Quy Luật Hiệu Suất Giảm Dần Và Bài Toán Nhân Sự Thời Khủng Hoảng ...

Quy luật hiệu suất giảm dần (Law of Diminishing Returns) phản ánh mối quan hệ giữa các đại lượng tham gia vào sản xuất ảnh hưởng đến năng suất của công việc. Liệu doanh nghiệp có nên sử dụng quy luật này để giải quyết bài toán nhân sự thời khủng hoảng COVID-19.

Quy luật lợi suất giảm dần (law of diminishing returns) thể hiện rằng trong lý thuyết ngắn hạn về cung, khi liên tục bổ sung một lượng như nhau của một đầu vào nhân tố biến đổi vào hàm sản xuất và giữ nguyên lượng của các đầu vào nhân tố khác, chúng ta sẽ đạt tới điếm mà mức tăng sản lượng (tức sản phẩm hiện vật cận biên của đầu vào biến đổi) giảm xuống. Khi sản phẩm hiện vật cận biên giảm, sản phẩm hiện vật bình quân cũng có thể giảm – tức quy luật lợi tức bình quân giảm dần bắt đầu phát huy tác dụng.

Ví dụ: 10 nhân công chăm sóc một nông trại 10 hecta đem lại năng suất tối đa 100 tấn/vụ, trung bình mỗi người 10 tấn sản phẩm/vụ Khi số nhân công lên 12 và giữ nguyên diện tích canh tác, thì tổng thu hoạch không phải 120 tấn, mà thường sẽ là thấp hơn, có thể là 11 tấn.

Một ví dụ khác như việc học ngoại ngữ, để được IELTS 6.0 thì sẽ mất một khoảng thời gian nào đó cho việc học tập, nhưng để lên được IELTS 7.0 sẽ mất thêm một khoảng thời gian dài hơn hẳn thời gian học từ đầu lên 6.0.

Law of Diminishing Returns(quy luật hiệu suất giảm dần) là một nguyên lý cơ bản trong lý thuyết sản xuất. Đôi khi nó được sử dụng để lý giải nhiều vấn đề không chỉ trong kinh tế mà là khoa học, giáo dục, chính trị, xã hội học… Vậy quy luật này có thể dùng để lý giải một số cách xử lý của doanh nghiệp đối với nhân sự khi mà kinh tế khó khăn vì nCoV-Sars-2 như thế nào? COVID-19 có thể dẫn đến đại suy thoái kinh tế toàn cầu làm cho nhiều doanh nghiệp buộc phải cắt giảm nhân sự.

MBA Andrews xin lược đăng cách nhìn của chuyên gia Hana Pham trên Brands Vietnam về vấn đề này:

1. Cắt giảm nhân sự? Một trong những biện pháp đầu tiên mà các doanh nghiệp thường áp dụng trong trường hợp gặp khó khăn về kinh tế đó là cắt giảm bớt số lượng nhân sự để gánh nặng về lương, phúc lợi nhẹ bớt phần nào. Sau đó, nếu dịch tạm ổn và hoạt động mua bán sản xuất bình thường trở lại, họ sẽ tuyển người sau. Trên thực tế, theo Quy luật hiệu suất giảm dần, việc cắt giảm X% nhân sự không có nghĩa là tổng sản phẩm đầu ra cũng bị giảm X% mà phần nhiều sẽ chỉ nhỏ hơn con số X. Trong khi đó, nhu cầu về sản phẩm đầu ra giảm rõ rệt trong mùa dịch ở nhiều ngành nghề, nên đây là sự lựa chọn hợp lý.

VD: Làm 1000 cái bánh cần 10 ông thợ. Nhưng với 5 ông thợ thì có thể vẫn làm được đến 700 thậm chí 800 cái bánh.

Điều này có thể lý giải do tâm lý chung của người lao động. Khi biết mình là người may mắn “sống sót”, người ta thường có xu hướng làm việc hiệu quả hơn trước đó với mức lương tương đương. Hoặc một số cá nhân trải qua một trận “thập từ nhất sinh” hay “tự tử bất thành” nào đó trong đời, họ sẽ có xu hướng yêu quý cuộc sống hơn và biết trân trọng mọi thứ hơn.

Cắt giảm những cá nhân có thái độ không tốt, không hòa nhập, thiếu trách nhiệm và không chịu ra sức chèo chống với công ty. Để thực hiện được bài toán tưởng chừng đơn giản này, hãy cùng phân tích các biện pháp có thể thực hiện:

1.1 Giảm lương tất cả nhân sự:

– Ưu điểm: Giàu tình thương vì mỗi người giảm một xíu nhưng tất cả cùng sống với nhau. Ví dụ Ronaldo và Messi đều đồng ý giảm lương để giúp Barca và Juventus giảm gánh nặng lương. – Nhược điểm: Giảm cảm hứng của những người đang làm việc đầy hiệu quả, nhiệt tình, trách nhiệm, chiến đấu bất kể ngày đêm để giúp công ty vượt qua giông bão. Sẽ nảy sinh tâm lý bị đối xử bất công so với những đối tượng “sáng cắp ô đi, tối cắp ô về”. – Chỉ định: Nên áp dụng cho các đội ngũ có tinh thần nhiệt huyết và trách nhiệm với công việc.

1.2 Sa thải nhân sự: tập trung vào các nhân sự yếu và thái độ công việc kém.

– Khuyết điểm: Có vẻ bất nhẫn vì giờ sa thải họ, họ không tìm được việc thì quá tội. – Ưu điểm: Giữ được mức thu nhập tốt cho những người xứng đáng, giữ lửa và hiệu suất làm việc của họ để nâng cao cơ hội vượt bão cho doanh nghiệp. – Cách thức: Nếu chọn giải pháp này hãy làm thật nhanh gọn và dứt điểm. 1.3 Cắt giảm ai ?

– Những nhân viên chăm chăm hết giờ rồi về, không hợp tác, không gồng gánh chung với đội ngũ, thiếu trách nhiệm, thiếu cam kết và gắn kết.

– Những nhân viên tiêu cực, bàn lùi, than vãn khi phải làm thêm việc ngoài chuyên môn.

– Những nhân viên không đa năng hoặc không có gì nổi trội, có thể tuyển lại dễ dàng sau khi hêt dịch.

– Những nhân viên có mức lương quá cao, vượt khả năng chi trả của công ty trong giai đoạn này. Thà cắt giảm còn hơn sau này nợ lương sẽ bị mang tiếng xấu hơn.

Sự lựa chọn này phù hợp với các doanh nghiệp sản xuất, nhiều lao động phổ thông và hợp đồng ngắn hạn. Tỷ lệ lao động có nhu cầu gắn bó lâu dài với công ty không quá cao, theo kiểu “nay không được làm chỗ này thì mai ta làm chỗ khác”. Và quan trọng là việc tuyển người không quá khó.

Một lựa chọn khác mà các doanh nghiệp dùng nếu không muốn sa thải nhân viên, đó là giữ lại hết 100% nhưng sẽ giảm lương tất cả một khoảng phù hợp với tình hình. Lựa chọn này thực tế nghe khá “nhân văn”, nhưng nó chỉ phù hợp với những mùa dịch không quá kéo dài (trộm vía Covid nhé). Nếu dịch bệnh được khống chế sớm trong 1-2 tháng nữa, hoặc nếu các lệnh cấm kinh doanh mở hàng các thứ của nhà nước được dỡ bỏ trong vòng 2 tuần nữa (như thông báo) thì đây là cách làm tốt.

Thế nhưng nếu tình tình thực tế tệ hơn như vậy, tức là nCovid19 trở thành công cuộc “trường kỳ kháng chiến” suốt từ năm này sang năm khác, thì lựa chọn ở mục 1 lại phù hợp hơn. Vì đơn giản nếu tổng cầu thị trường xuống thấp, sản xuất giảm, thì việc có nhiều nhân sự với mức lương thấp không giúp doanh nghiệp giảm gánh nặng, mà thay vào đó còn có thể vất vả hơn bởi tình huống “nhiều người ít việc” là thứ rất nguy hiểm và tốn nhiều công sức, tiền bạc để duy trì, quản lý.

2. Nếu bạn là doanh nghiệp buộc phải cắt giảm nhân sự? Thực ra cắt giảm nhân sự là điều mà không doanh nghiệp nào mong muốn cho dù lao động của họ là lao động phổ thông hay lao động trí thức trình độ cao. Nhưng trong một số tình huống, kể cả không phải do nCovid như tái cấu trúc doanh nghiệp, thiên tai, thua lỗ, chuyển nhượng, thay đổi cơ cấu…. Thì việc cắt giảm nhân sự vẫn được thực hiện.

2.1 Tinh gọn lại bộ máy, hướng đến xu hướng nhân sự đa năng và “full-stack”.

Khả năng của con người rất vô biên, quan trọng là họ có muốn hay không, và thứ họ được nhận nếu trở thành “full-stack” có đúng và đủ như thứ họ cần hay không thôi. Có 2 cách giúp kiến thức của nhân sự đi lên, một là đào tạo họ, hai là để họ tự học để đổi lấy 1 quyền lợi. VD: Có 1 số công ty Nhật ở VN đưa ra mức % lương tăng cho nhân viên nếu họ có chứng chỉ Nhật ngữ N1,2,3…. Nghe thì khá “ngon ăn” nhưng để vật xong mấy chứng chỉ đó thì nhân sự đó phải có quyết tâm cực kỳ cao.

2.2 Dùng công nghệ thay vì “chạy bằng cơm”.

Thực ra việc dùng công nghệ thay cho nhân lực và sức người là điều mơ ước của hàng triệu doanh nghiệp. Nhưng nói thì dễ nhúng tay vào làm vào mới thấy “xương xẩu khó nhai” lắm. Điển hình là ở khâu bán hàng offline hay Telesale, lượng nhân sự/ chi phí tiêu tốn để bán được một món luôn ở mức rất cao. Đến đoạn bán online cũng không sung sướng hơn là bao vì tiền quảng cáo thì cứ như muối bỏ bể, đơn thì không thấy đâu. Hỏi đứa Digital Marketer của công ty lại chỉ nhận được câu “Em thấy click về cũng cao anh ah chả hiểu sao không có đơn” kèm nụ cười trừ tê tái. Có thể cân nhắc một số giải pháp dễ dễ trước như nhân lực telesale thuê ngoài.

2.3 Ổn định tinh thần của nhân sự.

Việc cắt giảm khiến BOD buồn, người bị cắt buồn nhưng người may mắn còn được giữ lại cũng chẳng vui tí nào. Điều dễ dàng nhận ra ở các đợt cắt giảm nhân sự thường là nhân viên ở lại cũng rệu rã tinh thần mất 1 khoảng thời gian đầu trước khi tăng tốc và làm việc hiệu quả hơn (như nói ở mục 1). Ngoài việc lo lắng liệu mình có phải là “nạn nhân tiếp theo”, thì cảm giác người đồng nghiệp ngày xưa phối hợp làm cùng mình cực tốt không còn nữa cũng là lý do khiến nhân sự dễ rơi vào sự “chuếnh choáng” 1 thời gian sau khi thực hiện cắt giảm, nhất là doanh nghiệp giảm với số lượng nhiều.

(CÒN TIẾP…)

HỌC MBA ANDREWS DANH GIÁ – BỨT PHÁ TƯƠNG LAI

Nhận ngay HỌC BỔNG 100% khóa học “Global Leadership” tại khuôn viên Đại học Andrews, Hoa Kỳ khi đăng ký tuyển sinh và nhập học từ 08/11/22 đến 31/12/2022.

*Đăng ký nhận tư vấnTẠI ĐÂY.