Tháng Năm Về Cồn ăn Cá Mè Vinh

Tuy nhiều xương hom, song cá mè vinh được xem là đặc sản sông Tiền không chỉ do thịt ngọt, béo mà còn ở cách ăn cả vảy. Ở miền Tây Nam bộ tháng năm âm lịch là mùa trái cây, nhà nhà ăn tết Đoan ngọ vào ngày mùng năm với đủ loại đặc sản miệt vườn. Mùa này nước sông Tiền trong xanh, là mùa ốc gạo, mùa cá mè vinh.

Cá mè vinh, đặc sản sông nước miền Tây.

Cá mè vinh sống nhiều trên sông Tiền, họ cá chép, vảy trắng, thịt ngọt, ăn rất béo nhưng nhiều xương hom, được liệt vào hàng đặc sản của sông nước. Mùa này, đi trên sông Tiền qua các cù lao Ngũ Hiệp, Tân Phong, cồn Tròn, cồn Bầu… của Tiền Giang, cồn Phú Đa của Bến Tre, Đồng Phú, Bình Hoà Phước của Vĩnh Long, chỗ nào cũng thấy ngư dân săn cá mè vinh.

Ông Năm Yên, lão ngư ở cù lao Tân Phong, nói có nhiều cách săn cá mè vinh như thả lưới, đi chài, bao chà… nhưng kỳ thú nhất vẫn là đi vợt cá. Đợi con nước vừa đứng lớn, quơ một nắm lá cứt quạ, bìm bìm, hắc sửu (là những loại dây leo mọc hoang, thức ăn khoái khẩu của cá mè vinh) cột lại thành chùm thả xuống nước và ngồi trên xuồng rung đùi đợi cá tới ăn. Nhiều người kỳ công còn kiếm cho bằng được một chùm bông lúa vừa chín tới, bảo đảm nhạy cá hơn lá cỏ dại gấp mấy lần.

Cá mè vinh thường đi bầy đàn, nghe mùi lá cỏ hoặc lúa chín, xúm nhau lại rỉa. Lúc này ngư dân chỉ việc dùng một cây vợt dài, cán làm bằng thân cây trúc, phía cuối vợt là một tấm lưới rộng, nhẹ nhàng đưa xuống sâu phía dưới chùm lá cỏ, bông lúa, từ từ nâng lên, thế nào cũng tóm được một vài chú cá mè vinh đang mê mồi. Theo ông Năm Yên, đi vợt thường bắt được những con cá mè vinh to bằng bàn tay người lớn, nhưng cũng có khi may mắn bắt được những chú “cá cụ” nặng một, hai ký lô.

Cá mè vinh mang về làm sạch, bỏ ruột nhưng không được đánh vảy vì theo các ngư dân, con cá mè vinh bỏ vảy coi như vứt. Ông Năm Yên nói, với những người sành ăn, bộ vảy cá mè vinh được cho là ngon gấp mấy lần thịt con cá. Có nhiều món ngon được dân sông nước chế biến từ con cá mè vinh, nhưng ngon nhất vẫn là chiên xù và kho lạt chấm rau vườn.

Cá mè vinh chiên xù làm đơn giản, chỉ cần ngâm nước muối để ráo rồi bỏ vào chảo dầu chiên cho vàng, vảy xù lên, giòn rụm. Món này, chính bộ vảy và kỳ vi, đuôi của con cá mới là phần ngon nhất. Gắp một mớ vảy, thêm một đũa thịt cá, nhớ gỡ hết xương hom, bỏ vô miếng bánh tráng cuốn với rau sống chấm vào chén nước mắm me, bảo đảm con cá tai tượng chiên xù của các nhà hàng đặc sản phải kêu bằng… sư phụ.

Riêng món kho lạt, sau khi ướp cá với gia vị vừa ăn, chặt vài trái dừa xiêm lấy nước đổ vào nồi nấu cho sôi bùng lên rồi thả cá vào, vặn nhỏ lửa kho rim, cho thêm vài trái cà chua chín mọng hoặc mấy trái me xanh. Trong thời gian chờ cá chín, chạy ù ra vườn quơ một mớ rau má, cù nèo, tai tượng, đọt xoài, đọt chùm ruột, đọt mận non, càng cua rửa sạch, ăn tới đâu nhúng vào nồi cá kho rim tới đó, nếu có thêm xị rượu gạo và vài trái ớt hiểm xanh thì bảo đảm ngon tuyệt cú mèo.

Ông Năm Yên nói, món cá mè vinh kho lạt phải ăn phần thịt cá trước, đợi tới khi gần cạn nước dừa thì bộ xương và bộ vảy của con cá cũng mềm như xương cá mòi đóng hộp, lúc đó mọi người mới chia nhau món đặc sản này. Đặc biệt là chiếc đầu cá đầy sụn thấm nước dừa và gia vị, ngon không thể tả, chỉ có người lớn tuổi nhất trong bàn hoặc khách q uý phương xa mới được nhường cho thưởng thức.