Rối Loạn Bàng Quang Do Tổn Thương Thần Kinh - VnExpress Sức Khỏe

Trả lời:

Bàng quang thần kinh là rối loạn hoạt động bàng quang do nguyên nhân thần kinh. Các nguyên nhân liên quan đến hệ thần kinh trung ương như: đột quỵ, tổn thương tủy sống, thoát vị màng tủy - tủy sống, xơ cứng teo cơ một bên; thần kinh ngoại vi như đái tháo đường, nghiện rượu, thiếu vitamin B12, thoát vị đĩa đệm, tổn thương do phẫu thuật vùng chậu hoặc cả thần kinh trung ương và ngoại vi như bệnh Parkinson, đa xơ cứng, giang mai thần kinh.

Có 3 thể bàng quang thần kinh: tăng trương lực, giảm trương lực và thể hỗn hợp. Ở thể bàng quang tăng trương lực, cơ bàng quang co thắt có thể gây tiểu không tự chủ, dung tích bàng quang bình thường hoặc nhỏ. Nguyên nhân do tổn thương não hoặc tổn thương tủy sống trên T12. Các triệu chứng thay đổi theo vị trí và mức độ nghiêm trọng của tổn thương. Các triệu chứng thường gặp như: tiểu nhiều lần, tiểu gấp và tiểu không tự chủ. Ở thể bàng quang thần kinh giảm trương lực, cơ bàng quang co bóp giảm, dung tích bàng quang lớn, áp lực bàng quang thấp. Nguyên nhân do tổn thương dây thần kinh ngoại biên hoặc tổn thương tủy sống cùng ở mức S2-S4. Các triệu chứng thường gặp của bàng quang giảm trương lực như tiểu nhiều lần, tiểu không hết, dòng tiểu yếu hoặc bí tiểu.

Biến chứng của bàng quang thần kinh bao gồm nhiễm khuẩn đường tiết niệu, sỏi bàng quang, ứ nước hai thận do trào ngược bàng quang niệu quản và trong trường hợp nặng có thể gây tổn thương thận. Phản xạ tự động tủy gặp ở bệnh nhân có tổn thương tủy ngực hoặc tủy cổ cao có các biểu hiện sau: hội chứng tăng huyết áp ác tính đe dọa tính mạng, nhịp tim nhanh hoặc chậm, đau đầu, co cứng, vã mồ hôi do tăng hoạt động giao cảm không kiểm soát. Rối loạn này có thể được kích hoạt bởi tình trạng bàng quang căng cấp tính do bí tiểu hoặc giãn quai ruột do táo bón hoặc tắc phân.

Chẩn đoán dựa trên các nghi ngờ về lâm sàng. Thông thường, đo thể tích tồn dư sau khi đi tiểu, siêu âm thận được thực hiện để phát hiện bệnh ứ nước thận và xét nghiệm creatinin huyết thanh để đánh giá chức năng thận. Các xét nghiệm chuyên sâu đánh giá chức năng bàng quang như:

- Chụp bàng quang cản quang được sử dụng để đánh giá dung tích bàng quang và phát hiện trào ngược niệu quản.

- Soi bàng quang phát hiện cột hõm, sỏi trong bàng quang và để kiểm tra tắc nghẽn đường ra của bàng quang.

- Đo áp lực đồ bàng quang có thể xác định dung tích và áp lực bàng quang cao hay thấp. Nếu được thực hiện trong giai đoạn phục hồi của bàng quang sau chấn thương tủy sống có thể giúp đánh giá chức năng cơ bàng quang và dự đoán triển vọng phục hồi.

- Niệu động học: đo tốc độ dòng nước tiểu với ghi điện cơ của cơ thắt niệu đạo có thể cho thấy sự phối hợp đồng bộ hay không của cơ bàng quang và cơ thắt niệu đạo.

Điều trị chung bao gồm theo dõi chức năng thận, kiểm soát nhiễm khuẩn đường tiết niệu, uống nhiều nước để giảm nguy cơ nhiễm khuẩn tiết niệu và hình thành sỏi, vận động và thay đổi tư thế thường xuyên. Điều trị đặc hiệu gồm đặt thông tiểu (thông tiểu lưu hoặc thông tiểu sạch ngắt quãng), thuốc làm giảm co thắt bàng quang (thể bàng quang tăng trương lực) hoặc các biện pháp để kích hoạt tiểu tiện (thể bàng quang giảm trương lực)...

Thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Tân Cương Khoa Tiết niệu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM