Quyền Tự Quyết – Wikipedia Tiếng Việt

Quyền tự quyết của nhân dân[1] là một nguyên tắc cơ bản trong luật pháp quốc tế hiện đại, ràng buộc (thường được coi là quy tắc jus cogens), với Liên Hợp Quốc là cơ quan giải thích có thẩm quyền các quy tắc của Hiến chương.[2][3] Nó tuyên bố rằng các dân tộc, dựa trên sự tôn trọng nguyên tắc về quyền bình đẳng trước pháp luật và cơ hội bình đẳng, có quyền tự do lựa chọn chủ quyền và địa vị chính trị quốc tế mà không bị can thiệp.[4]

Khái niệm này lần đầu tiên xuất hiện vào những năm 1860 và nhanh chóng lan truyền sau đó.[5][6] Trong và sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, nguyên tắc này đã được cả Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô Vladimir Lenin và Tổng thống Hoa Kỳ Woodrow Wilson khuyến khích.[5][6] Sau khi công bố giải pháp Mười bốn Điểm của mình vào ngày 8 tháng 1 năm 1918, ngày 11 tháng 2 năm 1918, Wilson tuyên bố: "Khát vọng quốc gia phải được tôn trọng; người dân giờ đây chỉ có thể bị quản lý và cai trị bởi sự đồng ý của chính họ. 'Quyết định' không chỉ là một cụm từ; nó là một nguyên tắc bắt buộc của hành động."[7]

Trong Chiến tranh thế giới thứ hai, nguyên tắc này đã được đưa vào Hiến chương Đại Tây Dương, được tuyên bố vào ngày 14 tháng 8 năm 1941 bởi Tổng thống Hoa Kỳ Franklin D. Roosevelt và Thủ tướng Vương quốc Anh Winston Churchill, những người đã cam kết Tám điểm chính của Hiến chương.[8] Nó được công nhận là một quyền quốc tế hợp pháp sau khi được liệt kê rõ ràng là một quyền trong Hiến chương Liên Hợp Quốc.[9]

Nguyên tắc không nêu rõ quyết định sẽ được đưa ra như thế nào, cũng như kết quả sẽ ra sao, cho dù đó là độc lập, liên bang, bảo hộ, một số hình thức tự chủ hay đồng hóa hoàn toàn.[10] Nó cũng không nêu rõ ranh giới giữa các dân tộc nên là gì, cũng như điều gì tạo nên một dân tộc. Có nhiều định nghĩa và tiêu chí pháp lý mâu thuẫn nhau để xác định nhóm nào có thể yêu cầu quyền tự quyết một cách hợp pháp.[11]

Tổng quát hơn, thuật ngữ "quyền tự quyết" cũng đề cập đến quyền tự do lựa chọn các hành vi của chính mình mà không có sự ép buộc từ bên ngoài.[12]

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]

1. ^ “Self determination (international law)”. LII / Legal Information Institute (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 19 tháng 9 năm 2022.
2. ^ See: United Nations General Assembly Resolution 1514 in Wikisource states
3. ^ McWhinney, Edward (2007). Self-Determination of Peoples and Plural-Ethnic States in Contemporary International Law: Failed States, Nation-Building and the Alternative, Federal Option. Martinus Nijhoff Publishers. tr. 8. ISBN 978-9004158351.
4. ^ See: Chapter I - Purposes and Principles of Charter of the United Nations
5. ^ a b Jörg Fisch (9 tháng 12 năm 2015). A History of the Self-Determination of Peoples: The Domestication of an Illusion. Cambridge University Press. tr. 118. ISBN 978-1-107-03796-0.
6. ^ a b Knudsen, Rita Augestad (tháng 10 năm 2013), Moments of Self-determination: The Concept of 'Self- determination' and the Idea of Freedom in 20th- and 21st- Century International Discourse (PDF), The London School of Economics and Political Science
7. ^ “President Wilson's Address to Congress, Analyzing German and Austrian Peace Utterances (Delivered to Congress in Joint Session on February 11, 1918)”. gwpda.org. 11 tháng 2 năm 1918. Truy cập ngày 5 tháng 9 năm 2014.
8. ^ See: Clause 3 of the Atlantic Charter reads: "Third, they respect the right of all people to choose the form of government under which they will live; and they wish to see sovereign rights and self government restored to those who have been forcibly deprived of them" then became one of the eight cardinal principal points of the Charter all people had a right to self-determination.
9. ^ “Self-Determination”. Oxford Public International Lawdoi=10.1093/law:epil/9780199231690/e873.
10. ^ “United Nations Trust Territories that have achieved self-determination”. Un.org. 14 tháng 12 năm 1960. Bản gốc lưu trữ ngày 31 tháng 10 năm 2009. Truy cập ngày 4 tháng 3 năm 2012.
11. ^ Betty Miller Unterberger, "Self-Determination", Encyclopedia of American Foreign Policy, 2002.
12. ^ “Merriam-Webster online dictionary”. Merriam-webster.com. Truy cập ngày 4 tháng 3 năm 2012.

Tài liệu

[sửa | sửa mã nguồn]

• Rudolf A. Mark, "National Self-Determination, as Understood by Lenin and the Bolsheviks." Lithuanian Historical Studies (2008), Vol. 13, p 21–39. Online[liên kết hỏng]
• Abulof, Uriel and Cordell, Karl (eds.) (2015). Special Issue: Self-determination—A Double-edged Principle, Ethnopolitics 14(5).
• Danspeckgruber, Wolfgang F., ed. The Self-Determination of Peoples: Community, Nation, and State in an Interdependent World, Boulder: Lynne Rienner Publishers, 2002.
• Danspeckgruber, Wolfgang F., and Arthur Watts, eds. Self-Determination and Self-Administration: A Sourcebook, Boulder: Lynne Rienner Publishers, 1997.
• Allen Buchanan, Justice, Legitimacy, and Self-Determination: Moral Foundations for International Law (Oxford Political Theory), Oxford University Press, USA, 2007.
• Annalisa Zinn, Globalization and Self-Determination (Kindle Edition), Taylor & Francis, 2007.
• Marc Weller, Autonomy, Self Governance and Conflict Resolution (Kindle Edition), Taylor & Francis, 2007.
• Valpy Fitzgerald, Frances Stewart, Rajesh Venugopal (Editors), Globalization, Violent Conflict and Self-Determination, Palgrave Macmillan, 2006.
• Joanne Barker (Editor), Sovereignty Matters: Locations of Contestation and Possibility in Indigenous Struggles for Self-Determination, University of Nebraska Press, 2005.
• David Raic, Statehood and the Law of Self-Determination (Developments in International Law, V. 43) (Developments in International Law, V. 43), Springer, 2002.
• Y.N. Kly and D. Kly, In pursuit of The Right to Self-determination, Collected Papers & Proceedings of the First International Conference on the Right to Self-Determination & the United Nations, Geneva 2000, Clarity Press, 2001.
• Antonio Cassese, Self-Determination of Peoples: A Legal Reappraisal (Hersch Lauterpacht Memorial Lectures), Cambridge University Press, 1999.
• Percy Lehning, Theories of Secession, Routledge, 1998.
• Hurst Hannum, Autonomy, Sovereignty, and Self-Determination: The Accommodation of Conflicting Rights, University of Pennsylvania Press, 1996.
• Temesgen Muleta-Erena, The political and Cultural Locations of National Self-determination: The Oromia Case, Oromia Quarterly, Vol. II, No. 2, 1999. ISSN 1460-1346.

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn] Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Quyền tự quyết.

• Thürer, Daniel, Burri, Thomas. Self-determination, Max Planck Encyclopedia of Public International Law
• The Liechtenstein Institute on Self-Determination, Princeton University
• United Nations General Assembly Resolution 1514(XV). "Declaration on the Granting of Independence to Colonial Countries and Peoples"
• United Nations Charter.
• Text of International Covenant on Civil and Political Rights.
• Text of International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights.
• Self Determination in Focus, Foreign Policy In Focus self-determination papers site.
• Andrei Kreptul, The Constitutional Right of Secession in Political Theory and History, Journal of Libertarian Studies, Ludwig von Mises Institute, Volume 17, no. 4 (Fall 2003), pp.  39 – 100.
• Jacob T. Levy, Self-Determination, Non-Domination, and Federalism, published in Hypatia: A Journal of Feminist Philosophy.
• "Winds of Change or Hot Air? Decolonization, Self-determination and the Salt Water Test, " Legal Frontiers International Law Blog
• The Right of Nations to Self-Determination Vladimir Lenin February – May 1914.
• Parliamentarians for National Self-Determination Unofficial page for London-based Parliamentary lobby group.
• Self Determination - International Law and Practise collated and sequenced by Nadesan Satyendra.
• The Center for World Indigenous Studies.
• Post-2011 scenarios in Sudan: What role for the EU?, edited by Damien Helly, Report No. 6, November 2009, European Union Institute for Security Studies
• self determination for Puerto Rico and all Latin American nations Lưu trữ 2012-10-25 tại Wayback Machine

Tiêu đề chuẩn	BNE: XX533495 BNF: cb12652447r (data) GND: 7510044-7 LCCN: sh85119735 LNB: 000130754 NDL: 00567708 NKC: ph124725