Tác Phẩm Gốc Và Tác Phẩm Phái Sinh Có Mối Liên Hệ Như Thế Nào?

Tác phẩm phái sinh là gì? Trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ, đặc biệt là quyền tác giả thường phát sinh nhiều vấn đề có liên quan đến tác phẩm gốc và tác phẩm phái sinh. Vậy tác phẩm phái sinh được hiểu là gì? Giữa tác phẩm gốc và tác phẩm phái sinh có mối quan hệ như thế nào? Hãy theo dõi bài viết sau đây để không bỏ qua những lưu ý quan trọng nhé.

Quảng cáo

1. Thế nào là tác phẩm phái sinh?
   1. Xác lập quyền tác giả (tác quyền) đối với tác phẩm phái sinh
2. Phân loại các tác phẩm phái sinh hiện nay
   1. Tác phẩm dịch
   2. Tác phẩm phóng tác
   3. Tác phẩm cải biên
   4. Tác phẩm chuyển thể
   5. Tác phẩm biên soạn
   6. Tác phẩm tuyển chọn
   7. Tác phẩm chú giải
3. Mối quan hệ giữa tác phẩm gốc và tác phẩm phái sinh

Thế nào là tác phẩm phái sinh?

Theo Khoản 8 Điều 4 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, tác phẩm phái sinh được hiểu là tác phẩm được dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác, tác phẩm cải biên, phóng tác, biên soạn, chú giải, chuyển thể, tuyển chọn.

Như vậy, có thể hiểu tác phẩm phái sinh là tác phẩm do cá nhân (hoặc những cá nhân) trực tiếp sáng tạo và hình thành dựa trên cơ sở của một hay nhiều tác phẩm gốc trong các lĩnh vực nghệ thuật, văn học, khoa học… Tác phẩm phái sinh có thể có hình thức hoặc phương thức thể hiện khác so với tác phẩm gốc.

Xác lập quyền tác giả (tác quyền) đối với tác phẩm phái sinh

Thứ nhất, tác phẩm phái sinh chỉ được bảo hộ quyền tác giả nếu không gây phương hại đến quyền tác giả đối với tác phẩm gốc (theo Khoản 2 Điều 14 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005).

Thứ hai, quyền tác giả đối với tác phẩm phái sinh được quy định tại Điều 19, Điều 20 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005 như sau:

• Quyền nhân thân:
  • Được đặt tên cho tác phẩm phái sinh;
  • Được đứng tên thật hoặc bút danh trên tác phẩm; được nêu tên thật hoặc nêu bút danh khi tác phẩm được công bố, sử dụng;
  • Công bố tác phẩm phái sinh hoặc cho phép người khác công bố tác phẩm đó;
  • Bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm phái sinh, không cho người khác sửa chữa, cắt xén hay xuyên tạc tác phẩm đó dưới bất kỳ hình thức nào gây phương hại đến danh dự, uy tín của tác giả.
• Quyền tài sản:
  • Được làm tác phẩm phái sinh;
  • Biểu diễn tác phẩm phái sinh đó trước công chúng;
  • Sao chép tác phẩm;
  • Phân phối, nhập khẩu bản gốc hoặc là bản sao của tác phẩm;
  • Truyền đạt tác phẩm phái sinh đến với công chúng bằng phương tiện vô tuyến, hữu tuyến, mạng thông tin điện tử hoặc bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào khác;
  • Cho thuê bản gốc của tác phẩm phái sinh hoặc bản sao của tác phẩm điện ảnh, chương trình máy tính.

Lưu ý: Nếu làm tác phẩm phái sinh mà không được sự cho phép của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả đối với tác phẩm gốc thì được xem là hành vi xâm phạm quyền tác giả, trừ trường hợp chuyển tác phẩm sang chữ nổi hoặc ngôn ngữ khác cho người khiếm thị.

Phân loại các tác phẩm phái sinh hiện nay

Tác phẩm dịch

Tác phẩm dịch là tác phẩm phái sinh được thể hiện bằng ngôn ngữ khác biệt so với ngôn ngữ của tác phẩm gốc thể hiện. Bản dịch của tác phẩm phái sinh phải dựa trên nội dung của bản gốc, phải diễn đạt sát nghĩa, không được diễn đạt theo ý khác làm sai ý của tác giả.

Ví dụ: Truyện Kiều của Nguyễn Du đã được dịch sang hơn 20 ngôn ngữ khác nhau trên thế giới với nhiều bản dịch. Tiêu biểu có thể kể đến “The Tale of Kieu” – Huỳnh Sanh Thông dịch.

Tác phẩm phóng tác

Tác phẩm phóng tác là tác phẩm phái sinh phỏng theo nội dung của tác phẩm gốc, nhưng có sự sáng tạo rõ rệt về mặt nội dung và tư tưởng, từ đó làm cho tác phẩm trở nên mới hoàn toàn, khác biệt so với tác phẩm gốc.

Ví dụ: Tác phẩm “Ngọn cỏ gió đùa” của tác giả Hồ Biểu Chánh được phóng tác thành công từ tác phẩm gốc mang tên “Những người khốn khổ” của đại văn hào Victor Hugo.

Tác phẩm cải biên

Tác phẩm cải biên là tác phẩm phái sinh có sửa đổi hoặc biên soạn lại phần nội dung, có sự thay đổi nhất định về hình thức thể hiện so với tác phẩm gốc.

Ví dụ: Vở chèo “Súy Vân” của tác giả Trần Bảng được cải biên lại từ vở chèo gốc mang tên “Kim Nham”.

Tác phẩm chuyển thể

Tác phẩm chuyển thể là tác phẩm phái sinh có sự chuyển thể nội dung của tác phẩm gốc sang một hình thức thể hiện hoàn toàn khác, có thể chuyển thể thành truyện tranh, phim, kịch. Đồng thời, tác phẩm chuyển thể có nội dung cơ bản không thay đổi so với tác phẩm gốc.

Quảng cáo

Ví dụ: Phim “’Chị Dậu” được sản xuất vào năm 1980 là tác phẩm chuyển thể từ tiểu thuyết “Tắt đèn” của nhà văn Ngô Tất Tố.

Tác phẩm biên soạn

Tác phẩm biên soạn là tác phẩm phái sinh được hình thành từ việc tổng hợp thông tin, thu thập, chọn lọc các tài liệu tham khảo. Tác phẩm biên soạn là tác phẩm viết lại dựa vào những gì tổng hợp được, trong đó có trích dẫn những nguồn thông tin đã tham khảo.

Ví dụ: biên soạn từ điển, giáo trình, bài giảng…

Tác phẩm tuyển chọn

Tác phẩm tuyển chọn là tác phẩm phái sinh được tạo ra từ sự chọn lọc, tổng hợp, sắp xếp lại những tác phẩm gốc (giữ nguyên lại nội dung của tác phẩm gốc) theo một số tiêu chí nhất định, từ đó hình thành nên tác phẩm khác đầy đủ hơn. Thường là bộ sưu tập truyện ngắn, bài thơ, bài hát, sách…

Ví dụ: Sách Tuyển chọn các chuyên đề toán Phổ thông.

Tác phẩm chú giải

Tác phẩm chú giải là tác phẩm phái sinh có thể hiện quan điểm, chú giải, lời bình hay giải thích về ý nghĩa để làm rõ hơn nội dung của tác phẩm gốc.

Ví dụ: “Truyện Kiều chú giải” của tác giả Lê Văn Hòe được xuất bản năm 1953.

Mối quan hệ giữa tác phẩm gốc và tác phẩm phái sinh

Giữa tác phẩm gốc và tác phẩm phái sinh sẽ có mối quan hệ như sau:

• Tác phẩm phái sinh được hình thành dựa trên sự kế thừa từ tác phẩm gốc.
• Tác phẩm phái sinh không phải là bản sao của tác phẩm gốc.
• Để tác phẩm phái sinh được công nhận thì phải có sự sáng tạo đủ lớn.
• Vẫn phải còn dấu ấn của tác phẩm gốc tồn tại trong tác phẩm phái sinh: khi nhìn nhận tác phẩm phái sinh vẫn có sự liên hệ với tác phẩm gốc.
• Quyền tác giả đối với tác phẩm phái sinh được phát sinh từ khi tác phẩm phái sinh đó được tạo ra.
• Hình thức thể hiện của tác phẩm phái sinh phải khác biệt từng phần hoặc khác biệt hoàn toàn so với bản gốc.

Trên đây là một số thông tin hữu ích về mối quan hệ giữa tác phẩm gốc và tác phẩm phái sinh. Nếu bạn có điều gì chưa hiểu hoặc có vấn đề vướng mắc nào chưa được giải đáp, hãy liên hệ ngay với hotline 0964.509.555 để nhận được sự hỗ trợ và tư vấn giải đáp.

>> Có thể bạn quan tâm:

Thủ tục đăng ký Nhãn hiệu, Đăng ký Thương hiệu, logo mới nhất

Thủ tục đăng ký bản quyền tác giả mới nhất

Vui lòng đánh giá!