[Tâm Lý] 10 Nét Đặc Trưng Của Tuýp Người Sáng Tạo - YBOX

Trong cuốn sách "Creativity: The Work and Lives of 91 Eminent People" (1996) của mình, nhà tâm lý học Mihaly Csikszentmihalyi đã viết “trong tất cả các hoạt động, sự sáng tạo chính là hoạt động tiệm cận nhất đến điểm thỏa mãn mà chúng ta ao ước có được trong đời”.

Sáng tạo giúp chúng ta mở mang đầu óc, chạm đến những điều mới, giới hạn mới và giúp chúng ta khai phá tiềm năng của bản thân. Vậy điều gì tạo nên một con người sáng tạo? Sáng tạo là khả năng bẩm sinh hay cần được nuôi dưỡng trau dồi?

Csikszentmihalyi cho rằng một số người sẽ sở hữu vài đặc điểm tính cách nhất định được cho là đặc tính của người sáng tạo. Tuy nhiên, ngoài sự sở hữu tự nhiên trên thì việc rèn luyện kết hợp một trong những đặc điểm tính cách dưới đây sẽ giúp bạn đạt được mức độ sáng tạo tối đa.

Những người sáng tạo luôn tràn đầy năng lượng nhưng vẫn tập trung.

Những người sáng tạo có một nguồn năng lượng tuyệt vời cả trên phương diện thể chất lẫn tinh thần. Họ có thể ngồi hàng giờ tập trung vào một việc và giữ được nhiệt huyết từ đầu đến cuối.

Đặc điểm này không có nghĩa là tuýp người này luôn quá khích. Họ giàu trí tưởng tượng và luôn tò mò về thế giới. Cả khi nghỉ ngơi, họ cũng sẽ nhớ lại và suy ngẫm về những vấn đề mà họ thấy thú vị.

Những người sáng tạo thông minh nhưng vẫn ngây thơ trong sáng.

Tuýp người sáng tạo thường thông minh. Song, một nghiên cứu năm 2013 đã cho thấy chỉ số IQ cao không thực sự liên quan đến mức độ sáng tạo. Một yếu tố quan trọng khác cũng quyết định đến mức độ sáng tạo chính là đặc điểm tính cách.

Nghiên cứu trường kỳ của Lewis Terman về chủ đề năng khiếu đã chứng minh rằng những đứa trẻ có chỉ số IQ cao thường thể hiện tốt hơn trong cuộc sống của chúng, nhưng kết luận này không có nghĩa là chỉ số IQ quyết định mức độ sáng tạo.

Csikszentmihalyi cho rằng có một điểm giới hạn ở chỉ số IQ 120. Người có chỉ số cao hơn bình thường thì có khả năng sáng tạo cao hơn, nhưng có chỉ số cao hơn mức 120 lại không thực sự nâng cao khả năng sáng tạo.

Csikszentmihalyi tin rằng khả năng sáng tạo có liên quan đến cả trí tuệ và tính cách của trẻ nhỏ.

Những người sáng tạo thường thông minh nhưng họ vẫn nhìn thế giới với con mắt tò mò và trong sáng.

Những người sáng tạo thường hài hước nhưng sống có nguyên tắc

Csikszentmihalyi cũng cho rằng thái độ vui vẻ hào hứng là một trong những đặc điểm nổi bật của người sáng tạo. Thái độ này được phản chiếu bởi một đặc điểm hoàn toàn trái ngược - sức bền bỉ.

Khi có một dự án mới, những người sáng tạo luôn thể hiện sự quyết tâm đến cùng. Họ có thể duy trì làm việc hàng giờ đồng hồ và tiếp tục thức khuya cho đến khi họ hài lòng với kết quả. Bạn cứ thử nghĩ đến những người họa sĩ mà xem.

Nhìn bề ngoài, những người họa sĩ thường luôn hào hứng, lãng mạn. Và có lẽ nhiều người nghĩ rằng làm họa sĩ rất thú vị. Tuy nhiên, để trở thành một họa sĩ tài ba cần phải nỗ lực rất nhiều, nhiều hơn những gì chúng ta đang thấy. Sáng tạo là kết quả của cả sự vui tươi và chăm chỉ.

Những người sáng tạo mơ mộng mà thực tế.

Người ta ví những người sáng tạo như những kẻ mộng mơ, luôn tưởng tượng nhiều nhiều điều về thế giới. Họ đắm chìm trong trí tưởng tượng nhưng vẫn luôn thực tế. Họ mơ mộng nhưng không có nghĩa là lúc nào họ cũng để đầu óc ở trên mây.

Người sáng tạo vừa hướng nội vừa hướng ngoại.

Khi nói đến tính cách hướng nội hay hướng ngoại, Csikszentmihalyi khẳng định, những người sáng tạo có cả hai tính cách này.

Tuýp người sáng tạo vừa hướng nội vừa hướng ngoại. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng chúng ta thường chỉ theo một trong hai xu hướng, và đặc điểm tính cách ấy hiếm khi thay đổi theo thời gian.

Họ vừa hòa đồng vừa kín đáo. Họ tương tác với nhiều người và nhiều thứ để tìm kiếm ý tưởng mới, sau đó sẽ “trốn” trong không gian yên tĩnh để phát triển ý tưởng đó.

Người sáng tạo tự hào mà khiêm tốn về mình.

Những người sáng tạo luôn tự hào với thành quả của chính mình nhưng họ vẫn ý thức được khả năng hiện tại của bản thân. Họ đặc biệt tôn trọng những người đồng môn và cả những tiền bối đi trước, người có ảnh hưởng rất nhiều đến sản phẩm của họ. Họ có thể thành công hơn người khác nhưng đó không phải là thứ mà họ quá chú trọng đến.

Theo Csikszentmihalyi, những người sáng tạo thường chỉ tập trung tìm ra ý tưởng mới chứ không để tâm đến thành tựu cũ của mình.

Những người sáng tạo không bị đè nặng bởi khuôn khổ giới tính cứng nhắc.

Csikszentmihalyi tin rằng những cá nhân sáng tạo thường không đi theo (dù ở mức độ thấp) những rập khuôn cứng nhắc về giới tính trong xã hội. Những cô gái có sự sáng tạo thường có ưu thế hơn những cô gái bình thường, còn những người đàn ông sáng tạo lại ôn hòa và tinh tế hơn những người đàn ông khác.

“Những cá nhân sáng tạo không chỉ có thế mạnh của giới tính riêng mà còn có cả thế mạnh của giới còn lại.”

Những người sáng tạo bảo thủ nhưng nổi loạn.

Theo như định nghĩa, sáng tạo là suy nghĩ khác thường. Và chúng ta thường nghĩ rằng những người sáng tạo có chút nổi loạn. Tuy nhiên, Csikszentmihalyi tin rằng, sự sáng tạo không thể đạt được nếu thiếu những chuẩn mực và truyền thống văn hóa nội tại.

Theo Csikszentmihalyi, sáng tạo cần cả tính truyền thống và tính phá cách. Điều này nghĩa là, bạn phải tôn trọng quá khứ, đồng thời tìm kiếm những thứ mới mẻ để cải tiến quá khứ. Những người sáng tạo đôi khi bảo thủ nhưng họ biết rằng để đổi mới cần chấp nhận mạo hiểm.

Những người sáng tạo đam mê nhưng khách quan với công việc.

Những người sáng tạo không chỉ đơn giản tận hưởng công việc. Công việc với họ thực sự là niềm đam mê cuồng nhiệt. Nhưng đam mê thôi không thể đủ để tạo ra được thành tích. Bạn cứ tưởng tượng một nhà văn quá yêu thích tác phẩm của mình mà không chịu sửa những chỗ chưa hợp lý, hay một nhạc sĩ miễn cưỡng chấp nhận cải thiện những nốt sai.

Những người sáng tạo đam mê công việc nhưng họ vẫn khách quan và luôn ý thức được chỗ đúng, điểm sai. Họ có thể phân định giữa bản thân và công việc, từ đó chấp nhận góp ý và cải thiện.

Những người sáng tạo thường nhạy cảm nhưng vẫn vui vẻ và tận hưởng.

Csikszentmihalyi đã chứng minh, những người sáng tạo thường cởi mở và cũng nhạy cảm, tính cách này có thể mang đến lợi ích, cũng có thể đem đến rắc rối. Sự sáng tạo ra những thứ chưa từng có trước đây có thể chịu áp lực của búa rìu dư luận. Dành ra hàng năm trời chỉ để nghĩ ra ý tưởng, phát minh mới, ngược lại bị bác bỏ, phớt lờ, chế nhạo; đó là cảm giác tổn thương sâu sắc.

Tuy nhiên, đối mặt với những trải nghiệm sáng tạo cũng là một hình thức tận hưởng. Sáng tạo cho ta cảm giác hạnh phúc ngập tràn. Vì thế, những nhà sáng tạo thường tin rằng, những cảm xúc thú vị mà sự sáng tạo tạo ra thực sự đáng để đánh đổi. Và sự đau khổ đôi khi có thể là mức giá.

-----------------------

Dịch giả: Bùi Hà

Biên tập: Hà Duyên

Nguồn ảnh: Unsplash

Link bài gốc: Characteristics of creative people

(*) Bản quyền bài dịch thuộc về YBOX.VN. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là “Tên dịch giả - Nguồn: Tâm Lý Học Tuổi Trẻ”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.

(**) Với mục tiêu chia sẻ và góp phần nâng cao kiến thức tâm lý cho những người trẻ, chúng tôi mong nhận được sự ủng hộ và đóng góp của các bạn. Trở thành Cộng tác viên hoặc thực tập sinhđể rèn luyện ngoại ngữ và đóng góp tri thức chuyên sâu về tâm lý cho cộng đồng tại đây https://bom.to/AxK6nj

(***) Follow Facebook Tâm Lý Học Tuổi Trẻ tại www.facebook.com/tamlyhoctuoitre để đọc các bài dịch khác và cập nhật các bài viết mới hằng ngày.