Tiệc Chúa Thác Bờ (12/4 AL) - Chốn Thiêng

Thời gian 

Trước đây đền Chúa Thác Bờ thường khai hội và tổ chức quy mô 3 năm 1 lần vào ngày mồng 7 tháng giêng âm lịch. Do nhiều yếu tố khách quan, từ những thập niên 50 của thế kỷ trước đến nay, lễ hội đền Chúa Thác Bờ chưa được tổ chức phục dựng lại. Tuy nhiên, theo thường lệ, vào ngày 12/4 âm lịch hàng năm (có nơi là mồng 1/4 âm lịch), các Phật tử và Thanh Đồng ở khắp nơi lại sắm sửa lễ lạt “trẩy hội” tiệc Chúa Thác Bờ.

Dâng lễ 

“Ai mà vận hạn khó qua Lòng thành kêu Chúa Thác Bờ cứu cho Chúa cứu cho người qua tai nạn khỏi Lại cứu người khỏi cõi trầm luân Nước tiên tẩy sạch bụi trần Thanh tao rồi lại mười phần thanh cao”.

Khi đi lễ đền Thác Bờ, điều quan trọng nhất  chính là việc sắm lễ sao cho đúng và đủ. Một mâm lễ thường bao gồm một đĩa hoa, một đĩa quả gồm nhiều loại quả, giấy tiền, thẻ hương, trầu cau, cút rượu, xôi thịt, giò, chả, cánh sớ… Riêng với Chúa Thác Bờ, các thức lễ dâng lên chúa bà nên có màu trắng. Bởi khi thỉnh Chúa Thác Bờ, chúa ngự về đồng thường mặc áo trắng. Các vật lễ phải được sắp xếp một cách trang nghiêm ngay ngắn, thể hiện sự tôn trọng đối với các bà. Không những thế, giúp các sở nguyện dễ dàng được chứng giám hơn.  

Trang phục đi lễ đền Thác Bờ: du khách nên chọn những bộ trang phục có màu sắc nhã nhặn, đơn giản, kín đáo; tốt nhất nên chọn những gam màu lạnh, hoa văn, họa tiết trầm tính, nếu có áo cùng tông màu với loại áo tràng các Phật tử như màu nâu hoặc màu lam thì càng tốt.

Ông Hoàng Hữu Tới, thủ nhang đền thờ chúa Thác Bờ cho biết: “Trong lễ hội xưa không thể thiếu con trâu trắng để tế lễ lên chúa Thác Bờ. Nhưng từ khi thầy mo Sỏn trong làng mất đi, nhiều thủ tục cổ trong lễ hội đã không còn nữa. Hiện nay chỉ có các trò chơi múa hát thông thường trong lễ hội. Tới đây UBND tỉnh Hòa Bình đang có kế hoạch khôi phục lại lễ hội theo đúng thủ tục từ thời xa xưa.”

Bản văn Chúa Thác Bờ

Cung văn đóng vai trò quan trọng trong hầu đồng. Để một buổi thực hành nghi lễ Hầu đồng được “đắc lễ”, những bản hát văn hay là điều rất cần thiết. Việc kết hợp các bản hát văn hay với nghệ thuật hát giỏi sẽ làm buổi lễ được thành công. Dưới đây là một vài bản hát văn Chúa Thác Bờ mực trong nghệ thuật hát văn Việt Nam. Văn Chúa Thác Bờ thường được sử dụng rất nhiều trong mỗi buổi thực hành nghi lễ. 

Bản 1

Ai lên tới Thung Nai, Đà Bắc Ngược sông Đà bến ngọc lung linh. Ai lên lễ Mẫu Hòa Bình, Chợ Bờ Hang Miếng thác ghềnh cheo leo. Chợ Phương Lâm sớm chiều đông đúc, Đội ngư phường độc mộc bán buôn. Chuông đền văng vẳng sớm hôm, Xa nghe tiếng hú gọi hồn rừng ngang Danh Chúa Thác sơn trang lừng lẫy, Đất Hoà Bình đã dậy oai linh. Nửa đêm giờ tý hiện hình, Áo pha màu tuyết bên mình túi dao. Thường vượt suối băng đèo hái thuốc, Luyện một bầu tiên dược hồi sinh. Nức danh Chầu Thác Hoà Bình, Vì đời đem lại tuổi xuân cho đồng. Gieo lúa mạch ngô khoai sắn đỗ Cho người đời trăm họ yên vui Non tiên cảnh vật xa vời, Có tiên Chầu Thác vốn người sơn trang Đã bao lần khai hoang mở lối Giúp dân lành sớm tối lên công Bao năm đục núi khơi dòng Đem nguồn nước ngọt ấm lòng dân sinh Tuổi đôi tám xuân xanh vừa độ Tài lược thao văn võ kiếm cung So bề: ngôn,hạnh,công,dung Trừ gian dẹp loạn khắp vùng biên cương Đức nhân hiếu đôi đường vẹn cả Nguyện vì đời một dạ đinh ninh Vì đời đem lại thanh bình Cho cây chắc rễ cho cành nở hoa Tay tô điểm sơn hà cẩm tú Cứu muôn người trăm họ an vui Gương xưa còn để cho đời Tấm  gương Chầu Thác muôn đời noi theo Đường nhân sự hiểm nghèo đã trải Nhẹ gót hài trở lại sơn trung Phép mầu lục trí thần thông Lánh đường lục đạo thoát vòng tử sinh Dẫn sự tích văn trình một bản Thỉnh Chầu bà chứng giám lai lâm Chữ rằng Thần giáng lưu ân Chầu Bà lưu phúc thiên xuân thọ trường.

Bản 2

Thanh nhàn dạo khắp nơi nơi Nay đà Suối Rút ,Kim Bôi ,Hòa Bình Núi ngũ nhạc rừng xanh mở lối Qua Lương Sơn thẳng tới Dốc Kun Non cao khuất khúc dặm trường Dân cư vắng vẻ xóm làng lơ thơ Trâu gõ mõ tiếng gà cục tác Vượn ru con tha thiết đêm thâu Chim Công múa quạt bên lầu Những chim khảm khắc về chầu ca vang Bên sườn núi nhà sàn mấy lớp Cầu thang mây nhẹ gót rung rinh Tắc Kè dong dả cầm canh Đàn ong lấy mật lượn quanh bản mường Dưới chân núi măng giang măng lứa Cùng măng tre nấm mọc thơm bay Khế chua sung chat gừng cay Bí ngô mướp đắng ngô khoai lạc vừng Tiều hớn hở băng rừng đốn củi Dưới sông Đà vịt lội nhấp nhô Ai lên cảnh đẹp Thác Bờ Trước non sông núi đền thờ trang nghiêm Vách núi nghiêng bên hồ nước chảy Danh Chầu Bà vang dậy bốn phương Thung Nai bản ấp họ Mường Nhà sàn ven suối có đường lên non Tiếng chim non véo von đầu núi Con đường mòn thẳng lối ra sông Say say vò rượu cay nồng Bập bùng ánh lửa tiếng cồng tiếng chiêng Thượng đệ tử án tiền tấu đối Lập đàn tràng sám hối cửa thiêng Thỉnh Chầu trắc giáng bản đền Khuông phù đệ tử thiên niên thọ trường.

Bản 3

“Vầng nhật nguyệt đêm ngày soi tỏ Cảnh Thác Bờ rực rỡ càn khôn Lô xô đá mọc đầu nguồn Khen ai khéo tạc thác luồng chơi vơi Cảnh Thác Bờ là nơi thánh tích Lập đền thờ thanh lịch xiết bao Sông Đà nước chảy rì rào Sau đền đá mọc thấp cao mấy tầng Cảnh thanh tân thiều quang soi tỏ Chúa Thác Bờ tiên nữ giáng sinh Họ Mường áo trắng đai xanh Lưng đeo xà tích bên mình dao quai Đôi mắt phượng hoa cài trâm giắt Vầng trán xinh vẻ mặt càng tươi Môi son nở đóa hoa cười Thanh tân lịch sự nét ngời thu ba Tóc rườm rà rẽ đôi cánh phượng Nét cong cong uốn lượn đường tơ Xinh xinh để liễu thẫn thờ Người xinh thời cảnh Thác Bờ thêm tươi Thú hữu tình rong chơi các ngả Bước ngao du khắp cả non cao Mường Bi, Mường Nậm, phố Sào Chồng Mâm, Yên Lịch lại vào Kim Bôi Chiếc thuyền rồng chèo chơi bến ngọc Dọc sông Đà dạo khắp suối khe Hang Miếng, Suối Rút chèo về Ngược xuôi xuôi ngược thuyền về động tiên Khắp mọi miền kêu cầu vọng bái Ai lỗi lầm chúa đoái lòng thương Dù ai căn số dở dương Lòng thành thắp một tuần hương kêu cầu Đã nhất tâm tất cầu kêu ứng Độ cho người phúc đẳng hà sa Ai mà vận hạn khó qua Đến kêu Chúa Thác chúa bà cứu cho Chúa cứu cho người tai qua nạn khỏi Chúa cứu người khỏi cõi trầm luân Nước tiên tẩy sạch bụi trần Thanh tao rồi lại mười phần thanh cao Chữ cương thường treo cao trên giá ngọc Chứ tam tòng tứ đức khuyên ghi Đệ tử khấn vái tâu quỳ Thác Bờ công chúa độ trì chứng minh Thác Bờ nổi tiếng Anh linh”.

5/5 (1 bình chọn)