Thế Giới Nhân Vật Trong Truyện Ngụ Ngôn Lep Toonxxtôi Và ý Nghĩa ...

Có thể bạn quan tâm

Tải bản đầy đủ (.pdf) (62 trang)

Trang chủ

Thạc sĩ - Cao học

Sư phạm

Thế giới nhân vật trong truyện ngụ ngôn Lep Toonxxtôi và ý nghĩa giáo dục đối với học sinh tiểu học

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (710.28 KB, 62 trang )

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM HÀ NỘI 2KHOA GIÁO DỤC TIỂU HỌCĐÀO THỊ KIM DUNGTHẾ GIỚI NHÂN VẬT TRONG TRUYỆN NGỤNGÔN LEP TÔNXTÔI VÀ Ý NGHĨA GIÁO DỤCĐỐI VỚI HỌC SINH TIỂU HỌCKHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌCChuyên ngành: Văn học thiếu nhiHÀ NỘI - 2014LỜI CẢM ƠNEm xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới cô giáo: T.S Lê Thị Thu Hiền giảng viên tổ văn học nước ngoài trường ĐHSP Hà Nội 2 - người đã tận tìnhhướng dẫn, giúp đỡ em trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện khoáluận này.Qua đây, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới các thầy cô giáo trong khoaGiáo dục Tiểu học đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ em hoàn thành khoá luận này.Với điều kiện, thời gian nghiên cứu và vốn kiến thức còn hạn chế, chắcchắn đề tài của em sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Em kính mong nhậnđược sự góp ý của quý thầy cô và các bạn để đề tài của em thực sự có chấtlượng và hữu ích.Em xin chân thành cảm ơn!Hà Nội, ngàythángnăm 2014Sinh viênĐào Thị Kim DungLỜI CAM ĐOANTôi câm đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Những kết quả và cácsố liệu trong luận văn chưa được ai công bố dưới bất cứ hình thức nào. Tôihoàn toàn chịu trách nhiệm về sự cam đoan này.Hà Nội, ngàythángnăm 2014Sinh viênĐào Thị Kim DungMỤC LỤCMỞ ĐẦU ........................................................................................................... 11. Lí do chọn đề tài......................................................................................... 12. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ......................................................................... 33. Mục đích nghiên cứu.................................................................................. 44. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................. 55. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ................................................................. 56. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................... 57. Nội dung của khóa luận ............................................................................. 5NỘI DUNG ....................................................................................................... 6Chương 1. CÁC LOẠI NHÂN VẬT TRONG TRUYỆN NGỤ NGÔN LEPTÔNXTÔI ......................................................................................................... 61.1. Khái niệm nhân vật và thế giới nhân vật ................................................ 61.1.1. Khái niệm nhân vật ........................................................................... 61.1.2. Thế giới nhân vật .............................................................................. 71.2. Truyện Ngụ ngôn của Lep Tonxtoi......................................................... 91.2.1. Khái niệm ngụ ngôn .......................................................................... 91.2.2. Nguồn gốc truyện Ngụ ngôn Lep Tônxtôi ....................................... 101.3. Các loại nhân vật trong truyện ngụ ngôn Lep Tônxtôi ......................... 111.3.1. Loại nhân vật là con người ............................................................. 111.3.2. Loại nhân vật là loài vật ................................................................. 131.4. Tiểu kết ................................................................................................. 20Chương 2. NGHỆ THUẬT XÂY DỰNG NHÂN VẬT TRONG TRUYỆNNGỤ NGÔN LEPTONXTOI .......................................................................... 212.1. Xây dựng nhân vật kiểu cặp đôi ........................................................... 212.1.1. Cặp nhân vật tương đồng ............................................................... 212.1.2. Cặp nhân vật tương phản ............................................................... 252.2. Xây dựng nhân vật qua ngôn ngữ ......................................................... 292.2.1. Ngôn ngữ người kể chuyện ............................................................. 292.2.2. Ngôn ngữ nhân vật .......................................................................... 312.3. Miêu tả nhân vật thông qua hành động ................................................. 332.4. Một số thủ pháp nghệ thuật khác .......................................................... 342.4.1. Nghệ thuật nhân hóa ....................................................................... 342.4.2. Nghệ thuật ẩn dụ ............................................................................. 402.5. Tiểu kết ................................................................................................. 43Chương 3. TRUYỆN NGỤ NGÔN LEP TÔNXTÔI VÀ Ý NGHĨA GIÁODỤC ĐỐI VỚI HỌC SINH TIỂU HỌC ......................................................... 443.1. Về thể loại ............................................................................................. 443.2. Về nhân vật ........................................................................................... 443.3. Về ngôn ngữ .......................................................................................... 453.4. Ý nghĩa giáo dục của truyện Ngụ ngôn Lep Tônxtôi đối với học sinhtiểu học ......................................................................................................... 45KẾT LUẬN ..................................................................................................... 52TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 53MỞ ĐẦU1. Lí do chọn đề tàiTrong tiến trình phát triển của mình, thế kỉ XIX có lẽ là thời kỳ rực rỡnhất của văn học Nga. Đã có rất nhiều tác phẩm ra đời và có tầm ảnh hưởngtrên thế giới đến cả thế kỷ sau. Nhờ mảnh đất hiện thực màu mỡ của nhữngcuộc đấu tranh cách mạng giải phóng của nhân dân và sự xuất hiện đúng lúccủa các tài năng sáng chói mà văn học Nga đã bắt kịp những thành tựu củavăn học phương Tây và phát triển đến đỉnh cao. Có lẽ nhờ đó mà nhiều nhànghiên cứu đánh giá văn học Nga là một trong những nền văn học phong phúvà tiên tiến nhất của nhân loại, là một trong những thành tựu rực rỡ nhất củavăn học thế giới.Nhắc đến văn học Nga, không thể không nhắc tới L.Tônxtôi, LépNikôlaiêvitsơ Tônxtôi (Lev Nikôlaievitch Toistoi) - nhà văn vĩ đại của nướcNga. Lep Tônxtôi xuất thân trong một gia đình quý tộc nông thôn. Thời thơấu và niên thiếu, Lep Tônxtôi sống giữa cảnh thiên nhiên tươi đẹp ở ấpIaxnaia Pôliana của gia đình. Tônxtôi say xưa tìm đọc những tác phẩm vănhọc trong thư viện của cha mình có tới hàng vạn cuốn.Năm 16 tuổi, Tônxtôi được gia đình gửi tới Cadan học đại học. Lúc đầu,ông học ngành ngôn ngữ phương Đông, sau đổi sang ngành Luật. Được hainăm, ông bỏ trường đại học và gia nhập quân đội. L.Tônxtôi đã cùng đồng độichiến đấu bảo vệ thành phố Xêvaxtôpôn trước cuộc tấn công của liên quânAnh - Pháp trong chiến tranh Crưm (1853 - 1856). Tônxtôi đã viết một sốtruyện kí về Xêvaxtôpôn ca ngợi những hành động anh hùng của nững ngườilính Nga chân chính.Sau khi xuất ngũ, Tônxtôi đi du lịch qua nhiều nước ở châu Âu, sau trởvề sống ở ấp của mình và hết lòng giúp đỡ những người nông dân nghèo.L.Tônxtôi đã sáng tác bộ tiểu thuyết “Chiến tranh và hòa bình” gồm 4 tập,1được viết từ 1864 -1869, đã tái hiện một cách sinh động cuộc chiến đấu ngoancường và chiến thắng hiển hách của quân dân Nga đầu thế kỷ XIX chống lạicuộc xâm lược quân Pháp dưới quyền thống lĩnh của Napôlêông.Mấy năm sau, Tônxtôi đưa ra một kiệt tác thứ hai, “Anna Karênina”(1877). Trong tác phẩm này, nhà văn đã tỏ ra có khả năng phân tích tâm lýtuyệt vời và đã lớn tiếng tố cáo luật pháp vô nhân đạo của xã hội quý tộc tưsản Nga, ước vọng đem lại tự do và cuộc sống no đủ, yên vui cho nhân dân.Tônxtôi còn phơi bày cái xấu của nhà thờ Chính thống giáo Nga tham giatước đoạt hạnh phúc của con người, đày đọa nhân dân trong vòng tăm tối,nghèo khổ và bất hạnh trong tác phẩm Phục sinh (1899). Ngoài ra, ông cònviết một số tiểu thuyết, truyện ngắn, kịch...biểu lộ tư tưởng phản kháng củaông. Toàn bộ tác phẩm của Lép Tônxtôi được Lênin coi là “Tấm gương phảnánh cách mạng Nga” thế kỷ XIX.Là một trong những nền văn học có nhiều thành tựu rực rỡ và có tầm ảnhhưởng sâu rộng nhất đối với nhân loại, văn học Nga cũng có một vị trí vữngchắc và ảnh hưởng sâu rộng tới văn học Việt Nam, cả trong giới sáng tác,nghiên cứu, phê bình lẫn đông đảo công chúng bạn đọc. Vị trí vững chắc ấyđã được củng cố trong thời kì Liên Xô giữ vai trò “người anh cả” của hệthống chủ nghĩa xã hội toàn thế giới.Trong các trường, khoa nghiên cứu vănhọc ở Việt Nam không thể thiếu chuyên ngành văn học Nga, đặc biệt là cáctrường sư phạm và khoa học xã hội - nhân văn.Trong chương trình dạy Tiếng Việt ở bậc Tiểu học, riêng các tác phẩmthuộc bộ phận văn học nước ngoài được đưa vào chương trình với trên dưới100 tác phẩm. Các tác phẩm này bao gồm nhiều thể loại như truyện dân gian(truyện thần thoại, truyện cổ tích, truyện ngụ ngôn, truyện cười...) và nhữngcâu chuyện viết về các danh nhân, về người thật việc thật. Các tác phẩm thuộccác thể loại này có ý nghĩa giáo dục vô cùng to lớn đối với học sinh tiểu họcđặc biệt là truyện ngụ ngôn.2Truyện ngụ ngôn có thể nói là một trong những thể loại truyện góp phầnlàm nên sự đa dạng và phong phú của nền văn học. Cùng với việc đấu tranhtrực diện nhằm phê phán những thói hư, tật xấu trong xã hội, loại truyện nàydùng cách mượn lời ngụ ý, mượn lời các con vật, đồ vật, chim muông, hoa láđể nói về con người, gửi vào đó một ý tưởng, một nhận xét về nhân tâm, thế sự,một bài học về kinh nghiệm sống hay một điều răn dạy về đạo lý làm người.Ngụ ngôn có cốt truyện ngắn nhưng rất cô đọng, hàm xúc và giàu sứcbiểu hiện, nó là một thể loại rất gần gũi với mọi người, mọi tầng lớp nhân dânvà đặc biệt là với trẻ em. Giáo dục trẻ bằng ngụ ngôn là việc làm hay và bổích phù hợp với đặc điểm tâm lý và đặc điểm tư duy nhận thức của các em.Việc nghiên cứu đề tài Thế giới nhân vật trong truyện Ngụ ngôn LepTônxtôi và ý nghĩa giáo dục đối với học sinh Tiểu học có ý nghĩa quantrọng, nó giúp tôi có thêm những hiểu biết về một khía cạnh của truyện ngụngôn L.Tônxtôi, giúp tôi cảm thụ được cái hay, cái đẹp và giá trị tư tưởngtrong mỗi câu chuyện. Đặc biệt thông qua các tác phẩm đó, bồi dưỡng giáodục đạo đức, tư tưởng, tình cảm và thẩm mĩ cho học sinh tiểu học.2. Lịch sử nghiên cứu vấn đềLép Tônxtôi, tức bá tước Lép Nikôlaiêvitsơ Tônxtôi (Lev NikôlaievitchTolstoi) - nhà văn lớn của nước Nga. Lép Tônxtôi xuất thân trong một giađình quý tộc nông thôn. Thời thơ ấu và niên thiếu, Lép Tônxtôi sống giữacảnh thiên nhiên tươi đẹp ở ấp Iaxnaia Pôliana của gia đình (thuộc tỉnh Tula,cách Matxcơva chừng 200 km về phía Nam). Tônxtôi say sưa tìm đọc các tácphẩm văn học trong thư viện của cha mình có tới hàng vạn cuốn.Năm 16 tuổi, Tônxtôi được gia đình gửi tới Cadan học đại học. Lúc đầu,ông học ngành ngôn ngữ phương Đông, sau đổi sang ngành Luật. Được hainăm, ông bỏ trường đại học và gia nhập quân đội. Lép Tônxtôi đã cùng đồngđội chiến đấu bảo vệ thành phố Xêvaxtôpôn trước cuộc tấn công của liên3quân Anh - Pháp trong chiến tranh Crưm (1853-1856). Tônxtôi đã viết một sốtruyện ký về Xêvaxtôpôn ca ngợi những hành động anh hùng của nhữngngười lính Nga chân chính.Bàn về Lep Tônxtôi và những sáng tác của ông, từ xưa đến nay đã cónhiều nhà văn, nhà lý luận, nhà phê bình văn học trên thế giới cũng như trongnước đề cập đến. Do khuôn khổ của một khóa luận tốt nghiệp, đặc biệt do khảnăng ngoại ngữ có hạn nên phần lịch sử nghiên cứu vấn đề chỉ xây dựng từnhững bài viết của một số tác giả nước ngoài đã dịch sang tiếng Việt và các ýkiến của các tác giả trong nước.Bài tiểu luận Tôn-xtôi (1960) của Nguyễn Tuân đến nay vẫn làm ngườiđọc ngạc nhiên trước tầm hiểu biết, vốn văn hóa rộng lớn và những nhận xéttinh tế của ông về sáng tác của nhà văn Nga. Nguyễn Tuân khẳng định: 'chođến ngày nhân loại du hành vũ trụ đi hết lên các tinh cầu khác, Tôn-xtôi vẫnlà cây đại thụ sừng sững trong rừng văn đại ngàn nước Nga”.Năm 1986, sau nhiều năm nghiên cứu, giảng dạy, Nguyễn Trường Lịchcho ra mắt công trình L.N.Tôn-xtôi. Chuyên luận phản ánh cái nhìn bao quátvề nhà văn Nga, từ tiểu sử, sự nghiệp sáng tác đến tầm ảnh hưởng thế giới lớnlao của L.Tôn-xtôi trong thế kỷ 20Nghiên cứu về truyện Ngụ ngôn từ trước tới nay có rất nhiều đề tài vànghiên cứu về nhiều tác giả khác nhau, tuy nhiên đề tài mà tôi nghiên cứu làđề tài mới và chưa có ai đi sâu vào phân tích thế giới nhân vật trong truyệnNgụ ngôn Lep Tônxtôi cũng như ý nghĩa giáo dục của truyện đối với học sinhTiểu học.3. Mục đích nghiên cứuTìm hiểu truyện Ngụ ngôn Lep Tônxtôi để thấy được sự phong phú, đadạng độc đáo của thế giới nhân vật, đồng thời khám phá giá trị, ý nghĩa truyệnNgụ ngôn Lep Tônxtôi với học sinh Tiểu học.44. Nhiệm vụ nghiên cứuNghiên cứu các loại nhân vật trong truyện Ngụ ngôn Lep Tônxtôi và nghệthuật xây dựng thế giới nhân vật ấy.Nghiên cứu ý nghĩa giáo dục của truyện Ngụ ngôn Lep Tônxtôi đối vớihọc sinh Tiểu học.5. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứuĐối tượng: các câu chuyện Ngụ ngôn của nhà văn Lep TônxtôiPhạm vi : Nghiên cứu về Lep Tônxtôi và các tác phẩm của ông có thểxem xét nghiên cứu nhiều vấn đề, nhiều khía cạnh khác nhau như: nội dung,nghệ thuật, xây dựng nhân vật, kết cấu… Truyện Ngụ ngôn Lep Tônxtôi córất nhiều vấn đề lý thú bởi đó là môt kho tàng tri thức văn học của một cây đạithụ. Trong khuôn khổ của một khóa luận tốt nghiệp, tôi chỉ đi sâu nghiên cứu“Thế giới nhân vật trong truyện Ngụ ngôn Lep Tônxtôi và ý nghĩa giáo dụcđối với học sinh Tiểu học”. Để thực hiện đề tài này, tôi sử dụng cuốn “Kiếnvà chim Bồ câu”, 2013, NXB Văn học để nghiên cứu.6. Phƣơng pháp nghiên cứuPhương pháp thống kêPhương pháp khảo sátPhương pháp phân tích, tổng hợpPhương pháp đối chiếu, so sánh7. Nội dung của khóa luậnKhóa luận gồm 3 chươngChương 1. Các loại nhân vật trong truyện Ngụ ngôn Lep TônxtôiChương 2. Nghệ thuật xây dựng nhân vật trong truyện Ngụ ngôn LepTônxtôiChương 3. Ý nghĩa giáo dục của truyện Ngụ ngôn Lep Tônxtôi đối vớihọc sinh Tiểu học.5NỘI DUNGChƣơng 1. CÁC LOẠI NHÂN VẬT TRONG TRUYỆN NGỤNGÔN LEP TÔNXTÔI1.1. Khái niệm nhân vật và thế giới nhân vật1.1.1. Khái niệm nhân vậtCho đến nay có rất nhiều cách định nghĩa, nhiều quan niệm về nhân vậtcủa tác phẩm văn chương.- Nhân vật văn học là “con người được mô tả, thể hiện trong tác phẩmbằng phương tiện văn học… Văn học không thể thiếu nhân vật, bởi vì đó làhình thức cơ bản để văn học miêu tả thế giới một cách hình tượng… Nhân vậtvăn học là phương tiện để khái quát tính cách, số phận con người và các quanniệm về chúng” [Trần Đình Sử(chủ biên), La Khắc Hòa, Phùng Ngọc Kiếm,Nguyễn Xuân Nam, 2011, Lý luận văn học, Tập 2, NXB Đại học Sư phạm,T61,62,64].- Nhân vật văn học “là một đơn vị nghệ thuật đầy tính ước lệ, không thểđồng nhất nó với con người có thật trong đời sống. Nó có chức năng cơ bản làkhái quát tính cách của con người và chức năng này cũng mang tính lịch sử.Nhân vật văn học còn có khả năng dẫn dắt độc giả vào các thế giới khác nhaucủa đời sống, thể hiện quan niệm nghệ thuật và lý tưởng thẩm mỹ của nhà vănvề con người…” (Lê Bá Hán, Trần Đình Sử, Nguyễn Khắc Phi (đồng chủbiên), 1992, Từ điển thuật ngữ văn học, NXB Giáo dục Hà Nội, T162).Nhân vật văn học “là hình tượng nghệ thuật về con người, một trongnhững dấu hiệu về sự tồn tại toàn vẹn của con người trong nghệ thuật ngôn từ.Bên cạnh con người, nhân vật văn học có thể là các con vật, các loài cây, cácsinh thể hoang tưởng, được gán cho đặc điểm giống như con người…” (ĐỗĐức Hiểu, Nguyễn Huệ Chi, Phùng Văn Tửu, Trần Hữu Tá(chủ biên), 2004,Từ điển văn học bộ mới, NXB Thế giới, T1254.6Tóm lại, nhân vật văn học chính là con người trong tác phẩm văn học, làđứa con tinh thần, là máu thịt của nhà văn, để qua đó, nghệ sĩ thể hiện quanniệm thẩm mỹ và lý tưởng thẩm mỹ của mình về cuộc đời và con người. Tuynhiên các nhà lý luận cũng nhấn mạnh đến tính nghệ thuật, tính ước lệ củanhân vật văn học. Nhân vật văn học không hoàn toàn giống như con ngườithật ngoài đời vì chúng có những đặc trưng nghệ thuật và được thể hiện trongtác phẩm bằng các phương tiện văn học, thông qua lăng kính nhà văn, nhưngcũng không vì thế mà chúng kém phần chân thật. Đã là tác phẩm văn học thìkhông thể thiếu nhân vật, bởi nó chính là hạt nhân của tác phẩm.Các nhân vật trong tác phẩm văn học cũng không nhất thiết phải là conngười, nó có thể là các vị thần(thần thoại), là các nhân vật “khác loài” (Liêutrai chí dị- Bồ Tùng Linh và dòng tiểu thuyết chí quái truyền kì TrungHoa)…và không hiếm những tác phẩm văn học mà nhân vật “con vật” đượcnhân hóa, trở thành nhân vật chính của tác phẩm văn chương như truyện Ngụngôn Lep Tônxtôi và các tác phẩm cùng thể loại khác.Xét từ phương thức thể hiện, nhân vật trong truyện Ngụ ngôn LepTônxtôi phần lớn là loài vật, nên nó chỉ là một đơn vị nghệ thuật đầy tính ướclệ, nhằm giúp nhà văn thể hiện quan niệm của mình về cuộc đời, về conngười, do vậy không thể đồng nhất nó với con người có thật trong đời sống.Có thể nói khái niệm nhân vật trong tác phẩm văn học là một khái niệmmở, vừa cụ thể, vừa ước lệ, vừa xê dịch biên độ.Để thực hiện tốt ý đồ nghệ thuật của mình, nhà văn đã lựa chọn nhữngphương tiện nghệ thuật hữu hiệu nhằm xây dựng thành công những hìnhtượng nghệ thuật điển hình, sinh động, chịu được sự thử thách của thời gian.1.1.2. Thế giới nhân vậtThế giới nhân vật là một tổng thể những hệ thống nhân vật được xâydựng theo quan niệm của nhà văn, và chịu sự chi phối của tư tưởng tác giả.7Thế giới ấy cũng mang tính chỉnh thể của sáng tác nghệ thuật của nhà văn, cótổ chức và có sự sống riêng, phụ thuộc vào ý thức sáng tạo của nghệ sỹ. Nằmtrong thế giới nghệ thuật, thế giới nhân vật cũng là sản phẩm tinh thần, là kếtquả của trí tưởng tượng sáng tạo của nhà văn và chỉ xuất hiện trong tác phẩmvăn học. Đó là một mô hình nghệ thuật có cấu trúc riêng, quy luật riêng, thểhiện ở đặc điểm con người, tâm lý, không gian, thời gian, xã hội… gắn liềnvới một quan niệm nhất định của chúng ta về tác giả. Thế giới nhân vật là cảmnhận một cách trọn vẹn, toàn diện và sâu sắc của chủ thể sáng tạo về toàn bộnhân vật xuất hiện trong tác phẩm, mối quan hệ môi trường hoạt động của họ,ý nghĩ, tư tưởng, tình cảm của họ trong cách đối nhân xử thế, trong giao lưuvới xã hội, với gia đình… Thế giới nhân vật bao quát sâu rộng hơn hình tượngnhân vật. Con người trong văn học chẳng những không giống với con ngườitrong thực tại về tâm lý, hoạt động mà còn có ý nghĩa khái quát, tượng trưng.Do đó nghiên cứu thế giới nhân vật cũng khác với phân tích hình tượng nhânvật. Trong lịch sử văn học, có thể nói, mỗi tác phẩm lớn, mỗi tác giả lớn đềucó thế giới nhân vật riêng. Mỗi thể loại văn học cũng có thế giới nhân vật vớiquy luật riêng của nó. Giống như các tác phẩm tự sự khác, thế giới nhân vậttrong truyện Ngụ ngôn Lep Tônxtôi cũng được sắp xếp, gắn kết theo ý đồnghệ thuật riêng của nhà văn. Thế giới nhân vật ấy cũng được chia thành cáctuyến, các kiểu loại: nhân vật chính diện, hay phản diện, nhân vật tư tưởnghay tính cách, chức năng, nhân vật cõi trần thế (thực) hay nhân vật phi phàm(ảo)… Nhưng thế giới ấy không phải là sự cộng lại đơn giản của các hệ thốngriêng lẻ, mà là một chỉnh thể nghệ thuật, một sáng tạo đặc biệt bộc lộ chiềusâu quan niệm về con người của nhà văn. Thế giới ấy cũng không đơn giản làmột tồn tại khác của thực tại, mà là một thế giới đã đột phá tính hữu hạn củathực tại để mở vào chiều sâu vô hạn của ý nghĩ, làm thành một thế giới ước lệtượng trưng.8Do vậy khái niệm về thế giới nhân vật sẽ cung cấp cơ sở lý luận để khámphá tính sáng tạo độc đáo và toàn vẹn của đối tượng nghiên cứu.1.2. Truyện Ngụ ngôn của Lep Tonxtoi1.2.1. Khái niệm ngụ ngônTác giả Lê Bá Hán viết: Ngụ ngôn là lời nói, mẩu chuyện có ngụ ý (ngụlà gửi) xa xôi bóng gió được sử dụng rộng rãi trong nhiều thể loại văn học dângian và văn học thành văn (thơ ngụ ngôn, truyện ngụ ngôn, ca dao, tục ngữ).Truyện ngụ ngôn thường dùng các loài vật, đồ vật để gián tiếp nói chuyệnloài người, nêu lên những bài học luân lý hoặc triết lí dưới hình thức kín đáo(chẳng hạn: Thầy bói xem voi, Cáo mượn oai hùm, Mèo lại hoàn mèo). Nhânvật trong truyện ngụ ngôn đa số là động vật nhưng cũng có thể là cây cỏ, trăngsao và cũng có khi là người hoặc các bộ phận của con người. Nhưng dù loại gìđi chăng nữa thì nhân vật trong truyện ngụ ngôn cũng chỉ là phương tiện giúpcho tác giả gián tiếp nêu lên những điều muốn gửi gắm mà thôi.“Ngụ ngôn là một trong những thể loại triết lý của văn học dân gian,nó được hình thành trên cơ sở ý thức xã hội đã phát triển mạnh, đặc biệt làsự thức tỉnh của tinh thần duy lý dân gian” (Từ điển văn học bộ mới, NXBThế giới).Truyện ngụ ngôn có các đặc trưng: mượn thế giới loài vật và đồ vật đểnói chuyện người, mục tiêu chính của truyện ngụ ngôn đưa ra bài học triết lývề xã hội con người, truyện ngụ ngôn được sáng tác nhằm mục đích giáo dụctrẻ em…Ở Việt Nam, loại truyện ngụ ngôn được kể bằng văn vần phát triển khámạnh. Ví dụ những bài ca dao tự sự như: Con mèo mà trèo cây cau, Con cò màđi ăn đêm,… hoặc những truyện thơ dài như: Trê, Cóc, Lục súc tranh công.Ngoài ra trong mục “Ngụ ngôn”, trang 385 trong cuốn “Lí luận vănhọc” NXBGD- 2002, Phương Lựu- Trần Đình Sử, cũng viết về thể loại ngụ9ngôn: “Ngụ ngôn là một trong những thể loại tự sự cổ xưa nhất. Nó xuất hiệntrước Công nguyên trong kho tàng các văn hóa dân tộc như: Hy Lạp, Ấn Độ,Ai Cập, Trung Quốc,…”Tóm lại, ngụ ngôn là thể loại truyện rất ngắn, giàu hình tượng, có tính ẩndụ cao, viết bằng văn vần hoặc văn xuôi, thường thông qua các loài động vật,con người, thần thánh và cây cối để răn dạy con người. Tính nhân cách hóacủa ngụ ngôn đã làm cho các con vật sống mãi trong đời sống chúng ta hơn banghìn năm nay.1.2.2. Nguồn gốc truyện Ngụ ngôn Lep TônxtôiĐại văn hào nước Nga Lep Tônxtôi sinh ra và sống gần cả cuộc đời tạiđiền trang của ông ở Yasnaya Polyana. Ông rất yêu mến trẻ em và đã viếtnhiều câu chuyện cho con cái nông nô ở điền trang.Tônxtôi cho xuất bản các câu chuyện thiếu nhi của ông thành hai tậpsách có tựa đề là “Sách học vần” và “Sách để đọc”. Nhiều trẻ em đã học đọcvà viết từ những quyển sách này. Tônxtôi còn giới thiệu các truyện cổ tích HyLạp và La Mã do chính ông dịch cùng những câu chuyện truyền miệng khác.Ông đặc biệt yêu thích truyện ngụ ngôn của văn hào Ê-dốp, người Hy Lạp.Các truyện ngụ ngôn của Ê-dốp do Tônxtôi dịch đôi khi có dạng một câutục ngữ ("Nạn đắm tàu") hay một truyện dân gian ("Cáo và gà rừng"), và đôikhi rất giống với một câu chuyện xảy ra hằng ngày ("Hai người bạn"). Ôngchuyển các sự kiện xảy ra trong truyện ngụ ngôn thành chuyện xảy ra trên quêhương ông, và tại đây chúng trở thành truyện ngụ ngôn của nước Nga, thànhnhững sáng tác rất riêng của văn hào Nga vĩ đại này.Nhiều truyện ngụ ngôn cổ mà độc giả được biết qua các bản dịch của Ivan An-đrây-ê-vích Crư-lốp. Thí dụ, những truyện ngụ ngôn như: "Chuồnchuồn và kiến", "Quạ và cáo", "Sói và sếu"... Crư-lốp là nhà thơ và dịchtruyện ngụ ngôn ra bằng thơ. Còn Tôn-xtôi là nhà văn và dịch cũng chínhnhững truyện ngụ ngôn ấy ra bằng văn xuôi.101.3. Các loại nhân vật trong truyện ngụ ngôn Lep TônxtôiThế giới nhân vật trong truyện ngụ ngôn của Lep Tônxtôi đông đảo phongphú vô cùng. Theo kết quả khảo sát, có tới 199 nhân vật trên tổng số 102 truyệndịch. Thế giới ấy có con người, thần thánh, có các loài vật… tất cả qua đạodiễn tài năng Lep Tônxtôi đều trở thành diễn viên trên sân khấu cuộc đời.Dù nhân vật là người hay không phải là người thì đều hướng tới mụcđích cuối cùng là để nói chuyện người. Vì thế thế giới nhân vật được miêu tảmột cách đầy cảm hứng, lấp lánh ánh sáng của tình thương yêu chân thànhcủa tác giả đối với con người cùng tình yêu quê hương, đất nước, yêu laođộng và khát khao sống tự do.Có thể chia thế giới nhân vật của Ngụ ngôn Lep Tônxtôi ra làm hai loại,đó là loại nhân vật là con người, loại nhân vật là loài vật, trong đó chủ yếugiống như đặc trưng của thể loại ngụ ngôn, nhân vật chiếm đa số vẫn là nhânvật loài vật, hay nói chính xác hơn là con vật.1.3.1. Loại nhân vật là con ngườiTruyện Ngụ ngôn Lep Tônxtôi, nhân vật chính là con người lại ít đượcquan tâm và xuất hiện, chỉ có 27/203 nhân vật, chiếm tỉ lệ 13,1%. Nhân vậtcon người trong Ngụ ngôn Lep Tônxtôi khiến ta nhớ đến một câu chuyện rấtnổi tiếng của Việt Nam Trí khôn của ta đây. Tuy tần số xuất hiện ít, nhưngtrong Ngụ ngôn Lep Tônxtôi, con người trở thành nhân vật thường được đặtngang bằng với các nhân vật khác(loài vật) như: Người đi đường, Kẻ nói dối,Người làm vườn và các con, Cha và các con, Hai người bạn, Ông chủ và đầytớ, Người chăn cừu…Khi đề cập đến nhân vật này, tác giả cũng không dừng lại miêu tả, haychỉ đích danh một con người, hay một tầng lớp nào trong xã hội, dường nhưông muốn hướng tới con người với ý nghĩa chung nhất, đó là con người củacuộc đời. Nhân vật con người trong Ngụ ngôn Lep Tônxtôi vì thế cũng đa11dạng vô cùng, đủ hạng người, đủ tầng lớp, nghề nghiệp, đủ các thành phần,các giai cấp trong xã hội: từ những người cùng khổ như bác nông dân, ngườichăn cừu đến bọn quý tộc cung đình, bọn quý tộc tỉnh lẻ, từ gã lưu manh, tênăn trộm đến người đàn bà, từ trai, gái, già, trẻ, đàn ông, đàn bà, từ thầy thuốc,thầy kiện, thương gia, những người thấp cổ bé họng đến những người quyềncao chức trọng. Rõ ràng để làm nên sự phong phú đa dạng của thế giới nhânvật trong truyện Ngụ ngôn Lep Tônxtôi, không chỉ có các nhân vật là loài vậtnhư khẳng định của hầu hết các nhà nghiên cứu xưa nay, mà còn có sự thamgia đóng góp của những nhân vật là con người. Ngụ ngôn Lep Tônxtôi, dườngnhư đã có sự tham dự nhiều hơn và thường xuyên hơn của con người. Đâycũng trở thành nét độc đáo của Ngụ ngôn Lep Tônxtôi.Con người trong Ngụ ngôn Lep Tônxtôi hiện lên với đầy đủ những thóihư tật xấu. Đó là người thanh niên tham lam, cùng nhặt được tiền với ônggià(Người đi đường) nhưng chỉ muốn ẵm trọn một mình, cuối cùng lại bịquan trên bắt vì tội nhặt được tiền mà không trình báo.Đó là kết cục củanhững kẻ ích kỉ, không biết nhường nhịn, chia sẻ, quá hiếu thắng, quá thamlam để rồi chính mình chịu thiệt, rút cục chỉ béo quan trên mà thôi.Từ việc xây dựng nhân vật cậu bé chăn cừu, tác giả nêu ra bài học: trongxã hội cũng không thiếu gì những kẻ nói dối trắng trợn chỉ để trêu đùa vàchọc tức mọi người, dẫn đến kết quả đáng buồn là cả đàn cừu bị sói ăn thịt(Kẻnói dối).Tình cảm anh em trong nhà cũng là một đề tài phổ biến, ngợi ca tìnhđoàn kết, hợp lực giữa mọi người trong gia đình thì nhất định sẽ thànhcông(Người làm vườn và các con, Cha và các con).Sự đoàn kết, hợp tác luôn được đề cao trong mọi trường hợp, và phépmàu chỉ xảy ra với những người biết tự cứu chính mình (Đắm thuyền)Gắn mình vào cuộc sống thực tiễn, Tônxtôi đã khám phá ra được ở đâycái bản chất của con người, của thời đại và dựng nó lên như một phòng triển12lãm mênh mông với những bức tranh khác nhau của xã hội đương thời. Ôngđã dùng ngụ ngôn để vạch mặt trái của chế độ quân chủ, quất vào vươngquyền, thần quyền và những tật xấu. Bên cạnh tài châm biếm và răn đời mangtính thực tế rút ra từ những kinh nghiệm xử thế là những lời động viên, khíchlệ, những đặc điểm trong sáng, ca ngợi lao động, tình yêu thương và tự donhư nền tảng của nhân phẩm.1.3.2. Loại nhân vật là loài vậtSố đông các nhân vật trong Ngụ ngôn Lep Tônxtôi là loài vật. Kết quảkhảo sát cho thấy có đến 164/ 203 nhân vật trong ngụ ngôn của ông là loàivật, chiếm tỉ lệ 80,78%. Kết quả này đúng với đặc trưng của thể loại ngụngôn, và hoàn toàn trùng khít với nhận định của các nhà nghiên cứu trong vàngoài nước về nhân vật của truyện Ngụ ngôn Lep Tônxtôi.Truyện Ngụ ngôn Lep Tônxtôi hấp dẫn thiếu nhi ở chỗ các em được nghenhững chuyện mà trong đó có những con vật quen thuộc của các em. Đó lànhững con Chó, con Mèo mà hàng ngày các em vẫn nô đùa, vuốt ve chúng.Đó là những con vật quen thuộc nuôi trong nhà như con Gà, con Vịt, con Bồcâu,… Đó là các con vật chốn rừng xanh các em thường được nghe bà kểtrong truyện cổ tích hay đi xem ở vườn bách thú như: con Cáo, con Sói, Sưtử… Đôi khi là những con vật nhỏ bé như Chuột, Muỗi, Chim, Kiến, Ve…Nhân vật thường gặp trong truyện Ngụ ngôn Lep Tônxtôi là Sư tử. Quakhảo sát 102 tác phẩm thì có đến 8 truyện có nhắc đến Sư tử, trong đó có 7truyện Sư tử là nhân vật chính, chỉ có một truyện Sư tử được nhắc đến là nhânvật phụ. Nhân vật Sư tử được nhắc đến ở cả hai mặt tốt và xấu. Sư tử xưa nayđược mệnh danh là chúa sơn lâm, đại diện cho tầng lớp thống trị vua- Mặttrời. Sư tử sống ăn bám, phè phỡn trên sự đói khổ của muôn loài. Bản chấtcủa nó là hống hách, kiêu căng “Sƣ tử, lừa và cáo”. Thói ngông nghênh, kiêucăng nhiều khi khiến nó chuốc vạ vào thân “Muỗi và sƣ tử”. Nó là kẻ độc13đoán, chuyên quyền “Sƣ tử, sói và cáo”. Sư tử luôn muốn bành trướng thếlực bằng cách gây chiến tranh mà hậu quả là muôn dân phải gánh chịu “Sƣ tửvà lừa”. Đôi khi, nó lại ngốc nghếch đến mức mu muội, và bị thương chỉ vìhiếu thắng.Ngoài ra hình tượng Sư tử còn đại diện cho những giá trị lớn của mộtđức tính, một vấn đề nào đó mà những kẻ hợm mình ảo tưởng “ăn cắp” lốt đểkhoác cho mình khi lừa bịp người như con Lừa nọ “Lừa đội lốt Sƣ tử”.Ngoài Sư tử không thể không nhắc tới những nhân vật- con vật đại diệncho giai cấp thống trị, bè lũ triều thần của vua- Mặt trời, lũ quý tộc ăn bám,độc ác, bất nhân, nịnh trên nạt dưới mà hình ảnh tiêu biểu là Sói.Nhân vật Sói xuất hiện với tần số rất lớn, trong truyện Ngụ ngôn LepTônxtôi: 14 lần (14 truyện/ 102 truyện), trong đó Sói đều xuất hiện với tư cáchlà nhân vật chính. Nhân vật Sói được tác giả miêu tả ở cả 2 mặt tốt và xấu.Trước hết, Sói thuộc loài ăn thịt. Nó là nỗi kinh hoàng của đàn Cừu, làsự căm ghét truyền đời của bọn chó chăn cừu. Nó là tên kẻ cướp chuyên dùngsức mạnh để chiếm đoạt miếng mồi và đôi khi cũng ranh mãnh, tinh ma “Sóivà lợn, Sói và cò”. Thế nhưng với loài Sói thì việc sử dụng bạo lực để sănmồi là thường xuyên hơn cả. Đây cũng chính là bản chất của bọn quý tộc tỉnhlẻ, quý tộc nông thôn, các tướng lĩnh của triều đình với bản chất võ biến, thôlỗ cục cằn, hống hách, tham lam và ngu xuẩn, Sói có bản tính hung tàn, ỷmạnh hiếp yếu “Sói và cừu non”. Sói là một tên độc ác, vong ân bội nghĩa“Sói và cò”. Nó là kẻ cướp nhưng cũng sẵn sàng trở thành một kẻ lừa gạt khicó cơ hội: “Sói và ngựa cái”.Tuy nhiên, đôi khi Sói bộc lộ là kẻ ngốc nghếch, khờ khạo và tin lời bàgià dọa cháu “Sói và bà già”, ngu ngốc đến mức không biết tính toán, khôngbiết tận dụng cơ hội, miếng mồi có trong tay lại để tuột mất “Chó và sói”.Đôi khi Sói cũng được dùng làm biểu tượng cho con người có khát vọng sống14tự do, tuy thanh bần vất vả nhưng thảnh thơi, nhẹ nhàng, không luồn cúi, xunịnh, không phải lo lắng những cạm bẫy, gièm pha, những mối nguy hiểmchốn cung đình “Chó sói và chó giữ nhà”.Con vật xuất hiện nhiều nhất trong truyện Ngụ ngôn Lep Tônxtôi chính làcon Cáo. Cáo được nhắc đến trong 15 truyện (tổng 102 truyện), trong đó Cáođa phần xuất hiện là nhân vật chính. Có thể thấy rằng thế giới loài người màhai con vật này đại diện cũng được phân loại và tồn tại song song, đồng thờilại có những mâu thuẫn khó có thể dung hòa được với nhau. Tùy theo đặc tínhcủa từng loài mà mặc dù cùng đại diện cho giai cấp thống trị, chúng lại tiêubiểu cho những loại người khác nhau và trong từng bài được dùng làm biểutượng cho một nội dung, một ý tưởng muốn bày tỏ của tác giả.Khác với Sói, Cáo là một con vật ranh ma, quỷ quyệt. Nó là con thú ănthịt loại nhỏ. Con mồi của nó thường là các con vật nhỏ như: chim, sóc, thỏ…Thức ăn mà Cáo ưa thích là các loại gia cầm. Vì những loài này thường đượcngười che chở, bảo vệ, được Chó canh chừng cẩn thận nên Cáo trở thành kẻăn cắp. Đây là đặc tính dễ nhận thấy ở Cáo. Muốn ăn cắp được đòi hỏi có sựranh ma, tinh khôn, xảo quyệt để vừa kiếm ăn mà vẫn thoát khởi mũi tên, viênđạn hay gậy gộc của con người “Chó giữ nhà và Cáo”.Cả hình dáng và tính cách của Cáo toát lên sự xảo quyệt, tham lam có trítuệ. Bởi vậy, nó được sử dụng như một hình tượng tiêu biểu cho bọn quý tộcchốn cung đình. Nó thích hợp với vai trò cận thần được sùng ái của vị chúa tểchuyên quyền, độc đoán nhưng ưa phỉnh nịnh: nịnh trên, nạt dưới, gian thamnhưng khôn khéo, nham hiểm “Sƣ tử, sói và cáo”, “Cáo và sói”, Cáo là đạidiện cho những kẻ vong ân bội nghĩa “Cáo và dê”, khoác lác hơm hĩnh “Mèovà cáo”. Sự tinh ma, khôn vặt, xảo quyệt của Cáo đôi khi lại phản lại nó. Nócũng được nếm mùi thất bại khi vấp phải trí thông minh, sắc sảo của Cò vàGà trống “Cáo và cò, Gà trống và cáo”. Cảm giác “gậy ông đập lưng ông”15sẽ cho nó biết dù gian ngoan, xảo quyệt đến đâu nó cũng trở thành kẻ chiếnbại trước quần chúng lao động.Ngoài ra Cáo biểu tượng cho trí thông minh. Cho nhận thức sâu sắc, toàndiện, đánh giá đúng sự vật, hiện tượng khách quan “Đại bàng và cáo, Sƣ tửvà cáo, Sƣ tử, lừa và cáo”.Tóm lại, Sư tử, Sói, Cáo là 3 nhân vật được xuất hiện nhiều lần trongtruyện Ngụ ngôn Lep Tônxtôi, đại diện cho giai cấp thống trị tàn bạo, xảoquyệt, độc ác, chuyên quyền trong xã hội thời bấy giờ.Ngoài Sư tử, Cáo, Sói đại diện cho giai cấp thống trị còn có các loài vậtkhác địa diện cho tầng lớp nhân dân, giai cấp bị trị: nông dân, thợ thủ công,tiểu thương, trí thức nghèo. Điển hình cho họ là những loài vật bé nhỏ, hiềnlành, những con mồi của các loài ăn thịt, những Dê, Lừa, Ngựa, Cừu, Thỏ,Gà, Sóc…Dưới gánh nặng chuyên chế như đã được định sẵn cho những thân phậnthấp cổ bé họng, những con vật nhỏ bé, hiền lành ấy chỉ còn biết cắn răngchịu đựng không dám phản kháng “Sƣ tử và cáo”. Bị đè nén dưới ba tầng ápbức bóc lột là quý tộc phong kiến, tăng lữ, tư sản với những thủ đoạn nhamhiểm của kẻ thống trị, của quyền thần, tôn giáo, người dân trở thành con Cừukhờ dại, cả tin dưới nanh vuốt chuyên quyền. Xã hội cũ đã tạo nên bầu khôngkhí nghẹt thở làm người dân lúc nào cũng lo sợ.Người ta lo sợ đến không còn muốn sống để được yên, chỉ còn chết mớixong, thế mà trên đường tìm cách quyên sinh, họ lại thấy có những ngườikhác sợ mình “Thỏ và ếch”. Tuy nhiên, trong xã hội còn bao nhiêu ngườinung nấu trong tim khát vọng tự do, coi cuộc sống nhung lụa giàu sang làxiềng xích, tù ngục “Chó Sói và Chó giữ nhà”, kẻ sống tự do trong rừng rútuy không no đủ nhưng không bị phụ thuộc, không bị luồn cúi, nịnh bợ một ainhư Chó giữ nhà kia tuy béo tốt mượt mà vẫn không che đậy được vết xíchhằn trên cổ.16Trước những rối ren, phức tạp của xã hội, những người lao động trongnhân dân cũng nảy sinh biết bao tính xấu. Có những kẻ mưu mô, hiểm độc,sống bất lương, bất chấp luân thường, đạo lý như con Nhái trong “Nhái vàChuột”, có những kẻ lại ảo tưởng hão huyền, khoe khoang, hợm hĩnh (Lừađội lốt Sƣ Tử).Cả đến giai cấp tư sản mới hình thành cũng có mặt trong truyện ngụngôn của Lep Tônxtôi, ông đã thật sâu sắc khi nhìn thấu những cái xấu xa bảnchất của giai cấp đó là những con Ếch háo danh “Ếch muốn to bằng bò”,khoác lác học đòi “Khỉ và cáo”. Không chỉ dừng lại ở đó, sự đa dạng, ngộnghĩnh trong thế giới nhân vật của truyện Ngụ ngôn Lep Tônxtôi còn nổi lênbản ngã của Đại bàng được tác giả nêu lên trong bài “Đại bàng và cáo”.Những kẻ sống ba phải, gió chiều nào xoay chiều ấy cũng được khắc họa rõnét trong truyện “Con dơi”.Trong các tác phẩm của ông cũng không thể thiếu chú Mèo của các em vàcon Chuột đáng ghét hay phá hoại, còn cả con Kiến, Ve, Ngựa… tất cả đượcLep Tônxtôi sử dụng như một thứ nguyên liệu đa dạng cho công trình sáng tácnghệ thuật của mình. Chúng đang sống vui nhộn dưới ngòi bút của ông.Trong truyện của ông, cây cối cũng trở thành nhân vật chính. Đó là câyTrám cao lớn, hiên ngang, thân cứng cáp và cành to khỏe mạnh, cây Sậykhiêm nhường, bé nhỏ, thân mềm dẻo chỉ gió thoảng cũng lay. Thói thườngcây to thường vênh vang, cậy mình, tự đắc, còn cây nhỏ thì khiêm tốn, biếtmình. Hậu quả tất yếu những tính xấu của con người như ta đã biết thườngđem tới tai họa “Cây trám và cây sậy”.Thế giới nhân vật trong truyện Ngụ ngôn Lep Tônxtôi rất phong phú, đadạng. Nhìn bề ngoài các con vật trong truyện ngụ ngôn không có gì khác cáccon vật trong truyện cổ tích về loài vật, chúng cũng nói năng ứng xử và cótâm tính như người và cũng gồm đủ Thú, Chim, Cá, Côn trùng,… nhưng xem17xét kĩ hơn ta sẽ nhận ra những điểm khác biệt về đối tượng, về thái độ và vềnội dung.Nhân vật trong truyện Ngụ ngôn Lep Tônxtôi có nêu tên cụ thể rõràng, loài vật trong các câu chuyện hầu như không được miêu tả về ngoạihình mà chỉ tập trung khám phá, miêu tả hành động, tính cách của nhân vật.Truyện “Quạ và cáo; Cáo và Dê; Chó, Gà trống và Cáo…” đều khôngmiêu tả về ngoại hình mà chỉ tập trung vào bản chất, tính cách của Cáo. Nóđược hiện lên là một con Cáo gian ác, xảo quyệt với hành động hết sứcnham hiểm, “Sói và Ngựa cái”, đôi khi cũng rất thông minh “Sƣ tử, Lừavà Cáo”, tìm đủ mọi cách để săn được miếng mồi mà vẫn thoát khỏi mũitên “Chó giữ nhà và Cáo”.Mối quan hệ của các nhân vật rất đa dạng, đó là mối quan hệ giữa convật và con vật (Gấu và Ong, Bò đực và Ếch, Cò và Sếu, Khỉ và Cáo…),con vật- vật vô tri (Quạ và bình nƣớc, Chó và cái bóng, Sói và giàn nho…),quan hệ giữa con người và con vật (Ngƣời và chó, Cô bé và con ve, Bà chủvà gà mái, Sói và bà già…), quan hệ giữa con người và con người (Ngƣời điđƣờng, Nông dân và thần may mắn, Kẻ làm vƣờn, Ngƣời làm vƣờn vàcác con, Cha và các con, Hai ngƣời bạn, Ông chủ và đầy tớ…), vật vô trivật vô tri(Cây trám và cây sồi, Mặt trời và gió…).Nhân vật trong truyện Ngụ ngôn Lep Tônxtôi gần gũi, quen thuộc vớicuộc sống của con người, đó là: con Chim, con Gả, con Mèo, con Chuột, conThỏ, con Cáo, con Sư tử,… Đặc biệt với khả năng tưởng tượng phong phú vàviệc sử dụng biện pháp nhân hóa linh hoạt, tác giả đã làm cho loài vật có tínhcách, hoạt động, cảm xúc như con người “Kiến và chim bồ câu”, khi Kiếnđang tuyệt vọng tưởng chừng sẽ chết vậy mà Bồ câu thả cọng rơm khô Kiếnleo lên thoát chết, tình bạn chân thành đã được hiện lên dưới ngòi bút sắc sảocủa Lep Tônxtôi, để rồi một ngày kia khi Bồ câu sắp bị bắn thì Kiến nọ đã18giải nguy để cứu Bồ câu. Một tình bạn thật sâu sắc, giúp đỡ nhau trong hoạnnạn, khó khăn, gây xúc động đến con người.Tính cách nhân vật thường chia làm hai mảng tốt- xấu (Sư tử hung ác,bắt nạt người khác trong khi đó thì Cừu non ngây thơ ngơ ngác, chất phác), cóhiền lành tính nghĩa (Kiến và chim bồ câu), có ngu dốt (Sói và giàn nho,Chó và cái bóng, Hƣơu đực và giàn nho). Bên cạnh đó có những con vật,những người nông dân thông mình, dí dỏm (Nông dân và thủy thần; Sói vàNgựa cái; Chó, Gà trống và Cáo).Ngôn ngữ và hành động của nhân vật thường nhẹ nhàng, kín đáo nhưnglại sâu sắc, thâm thúy, thể hiện được tính cách của nhân vật mà đầu tiên phảikể đến Sư tử, là con vật luôn hống hách, độc đoán, chuyên quyền, sống phèphỡn trên sự đói khổ của muôn loài, luôn bành trướng gây thế lực của mình.Lep Tônxtôi đã gắn tính cách của Sư tử với tính cách của những kẻ luôncho mình là trên hết, có quyền quyết định tất cả, bất chấp ý kiến người khác,thể hiện chính sách độc quyền.Như vậy ta thấy nhân vật trong truyện Ngụ ngôn Lep Tônxtôi có tínhcách cụ thể mọi khía cạnh trong tính cách đó đã được tác giả khai thác nênnhư vậy mới luôn hấp dẫn người đọc.Với tài năng độc đáo của mình, Lep Tônxtôi đã xây dựng tác phẩm củaông thành những vở hài kịch với quy mô hàng trăm hồi mà “sân khấu là cảthế gian”. Tính giáo dục trong thơ ông thiên về nhận thức lí tính, đặc biệt khảnăng giáo dục toát lên từ mỗi bài thơ ngụ ngôn. Tác phẩm của Lep Tônxtôiđã, đang và sẽ mãi mãi làm say mê độc giả ở mọi lứa tuổi mà khi đọc tùy theotrình độ tuổi tác, trình độ nhận thức và khả năng cảm nhận của mình màngười đọc rút ra bài học cho bản thân.Nhân vật trong truyện Ngụ ngôn Lep Tônxtôi quen thuộc với các emthiếu nhi, đặc biệt với các em nhà lao động: Mèo, Gà, Chó, Chuột, Bồ câu…19Nhân vật có sự chuyển đổi tính cách từ sự dốt nát, chuyên quyền sang thôngminh, độ lượng. Loại nhân vật thường được đặt làm nhan đề cho tác phẩm:Ve và Kiến, Quạ và Cáo…1.4. Tiểu kếtTóm lại thế giới nhân vật trong truyện Ngụ ngôn Lep Tônxtôi rất phongphú, đa dạng cả con người, cả loài vật, cả thần thánh, cả đồ vật…Truyện củaông là bức tranh hiện thực xã hội thời bấy giờ với cả chiều sâu và chiều rộngcủa nó bao gồm đủ hạng người, với đủ các gam màu, đủ trạng thái, đủ cảnhngộ, đủ số phận. Có người bán hàng thông minh, dựa vào những phán đoánmà tìm ra tên trộm “Chủ cửa hàng và hai tên trộm”, có người nông dân cầncù chăm chỉ, khôn ngoan rất mực trong cuộc sống cũng như trong vấn đề dạydỗ con “Cha và các con”; “Ngƣời làm vƣờn và các con”. Người tiều phucùng quẫn nhưng không chấp nhận giải thoát mình bằng cách đi theo ThầnChết “Ông già và Thần chết”. Nhân vật loài vật lại càng phong phú, đa dạngvà sinh động hơn, là loài vật nhưng cũng chính là con người. Con người ẩn dụđằng sau thế giói loài vật đó. Trong truyện Ngụ ngôn Lep Tôxtôi, tự nhiên vàxã hội là hai phạm trù hòa quyện vào nhau nhưng dù nhân vật là gì đi chăngnữa thì loài vật, đồ vật hay nhân vật tưởng tượng đều nhằm mục đích chính làđể “nói chuyện người” để đem đến cho người đọc những kinh nghiệm thực tếcủa cuộc sống, các bài học về đạo đức, luân lý, ứng xử trong xã hội giữa conngười với con người. Đó chính là nét đặc sắc độc đáo của thế giới nhân vậttrong truyện Ngụ ngôn Lep Tônxtôi, giúp thế giới nhân vật cũng như văn ôngsống mãi cùng thời gian.20

Tài liệu liên quan

Thế giới nhân vật trong truyện ngắn Nguyễn Công Hoan và truyện ngắn Sekhov
- 99
- 2
- 12
Luận văn Thế giới nhân vật trong truyện ngắn Nguyễn Công Hoan và Sekhov doc
- 100
- 926
- 2
Nhân vật trẻ thơ trong truyện cổ tích và ý nghĩa giáo dục đối với học sinh tiểu học
- 98
- 1
- 4
Thế giới nhân vật trong thơ ngụ ngôn la fontaine và ý nghĩa giáo dục đối với học tiểu học
- 128
- 1
- 7
Thế giới nghệ thuật Những truyện ngắn hay viết cho thiếu nhi và ý nghĩa giáo dục đối với học sinh tiểu học
- 51
- 2
- 4
Thế giới nghệ thuật truyện đồng thoại của Trần Hoài Dương và ý nghĩa giáo dục đối với học sinh tiểu học (Khảo sát qua tập truyện Cô bé mảnh khảnh
- 52
- 1
- 4
Thế giới nghệ thuật truyện đồng thoại của Trần Hoài Dương và ý nghĩa giáo dục đối với học sinh tiểu học (Khảo sát qua tập truyện Cô bé mảnh khảnh
- 95
- 967
- 3
Nhân vật trẻ thơ trong truyện cổ tích và ý nghĩa giáo dục đối với học sinh tiểu học
- 99
- 3
- 9
Văn xuôi ma văn kháng trong SGK tiếng việt bậc tiểu học và ý nghĩa giáo dục đối với học sinh (LV01286)
- 83
- 2
- 3
Văn xuôi việt nam hiện đại viết về dân tộc và miền núi trong sách giáo khoa tiếng việt bậc tiểu học và ý nghĩa giáo dục đối với học sinh (LV01263)
- 117
- 686
- 1