THIÊN MÔN ĐÔNG - Dược Liệu Gia Định

Được biết đến với rất nhiều công dụng như điều trị ho, tiêu đờm, bồi bổ sức khỏe thiên môn đông hay còn gọi là liễu rủ là 1 trong các loại thảo dược quý cần phát triển và nghiên cứu hiện nay.  Tên khoa học: Asparagus cochinchinensis. Thuộc họ hành Thuộc loại cây dây leo, dây của cây kéo dài là rủ xuống dưới nên ngoài tên gọi chính dân gian còn gọi là cây liễu rủ hay cây tóc tiên. Trong rất nhiều các bản ghi chép về đông y như: đông y toàn tập, đông phương y dược… đều nhắc tới rất nhiều bài thuốc có sử dụng loại thảo dược này làm điều phối chính. Một số bài thuốc như: bồi bổ sức khỏe sau khi ốm dậy, chữa ho  lâu ngày, ho có đờm…  

 

 

Khu vực phân bố

Tại Việt Nam đến nay thiên môn đông chủ yếu được người đi rừng ( thuộc các vùng miền núi Tây Bắc ) thu hoạch được trong rừng chứ chưa có đưa vào trồng riêng biệt trên 1 vùng nguyên liệu nào. Lượng thảo dược này có trên thị trường phần lớn là do nhập khẩu từ Trung Quốc. Muốn mua củ thiên môn đông tươi, có thể tìm đến các chợ phiên của người vùng cao tại Hòa Bình, Sơn La hay Điện Biên. 

Bộ phận dùng

Bộ phận sử dụng làm thuốc của loại thảo dược này là phần củ. Củ thiên môn đông có hình như của khoai nhưng nhọn ở 2 đầu, dài và nhỏ hơn củ khoai.  Củ có vị ngọt, hơi đắng, tính mát nên phù hợp trọng việc điều trị các bệnh về thận, phổi. 

Công dụng của thiên môn đông

Trong rất nhiều bản thảo có ghi lại nhiều công dụng khác nhau của thiên môn đông, có thể kể tới như: 

• Giải nhiệt cơ thể, lợi tiểu, giảm ho, tiêu đờm được ghi chép trong cuốn “ Cây thuốc – vị thuốc Việt Nam “
• Theo nghiên cứu dược lý mới nhất thì thành phần hoạt chất có trong thiên môn đông có tác dụng chống oxy hóa cao, việc này rất có ích trong điều chế các loại thuốc có khả năng giảm lão hóa, phòng ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư. 

Ngoài ra, theo kinh nghiệm dân gian thì loại thảo dược này còn có tác dụng bồi bổ cơ thể sau khi ốm dậy rất tốt.    

 

 

 

 

Cách dùng

Tùy vào từng bệnh cần điều trị mà thiên môn đông có các cách bào chế khác nhau. Có thể ví dụ như:

• Điều trị ho lâu ngày, ho có đờm: Kết hợp 15g thiên môn đông đã sao vàng cùng 10g củ bác bộ, 10 g củ mạch môn sắc lấy nước uống hàng ngày. 
• Bồi bổ cơ thể, điều trị suy nhược: Kết hợp thiên môn đông cùng củ đẳng sâm đem ngâm rượu để uống. Lưu ý, ngâm rượu thời gian ngâm tối thiểu sau 3 tháng mới có thể sử dụng và không lạm dụng.
• Hỗ trợ điều trị ung thư: Hiện nay phương pháp sử dụng để hỗ trợ phòng và điều trị ung thư từ loại thảo dược này vẫn là nấu thành cao và sử dụng hàng ngày. 

Lưu ý khi sử dụng thiên môn đông

Đối với những người có tỵ vị hư hàn thì không nên dùng thiên môn đông trong điều trị bệnh.  Tuy rằng loại thảo dược này có tính an toàn cao, nhưng các chuyên gia và những người có kiến thức chuyên môn sâu cũng khuyên không nên lạm dụng thảo dược này để điều trị hay sử dụng trong thời gian dài.  Trên thị trường thiên môn đông được bán rất rộng rãi, tuy nhiên có rất nhiều hàng trôi nổi, không rõ nguồn gốc hoặc các thủ đoạn lừa, làm giả thiên môn đông bán thu lời. Vì vậy, người mua thiên môn đông cần phải có kiến thức và nhận biết cẩn trọng khi mua thảo dược.