TÀI LIỆU TÌM HIỂU CHƯƠNG TRÌNH MÔN ÂM NHẠC (Trong ...

Tải bản đầy đủ (.pdf) (54 trang)

1. Trang chủ
>>
2. Thể loại khác
>>
3. Tài liệu khác

TÀI LIỆU TÌM HIỂU CHƯƠNG TRÌNH MÔN ÂM NHẠC (Trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018)

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.09 MB, 54 trang )

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠOTRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘITÀI LIỆU TÌM HIỂU CHƯƠNG TRÌNHMƠN ÂM NHẠC(Trong Chương trình Giáo dục phổ thơng 2018)HÀ NỘI, 20190 Người biên soạn:1. Lê Anh Tuấn - Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam2. Đỗ Thanh Hiên - Trường Đại học Thủ đô Hà Nội3. Hồ Ngọc Khải - Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh1 MỤC LỤCI. ĐẶC ĐIỂM MÔN HỌC .............................................................................. 4II. QUAN ĐIỂM XÂY DỰNG CHƯƠNG TRÌNH ....................................... 5III. MỤC TIÊU CHƯƠNG TRÌNH ................................................................ 6IV. YÊU CẦU CẦN ĐẠT .............................................................................. 7V. NỘI DUNG GIÁO DỤC .......................................................................... 12VI. PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC ................................................................ 15VII. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ GIÁO DỤC ...................................................... 46VIII. THIẾT BỊ DẠY HỌC ............................................................................ 51TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 532 NHỮNG TỪ VIẾT TẮTNghĩa đầy đủTừ viết tắtCTChương trìnhGDPTGiáo dục phổ thôngGVGiáo viênHSHọc sinhSGKSách giáo khoaTHCSTrung học cơ sởTHPTTrung học phổ thông3 I. ĐẶC ĐIỂM MƠN HỌC1. Vị trí và tên mơn học trong chương trình GDPTÂm nhạc là loại hình nghệ thuật sử dụng âm thanh để diễn tả cảm xúc, tháiđộ, nhận thức và tư tưởng của con người. Âm nhạc là một phần thiết yếu của cácnền văn hoá, gắn bó và ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống xã hội. Âm nhạc làmphong phú những giá trị tinh thần của nhân loại, là phương tiện giúp con ngườikhám phá thế giới, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống.Trong nhà trường, giáo dục âm nhạc tạo cơ hội cho học sinh được trảinghiệm và phát triển năng lực âm nhạc – biểu hiện của năng lực thẩm mĩ với cácthành phần sau: thể hiện âm nhạc, cảm thụ và hiểu biết âm nhạc, ứng dụng vàsáng tạo âm nhạc; góp phần phát hiện, bồi dưỡng những học sinh có năng khiếuâm nhạc. Đồng thời, thơng qua nội dung các bài hát, các hoạt động âm nhạc vàphương pháp giáo dục của nhà sư phạm, giáo dục âm nhạc góp phần phát triển ởhọc sinh các phẩm chất yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm,cùng các năng lực tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp tác, giải quyết vấn đề vàsáng tạo để trở thành những cơng dân phát triển tồn diện về nhân cách, hài hồvề thể chất và tinh thần.Trong chương trình GDPT, môn Âm nhạc là môn học cốt lõi thuộc nhómmơn Giáo dục nghệ thuật. Từ lớp 10 đến lớp 12, học sinh được lựa chọn mơnhọc thuộc nhóm mơn công nghệ và nghệ thuật phù hợp với định hướng nghềnghiệp, sở thích và năng lực của bản thân.2. Vai trị và tính chất nổi bật của mơn học trong giai đoạn giáo dụccơ bản và giáo dục định hướng nghề nghiệpTrong chương trình giáo dục phổ thơng, nội dung môn Âm nhạc được phânchia theo hai giai đoạn.– Giai đoạn giáo dục cơ bảnÂm nhạc là nội dung giáo dục bắt buộc từ lớp 1 đến lớp 9, bao gồm nhữngkiến thức và kĩ năng cơ bản về hát, nhạc cụ, nghe nhạc, đọc nhạc, lí thuyết âmnhạc, thường thức âm nhạc. Nội dung giáo dục âm nhạc giúp học sinh trải nghiệm,khám phá và thể hiện bản thân thông qua các hoạt động âm nhạc nhằm phát triểnnăng lực thẩm mĩ, nhận thức được sự đa dạng của thế giới âm nhạc và mối liên hệgiữa âm nhạc với văn hố, lịch sử cùng các loại hình nghệ thuật khác; đồng thời4 hình thành ý thức bảo vệ và phổ biến các giá trị âm nhạc truyền thống.– Giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệpÂm nhạc là môn học được lựa chọn theo nguyện vọng và định hướng nghềnghiệp của học sinh. Nội dung môn học bao gồm kiến thức và kĩ năng mở rộng,nâng cao về hát, nhạc cụ, nghe nhạc, đọc nhạc, lí thuyết âm nhạc, thường thứcâm nhạc. Những học sinh có sở thích, năng khiếu hoặc định hướng nghề nghiệpliên quan có thể chọn học thêm một số chuyên đề học tập. Nội dung giáo dục âmnhạc giúp học sinh tiếp tục phát triển các kĩ năng thực hành, mở rộng hiểu biếtvề âm nhạc trong mối tương quan với các yếu tố văn hoá, lịch sử và xã hội, ứngdụng kiến thức vào đời sống, đáp ứng sở thích cá nhân và tiếp cận với nhữngnghề nghiệp liên quan đến âm nhạc.3. Quan hệ của môn Âm nhạc với môn học và hoạt động giáo dụckhácTrong chương trình GDPT, mơn Âm nhạc thuộc nhóm mơn Giáo dụcnghệ thuật. Trong nhóm mơn này, mơn Âm nhạc cùng mơn Mĩ thuật góp phầnhình thành, phát triển các phẩm chất chủ yếu và năng lực chung cho học sinh;đồng thời, thông qua việc trang bị những kiến thức cốt lõi, kĩ năng cơ bản về cáclĩnh vực nghệ thuật, tập trung hình thành, phát triển năng lực thẩm mĩ và pháthiện, bồi dưỡng năng khiếu nghệ thuật cho học sinh; giáo dục thái độ tôn trọng,khả năng kế thừa và phát huy những giá trị văn hoá, nghệ thuật truyền thống củadân tộc trong quá trình hội nhập và giao lưu với thế giới, đáp ứng mục tiêu giáodục hài hồ về đức, trí, thể, mĩ cho học sinh.II. QUAN ĐIỂM XÂY DỰNG CHƯƠNG TRÌNHChương trình tập trung phát triển ở học sinh năng lực âm nhạc, biểu hiện củanăng lực thẩm mĩ trong lĩnh vực âm nhạc thông qua nội dung giáo dục vớinhững kiến thức cơ bản, thiết thực; chú trọng thực hành; góp phần phát triển hàihồ đức, trí, thể, mĩ và định hướng nghề nghiệp cho học sinh.Chương trình kế thừa và phát huy những ưu điểm của chương trình mơn Âmnhạc hiện hành, đồng thời tiếp thu kinh nghiệm xây dựng chương trình của mộtsố nền giáo dục tiên tiến trên thế giới. Nội dung giáo dục của chương trình đượcthiết kế theo hướng kết hợp giữa đồng tâm với tuyến tính; thể hiện rõ đặc trưngnghệ thuật âm nhạc và bản sắc văn hố dân tộc; tích hợp cao ở các lớp học dưới,phân hoá dần ở các lớp học trên.5 Chương trình xây dựng những hoạt động học tập đa dạng, với sự phong phúvề nội dung và hình thức, nhằm đáp ứng nhu cầu, sở thích của học sinh; tạođược cảm xúc, niềm vui và hứng thú trong học tập.Chương trình vừa bảo đảm những nội dung giáo dục cốt lõi thống nhất trongcả nước, vừa có tính mở để phù hợp với sự đa dạng về điều kiện và khả nănghọc tập của học sinh các vùng miền.III. MỤC TIÊU CHƯƠNG TRÌNH1. Căn cứ xác định mục tiêu chương trìnhChương trình mơn Âm nhạc xác định mục tiêu của mình dựa trên các căncứ: mục tiêu của Chương trình giáo dục phổ thơng tổng thể, đặc điểm của mơnhọc, quan điểm xây dựng chương trình, đặc trưng và chức năng của nghệ thuậtâm nhạc, ngồi ra cịn tham khảo về mục tiêu giáo dục âm nhạc của một sốnước.2. Mục tiêu cụ thể của chương trình2.1. Mục tiêu chungChương trình mơn Âm nhạc giúp học sinh hình thành, phát triển năng lựcâm nhạc dựa trên nền tảng kiến thức âm nhạc phổ thông và các hoạt động họctập đa dạng để trải nghiệm và khám phá nghệ thuật âm nhạc; ni dưỡng cảmxúc thẩm mĩ và tình u âm nhạc, nhận thức được sự đa dạng của thế giới âmnhạc và mối liên hệ giữa âm nhạc với văn hố, lịch sử, xã hội cùng các loại hìnhnghệ thuật khác, hình thành ý thức bảo vệ và phổ biến các giá trị âm nhạc truyềnthống; có đời sống tinh thần phong phú với những phẩm chất cao đẹp, có địnhhướng nghề nghiệp phù hợp, phát huy tiềm năng hoạt động âm nhạc và pháttriển các năng lực chung của học sinh.2.2. Mục tiêu cấp tiểu họcChương trình mơn Âm nhạc cấp tiểu học giúp học sinh bước đầu làm quenvới kiến thức âm nhạc phổ thông, sự đa dạng của thế giới âm nhạc và các giá trịâm nhạc truyền thống; hình thành một số kĩ năng âm nhạc ban đầu; ni dưỡngcảm xúc thẩm mĩ và tình yêu âm nhạc, hứng thú tham gia các hoạt động âm nhạcphù hợp với lứa tuổi; góp phần hình thành và phát triển cho học sinh những phẩmchất chủ yếu (yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm) và các nănglực chung (tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo).2.3. Mục tiêu cấp trung học cơ sở6 Chương trình mơn Âm nhạc cấp trung học cơ sở giúp học sinh phát triểnnăng lực âm nhạc dựa trên nền tảng kiến thức âm nhạc phổ thông và các hoạtđộng trải nghiệm, khám phá nghệ thuật âm nhạc; nuôi dưỡng cảm xúc thẩm mĩvà tình yêu âm nhạc; tiếp tục hình thành một số kĩ năng âm nhạc cơ bản, pháthuy tiềm năng hoạt động âm nhạc; nhận thức được sự đa dạng của thế giới âmnhạc và mối liên hệ giữa âm nhạc với văn hoá, lịch sử, xã hội cùng các loại hìnhnghệ thuật khác, hình thành ý thức bảo vệ và phổ biến các giá trị âm nhạc truyềnthống; góp phần phát triển những phẩm chất chủ yếu và năng lực chung đã đượchình thành từ cấp tiểu học.2.4. Mục tiêu cấp trung học phổ thôngChương trình mơn Âm nhạc cấp trung học phổ thơng giúp học sinh pháttriển năng lực âm nhạc, những phẩm chất chủ yếu và năng lực chung đã đượchình thành từ cấp trung học cơ sở; định hình thị hiếu thẩm mĩ; mở rộng hiểu biếtvề âm nhạc trong mối tương quan với các yếu tố lịch sử, văn hoá và xã hội, biếttrân trọng và có ý thức giữ gìn, bảo vệ, phổ biến các giá trị âm nhạc truyềnthống; phát huy tiềm năng hoạt động âm nhạc, vận dụng kiến thức, kĩ năng âmnhạc vào đời sống; có định hướng nghề nghiệp phù hợp với khả năng của bảnthân.IV. YÊU CẦU CẦN ĐẠT1. Căn cứ xác định các yêu cầu cần đạtCăn cứ để xác định các yêu cầu cần đạt là dựa vào: mục tiêu của chương trình,đặc điểm của mơn học, quan điểm xây dựng chương trình, đặc trưng và chứcnăng của nghệ thuật âm nhạc, đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi học sinh, điều kiệnvà tình hình học tập âm nhạc thực tiễn tại Việt Nam,...Cơ sở xác định mục tiêu của Chương trình mơn Âm nhạc bao gồm: mục tiêucủa Chương trình giáo dục phổ thông tổng thể, đặc điểm của môn học, quanđiểm xây dựng chương trình, đặc trưng và chức năng của nghệ thuật âm nhạc,ngồi ra cịn tham khảo mục tiêu giáo dục âm nhạc của một số quốc gia có nềngiáo dục tiên tiến.2. Yêu cầu cần đạt về phẩm chất chủ yếu và đóng góp chủ yếu củamơn học trong việc bồi dưỡng phẩm chất cho học sinhChương trình mơn Âm nhạc góp phần hình thành và phát triển ở học sinhcác phẩm chất chủ yếu và năng lực chung theo các mức độ phù hợp với mônhọc, cấp học đã được quy định tại Chương trình tổng thể.7 Các phẩm chất yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm đượchình thành, phát triển ở học sinh thông qua nội dung học tập, cách thức tổ chứccác hoạt động học tập, trải nghiệm, khám phá âm nhạc trong và ngoài nhàtrường. Các tác phẩm âm nhạc ca ngợi lịng u nước, giàu tính nhân văn, có nộidung giáo dục sâu sắc và hình thức hấp dẫn cùng với phương pháp tổ chức hoạtđộng của giáo viên sẽ góp phần tích cực giáo dục học sinh tình u quê hương,đất nước, niềm tự hào về truyền thống của dân tộc; cảm xúc thẩm mĩ, ý thức trântrọng, giữ gìn, bảo vệ cái đẹp; ý thức học hỏi các nền văn hố; hình thành, pháttriển ở học sinh nhận thức thẩm mĩ trong tu dưỡng bản thân và ứng xử với bạnbè, thầy cơ, gia đình, cộng đồng và thiên nhiên.3. Yêu cầu cần đạt về năng lực chung và đóng góp của mơn học trongviệc hình thành, phát triển các năng lực chung cho học sinhChương trình mơn Âm nhạc góp phần giúp học sinh hình thành và pháttriển những năng lực chung được quy định trong Chương trình tổng thể:– Năng lực tự chủ và tự họcGiáo viên hướng dẫn học sinh luyện tập, tìm hiểu các tác phẩm âm nhạcvới nhiều hình thức và thể loại khác nhau; tạo điều kiện để học sinh được trảinghiệm những hoạt động âm nhạc phong phú; có những định hướng cụ thể giúphọc sinh biết suy ngẫm về bản thân, tự nhận thức và phát huy ưu điểm, sởtrường, khắc phục hạn chế, điều chỉnh hành vi trong học tập và sinh hoạt. Nhờđó, học sinh phát triển được vốn sống; có khả năng nhận biết cảm xúc, tình cảm,sở thích, cá tính và năng lực của bản thân; biết tự chủ để có hành vi phù hợp, cósự tự tin, tinh thần lạc quan trong học tập và đời sống, khơng ngừng học hỏi đểtự hồn thiện.– Năng lực giao tiếp và hợp tácGiáo viên tổ chức các hoạt động âm nhạc tập thể, tạo điều kiện cho họcsinh được trải nghiệm trong môi trường giao tiếp rộng rãi và có tính hợp tác cao;chú trọng phát triển cảm xúc thẩm mĩ cho học sinh. Nhờ đó, học sinh biết quantâm đến suy nghĩ, tình cảm, thái độ của người khác; biết sống hoà hợp với bạnbè và cộng đồng.– Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạoGiáo viên khuyến khích học sinh tích cực, chủ động, sáng tạo trong hoạtđộng học tập; thường xuyên tổ chức những hoạt động sáng tạo âm nhạc từ dễ8 đến khó, giúp học sinh biết đề xuất ý tưởng, tạo ra sản phẩm mới, khơng suynghĩ theo lối mịn, hiểu và sử dụng âm nhạc trong các mối quan hệ với lịch sử,văn hố và các loại hình nghệ thuật khác. Nhờ đó, học sinh biết vận dụng nhữngkiến thức, kĩ năng đã học để tiếp thu những kiến thức mới, hình thành những kĩnăng mới, phát huy tiềm năng để tích cực tham gia các hoạt động âm nhạc, pháthiện và giải quyết những vấn đề nảy sinh trong học tập và đời sống.4. Yêu cầu cần đạt về năng lực đặc thù và đóng góp của mơn họctrong việc hình thành, phát triển các năng lực đặc thù cho học sinhChương trình mơn Âm nhạc tập trung hình thành và phát triển ở học sinhnăng lực âm nhạc, bao gồm các thành phần năng lực sau:– Thể hiện âm nhạc: biết tái hiện, trình bày hoặc biểu diễn âm nhạc thông quacác hoạt động hát, chơi nhạc cụ, đọc nhạc với nhiều hình thức và phong cách.– Cảm thụ và hiểu biết âm nhạc: biết thưởng thức và cảm nhận những giá trịnổi bật, những điều sâu sắc và đẹp đẽ của âm nhạc được thể hiện trong tác phẩmhoặc một bộ phận của tác phẩm; biết biểu lộ thái độ và cảm xúc bằng lời nói vàngôn ngữ cơ thể; biết nhận xét và đánh giá về các phương tiện diễn tả của âmnhạc.– Ứng dụng và sáng tạo âm nhạc: biết kết hợp và vận dụng kiến thức, kĩnăng âm nhạc vào thực tiễn; ứng tác và biến tấu, đưa ra những ý tưởng hoặc sảnphẩm âm nhạc hay, độc đáo; hiểu và sử dụng âm nhạc trong các mối quan hệ vớilịch sử, văn hố và các loại hình nghệ thuật khác.u cầu cần đạt ở các cấp học:Thànhphần nănglựcThể hiệnâm nhạcCấp tiểu họcCấp trung học cơsở– Bước đầu biết hátmột mình và hátcùng người khác,thể hiện đúng giaiđiệu và lời ca, diễntả được sắc thái vàtình cảm của bài hát.– Biết hát một mìnhvà hát cùng ngườikhác, thể hiện đúnggiai điệu và lời ca,diễn tả được sắc tháivà tình cảm của bàihát, biết hát bè đơn– Đọc nhạc đúng tên giản.9Cấp trung học phổthơng– Biết hát một mìnhvà hát cùng ngườikhác; thể hiện đúnggiai điệu và lời ca,diễn tả được sắc tháivà tình cảm của bàihát, có kĩ năng hátbè. nốt, đọc đúng cao – Đọc nhạc đúng tênđộ và trường độ.nốt, cao độ và– Biết chơi nhạc cụ trường độ, thể hiệnmột mình và cùng được tính chất âmngười khác, thể hiện nhạc; biết đánh nhịpđúng tiết tấu và giai một số loại nhịp.điệu.– Biết chơi nhạc cụmột mình và cùngngười khác, thể hiệnđúng tiết tấu, giaiđiệu và hoà âm đơngiản.Cảm thụvà hiểubiết âmnhạc– Bước đầu cảmnhận được vẻ đẹpcủa tác phẩm âmnhạc, phân biệt đượcsự khác nhau trongtừng thuộc tính âmnhạc.– Biết vận động cơthể phù hợp với nhịpđiệu.– Nhận biết đượccâu, đoạn trong bàihát có hình thức rõràng, nhận biết đượcsự giống nhau hoặckhác nhau của cácnét nhạc.– Bước đầu biếtđánh giá kĩ năng thểhiện âm nhạc củabản thân và người– Cảm nhận được vẻđẹp của tác phẩm âmnhạc; cảm nhận vàphân biệt được cácphương tiện diễn tảcủa âm nhạc; nhậnthức được sự đadạng của thế giới âmnhạc và mối liên hệgiữa âm nhạc vớivăn hoá, lịch sử, xãhội cùng các loạihình nghệ thuậtkhác.– Đọc nhạc đúng tênnốt, cao độ vàtrường độ, thể hiệnđược tính chất âmnhạc; biết đánh nhịpmột số loại nhịp.– Biết chơi nhạc cụvới hình thức độc tấuvà hồ tấu, thể hiệnđúng tiết tấu, giaiđiệu, hoà âm và sắcthái âm nhạc.– Cảm nhận và đánhgiá được vẻ đẹp, giátrị nghệ thuật của tácphẩm âm nhạc; cảmnhận và phân tíchđược các phươngtiện diễn tả của âmnhạc và phong cáchtrình diễn; nhận thứcđược sự đa dạng củathế giới âm nhạc vàmối tương quan giữaâm nhạc với các yếutố lịch sử, văn hoá– Vận động cơ thể và xã hội.phù hợp với nhịp – Biết biểu lộ thái độđiệu và tính chất âm và cảm xúc âm nhạcnhạc; biết chia sẻ thông qua vận độngcảm xúc âm nhạc với hoặc ngôn ngữ cơ thể;người khác.biết chia sẻ cảm xúc– Nhận biết được âm nhạc với ngườicâu, đoạn trong bài khác.10 khác.hát, bản nhạc có hình – Nhận biết đượcthức rõ ràng.câu, đoạn trong bài– Biết nhận xét và hát, bản nhạc cóđánh giá kĩ năng thể hình thức rõ ràng.hiện âm nhạc.– Biết nhận xét vàđánh giá kĩ năng thểhiện âm nhạc.Ứng dụng – Bước đầu biết môvà sáng tạo phỏng, tái hiện mộtsố âm thanh quenâm nhạcthuộc trong cuộcsống; biết lặp lại cóthay đổi mẫu tiết tấuvà giai điệu đơngiản theo hướng dẫncủa giáo viên.– Mô phỏng, tái hiệnđược một số âmthanh quen thuộctrong cuộc sống; biếtlặp lại có thay đổimẫu tiết tấu hoặcgiai điệu theo hướngdẫn của giáo viên.– Biết kết hợp vàvận dụng kiến thức,kĩ năng âm nhạc vàocác hoạt động nghệthuật; biết ứng táchoặc biến tấu đơngiản.– Biết chia sẻ hiểubiết về âm nhạc vớingười khác; biếtbiểu diễn các tiếtmục âm nhạc vớihình thức phù hợp.thống; biết chia sẻkiến thức âm nhạcvới người khác, nhậnra khả năng âm nhạccủa bản thân, bướcđầu định hình thịhiếu âm nhạc; biếtdàn dựng và biểudiễn các tiết mục âmnhạc với hình thứcphù hợp.các tiết mục âm nhạcvới hình thức phùhợp; nhận ra khảnăng âm nhạc củabản thân, định hìnhthị hiếu âm nhạc, cóđịnh hướng nghềnghiệp phù hợp.– Biết làm dụng cụ– Biết làm dụng cụ học tập âm nhạc;– Biết làm dụng cụ học tập đơn giản; biết tưởng tượng khihọc tập đơn giản biết tưởng tượng khi nghe nhạc không lời.theo hướng dẫn của nghe nhạc không lời. – Biết cách phổ biếngiáo viên; biết tưởng – Có ý thức bảo vệ kiến thức và kĩ năngtượng khi nghe nhạc và phổ biến các giá âm nhạc; biết dànkhông lời.trị âm nhạc truyền dựng và biểu diễn11 V. NỘI DUNG GIÁO DỤC1. Căn cứ xác định nội dung giáo dục của chương trình mơn họcCăn cứ để xác định nội dung giáo dục của chương trình là dựa vào: các yêucầu cần đạt về phẩm chất, năng lực chung, năng lực chuyên môn (năng lực đặcthù), nội dung giáo dục của Chương trình mơn Âm nhạc hiện hành, điều kiện vàtình hình học tập âm nhạc thực tiễn tại Việt Nam, ngồi ra cịn tham khảo nộidung giáo dục âm nhạc của một số nước tiên tiến.2. Nội dung cụ thể của chương trình2.1. Giải thích cách trình bày nội dung giáo dục trong chương trình- Nội dung giáo dục được trình bày theo từng lớp để GV dễ dàng nhận ra,mỗi nội dung được bắt đầu học từ lớp nào, kết thúc ở lớp nào.- Nội dung cốt lõi gồm hai nhóm: nhóm phát triển kĩ năng âm nhạc và nhómcung cấp kiến thức âm nhạc phổ thơng. Trong đó nhóm phát triển kĩ năng gồmhát, nghe nhạc, đọc nhạc và nhạc cụ; nhóm cung cấp kiến thức gồm lí thuyết âmnhạc và thường thức âm nhạc.- Mỗi nội dung lớn được phân chia thành những mạch nhỏ hơn để thuận tiệncho việc biên soạn SGK và dạy học, ví dụ nội dung hát gồm: bài hát tuổi họcsinh, dân ca Việt Nam, bài hát nước ngồi.2.2. Định hướng nội dung giáo dục của chương trìnha) Nội dung giáo dục cốt lõiNội dungLớp123456789 10 11 12HátBài hát tuổi học sinh        Dân ca Việt Nam        Bài hát nước ngoài        Nhạc có lời        Nhạc không lời        Nghe nhạcĐọc nhạc12 LớpNội dung123456789 10 11 12        Giọng Đô trưởng Giọng La thứGiọng Son trưởng, Mi thứ, Phatrưởng, Rê thứ                Nhạc cụTiết tấuGiai điệuHồ âmLí thuyết âm nhạc     Kí hiệu âm nhạc và các loại nhịp   Một số kiến thức cơ bản khácThường thức âm nhạcTìm hiểu nhạc cụ        Câu chuyện âm nhạc    Tác giả và tác phẩm     Hình thức biểu diễn và thể loạiâm nhạc        Âm nhạc và đời sốngb) Chuyên đề học tậpNội dungLớp10Chuyên đề 10.1: Hệ thống các hợp âm ba, hợp âm bảycủa điệu thứcChuyên đề 10.2: Phương pháp xác định giọng và đặthợp âm đệm cho ca khúc và bản nhạcChuyên đề 10.3: Phương pháp xác định tiết điệu đệmChuyên đề 11.1: Kĩ năng biểu diễn thanh nhạc13Lớp11Lớp12 Chuyên đề 11.2: Kĩ năng biểu diễn nhạc cụChuyên đề 11.3: Kĩ năng chỉ huyChuyên đề 12.1: Phần mềm chép nhạcChuyên đề 12.2: Phần mềm biên tập âm thanh và thuâmChuyên đề 12.3: Phần mềm hoà âm tự động2.3. Những nội dung được kế thừa trong chương trình hiện hànhCó 4 nội dung được kế thừa, đó là:- Hát (chương trình hiện hành gọi là Học hát).- Đọc nhạc (chương trình hiện hành gọi là Tập đọc nhạc).- Lí thuyết âm nhạc (chương trình hiện hành gọi là Nhạc lí).- Thường thức âm nhạc (chương trình hiện hành gọi là Âm nhạc thường thức).2.4. Những nội dung được tiếp thu từ kinh nghiệm nước ngồiCó 2 nội dung được được tiếp thu từ kinh nghiệm nước ngồi, đó là:- Nghe nhạc, gồm 2 mạch nội dung là nghe nhạc có lời và nhạc không lời.- Nhạc cụ, gồm 3 mạch nội dung là nhạc cụ chơi tiết tấu, giai điệu và hoà âm.3. Những thay đổi cơ bản về nội dung mơn học của chương trìnhGDPT 2018 so với chương trình hiện hànha) Giai đoạn giáo dục cơ bản- Nội dung giáo dục bắt buộc từ lớp 1 đến lớp 9, bao gồm những kiến thức vàkĩ năng cơ bản về hát, nhạc cụ, nghe nhạc, đọc nhạc, lí thuyết âm nhạc, thườngthức âm nhạc.- Thay đổi cơ bản về nội dung là HS được học về nghe nhạc và nhạc cụ.b) Giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp- Nội dung môn học bao gồm kiến thức và kĩ năng mở rộng, nâng cao về hát,nhạc cụ, nghe nhạc, đọc nhạc, lí thuyết âm nhạc, thường thức âm nhạc. Ngồi racịn có 3 chun đề học tập.- Giai đoạn này, tất cả nội dung môn học đều mới, bởi chương trình hiện hànhkhơng dạy Âm nhạc ở cấp THPT.14 VI. PHƯƠNG PHÁP GIÁO DỤC1. Căn cứ xác định phương pháp giáo dục của chương trình mơn họcPhương pháp giáo dục Âm nhạc của chương trình được xác định bởi cácyếu tố:- Kế thừa và phát huy những ưu điểm về phương pháp giáo dục trongchương trình hiện hành.- Đảm bảo tính hệ thống, nhất quán giữa mục tiêu của chương trình, yêucầu cần đạt về phẩm chất, năng lực chung và những năng lực đặc thù, nội dunggiáo dục, phương pháp giáo dục và đánh giá kết quả giáo dục.- Phù hợp với năng lực của giáo viên, khả năng tiếp thu của học sinh vàđiều kiện thực tiễn.- Tiếp thu kinh nghiệm về phương pháp giáo dục Âm nhạc của một số nềngiáo dục tiên tiến trên thế giới. Các phương pháp này bao gồm:Phương pháp Dalcroze (người Thụy Sĩ) với trọng tâm là 3 thành tố cơ bảnvận động âm nhạc (eurhythmics), xướng âm (solfege), ứng tấu âm nhạc(improvisation).Phương pháp Kodály (người Hungary): môi trường giáo dục âm nhạc phảitích cực và đầy niềm vui với sự vận dụng đa dạng các bài hát thiếu nhi, đồngdao, các trò chơi âm nhạc, vận động, và các vũ điệu dân gian; sử dụng hệ thốngâm tên nốt (solfa syllables) và hệ Do chuyển động (movable do), kết hợp với hệthống đọc nhạc theo kí hiệu bàn tay (hand signs) và các âm tiết tấu (rhythmduration syllables); tư liệu âm nhạc phải chú trọng các tác phẩm âm nhạc cổ điểncó tính nghệ thuật cao.Phương pháp Orff Schulwerk (người Đức): các hoạt động âm nhạc dựatrên tính hệ thống bởi kết hợp hát, vũ điệu, vận động, đa dạng việc đọc âm hìnhtiết tấu, và chơi nhạc cụ; lớp học âm nhạc theo phương pháp này sử dụng rấtnhiều nhạc cụ khác nhau, bao gồm các nhạc cụ tiết tấu và các nhạc cụ giai điệu,cùng với recorder, cơ thể con người bao gồm các động tác tay, chân (vỗ tay,giậm chân, búng ngón tay,...) được xem như một bộ nhạc cụ gõ (bodypercussions) và dễ áp dụng đối với trẻ ở mọi điều kiện lớp học để giúp các emlàm quen và nhận thức về sự đa dạng của tiết tấu trong âm nhạc.15 Bên cạnh đó, chương trình cịn tham khảo các phương pháp dạy học âmnhạc khác như Suzuki, định hướng giáo dục âm nhạc của Gordon,...2. Phương pháp giáo dục của chương trình mơn học ở các cấp học2.1. Định hướng chungChương trình mơn Âm nhạc thực hiện phương pháp dạy và học theo xuhướng giáo dục hiện đại, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinhtrong học tập và phát triển tiềm năng hoạt động âm nhạc.Giáo viên chủ động xây dựng môi trường học tập thân thiện để học sinhcó cơ hội giao tiếp, hợp tác, trải nghiệm, tìm tịi kiến thức và phát huy tiềm năngâm nhạc; linh hoạt kết hợp nhóm phương pháp dạy học dùng lời với nhómphương pháp tổ chức hoạt động; tăng cường cho học sinh trải nghiệm và khámphá nghệ thuật âm nhạc thông qua học trong lớp, xem biểu diễn ca nhạc, thamquan di sản văn hoá, giao lưu với các nghệ sĩ, nhạc sĩ, nghệ nhân; dành thời gianthích hợp cho những học sinh có năng khiếu âm nhạc thực hiện vai trò hạt nhânvà phát triển năng lực âm nhạc cá nhân.Quá trình phát triển năng lực âm nhạc là quá trình rèn luyện các kĩ năng thựchành, luyện tập, biểu diễn,... một cách thường xuyên và lâu dài. Vì vậy, trongmỗi tiết học, giáo viên cần linh hoạt xác định mục tiêu với một số yêu cầu cụthể, phù hợp với nội dung và thời lượng dạy học để tập trung hướng dẫn họcsinh thực hành, luyện tập.2.2. Vận dụng phương pháp và hình thức tổ chức dạy học phù hợpvới những bài học khác nhau ở cấp tiểu học, THCS, THPT– Cấp tiểu họcTập trung phát triển cảm xúc thẩm mĩ và tình yêu âm nhạc; lựa chọn cáchoạt động học tập phù hợp với sở thích và nhận thức của học sinh: nghe nhạc,vận động, chơi các trò chơi, kể chuyện,...; thiết kế các hoạt động trải nghiệm vàkhám phá âm nhạc tích hợp trong các nội dung học tập. Học sinh cần được tiếpcận âm thanh trước khi học kí hiệu âm nhạc, tiếp cận lí thuyết thơng qua trảinghiệm thực hành. Lí thuyết âm nhạc khơng học tách biệt mà được tích hợptrong các nội dung hát, nhạc cụ, đọc nhạc. Ở lớp 1, lớp 2, lớp 3 cần chủ yếu sửdụng phương pháp đọc nhạc theo kí hiệu bàn tay và nốt nhạc hình tượng; từ lớp4 trở lên cần kết hợp giữa đọc nhạc theo kí hiệu bàn tay và kí hiệu ghi nhạc.– Cấp trung học cơ sở16 Tập trung phát triển các kĩ năng âm nhạc cơ bản; lựa chọn các hoạt độnghọc tập phù hợp với hứng thú và nhận thức của học sinh: nghe nhạc, vậnđộng, đánh giá, phân tích, ứng dụng, sáng tạo,...; thường xuyên củng cố và vậndụng những kiến thức, kĩ năng đã học; tiếp tục vận dụng phương pháp dạy học líthuyết âm nhạc như ở cấp tiểu học.– Cấp trung học phổ thôngTập trung nâng cao năng lực âm nhạc, đặc biệt là thể hiện âm nhạc; lựachọn các hoạt động học tập phù hợp với sở trường, phong cách cá nhân, pháttriển năng lực tự học; sử dụng kết hợp giữa hệ Đô di động và Đô cố định trongđọc nhạc và hát; thực hiện phân hóa sâu trong dạy học, tạo điều kiện đểnhững học sinh có năng khiếu âm nhạc phát huy khả năng của mình.2.3. Bài soạn minh họa ở cấp tiểu học, THCS, THPT2.3.1. Hướng dẫn soạn giáo ána) Cấu trúc của giáo ánGiáo án gồm các phần sau:- Mục tiêu- Chuẩn bị của giáo viên và học sinh- Tiến trình dạy học (các hoạt động dạy học chủ yếu):+ Ổn định tổ chức+ Kiểm tra bài cũ (có thể đan xen trong giờ học, không nhất thiết vào đầu giờ)+ Học bài mớiNếu giờ học chỉ có 1 nội dung thì các hoạt động học tập của HS có thểđược tiến hành theo trình tự như sau: (i) Khởi động bằng hoạt động trải nghiệm;(ii) Khám phá, hình thành kiến thức mới; (iii) Luyện tập kĩ năng; (iv) Ứng dụngvà sáng tạo trong giải quyết vấn đề.Nếu giờ học có hai, ba nội dung thì các hoạt động học tập của HS có thểđược tiến hành theo trình tự như sau:Nội dung 1Nội dung 2Nội dung 3Hoạt động 1Hoạt động 1Hoạt động 1Hoạt động 2Hoạt động 2Hoạt động 2.........+ Củng cố: Luyện tập, thực hành hoạt động trọng tâm.17 + Dặn dò: Những nội dung nào đã học? Những nội dung nào yêu thích?Những hoạt động nào cần tiếp tục luyện tập? Những điều gì cần chuẩn bị chogiờ học sau.b) Một số lưu ý khi trình bày giáo án- Mục tiêu của giờ học:Không nên viếtNên viết- Mục tiêu riêng về kiến thức, kĩ năng, - Mục tiêu căn cứ theo yêu cầu cần đạtthái độ.của mỗi nội dung, được trình bày trong- Mục tiêu góp phần hình thành, phát Chương trình giáo dục phổ thơng mơntriển một số năng lực (vì trong một tiết Âm nhạc. Những yêu cầu cần đạt nàyđã bao gồm các thành phần năng lực:học rất khó đạt được điều này).thể hiện âm nhạc; cảm thụ và hiểu biếtâm nhạc; ứng dụng và sáng tạo âmnhạc.- Mục tiêu quá dài (mặc dù căn cứ theo - Mục tiêu cụ thể, ngắn gọn, tập trungyêu cầu cần đạt của mỗi nội dung, vào một số yêu cầu cần đạt đặc trưngđược trình bày trong Chương trình và quan trọng.giáo dục phổ thơng mơn Âm nhạc).- Mục tiêu chung chung, ví dụ: giúpHS hát hay...- Chuẩn bị của giáo viên và học sinh: Cần ghi sự chuẩn bị của giáo viên vàHS sao cho khả thi, phù hợp và hiệu quả. Sự chuẩn bị cũng phải thống nhất với cáchoạt động dạy học, tránh tình trạng có chuẩn bị nhưng khơng sử dụng hoặc ngượclại có sử dụng nhưng khơng thấy ghi ra.Khơng nên viếtNên viếtNhạc cụ quen dùngTên nhạc cụ, ví dụ: trống nhỏ, thanhphách, song loan.OrganĐàn phím điện tửSắc xơTambourineVở ghi, sách giáo khoa.Khơng cần viết vì nội quy các trườngđều đã quy định học sinh bắt buộc phảimang đầy đủ sách vở theo thời khoábiểu.18 - Tiến trình dạy học (các hoạt động dạy học chủ yếu): Đây là trọng tâmcủa giáo án, trình bày các nội dung và hoạt động dạy học của giáo viên và HStheo trình tự thời gian.Có nhiều hình thức trình bày phần tiến trình dạy học, nhưng thường đượcchia thành các ô và các cột. Cách chia ô và cột có ưu điểm là: nếu quan sát theochiều dọc, có thể thấy tồn bộ những vấn đề lớn của tiết học, ví dụ như nội dungdạy học hoặc các hoạt động của giáo viên và học sinh; nếu quan sát theo chiềungang, có thể dễ dàng đối chiếu được giữa nội dung dạy học và hoạt động tươngứng của giáo viên và học sinh trong bất kì thời điểm nào của tiết học.Dưới đây là ví dụ về một số hình thức trình bày phần tiến trình dạy học,việc lựa chọn hình thức nào thường được quyết định bởi cấp quản lí như PhịngGiáo dục và Đào tạo hoặc Hiệu trưởng.Nội dung (thời gian)...Hoạt độngHoạt độngPhương tiệncủa giáo viêncủa học sinhdạy học.........Phương pháp, hình thức tổ chứcThờiNội dung và các hoạt độnggiandạy học chủ yếu......Hoạt độngHoạt độngcủa giáo viêncủa học sinh...Hoạt động...Hoạt độngNội dung (thời gian)của giáo viên...các hoạt động dạy học tương ứng...của học sinh...Ngồi những hình thức trình bày như trên, vẫn cịn những cách trình bàykhác, nhưng tất cả đều phải hướng tới mục tiêu là để giáo viên giảng dạy đượcdễ dàng và hiệu quả. Khi thiết kế tiến trình dạy học, cần chú ý:+ Dự tính thời gian cho từng nội dung học tập.+ Ghi cụ thể các yếu tố như: khởi động giọng dùng mẫu âm nào; vận độngtheo nhạc bằng những động tác nào; dịch giọng cao thấp bao nhiêu; chọn tốc độtrên đàn phím điện tử là bao nhiêu?...19 + Nội dung trọng tâm của tiết học phải được soạn dài và kĩ hơn các nộidung khác.+ Dự kiến chỗ khó trong mỗi nội dung (nếu có) và cách giải quyết, ví dụ:giai điệu nhảy quãng rộng, tiết tấu đảo phách, luyến láy, câu hát dài,...+ Chú ý đến đặc điểm riêng của tiết học, ví dụ: dạy bài hát quen thuộc sẽthực hiện thế nào, dạy bài dân ca, bài hát nước ngồi có gì lưu ý...+ Thể hiện sự sáng tạo ngay trong giáo án của mình.+ Tạo điều kiện cho HS được hoạt động và nghỉ ngơi đan xen một cáchhài hoà, học bằng đa giác quan, đa dạng hình thức học tập (cá nhân, cặp, nhóm,tổ), giúp các em tự khám phá nhiều hơn, thực hành nhiều hơn, hợp tác nhiềuhơn, sáng tạo nhiều hơn.+ Khơng nhất thiết phải trình bày phần tiến trình dạy học theo 5 bước lên lớptruyền thống (ổn định lớp, kiểm tra bài cũ, dạy bài mới, củng cố, dặn dò) mà thaybằng xây dựng các hoạt động học tập để phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động,phát triển tư duy sáng tạo, năng lực tự học của học sinh. Việc kiểm tra bài cũng cóthể đan xen trong cả tiết học chứ không nhất thiết tiến hành từ đầu tiết học.2.3.2. Bài soạn minh hoạ ở cấp tiểu học, THCSa) Nghe nhạcBài tập 1:HS lắng nghe và vận động theo hướng dẫn:Vận độngÂm thanhTiếng trống gõ đều (trường độ nốt HS bước nhịp nhàng, tiếng trống gõ mạnhđen): tùng tùng tùngthì bước mạnh, tiếng trống gõ nhẹ thìbước nhẹ.Tiếng trống gõ nhanh (trường độ nốt HS nhón chân, chạy bước ngắn.móc đơn): cách cách cách cáchTiếng trống gõ chậm (trường độ nốt HS dang tay, động tác như đang bơi.trắng): tùng cáchTiếng gõ nhanh hơn (bốn nốt móc HS tạm dừng và xoay sang hướng khác.kép) vào thành trống.20 Bài tập 2:HS lắng nghe và vận động theo hướng dẫn (mẫu đàn theo phương phápDalcroze):Vận độngÂm thanhÂm thanh chậm (trường độ nốt trắng)HS dang tay, động tác như đang bơi.Âm thanh đều đặn (trường độ nốt đen)HS bước nhịp nhàng, không cần theomột hướng cố định.Âm thanh nhanh (trường độ nốt móc đơn) HS nhón chân, chạy bước ngắn.Bài tập 3:Nghe bản Hành khúc Thổ Nhĩ Kỳ (Mozart) và vận động bằng bốn độngtác: vỗ hai tay trước ngực; chống hai tay vào thắt lưng, giậm đều chân; vỗ haitay lên cao; vươn hai cánh tay sang hai bên.Lần thứ nhất, vận động tuần tự theo bốn động tác trên. Mỗi khi nghe thấybản nhạc chuyển sang nét nhạc mới thì thay đổi động tác.Lần thứ hai, vận động không thực hiện theo tuần tự bốn động tác.Nguồn tham khảo: />Bài tập 4:Nghe bản Mùa xuân, trích trong giao hưởng Bốn mùa (Antonio Vivaldi) vàvận động phù hợp với hình tượng âm nhạc (dùng video hoặc tranh ảnh hỗ trợ):Hình tượng âm nhạcVận độngMặt trời lên, hoa nởVỗ hai tay lên đùi nhịp nhàngĐàn chim bay lượnChụm tay lên miệng như chim hóthoặc dang hai tay như động tác chimbayDòng suối chảyBàn tay chuyển động nhẹ nhàng nhưdòng nước chảyMưa dông, sấm chớpChụm hai tay che lên đỉnh đầu nhưđang trú mưa21 Nguồn tham khảo: />Bài tập 5:Nghe bản In the Hall of the Mountain King (Edvard Grieg) và vỗ tay phùhợp với tiết tấu.Chủ đề bản nhạc In the Hall of the Mountain King:Nguồn tham khảo: />Bài tập 6:Nghe bản The carnival of the Animals (Camille Saint-Saëns) và vận độngnhư đàn cá đang bơi trong đại dương.Nguồn tham khảo: />Bài tập 7:Nghe bản Baby Elephant Walk (Henry Mancini) và cho biết bản nhạc mơtả về lồi động vật nào?Nguồn tham khảo: />Bài tập 8:Nghe bản Flight of the Bumblebee (Rimsky Korsakov) và cho biết bảnnhạc mơ tả về lồi động vật nào?Nguồn tham khảo: />Bài tập 9:Nghe bản The Syncopated Clock (Leroy Anderson) và cho biết bản nhạcmô tả về đồ vật nào?Nguồn tham khảo: />Bài tập 10:Nghe bản Asturias (Isaac Albeniz) và cho biết nhạc cụ nào trình diễn?Nguồn tham khảo: />Bài tập 11:Nghe bản Nocturne for piano and violin (Frederic Chopin) và cho biết cómấy nhạc cụ trình diễn?22 Nguồn tham khảo: />Bài tập 12:Nghe bản Clair de lune (Claude Debussy) và cho biết nhạc cụ nào chơigiai điệu chính?Nguồn tham khảo: />b) Đọc nhạcBài tập 1:Đọc nhạc theo nốt nhạc hình tượng:Bài tập 2:Đọc nhạc theo nốt nhạc hình tượng:Bài tập 3:Đọc nhạc theo kí hiệu bàn tay:23 Bài tập 4:Đọc nhạc theo kí hiệu bàn tay:Bài tập 5:Đọc nhạc theo kí hiệu bàn tay:24

Tài liệu liên quan

• TÀI LIỆU TÌM HIỂU CHƯƠNG TRÌNH MÔN NGỮ VĂN (Trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018)
  • 66
  • 397
  • 0
• TÀI LIỆU TÌM HIỂU CHƯƠNG TRÌNH MÔN TỰ NHIÊN VÀ XÃ HỘI (Trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018)
  • 46
  • 464
  • 0
• NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG, HIỆU QUẢ CÔNG tác QUẢN lý tổ CHUYÊN môn góp PHẦN CHỦ ĐỘNG THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH GIÁO dục PHỔ THÔNG 2018
  • 28
  • 101
  • 1
• Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý chuyên môn cho phó hiệu trưởng các trường tiểu học thành phố thanh hoá nhằm đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông 2018
  • 22
  • 105
  • 0
• Nguyên tắc và tiêu chí xây dựng ngữ liệu chủ đề biển đảo trong môn tiếng Việt tiểu học đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông 2018
  • 5
  • 41
  • 0
• Tài liệu tập huấn môn ngữ văn Chương trình giáo dục phổ thông 2018 » Tài liệu miễn phí cho Giáo viên, học sinh.
  • 112
  • 26
  • 1
• Tổ chức hoạt động trải nghiệm trong dạy học nội dung năng lượng và sự biến đổi môn khoa học tự nhiên chương trình giáo dục phổ thông 2018 nhằm phát triển năng lực tìm hiểu tự nhiên
  • 131
  • 26
  • 0
• TÀI LIỆU TÌM HIỂU CHƯƠNG TRÌNH MÔN KHOA HỌC TỰ NHIÊN (Theo chương trình Giáo dục phổ thông 2018)
  • 56
  • 41
  • 0
• TÀI LIỆU TÌM HIỂU CHƯƠNG TRÌNH MÔN SINH HỌC (Trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018)
  • 50
  • 9
  • 0
• TÀI LIỆU TÌM HIỂU CHƯƠNG TRÌNH MÔN ÂM NHẠC (Trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018)
  • 54
  • 411
  • 0

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về

(2.09 MB - 54 trang) - TÀI LIỆU TÌM HIỂU CHƯƠNG TRÌNH MÔN ÂM NHẠC (Trong Chương trình Giáo dục phổ thông 2018) Tải bản đầy đủ ngay ×