T-90 – Wikipedia Tiếng Việt

"T-90" đổi hướng tới đây. Đối với các định nghĩa khác, xem T90.

T-90 là xe tăng chiến đấu chủ lực thế hệ thứ ba của Nga được phát triển để thay thế xe tăng T-72. Nó được sản xuất với số lượng ít vào năm 1993 và chính thức phục vụ trong quân đội Nga năm 1995, dựa trên kiểu mẫu đầu tiên được gọi bí danh là Object 188. T-90 nguyên gốc là một phiên bản hiện đại hóa sâu của T-72B, được tích hợp nhiều đặc tính thiết kế của T-80. Ban đầu được đặt tên là "T-72B nâng cấp" (Т-72Б усовершенствованный), viết tắt T-72BU[8][9] nhưng đến năm 1992 được đặt lại tên mã là T-90.[10]

T-90
Xe tăng T-90M của Nga
Loại	Xe tăng chiến đấu chủ lực
Nơi chế tạo	Nga
Lược sử hoạt động
Phục vụ	Từ năm 1992 (T-90) Từ năm 2004 (T-90A) Từ năm 2019 (T-90M)
Sử dụng bởi	Xem Quốc gia sử dụng
Trận	Chiến tranh Dagestan Nội chiến Syria Chiến tranh Nagorno-Karabakh thứ hai[1] Chiến tranh Nga-Ukraina Chiến tranh Donbas Nga xâm lược Ukraina Cuộc nổi dậy của Tập đoàn Wagner[2]
Lược sử chế tạo
Người thiết kế	Kartsev-Venediktov
Nhà sản xuất	Uralvagonzavod, Heavy Vehicles Factory
Giá thành	2,5 triệu USD vào năm 1999,[3] 2,77–4,25 triệu USD vào năm 2011 (tùy theo nguồn)[4]T-90SM: 4,5 triệu USD vào năm 2016
Giai đoạn sản xuất	Năm 1992 đến nay
Số lượng chế tạo	Khoảng 4.000 chiếc (tính đến năm 2023)1.400 chiếc T-90S/SM được sản xuất tại Ấn Độ theo giấy phép Hơn 1.000 chiếc được bàn giao cho các nước khác
Các biến thể	Xem Biến thể
Thông số
Khối lượng	46 tấn (T-90)46,5 tấn (T-90A)48 tấn (T-90SM)[5]
Chiều dài	9,63 m (tính cả nòng pháo)6,86 m (chiều dài thân xe)
Chiều rộng	3,78 m
Chiều cao	2,22 m
Kíp chiến đấu	3 người
Phương tiện bọc thép	Kết hợp giữa thép, giáp tổng hợp, và giáp phản ứng nổAPFSDS: 550 mm + 250–280 mm của Kontakt-5 = 800–830 mmHEAT: 650–850 mm + 500–700 mm của Kontakt-5 = 1.150–1.550 mm[6]
Vũ khíchính	Pháo nòng trơn 125 mm 2A46M (43 viên đạn) (T-90)Pháo nòng trơn 125 mm 2A46M-2 (42 viên đạn) (T-90A)Pháo nòng trơn 125 mm 2A46M-5 (43 viên đạn) (T-90M)
Vũ khíphụ	Súng máy hạng nặng 12,7mm KordSúng máy 7.62mm PKMT
Động cơ	Động cơ diesel 12 xi lanh V-84MS (T-90)Động cơ diesel 12 xi lanh V-92S2 (T-90A)Động cơ V-92S2F (T-90M)840 mã lực (626 kW) đối với động cơ V-84MS1.000 mã lực (736 kW) đối với động cơ V-92S2 (T-90A và T-90S)1.130 mã lực (831 kW) đối với động cơ V-92S2F (T-90M và T-90MS)
Công suất/trọng lượng	18,2 mã lực/tấn (13,3 kW/tấn) (T-90)21,5 mã lực/tấn (15 kW/tấn) (T-90A)
Hệ thống treo	Thanh xoắn
Tầm hoạt động	550 km (340 dặm) (khi không có thùng nhiên liệu phụ)
Tốc độ	60 km/giờ (37 dặm/giờ)[7] (T-90A và T-90MS)

Từ năm 2001 đến 2010, theo thống kê của Nga thì T-90 là loại xe tăng chủ lực được bán chạy nhất thế giới.[11][12] Tuy nhiên, từ cuối năm 2011, quân đội Nga đã ngưng đặt hàng thêm T-90[13] để chuyển sang mua loại xe tăng hiện đại hơn là T-14 Armata.[14] Mặt khác, Nga cũng sử dụng nhiều công nghệ trên T-90 để nâng cấp và hiện đại hóa hàng ngàn xe tăng T-72, T-80 đang còn niêm cất đưa ra sử dụng để tiết kiệm chi phí, vừa tận dụng sử dụng, vừa để xuất khẩu. Dù vậy, dây chuyền sản xuất T-90 vẫn được hoạt động ở mức cao để phục vụ xuất khẩu cho các quốc gia có nhu cầu.

T-90 là loại xe tăng đầu tiên trên thế giới được trang bị hệ thống bảo vệ 5 lớp: lớp 1 là hệ thống ngụy trang "Nakidka" để làm giảm khả năng bị đối phương phát hiện bởi ống nhòm, radar hoặc tín hiệu hồng ngoại; lớp thứ 2 là hệ thống phòng thủ chủ động quang điện gây nhiễu Shtora-1 để chống lại các tên lửa dẫn đường bằng laser, hồng ngoại cũng như gây rối các hệ thống hiển thị mục tiêu; lớp thứ 3 là hệ thống phòng thủ chủ động ARENA chuyên đánh chặn các loại đạn chống tăng trước khi chúng lao vào xe, lớp thứ 4 là giáp phản ứng nổ gắn ngoài, và lớp thứ 5 là vỏ giáp được kết hợp giữa thép độ bền cao và vật liệu tổng hợp (composite). Trước khi T-14 Armata ra đời, T-90 được coi là mẫu xe tăng có khả năng phòng vệ tốt nhất thế giới. Hệ thống chống mìn bằng xung điện EMT-7 cũng được thử nghiệm trên T-90 nhưng nó chưa được gắn đại trà vào các T-90 đang hoạt động.

Theo xếp hạng của trang web quân sự Military Today (Hoa Kỳ) về top 10 loại xe tăng tốt nhất trên thế giới năm 2015, T-90 xếp ở vị trí thứ 10 trong khi một dòng xe tăng khác của Nga là Armata xếp thứ 5 còn M1A2 Abrams của Mỹ xếp thứ 3 (tuy nhiên nhiều yếu tố như khả năng thực sự của vỏ giáp được các nước giữ bí mật nên xếp hạng này chỉ dựa theo các thông số được công bố rộng rãi).[15] Theo trang web China.org.cn vào năm 2012, T-90 xếp ở vị trí thứ 10 trong số những loại xe tăng mạnh nhất thế giới thời điểm đó, đứng sau cả loại Type-96 và Type-99 của Trung Quốc cũng như M1A2 SEP của Hoa Kỳ.[16] Tuy nhiên, theo National Interest (Hoa Kỳ), những bảng xếp hạng kiểu này cần xác định lại sau khi lần lượt T-90, M1 Abrams, Leopard 2 trải qua thực chiến tại Trung Đông, tại đó hàng loạt M1 và Leopard 2 bị tên lửa chống tăng bắn cháy trong khi T-90 thì lại có những màn thể hiện khả năng chống đạn rất ấn tượng,[17] và theo đó thì T-90 được National Interest xếp vào top 5 xe tăng hiện đại nhất năm 2016[18] Một số lượng lớn xe tăng M1 Abrams của Mỹ đã bị tên lửa chống tăng lỗi thời bắn cháy tại chiến trường Trung Đông, cho thấy những điểm yếu rất lớn của Abrams trong cuộc chiến tranh phi đối xứng, điều đó buộc quân đội Iraq phải chuyển sang mua T-90[19] Cũng có ý kiến cho rằng lí do Iraq chuyển sang mua T-90 không hẳn là vì nó có thông số trên lý thuyết mạnh hơn xe tăng của Mỹ, mà bởi hiệu suất toàn diện của T-90 đã tỏ ra vượt trội hơn trong thực tế chiến đấu (động cơ phù hợp với môi trường sa mạc, dễ bảo trì hơn, chống tên lửa tốt hơn, có cả hệ thống bảo vệ chủ động và thụ động trong khi giá lại rẻ hơn một nửa).[20]

Ngoài Nga, T-90 còn được sử dụng bởi quân đội các nước Ấn Độ, Việt Nam, Iraq, Algérie và Azerbaijan.

Mục lục

• 1 Thông tin chung
• 2 Lịch sử ra đời và phát triển
• 3 Thông tin kỹ thuật
  • 3.1 Hệ thống điều khiển hỏa lực
  • 3.2 Vũ khí
  • 3.3 Giáp trụ
  • 3.4 Các hệ thống bảo vệ chủ động (APS)
    • 3.4.1 Tính an toàn
  • 3.5 Tính cơ động
  • 3.6 Linh kiện nước ngoài
  • 3.7 Đánh giá chung
• 4 Các biến thể
  • 4.1 Các phiên bản xuất khẩu cho Ấn Độ: T-90S Bhisma và T-90SM
  • 4.2 Xuất khẩu
• 5 Lịch sử chiến đấu
  • 5.1 Trung Đông
  • 5.2 Chiến tranh Ukraina
• 6 Biến thể
  • 6.1 Biến thể
• 7 Quốc gia sử dụng
• 8 Xem thêm
• 9 Tham khảo
• 10 Tài liệu
• 11 Liên kết ngoài