chất. Tiếp đó, đem bổ đôi rồi trộn với một lượng mật ong nguyên chất với lượng vừa đủ, tiến hành đem chưng cất và đem chưng cách thủy cho đến khi quả quất hồng bì chín nhừ. Chờ hỗn hợp nguội rồi cho vào hũ thủy tinh bảo quản dùng dần, mỗi ngày dùng 1 – 2 thìa pha với một ít nước ấm để uống.

Chữa da đầu bị gàu

Lấy một nắm lá quất hồng bì tươi đem rửa sạch nhiều lần rồi đem nấu với 1 nắm lá nấu chung với một ít nước, nấu cho đến khi các tinh chất trong lá ra hoàn toàn. Pha nước thuốc với một ít lạnh rồi dùng gội đầu, kiên trì áp dụng 2 ngày 1 lần để cải thiện tình trạng da bị gàu.

Chữa chứng nôn ói

Lấy 3 – 4 quả hồng bì tươi, đem rửa sạch để loại bỏ bụi bẩn, tạp chất rồi vớt ra để ráo. Dùng quả nhai trực tiếp cả vỏrồi nuốt từ từ, nhờ có vị chua nên nó có tác dụng ức chế cơn buồn nôn hiệu quả nhanh chóng.

Kích thích tiêu hóa

Lấy 30g rễ cây quất hồng bì, 20g rễ sử quân và 20g khế chua, đem rửa sạch, để ráo rồi đem sao vàng. Đem các dược liệu sắc với nước lọc, cô đặc lại, chia làm nhiều lần uống trong ngày, uống liên tục 3 – 5 ngày sẽ thấy tinh trạng bệnh thuyên giảm.

Chữa đau dạ dày – Quất hồng bì có tác dụng gì?

Tách quả quất hồng bì lấy hạt, đem hạt phơi nắng hoặc sấy khô, tiếp đó sao hạt lên cho thơm rồi tán mịn. Mỗi ngày uống khoảng 2 – 3 lần, mỗi lần dùng 6 – 10g bột và kiên trì dùng cho đến khi tình trạng bệnh thuyên giảm.

Những lưu ý khi sử dụng quất hồng bì

• Trong quá sử dụng nếu gặp phải những tác dụng phụ ngoài ý muốn thì cần tạm ngưng sử dụng một thời gian và chỉ nên sử dụng lại khi cơ thể đã ổn định.
• Nên thận trọng khi sử dược liệu cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
• Trong trường hợp bị mắc các bệnh về đường ruột hoặc dạ dày thì vị thuốc này chỉ có tác dụng hỗ trợ      và không có tác dụng thay thế thuốc đặc trị. Vì vậy, người bệnh có thể dùng kết hợp để quá trình điều trị được cải thiện tốt hơn.
• Các bài thuốc từ vị thuốc quất hồng bì có thể gây ra dị ứng hoặc một số tác dụng phụ. Trong quá trình sử dụng nếu taahsy cơ thể có những dấu hiệu bất thường hãy đến gặp bác sĩ kiểm tra sức khỏe.

5 / 5 ( 1 bình chọn )