Tái Hiện Sài Gòn Qua Các Bản đồ Cổ - Người Đô Thị

Kỷ niệm 320 năm Sài Gòn - Chợ Lớn - TP.HCM, sáng 30.11 tại đường sách TP.HCM, Sở TT&TT TP.HCM tổ chức Tuần lễ sách và Triển lãm Sài Gòn qua các bản đồ cổ, Sài Gòn qua các bức ảnh Panorama.

Theo ông Nguyễn Hạnh, Phó Tổng Biên tập tạp chí Xưa và Nay, những bản đồ nằm trong bộ sưu tập gồm 80 bản đồ cổ được tạp chí Xưa và Nay sưu tầm từ hơn 10 năm qua. Về nguồn gốc các tấm bản đồ do Thư viện Pháp, ông Lê Phỉ (Đà Lạt), TS Phan Thị Minh Lễ (Paris) cung cấp và ủy quyền cho tạp chí Xưa và Nay sử dụng.

Các tấm bản đồ cổ Sài Gòn tại triển lãm gồm các năm: 1799, 1860, 1864, 1870, 1875, 1878, 1881, 1882, 1893, 1895, 1898, 1911, 1920, 1922,… Đặc biệt, hướng tới kỷ niệm 160 năm Pháp tấn công Sài Gòn (1859-2019), triển lãm trưng bày năm bản đồ gốc về chiến sự Pháp tấn công Sài Gòn từ năm 1859 đến 1863 gồm:

Bản đồ sông Sài Gòn 1859 do Bộ Hải quân Công binh Pháp vẽ

Bản đồ Sài Gòn 1860 của trinh sát Công binh Pháp ngày 19.7.1860.

Bản đồ Sài Gòn 1861 về chiến tuyến Kỳ Hòa và phác đồ vị trí các đồn và các tàu Pháp ở Nam kỳ (tháng 11-1861).

Bản đồ cảng Sài Gòn 1863 của Chuẩn Đô đốc Grandière.

Bản đồ Sài Gòn 1866 của Hải quân Pháp.

Sài Gòn năm 1878.

Hình ảnh Sài Gòn năm 1881, theo cảnh thực được thực hiện bởi ông Farvre - đại úy thủy quân bộ chiến.

Sài Gòn năm 1882. Bản đồ được xuất bản dưới sự chỉ đạo của ông Boilloux, giám đốc Cục Sở hữu Đất đai, Cục trưởng Cục Địa bạ, theo lệnh của thống đốc. Trong đó, màu xanh lam là đất được sử dụng vào các dịch vụ của quân đội và hải quân, màu đen là đất sử dụng vào dịch vụ của địa phương, màu đỏ là đất tư...​​​​​​​

Tấm bản đồ thể hiện những vùng phụ cận Sài Gòn năm 1911. Tấm bản đồ được thực hiện bởi Pernel thuộc binh chủng Bộ binh Thuộc địa.​​​​​​​

Cột Thủ ngữ lúc tòa nhà Wang-tai (trụ sở Hải quan) đang xây dựng.

Công trường Lam Sơn trước Nhà hát lớn năm 1915.

Bản đồ của Sài Gòn năm 1920 với tỷ lệ 1/25.000. Trong đó, có các địa danh như Quảng trường Nhà hát lớn, sở Bưu chính Điện tín, kho bạc, thư viện, khách sạn, Lãnh sự quán Nga...​​​​​​​

Trần Lượng

Ảnh: Tạp chí Xưa & Nay