Thần Tích Quan Giám Sát Đệ Nhị Thượng Ngàn | Đạo Mẫu Tam Tứ Phủ

Quan Lớn Đệ Nhị hay còn gọi là Quan Đệ Nhị Giám Sát là Quan đứng thứ hai trong Ngũ Vị Tôn Ông.

• Truyền thuyết: Địa tiên thánh mẫu
• Truyện ngắn hay: Cuộc đời của MẸ
• Kinh dị: Nghiệp làm thầy Phù Thuỷ (Phần 1)
• Đi lễ đền quan Hoàng Mười cầu gì?
• 10 lý do khiến các Đồng nhân bị lỗi đồng, phạm luật

QUAN ĐỆ NHỊ THƯỢNG NGÀN

Quan Lớn Đệ Nhị hay còn gọi là Quan Đệ Nhị Giám Sát. Quan Giám Sát được thờ ở hai nơi chính là: Đền Quan Giám ở trên huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn là nơi Quan trấn giữ miền Sơn Lâm. và Đền Quan Giám ở Phố Cát, Thanh Hóa là nơi Quan giáng hạ dạo chơi. Quan Còn được giao quyền giám sát cai quản sơn lâm, nên Ngài còn được gọi là Quan Lớn Đệ Nhị Thượng Ngàn.

Nay Quan Giám Sát đi tuần Quan tuần dưới thoải Quan tuần lên non Xem ai tâm đức vuông tròn? Xem ai hiếu kính làm con trung thành?

Xem ai gắng sức tu hành? Xem ai nhân nghĩa quan dành phần cho? Xem ai mắc lỗi nhỏ to? Quyền Quan Giám Sát ông cho công bằng Ai mà bụng dạ kiêu căng? Tham lam chuộc lợi y rằng biết ngay

Ông về ông trị thẳng tay Ông cho cơ cực cả ngày lẫn đêm Ông về tra xét bản đền Tra xét tư cách kính trên dưới nhường?

Tra ai mắc lỗi tỏ tường? Ông cho giỡ điện, ra đường dở điên Làm “Thầy” phải gắng cho hiền Đừng vì tiền bạc, mà phiền tấm thân

Phải nên trọng nước thương dân Quan về soi xét phàm trần công minh Phải luôn trọng kính dân tình Chỉ lo vơ vét về mình được chi?

Mai sau con cháu sướng gì? Thi nhau gánh nghiệp vì mình con ơi Ta về ta đã ban lời Gắng đi đúng đạo người đời kính yêu

Quan Lớn Đệ Nhị là Quan đứng thứ hai trong Ngũ Vị Tôn Ông. Quan Lớn Đệ Nhị vốn là con trai thứ hai của Vua Cha Bát Hải Động Đình. Có truyền thuyết cho rằng Ông có hạ phàm đầu thai vào Hoàng Cung, nhưng hạ phàm triều nào và hạ phàm nơi đâu thì không thấy nói tới.

Quan Lớn Đệ Nhị Thượng Ngàn. Hay còn gọi là Quan Đệ Nhị Giám Sát (có một số người gọi là Quan Thanh Tra Giám Sát). Quan lớn vốn là con trai thứ hai của Vua Cha Bát Hải Động Đình. Ông theo lệnh Vua Cha, hạ phàm đầu thai vào Hoàng Cung (có sách nói là ông hạ phàm ngày mồng ba tháng mười một năm Ất Dậu vào một nhà quý tộc). Ông là người văn võ toàn tài, thông minh chính trực, được khắp muôn nơi ngưỡng mộ, các vương tôn công tử đều thuận tình đến làm học trò. Đến khi về chầu Thiên Đình, ông lại được giao quyền giám sát quản cai Sơn Lâm, Thượng Ngàn. Ông giáng thế ban phúc cho dân, khi dân chúng bị hạn hán, cầu đảo ông thì lập tức có mưa thuận gió hòa.

Quan Đệ Nhị là một trong ba vị quan lớn rất hay ngự về đồng (kể cả trong những ngày tiệc vui). Khi ngự đồng, ông mặc áo xanh (xanh la hay xanh lá cây) thêu rồng, hổ phù; làm lễ tấu hương, khai quang, chứng sớ và múa kiếm (cách hầu Quan Giám Sát thì có nơi múa đôi kiếm, có nơi múa một kiếm, có nơi lại múa một kiếm một cờ). Cũng như Quan Đệ Nhất, khi khai đàn mở phủ, người ta thỉnh Quan Đệ Nhị về chứng đàn Nhạc Phủ (Thượng Ngàn: đàn mã đều màu xanh). Ngoài ra vào những dịp đại lễ (như mở phủ khai đàn, tạ phủ…), trước ngày làm lễ, người ta thường thỉnh Quan Đệ Nhị về thanh tra giám sát đàn mã đền phủ.

Thần tích Quan Lớn Đệ Nhị

Quan Lớn Đệ Nhị hầu như không tìm thấy tư liệu về thần tích của Ngài. Căn cứ theo các văn hầu từ thời xưa để lại chúng ta có thể mường tượng về Ngài.

Ông vốn là ở cõi Thiên Đình, con vua Ngọc Hoàng được giáng xuống trần gian:

Vốn xưa ông ở thiên đình

Con vua Thượng Đế giáng thần dương gian

Ngài sinh ra trong một gia đình quý tộc. Ngay từ thủa nhỏ Ngài đã giỏi văn thơ và nổi tiếng thông minh, khôn ngoan:

Tuổi vừa ba bốn đi chơi

Văn thi phú lục mọi tài khôn ngoan.

Bỗng một hôm đến hạn về trời, trời bỗng nổi mưa gió, bão bùng Hà Bá, Thủy thần đã rước Ngài đi. Ngày Ngài hóa cũng là ngày mùng 3 tháng giêng.

Chẳng ngờ Thượng Đế đến kì

Mồng ba tháng một, một khi giờ dần

Sắc sai hà bá thuỷ thần

Quần tiên đón rước chẳng nhầm một ai

Về chốn Thiên Cung ông có nhiệm vụ "Quản tam giới quyền cai giám sát" nên chuyên lo về sổ sách sinh tử của cõi trần gian:

Sổ hội đồng một tay nắm giữ

Số trần gian sinh tử sót ai.

Ông chính là vị thánh chuyên cân đong tội, công và điều chỉnh họa phước cho các sinh linh trong cõi trần thế. Kể cả việc các vị thánh làm việc như thế nào hay các thanh đồng, đạo quan, lính ghế, con nhang, đệ tử..... làm việc hay hầu hạ dạ vâng đều được ngài ghi chép, không bỏ sót về tấu lại vua cha. Chính vì lẽ đó, tháng 11 tiệc ngài sợ phạm, ngài giám sát mọi việc nên không ai lập điện hay Bắc ghế mở phủ.

Rút dây tội phước cân người tội công.

Trong tứ phủ ngài còn là một vị thánh văn võ song toàn, thường múa đôi kiếm:

Võ thời ví với Đức Quan

Văn thời sánh ví Mạnh Nhan thay là.

Ông còn giỏi cờ, thi ca, phú họa:

Cờ Tiên một đấu thơ vài trăm thiên.

Ông là một vị thánh anh minh, độ lượng, hết lòng cứu giúp cho mọi sự an khiên, bất hạnh của cõi dương gian:

Dù ai hữu sự kêu van

Khấn Quan Đệ Nhị thọ khang yên lành

Đó là một vị thánh nổi tiêng trong tứ phủ bởi sự thông minh, chính trực, luôn một lòng độ cho nước cho dân:

Thông minh chính trực, giúp nước phù đời

Quyền sơn lâm cai khắp mọi nơi

Vâng ngọc chỉ giáng thần Nam Việt

Anh hùng hào kiệt, độ khắp vạn dân

Các đền thờ Quan Lớn Đệ Nhị

Quan Lớn Đệ Nhị có một số đền chính là: Đền Quan Lớn Đệ Nhị tại Thái Bình gần đền Đồng Bằng. Đền này về lịch sử là nơi Quan Lớn Đệ Nhị đã hội quân giúp Vua Cha Bát Hải chiến đấu chống ngoại xâm.

Đền Quan Giám ở trên huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn (là nơi quan trấn giữ miền Sơn Lâm) và Đền Quan ở Phố Cát, Thanh Hóa (là nơi quan giáng hạ dạo chơi).

Xem ngay: Căn đồng: 3 năm thử lính, chín năm thử đồng

Ngày tiệc Quan Lớn Đệ Nhị

Tiệc chính của ông là ngày 10/11 âm lịch (là ngày hạ phàm của quan).

Khi những người đồng bị chấm lính bắt đồng, thì khi đội lệnh của ngài, thì đệ tử được cắt tóc làm tôi - nối nghiệp làm con phải đội lệnh ngài và mở phủ màu xanh.

Quan Đệ Nhị là vị quan lớn rất hay ngự về đồng. Khi ngự đồng, ông mặc áo xanh (xanh la hay xanh lá cây) thêu rồng, hổ phù; làm lễ tấu hương, khai quang, chứng sớ và múa kiếm. Vì là con nhà thoải nên quyền phép của ngài là hô mưa, gọi gió, phù cho mưa thuận gió hoà, chép sinh cho trường thọ, ban tài tiếp lộc, có khi ngài giám sát việc đi lại cứu âm độ dương, giải đường, giải chợ.

BẢN VĂN QUAN ĐỆ NHỊ GIÁM SÁT

Thỉnh mời Hoàng đế tinh quân Hiệu ông đệ nhị thiên đình giáng sinh Vốn xưa ông tại thiên đình Đêm ngày chầu chực ở trong lâu đài Số sinh số tử trên đời Một tay biên chép chẳng sai số nào Bách quan văn vũ nội tào Khi ra bệ ngọc khi vào toà trương Thông minh chính trực mọi đường Kiên hào đỉnh túc chẳng nhường một ai Thiên tào đệ nhị thứ hai Thông tri tam giới mọi nơi xa gần Phép ông hành vũ hành phong Đâu đâu cũng đều phục tình làm tôi Trời làm đại hạn nắng nôi Cầu ông đảo vũ một thôi dần dần Ông sai hà bá thuỷ thần Tự nhiên nổi trận đùng đùng mưa sa Điều hoà thiên hạ xướng ca Nam nữ trẻ già sợ phép tôn quan Lệnh truyền sai xuống thuỷ cung Tự nhiên mưa gió mênh mông đồn điền Hợp hoà thiên hạ dưới trên Bờ nào bờ ấy nước chan đầy bờ Dù ai đi sớm về khuya Phong điều vũ thuận thái hoà nghỉ ngơi Có phen thong thả ngồi chơi Tuyển người số mực chép người số son Vua cha nghe hết nguồn cơn Ai làm nấy chịu chẳng còn có oan Sai xuống hạ giới làm quan Sinh vào quý tộc hiền lương đức lành Vừa năm ất dậu thai sinh Mồng ba tháng một đã sinh ra người Tuổi vừa ba bốn đi chơi Văn thi phú lục mọi tài khôn ngoan Song đường mừng rỡ yêu thương Rằng nhà có phúc kẻ thương người vì Chẳng ngờ Thượng Đế đến kì Mồng ba tháng một,một khi giờ dần Sắc sai hà bá thuỷ thần Quần thiên đón rước chẳng nhầm một ai Ngũ lôi hiệu lệnh tướng trời Nhị thập bát tú mọi nơi trương toà Đều thời vâng lệnh vua cha Rước quan đệ nhị trên toà thượng thiên Song đường thương nhớ chẳng yên Sao ông nỡ để mối phiền dương gian Sinh thành dưỡng dục núi non Lấy ai khuya sớm thần hôn cho đành Vốn xưa ông ở thiên đình Con vua Thượng Đế giáng thần dương gian Dù ai có lệnh kêu van Khấn ông đệ nhị thọ khang yên lành Thiên tư chính trực thông minh Giáng Đền giáng phủ anh linh muôn phần Chữ rằng Thánh giáng lưu ân Đa tài đa lộc thiên xuân thọ trường

Phú :

Nhác trông lên tòa vàng san sát, Không đâu bằng Phố Cát Đồi Ngang. Đá lô xô nước chảy làn làn, Điều một thú cỏ hoa như vẽ. Nhạn chiều hôm bay về lẻ tẻ, Trên sườn non chim sẻ ríu ran. Nuớc dưới khe tung tính tiếng đàn, Trên đỉnh núi tùng reo điểm trống. Có thơ rằng: Ngần ngật Sòng Sơn kiêu dị lộc Thanh thanh tri thủy chiếu trần tâm Sơn tri cao hệ thủy chí thâm Đây thực chốn non nhân nước trí.

Thượng phong tri thủy địa cốc lâm san Nam thiên tri đệ nhất đền quan Cảnh lạc thú thượng ngàn sơn cước

Thông minh chính trực, giúp nước phù đời Quyền sơn lâm cai khắp mọi nơi Vâng ngọc chỉ giáng thần Nam Việt

Anh hùng hào kiệt,độ khắp vạn dân Sắc gia ban: Thượng đẳng tôn thần Quyền giám sát,kiêm tri phủ viện Nghe văn thỉnh luyện, giá ngự từ trung Chữ “Sở cầu hữu cảm tất thông” Hộ đệ tử đồng gia thời phú quý.

Tamlinh.org (tổng hợp)