Review Hội Lim Bắc Ninh Lễ Hội Truyền Thống Nổi Tiếng Nhất ...

Vào mỗi dịp đầu năm, ai nấy cũng hứng khởi và mong đợi các lễ hội trình làng hàng năm tại nhiều địa chỉ. Và một trong những số các lễ hội truyền thống nổi tiếng người nào cũng biết chính là Hội Lim Bắc Ninh. Hội Lim là hội của các làng xã cổ tọa lạc quanh núi Lim và đôi kè sông Tiêu Tương, là lễ hội lớn của vùng, biểu thị một phương pháp sâu nhất văn hóa truyền thống nghệ thuật và thẩm mỹ và tín ngưỡng tâm linh của các cư dân xứ Kinh Bắc.

Nguồn gốc của Hội Lim

Lịch sử Hội Lim được truyền miệng lại với vô số phiên bản khác biệt. Có ý niệm nhận định rằng: Hội Lim có nguồn gốc từ hội chùa, hội hát, ảnh hưởng tới tiếng hát của chàng Trương Chi mà dấu xưa để lại là hình vết con sông Tiêu Tương khá rõ ở các làng quê vùng Lim. Giả thuyết này địa thế căn cứ vào truyền thuyết Trương Chi – Mỵ Nương.

Hội Lim vốn có lịch sử rất lâu năm, và nâng tầm phát triển đến mô hình hội hàng tổng (tổng Nội Duệ). Trên cơ sở lễ hội truyền thống của các làng trong tổng Nội Duệ (bao gồm 6 xã phường: Nội Duệ (Đình Cả và Lộ Bao), Nội Duệ Khánh, Nội Duệ Nam, Lũng Giang, Xuân Ổ và phường hát cửa đình Tiên Du (sau là Duệ Đông) với nhiều nghi lễ rước, tế lễ và các hoạt động sinh hoạt nghệ thuật và thẩm mỹ dân gian hết sức đa dạng và phong phú.

Như: hát trống quân, hát chèo, ca trù, hát tuồng và hát quan họ…, viên quận công Đỗ Nguyên Thụy – người thôn Đình Cả, Nội Duệ, xứ Kinh Bắc đã tự hiến nhiều ruộng vườn và tiền của cho tổng Nội Duệ trùng tu đình chùa, mở mang hội hè, gìn giữ thuần phong mỹ tục. Ông đã quy tắc lễ nhập tịch cầu phúc vào dịp tháng Giêng hàng năm, theo truyền thống “xuân thu nhị kỳ”.

Như vậy, quận công Đỗ Nguyên Thụy là người có công nâng tầm phát triển từ lễ hội đình tế thần cầu phúc của các làng xã vùng Lim lên lễ hội hàng tổng Nội Duệ vào dịp ngày thu, tháng Tám, với các quy tắc chung, cùng theo đó ông cũng chính là người thành lập bước đầu tiên các lệ tục của lễ hội vào trong ngày xuân, tháng Giêng.

40 năm sau, vào nửa sau thế kỷ XVIII, cũng chính người làng Đình Cả, tướng công Nguyễn Đình Diễn lại liên tục nâng tầm phát triển và cải tiến hội Lim. Ông đã cấp ruộng và tiền cho hàng tổng để chuyển hội hàng tổng từ thời điểm ngày thu tháng Tám sang hẳn mùa xuân tháng Giêng. Ông cũng ném tiền mua nửa quả núi Hồng Vân (tức núi Lim) để xây lăng mộ của mình trên đỉnh núi.

Xem Thêm: Review Tham Quan Du lịch Chùa Phúc An Bắc Ninh ở đâu, đường đi, kiến trúc 2023

Hội Lim được bảo trì trong veo thế kỷ XIX và nửa thời điểm đầu thế kỷ XX. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và chống Mỹ cứu nước, hội Lim chưa được mở trong nhiều thập kỷ cho tới tận các năm sau cải tiến. Ngày nay, hội được mở vào trong ngày 13 tháng Giêng âm lịch hàng năm.

Do được lan rộng ra cả về diện tích lẫn mô hình nên cần phải bảo rằng hội Lim là một lễ hội lớn và được tổ chức công phu, sang trọng.

Hội Lim Bắc Ninh thờ ai?

Không gian lễ hội lấy đồi Lim làm trọng tâm, có chùa Lim – địa chỉ thờ ông Hiếu Trung Hầu – người sáng lập tục hát Quan họ và trình làng tại 3 bản địa bao vây là: xã Nội Duệ, xã Liên Bão và thị trấn Lim. Hội Lim thường được nối dài trong khoảng 3 ngày (từ thời điểm ngày 12 tới 14 tháng Giêng âm lịch hàng năm), trong số đó ngày 13 là chính hội với nhiều vận động triệu tập. Do này mà khách du lịch cũng triệu tập du lịch Bắc Ninh vào trong ngày 13 để xuất hiên giờ hội Lim trong chính hội.

Hội Lim khởi đầu bằng một lễ rước. Thành phần đoàn rước là những người dân dân được mặc bộ lễ phục xa xưa với Color sặc sỡ. Trong đợt nghỉ lễ chính (ngày 13 tháng Giêng) với các nghi thức rước, tế lễ các thành hoàng các làng, các danh thần liệt nữ của quê hương tại đền Cổ Lũng, lăng Hồng Vân, lăng quận công Đỗ Nguyên Thụy, thắp nhang cúng Phật, cúng bà mụ Ả ở chùa Hồng Ân. Ngoài phần lễ, hội còn sống sót nhiều game show dân gian như đấu võ, đấu vật, đấu cờ, đu tiên, thi dệt cửi, nấu cơm… và rực rỡ hơn hết là phần hát hội.

Truyền thống thời trước để lại một phong tục lôi kéo và mê đắm nổi biệt mà chỉ Bắc Ninh mới có, đây chính là các sinh hoạt văn hóa truyền thống hát dân ca Quan họ – mô hình dân ca đã biến thành gia sản văn hóa truyền thống chung của dân tộc. Hát dân ca Quan họ trình làng từ thời điểm ngày 12 tháng Giêng tại Lim (sân chùa Hồng Ân và các trại Quan họ) và khắp tại các chùa, đình.

Hội hát Quan họ Bắc Ninh trình làng ở bất kể địa chỉ đâu: ở nhà, trên sân đình, trước cửa chùa hay bồng bềnh trên các thuyền thúng giữa ao, hồ – dấu tích xưa của dòng Tiêu Tương đã thuở nào vang vọng tiếng hát Trương Chi làm say mê nàng Mỵ Nương đẹp đẹp. Chỉ cần địa chỉ đó có các liền anh, liền chị.

Liền anh khăn xếp áo the, liền chị áo mớ ba mớ bẩy, nón thúng quai thao tới hẹn lại lên, gặp gỡ, nghênh tiếp nhau thân tình, nồng hậu, tinh tế và sắc sảo và lịch lãm theo lề lối của các người hát Quan họ, bằng làn điệu dân ca đạt tới mức trình độ chuyên môn nghệ thuật và thẩm mỹ cao, là việc phối hợp nhuần nhuyễn, say mê của thơ cà và nhạc điệu nhằm mục đích bảy tỏ tình yêu trong sáng, hết lòng vì người kia, chung thủy một lòng ngóng chông của tình yêu đôi lứa.

Xem Thêm: Review Tham Quan Làng nghề đúc đồng Đại Bái Bắc Ninh ở đâu, lịch sử 2022

Nếu bạn có dịp được thưởng thức các khúc quan họ do chính các nghệ nhân mảnh đất nền Kinh Bắc hát, chắc hẳn rằng được xem là một tham gia trải nghiệm khiến bạn “nhớ mãi không bao giờ quên”.

Lấy than, quạt nước, tiễn trà người xơi.

Trà này ngon lắm người ơi,

Người xơi một chén cho tôi bằng lòng.

Và tới lúc phải về, cuộc chia ly thật khó dứt, vì lời ca khi nào cũng giống như níu chân khách lại:

Người ơi, người ở đừng về…

Hội Lim là một lễ hội truyền thống chắc như đinh đóng cột các người yêu thích du lịch hay cả các người yêu nét trẻ đẹp văn hóa truyền thống dân tộc cũng nên tham gia trải nghiệm. Những áo mớ bảy mớ ba, nón ba tầm, quai thao, dải yếm lụa sồi, các ô lục soạn, khăn đóng, áo cặp the hoa gấm… như chứa đựng cả sức sống mùa xuân của con người và tạo vật.

Phương pháp các ông, các bà tổ chức hội Lim cũng thật đặc biêt, mỗi biểu tượng, cử chỉ như mang trong mình thứ nào đấy tinh tế và sắc sảo lạ thường của ngừoi kinh Bắc. Do đó, chẳng phải ngẫu nhiên mà Quan họ biến thành văn hóa truyền thống phi vật thể, nét văn hóa truyền thống truyền thống của dân tộc Việt Nam.

Một trong những bức ảnh các thiếu nữ trong bộ quần áo của liền chị Quan họ tại hội Lim 2017:

Lễ hội Hội Lim

8 giờ ngày 13/1 Âm lịch, Hội Lim được khởi đầu bằng lễ rước. Đoàn rước với phần lớn cư dân đăng ký trong các bộ lễ phục thời xưa, sặc sỡ, sắc màu và cũng rất chi là cầu kì, đẹp mắt nối dài đến cả gần km. Trong đợt nghỉ lễ, có không ít nghi lễ và tục trò dân gian nổi tiếng, trong số đó có tục hát thờ hậu. Toàn thể quan viên, hương lão, nam đinh của các làng xã thuộc tổng Nội Duệ phải tề tựu không thiếu tại lăng Hồng Vân để tế lễ hậu thần. Trong khi tế có nghi thức hát quan họthờ thần.

Để hát thờ, các liền anh, liền chị hát quan họ nam và nữ của tổng Nội Duệ đứng thành hàng trước cửa lăng hát vọng vào. Trong khi hát, họ chỉ được hát các giọng lề lối để ca tụng công lao của thần.

Hội Lim bước vào lịch sử và sống sót và nâng tầm phát triển cho tới ngày nay được hàng tổng chuẩn bị tập duyệt rất chu đáo từ thời điểm ngày 9 và 10, rồi được trình làng từ thời điểm ngày 11 tới hết ngày 14 tháng giêng. Chính hội là ngày 13, với các nghi thức rước, tế lễ các thành hoàng các làng, các danh thần liệt nữ của quê hương tại đền Cổ Lũng, lăng Hồng Vân, lăng quận công Đỗ Nguyên Thụy. Trong các nhà thời thánh họ Nguyễn, họ Đỗ ở làng Đình Cả, thắp nhang cúng Phật, cúng bà mụ Ả ở chùa Hồng Ân.

Xem Thêm: Review Du lịch chùa Dâu Bắc Ninh Ngôi chùa Phật giáo cổ nhất Việt Nam Ở đâu? Lễ hội? 2023

Hội Lim là lễ hội lớn của vùng Kinh Bắc, với các hoạt động sinh hoạt lễ và hội đa dạng và phong phú, gần như là hội đủ các hoạt động sinh hoạt văn hóa truyền thống nghệ thuật và thẩm mỹ và tín ngưỡng tâm linh của các lễ hội trên vùng quê Bắc Ninh .

Có không ít game show dân gian như đấu võ, đấu vật, đấu cờ, đu tiên, thi dệt cửi, nấu cơm. Rực rỡ hơn hết là phần hát hội – Là phần căn bản và đặc thù nhất của hội Lim. Từ hát mời trầu, hát gọi đò tới con sáo sang sông, con nhện giăng mùng.

Hội thi hát trình làng khoảng gần trưa, được tổ chức theo như hình thức du thuyền hát quan họ. Ở 1 hồ nước nhỏ dại cạnh bên cánh đồng làng Lim, chiếc thuyền hình rồng được sơn son thiếp vàng rời bến trong các câu hát đậm đà nghĩa tình. Một bên thuyền là các liền chị, đối lập là các em nhỏ dại súng sính trong các tà áo tứ thân.

Những liền anh thì đứng hoặc ngồi sát hai phía đầu và cuối thuyền. vào tối 12 được xem là đêm hội hát thi quan họ giữa các làng quan họ. Mỗi làng quan họ được dựng một trại tại đoạn sân rộng của đồi Lim. Đấy là phần hội hay nhất của tất cả lễ hội Hội Lim.

Về với Hội Lim là về với một trời âm lượng, thơ và nhạc náo nức khoảng không tới xao xuyến lòng người. Những áo mớ bảy mớ ba, nón ba tầm, quai thao, dải yếm lụa sồi, các ô lục soạn, khăn đóng, áo cặp the hoa gấm… như chứa đựng cả sức sống mùa xuân của con người và tạo vật. Phương pháp chơi hội của các người quan họ vùng Lim cũng chính là phương pháp chơi khác biệt, mỗi cử chỉ tiếp xúc đã mang trong nó một sắc thái văn hoá cao.

Lễ hội trình làng khắp các làng xã trong tổng Nội Duệ, trọng tâm là núi Hồng Vân, với nghi thức tế lễ rước xách uy nghiêm, hùng tráng và nhiều trò vui, rực rỡ mà mềm mại và mượt mà nhất là đánh cờ người, tổ tôm điếm, thi dệt vải, thi làm cỗ và đón bạn, ca hát Quan họ

Chuyên Mục: Review Bắc Ninh

Nguồn Blog Review Du Lịch: https://bietthungoctrai.vn/ Hội Lim – Lễ hội truyền thống nổi tiếng nhất ở Bắc Ninh