Soạn Bài Sơn Tinh, Thủy Tinh

A. Bố cục:

- Phần 1:Từ đầu đến "mỗi thứ một đôi" : Vua Hùng thứ mười tám ra điều kiện kén rể.

- Phần 2: Tiếp đến "thần Nước đành rút quân" : Cuộc giao tranh cầu hôn giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh, kết quả Sơn Tinh thắng.

- Phần 3: Còn lại : Cuộc trả thù hằng năm với Sơn Tinh và những thất bại của Thủy Tinh.

 

B. Tóm tắt:

Biết tin Hùng Vương thứ mười tám kén chồng cho Mị Nương, Sơn Tinh (Thần Núi) và Thủy Tinh (Thần Nước) cùng đến cầu hôn. Trước hai chàng trai tài giỏi khác thường, vua bèn ra điều kiện : Hôm sau, ai đem sính lễ đến trước sẽ được cưới Mị Nương. Sơn Tinh đến trước và rước được Mị Nương về núi. Thủy Tinh đến sau, không lấy được vợ, đùng đùng nổi giận, dâng nước đánh Sơn Tinh. Sơn Tinh thắng, Thủy Tinh đành rút quân.

Từ đó, hằng năm Thủy Tinh vẫn làm mưa gió, bão lụt để trả thù Sơn Tinh.

 

I. Đọc - Hiểu văn bản

Câu 1: Truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh gồm mấy đoạn ? Mỗi đoạn thể hiện nội dung gì ? Truyện được gắn với thời đại nào trong lịch sử Việt Nam?

- Truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh có thể chia làm 3 đoạn:+ Đoạn 1: Từ đầu đến "mỗi thứ một đôi" : Vua Hùng thứ mười tám ra điều kiện kén rể.+ Đoạn 2: Tiếp đến "thần Nước đành rút quân" : Cuộc giao tranh cầu hôn giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh, kết quả Sơn Tinh thắng.+ Đoạn 3: Còn lại : Cuộc trả thù hằng năm với Sơn Tinh và những thất bại của Thủy Tinh.- Truyện được gắn với thời đại Hùng Vương - thời đại mở đầu lịch sử Việt Nam (cách ngày nay khoảng 4000 năm và kéo dài chừng 2000 năm).

 

Câu 2: Trong truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh, nhân vật chính là ai ? Các nhân vật chính được miêu tả bằng những chi tiết nghệ thuật tưởng tượng, kì ảo như thế nào ? Ý nghĩa tượng trưng của các nhân vật đó ?

a) Trong truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh có 2 nhân vật chính là Sơn Tinh và Thủy Tinh.

b) Mỗi nhân vật được miêu tả bằng những chi tiết tưởng tượng kì ảo:

- Cảnh thi tài:

+ Sơn Tinh: "vẫy tay về phía đông, phái đông nổi cồn bãi ; vẫy tay về phía tây, phía tây mọc lên từng dãy núi đồi".

+ Thủy Tinh: "gọi gió, gió đến ; hô mưa. mưa về".

- Thách cưới: những sản vật ở rừng của Sơn Tinh nhưng không có thực: "voi chín ngà, gà chín cựa, ngựa chín hồng mao".

- Đánh ghen:

+ Thủy Tinh: "hô mưa, gọi gió, làm thành giông bão rung chuyển cả đất trời, dâng nước sông cuồn cuộn lên đánh Sơn Tinh... thành Phong Châu nổi lềnh bềnh trên biển nước".

+ Sơn Tinh: "bốc từng quả đồi, dời từng dãy núi... nước sông dâng lên cao bao nhiêu, đồi núi lên cao bấy nhiêu".

- Ý nghĩa tượng trưng của nhân vật:

+ Thủy Tinh là sức mạnh của mưa gió bão lụt khủng khiếp hàng năm xảy ra ở lưu vực sông Hồng.

+ Sơn Tinh phản ánh sức mạnh vĩ đại của nhân dân ta hàng ngàn năm nay kiên trì đắp đê chế ngự nạn lũ lụt ở lưu vực sông Hồng hàng năm, đồng thời nói lên ước mơ chiến thắng thiên tai của người xưa để bảo vệ cuộc sống và mùa màng,

 

Câu 3: Hãy nêu ý nghĩa của truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh.

Truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh có các ý nghĩa sau:- Giải thích nguyên nhân của hiện tượng lũ lụt hằng năm.- Thể hiện sức mạnh và ước mơ chế ngự bão lụt của người Việt cổ.- Suy tôn, ca ngợi công lao dựng nước của các vua Hùng. Thần núi Tản Viên trở thành con rể vua Hùng có ý nghĩa đề cao quyền lực của các vua Hùng. II. Luyện tậpCâu 1: Hãy kể diễn cảm truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh (có thể kể trước gương hoặc kể cho ai đó trong gia đình nghe).Trả lời : Muốn kể chuyện diễn cảm em phải nắm vững các sự việc và xác định giọng điệu thích hợp.– Vua Hùng kén rể – Giọng hân hoan– Sơn Tinh, Thuỷ Tinh đến cầu hôn – Giọng điệu ngạc nhiên– Vua Hùng ra điều kiện chọn rể- Giọng điệu thể hiện sự băn khoăn– Sơn Tinh, Thuỷ Tinh đánh nhau – Giọng sôi nổi, dồn dập, hào hùng.– Kết quả trận đánh – Giọng trầm xuống, lắng đọng.– Đoạn cuối – Giọng chậm rãi. Câu 2: Từ truyện Sơn TInh, Thủy Tinh, em nghĩ gì về chủ trương xây dựng. củng cố đê điều, nghiêm cấm nạn phá rừng, đồng thời trồng thêm hàng triệu héc-ta rừng của Nhà nước ta trong giai đoạn hiện nay ?Trả lời : Chủ trương củng cố đê điều; nghiêm cấm nạn phá rừng; và trồng thêm hàng triệu héc ta rừng của nước ta hiện nay là hoàn toàn đúng đắn. Nhằm mục đích ngăn chặn lũ lụt, bảo vệ môi trường sống.Nạn lũ lụt hiện nay vẫn là một tai hoạ hàng đầu đáng sợ nhất . Hàng năm ở nước ta trên cả ba miền Bắc Trung Nam liên tiếp hết cơn lũ này, đến cơn lũ khác, thiệt hại lên tới hàng trăm tỉ đồng. Bao nhiêu nhà cửa, tài sản, bao nhiêu tính mạng của con người bị thiệt hại. Vì vậy hơn lúc nào hết chúng ta phải gấp rút tìm nhiều biện pháp hữu hiệu đế ngăn chặn lũ lụt. Câu 3: Hãy viết tên một số truyện kể dân gian liên quan đến thời đại các vua Hùng mà em biết.Trả lời:- Con Rồng cháu Tiên- Chử Đồng Tử- Mai An Tiêm.