Rêu Hại Và Cách Xử Lý ⋆ Thủy Sinh Việt Nam

Rêu hại trong hồ cá thủy sinh đã trở thành một đề tài rất quen thuộc trong giới thủy sinh hiện nay. Là người mới chơi thủy sinh hay dân chuyên nghiệp thì trước sau gì cũng gặp phải trường hợp rêu hại tấn công vào hồ cá thủy sinh của mình. Vậy rêu hại thủy sinh là gì? Làm thế nào để nhận biết rêu hại trong hồ thủy sinh và các phòng chống tiêu diệt nó như thế nào? Nay thủy sinh Asin xin chia sẻ tất cả kinh nghiệm để bà con có thể tham khảo và cùng nhau xử lý rêu hại thủy sinh nhằm bảo vệ duy trì hồ thủy sinh của mình xanh đẹp mãi. Mong các bạn đóng góp và chia sẻ kinh nghiệm cho mọi người cùng chơi thủy sinh như mình.

Rêu hại trong hồ thủy sinh là gì? Rêu hại trong hồ thủy sinh được định nghĩa cơ bản là loài rêu tự phát trong hồ thủy sinh trong một điều kiện nhất định. Chúng sẽ bám vào các cây thủy sinh, đá, thậm chí là những rêu trong hồ thủy sinh của mình. Với tốc độ phát triển khá nhanh và khả năng làm mất mỹ quang chung của hồ cá thủy sinh, các loài rêu hại không mời mà đến ấy có khi phá hỏng hết tất cả hồ thủy sinh chỉ trong thời gian ngắn. Nhưng khi các bạn đã trang bị đầy đủ kinh nghiệm để xử lý chúng thì rêu hại trong hồ thủy sinh không còn là vấn đề khó chịu của mình.

Các loài rêu hại điển hình trong hồ cá thủy sinh:

1. Rêu tóc, rêu chỉ – Hair/Thread Algae

2. Tảo nước xanh – Green Water (Euglaena)

3. Rêu đốm xanh -Green Spot (Choleochaete orbicularis)

4. Rêu bụi xanh – Green Dust Algae (GDA)

5. Rêu chùm – Cladophora

6. Rêu xoăn – Fuzz Algae

7. Rêu nhớt xanh – Blue Green (Cyanobacteria)

8. Tảo nâu – Brown Algae (Diatoms)

9. Rêu chùm đen – Black Brush/Beard (Rhodophyta)

10. Rêu sừng hưu – Staghorn (Compsopogon sp.)

Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu từng loại rêu, nguyên nhân, cách tiêu diệt và phòng chống nó như thế nào

1. Rêu tóc, rêu chỉ – Hair/Thread Algae

Rêu tóc, rêu chỉ là loại rêu hại có hình dáng như sợi nhỏ dài, chúng mọc xen lẫn giữa các rêu và cây thủy sinh khác trong hồ. Rêu tóc, rêu chỉ là loài rêu tương đối dễ trị nhất trong bể thủy sinh.

Rêu tóc – rêu hại thủy sinh

Nguyên nhân xuất hiện rêu tóc:

Dư thừa chất sắt trong hồ thủy sinh – hàm lượng > 0.15 ppm, chủ yếu do không có nhiều cây lá đỏ hấp thụ sắt trong bể

Cách xử lý rêu tóc:

Giống như ở trên mình nói, rêu tóc là loài rêu hại rất dễ xử lý.

–          Xử lý bằng tay: Dùng nhíp hoặc lấy tay bốc rêu tóc ra càng nhiều càng tốt

–          Xử lý bằng cá: thả cá bình tích, cá mún, tép mồi, cá moly… Các loài cá này rất thích ăn rêu tóc, đôi khi người ta nuôi rêu hại này để làm thức ăn cho chúng

–          Cân bằng lại chất dinh dưỡng trong hồ thủy sinh: N (10-20ppm), P (0.5-2ppm), K (10-20ppm), Ca (10-30ppm), Mg (2-5ppm), Fe (1ppm).

–          Thay nước 30% mỗi tuần một lần để ngăn ngừa và hạn chế rêu tóc mọc.

2. Tảo nước xanh – Green Water (Euglaena)

Khi hồ thủy sinh của bạn bỗng nhiên nước có màu xanh khắp cả hồ thì đó là dấu hiện cảnh báo loài tảo nước xanh xuất hiện. Loài tảo này tuy không có nguy hại gì cho cây và cá thủy sinh trong hồ của bạn, nhưng chúng lại gây mất mỹ quan trầm trọng. Vì vậy tảo nước xanh cũng liệt vào danh sách rêu hại cần được tiêu diệt.

Tảo nước xanh – rêu hại thủy sinh

Nguyên nhân xuất hiện tảo nước xanh:

–          Tảo nước xanh xuất hiện thường ở các hồ thủy sinh mới setup, chưa cân bằng được dinh dưỡng và hệ vi sinh chưa tốt.

–          Loài rêu hại này cũng xuất hiện khi bị ảnh hưởng bởi một vài loài thuốc, hóa chất.

Cách xử lý tảo nước xanh:

–          Tắt đèn, chùm mềnh hồ trong 5 ngày: Đây là phương pháp tốt nhất để tiêu diệt loài rêu hại này.

–          Lọc vi sinh: hệ thống vi sinh tốt cũng loại trừ như tuyệt đối tảo nước xanh.

–          Dùng đèn UV diệt khuẩn để tiêu diệt tảo nước xanh

–          Lọc bông: tăng cường nhiều bông lọc sẽ cải thiện kha khá loài rêu hại này.

–          Thay nước: Thay nước đều đặn và tương đối trong vòng 1-2 tuần. Phương pháp đơn giản nhất để diệt rêu hại tảo nước xanh.

–          Rận nước: Nhiều người dùng rận nước để ăn sạch tảo nước xanh, tuy nhiên phương pháp này không khuyến khích lắm.

3. Rêu đốm xanh -Green Spot (Choleochaete orbicularis)

Rêu đốm xanh rất dễ sinh ra và chúng hay bám trên kính. Đây là loài rêu hại tương đối dễ trị, đa số dùng thủ công nhiều.

Rêu đốm xanh – rêu hại thủy sinh

Nguyên nhân xuất hiện rêu đốm xanh:

–          Hàm lượng phostphate (PO4) thấp – gần như chính xác là do lượng PO4 thấp hoặc cạn kiệt

Cách xử lý rêu đốm xanh:

–          Dùng dao cạo rêu : sử dụng dao cạo rêu hại bằng inox, hoặc có thể dùng miếng nhựa có độ cứng và bén tương đối để cạo rêu đốm xanh này.

–          Chăm thêm phostphate (PO4) đến hàm lượng 0.5 – 2.0 ppm

–          Sử dụng ốc Nerita: loài ốc này rất thích ăn rêu đốm xanh.

4. Rêu bụi xanh – Green Dust Algae (GDA)

Rêu bụi xanh giống như các lớp màng bẩn bám trên kính, chúng thường bám lên kính, đá và lá cây thủy sinh. Rêu bụi xanh cũng thuộc dạn rêu hại gây mất mỹ quang trong hồ thủy sinh.

Rêu bụi xanh – rêu hại thủy sinh

Nguyên nhân xuất hiện rêu bụi xanh:

–          Không chính xác, nhưng theo kinh nghiệm nhiều người thì hồ thủy sinh lâu quá không thay nước sẽ bị dơ và xuất hiện loại rêu hại này.

Cách xử lý rêu bụi xanh:

–          Dùng ốc: ốc táo đỏ và Nerita sẽ giúp hạn chế rêu bụi xanh

–          Dùng tay xử lý: Dùng dao cạo rêu bằng inox hoặc có thể dùng miếng rửa chén để chùi loài rêu hại này trên kính.

–          Thay nước đều đặn 30% mỗi tuần để hạn chế rêu hại này.

5. Rêu chùm – Cladophora

Rêu chùm có hình dáng rất giống rêu tóc, nhưng loài rêu hại này không phải là rêu tóc. Xử lý rêu chùm này khá khó khăn.

Rêu chùm – rêu hại thủy sinh

Nguyên nhân xuất hiện rêu chùm:

–          Nhiều người sử dụng Moss Ball (cầu rêu) để trang trí cho hồ thủy sinh, nhưng trong moss ball lại mang mầm bệnh rêu chùm, vì vậy chúng xuất hiện và khó có thể tiêu diệt hết 100%.

Cách xử lý rêu chùm:

–          Xử lý bằng tay: Dùng tay hoặc bàn chải để gỡ rêu hại này ra

–          Xử dụng Oxy già: Dùng ống xi lanh bơm oxy già vào chỗ bị nhiễm rêu hại

–          Tép: Tép mồi có thể ăn rêu chùm.

6. Rêu xoăn – Fuzz Algae

Rêu xoăn là loài rêu hại thường mọc ở các rìa lá cây, có dạng lông xoăn, chùm.

Rêu xoăn – rêu hại thủy sinh

Nguyên nhân xuất hiện rêu xoăn:

–          Mất cân bằng dinh dưỡng: nên đảm bảo hàm lượng dinh dưỡng trong hồ thủy sinh : N(10-20ppm), P (0.5-2ppm), Ca (10-30ppm), Mg (2-5ppm), Fe (.1ppm).

–          Ít CO2 : nên đảm bảo hàm lượng CO2 là 20-30ppm, chú ý quá nhiều CO2 sẽ làm ảnh hưởng tới động vật trong hồ thủy sinh.

Các xử lý rêu xoăn:

–          Dùy trì hàm lượng CO2 và đảm bảo cân bằng dinh dưỡng trong hồ thủy sinh

–          Sử dụng động vật ăn rêu hại: Tép RC, Tép Amano, Ottos, cá mún, cá molly, cá bút chì và một vài loài cá plecos.

7. Rêu nhớt xanh – Blue Green (Cyanobacteria)

Rêu nhớt xanh: đây là loài rêu rất dễ gặp trong hồ thủy sinh, nhất là ở việt nam không nhiều thì ít nhất sẽ gặp qua 1 lần. Loài rêu hại nhớt xanh này thực sự là một loại nhất đầy vi khuẩn và dễ dàng phủ lên mọi thứ trong hồ cá thủy sinh. Vi khuẩn lam (Cyanobacteria, đã từng bị gọi sai là tảo lam) là một ngành vi khuẩn có khả năng quang hợp. Loại tảo lam có màu xanh, đen hoặc tím, nhưng đặc biệt là chúng có mùi như đất khi bị gỡ ra khỏi hồ, chúng sẽ hấp thụ toàn bộ khí Ni tơ trong nước của bạn.

Rêu nhớt – rêu hại thủy sinh

Nguyên nhân xuất hiện rêu nhớt xanh:

–          Hàm lượng Nitrates thấp

–          Giàu chất hữu cơ: thường thì do bị thức ăn dư thừa nhiều, đôi khi cá chết hoặc cây thối cũng gây ra tình trạng rêu nhớt xanh xuất hiện

–          Bóng đèn yếu – ánh sáng yếu hoặc bóng bị cũ

–          Hệ thống lọc nước chưa tốt, vi sinh chưa tốt chưa tiêu thụ hết chất hữu cơ trong hồ

Cách xử lý rêu nhớt xanh:

–          Tăng Nitrates lên hàm lượng 5ppm

–          Trồng nhiều cây phát triển nhanh

–          Tắt đèn – tảo lam sẻ chết

–          Thay nước đều và bớt lượng thức ăn dư thừa lại

8. Tảo nâu – Brown Algae (Diatoms)

Tảo nâu có màu nâu rậm, nhớt, chúng thường bám lên lá, đá và các vật cứng khác. Thường tảo nâu xuất hiện khi các hồ thủy sinh không chăm sóc kỹ hoặc dư thừa dinh dưỡng trong quá trình chăm thêm phân vào hồ.

Tảo nâu – rêu hại thủy sinh

Nguyên nhân xuất hiện tảo nâu:

–          Dư dinh dưỡng là yếu tố hàng đầu

–          Hồ cá thủy sinh mới setup cũng hay gặp

–          Dùngđèn không đúng hoặc chất lượng đèn giảm

Cách xử lý tảo nâu:

–          Dùng động vật ăn rêu : cá otto, tép RC , ốc táo đỏ hoặc Nirita

–          Thay nước liên tục theo định kỳ

–          Thay đèn

9. Rêu chùm đen – Black Brush/Beard (Rhodophyta)

Rêu chùm đen là loài rêu hại khó chịu nhất trong những loài rêu hại được liệt kê ở trên. Rêu chùm đen có màu đen, đỏ, xám, hoặc nâu, chúng nhanh chóng phủ kín hết các viền cây và lan cả xuống nền.

Rêu chùm đen – rêu hại thủy sinh

Nguyên nhân xuất hiện rêu chùm đen:

–          Độ pH thấp: thường thì độ pH thấp sẽ xuất hiện rêu chùm đen, nếu quan sát kỹ thì khi rêu chùm đen xuất hiện cũng là lúc những con cá bình thường bắt đầu yếu đi và chết. Vì vậy đo độ pH thường xuyên cũng rất hữu ích

–          Dư thừa chất N , P , Fe cũng xuất hiện rêu hại này. Nên cân đối dinh dưỡng với định mức: N(10-20ppm) P(0.5-2ppm), K(10-20ppm), Ca(10-30ppm), Mg(2-5ppm) Fe(.1ppm)

Cách xử lý rêu chùm đen:

–          Tăng CO2 : kích thích sự phát triển cây thủy sinh, hấp thụ dinh dưỡng sẽ cắt đi nguồn sống của rêu hại chùm đen này

–          Bơm dung dịch oxy già hoặc Excel trực tiếp vào rêu hại chùm đen

–          Thủ công : gỡ bỏ bằng tay, đôi khi dùng biện pháp mạnh cắt bỏ luôn vật chủ thể

–          Cá bút chì , tép Yamato rất có ích trong việc tiêu diệt rêu hại chùm đen

–          Thay nước liên tục 30% cách ngày

10. Rêu sừng hưu – Staghorn (Compsopogon sp.)

Rêu sừng hưu là loài rêu hại tương đối dệ trị, chúng có hình dáng mãnh ốm và như sừng hưu. Rêu sừng hưu thường bám vào các lá cây hoặc thiết bị trong hồ thủy sinh.

Rêu sừng hưu – rêu hại thủy sinh

Nguyên nhân xuất hiện rêu sừng hưu:

–          Mất cân bằng dinh dưỡng

–          Ít CO2 trong hồ thủy sinh

Cách xử lý rêu sừng hưu:

–          Thủ công: gỡ bằng tay rêu hại sừng hưu

–          Thay nước đều

–          Tăng CO2

Lưu ý về rêu hại thủy sinh:

–          Hầu hết các loài rêu hại đều được xử lý bằng các loài ăn rêu như tép, ốc táo, ốc Nerita, cá bút chì v.v…… vì vậy nếu có thể thì hãy làm phong phú các động vật trong hồ thủy sinh bằng các loài ăn rêu hại đó.

–          Nếu muốn tránh tình trạng rêu hại xảy ra thì hãy thay nước đều đặn 30% mỗi tuần, có khi 2 lần 1 tuần sẽ giúp hồ cá thủy sinh rất tốt.

–          Đừng tùy tiện sử dụng thuốc diệt rêu hại, nó gây ảnh hưởng rất lớn đến thực vật và động vật thủy sinh.

Lưu ý rêu hại thủy sinh

Tag: Thủy sinh Việt Nam