Review – Gấm Hoa Giữa đời - Dương Lam

• 

Gấm hoa giữa đời

Tác giả: An Ni Bảo Bối

Vinh Chi, Tố Hinh dịch

PavicoBooks – Nxb Văn học 2017

Nghe danh An Ni Bảo Bối đã lâu nhưng nay mới là lần đầu đọc, cảm thấy cái danh tác giả đắt giá nhất Trung Quốc đại lục thực sự có cái lí của nó, và sách của tác giả bán chạy là điều dễ hiểu. Cuốn sách có giọng văn điềm đạm, trầm tĩnh nhiều suy tư, giữ được phong độ đó từ đầu đến cuối, là tản văn nhưng xét tổng thể lại thấy có kết cấu và rất ý đồ.

Cuốn sách chia làm bốn phần lần lượt Đông, Thu, Hạ, Xuân, thứ tự mùa ngược nhưng mạch tình tiết (đúng hơn hẳn là mạch kí ức) lại xuôi. Đông là hồi tưởng về quãng thời gian còn bé, Thu và Hạ là những khoảng lặng suy tư tuổi trẻ, khi đã lớn, những chiêm nghiệm về sự vật, sự việc cũng quanh (một số khá trừu tượng), về những trải nghiệm được, mất đầu đời, và phần cuối, Xuân (riêng phần này thì là một câu chuyện) lại giống giai đoạn bình an sau khi mưa gió đã lắng xuống.

Nhìn chung đây là một cuốn tản văn dễ đọc, điểm làm nên sự cuốn hút của nó là giọng văn. Giọng văn êm ả, trầm lắng, chất chứa nhiều cảm xúc cá nhân, lại chậm rãi đủ khiến mình bình tĩnh suy nghĩ về những thứ xung quanh thay vì kéo tâm trí mình trôi tuột đi mất. Dẫu là vậy, vì nhiều cảm xúc nên đôi chỗ nó khá nặng nề. Cứ nghĩ tác giả (hoặc chỉ là nhân vật tôi) mới trải qua cú sốc lớn, như yêu đương, mang thai, phá thai, đổ vỡ. Mình thích phần Đông đầu tiên vì sự yên ả, bình lặng của cuộc sống hồi bé tác giả vẽ nên, và phần Xuân, có lẽ vì nó theo dạng truyện kể nên dễ đọc hơn và cũng ít thể hiện quan điểm cá nhân.

Một cách khá thường xuyên, có điều gì trong thái độ của tác giả làm mình cảm thấy sự phán xét độc đoán. Đó là cái cách tác giả luôn chê một thứ trước khi khen thứ gì trái ngược, cách tác giả đề cao điều này, ngay sau đó thể hiện sự không thích thứ kia, cái cách tác giả thường xuyên so sánh hai sự vật trái ngược. Ví dụ phần Bẩm sinh trang 241:

“Có lúc đang ngồi giữa bàn tiệc, thấy ai nấy đều ăn nói dí dỏm, lại dần dần chán nản. Phô bày sự thông minh như thế, phải chăng cũng là một dạng cấp bách? Mà thứ cấp bách, thông thường không được tao nhã.

Một người phải hoàn toàn không biết về sắc đẹp, trí tuệ, lòng thiện của mình, mới là đáng quý. Một khi đã biết, phẩm vị sẽ tự động hạ xuống một bậc. Giống như hoa dành dành chẳng hay mình thơm ngát chừng nào, hoa lan đâu biết mình u tĩnh ra sao.”

Thật phiến diện. Đoạn này khiến mình cảm thấy là với thứ bản thân không thích, tác giả không chỉ đơn giản không thích thôi mà còn có thành kiến và đánh giá nó rất thấp, như ở đây dí dỏm, một biểu hiện bình thường dễ thấy được cho là hành động “phô bày sự thông minh”, là “không tao nhã”. Tác giả hay nói không thích điều nọ điều kia, chẳng biết có phải bản thân nhạy cảm quá hay không mà thường hay cảm thấy những lời ấy có ý hạ thấp. Cả kiểu nói một người phải thế nọ, một người phải thế kia mới là hay, là tốt, còn thế khác, ví dụ ở đây “sự tự ý thức được sắc đẹp, trí tuệ, lòng thiện của mình” là tự hạ phẩm vị, là không tốt bằng cũng thật trịch thượng.

Đọc sách, dễ thấy tác giả là một người coi trọng giá trị truyền thống, khá hoài cổ, thích những thứ có nội hàm, những người điềm tĩnh, chín chắn, nền nã, tất nhiên thích thì cứ thích thôi, nhưng thái độ đâu đó hạ thấp phong cách sống hiện đại, sự năng động, nhanh nhạy đôi khi máy móc, lại làm mình thấy ghét. Có thể quan điểm của tác giả là đúng, hoặc phần đúng lớn hơn, nhưng rốt cuộc thì nên sống thế nào, làm ra sao, hiện đại hay truyền thống,… những chuyện kiểu vậy vẫn thuộc về vấn đề quan điểm, không phải như phép toán 1+1=2 mà có thể nói chắc nịch là phải như thế nọ, phải như thế kia, hay cái nào là tốt hơn, vượt bậc hơn cái nào.

Tuy thế, trừ việc ấy ra, mình lại thấy tâm đắc với những chiêm nghiệm, trải nghiệm của tác giả về quá trình sáng tác. Nó nội tâm, nhạy cảm và cố chấp. Một số đoạn thấy rất đồng cảm: “Mỗi người đều sống trong thế giới của riêng mình. Cũng chỉ kiên định sống trong thế giới riêng mới có thể hoàn thành một số việc. Nếu thả trái tim ra, trước bấy nhiêu tham chiếu và làm nền cùng hàng loạt lựa chọn hỗn mang, lại thêm biết bao tiêu chuẩn và khái niệm, phải tiến hành thế nào cũng là vấn đề. Một con đường mòn nhỏ hẹp, mải miết đi mãi đến cuối con đường, còn hơn cứ lòng vòng quanh quẩn giữa quảng trường ồn ã.” (Trích tr.278) Mình cũng từng có cảm xúc như thế mỗi khi ngồi một mình trước màn hình máy tính, hoặc với cuốn sách, cuốn vở viết giữa khuya, xung quanh im phăng phắc. Hoặc những suy nghĩ của tác giả về cô đơn, thì rất gần gũi đặc biệt với những người hướng nội.

Tóm lại đây không phải cuốn sách mình thích, đôi khi còn khiến mình phát bực vì thái độ, quan điểm của tác giả, nhưng không thể phủ nhận nó có sức hút và đủ gợi, đủ khoảng lắng khiến mình suy nghĩ. Giọng văn rõ ràng là của một tác giả lành nghề, bản lĩnh. Có lẽ mình sẽ đọc lại nó lần nữa.

Chia sẻ:

• X
• Facebook
• LinkedIn

Thích Đang tải...