Tìm Hiểu Về Công Nghệ Phát Hiện Gỡ Bài, Sửa Bài Trên Báo điện Tử

Trước thực trạng xuất hiện nhiều tiêu cực trong hoạt động báo điện tử, Cổng Thông tin Điện tử Hội Nhà báo Việt Nam đã xây dựng và đưa vào sử dụng phần mềm theo dõi gỡ bài, sửa bài của các báo điện tử và trang thông tin điện tử do Bộ Thông tin và Truyền thông cấp phép.

Phần mềm giúp Hội Nhà báo Việt Nam thực hiện tốt chức năng của hội theo quy định tại Điều 8 Luật Báo chí 2016, ngăn chặn có hiệu quả vấn nạn “sáng đăng, trưa gặp, chiều gỡ”.

Ứng dụng công nghệ phát hiện gỡ bài, sửa bài báo điện tử bắt nguồn từ đâu?

Hệ thống báo chí Việt Nam hiện nay không ngừng phát triển cả về số lượng và chất lượng, chủng loại, đội ngũ nhà báo, kỹ thuật và công nghệ... bảo đảm quyền tự do hoạt động báo chí, tự do ngôn luận trên báo chí và tự do tiếp nhận sản phẩm báo chí cho công dân.

“Phát triển đi đôi với quản lý tốt” là quan điểm thực tiễn của Đảng và Nhà nước phù hợp với tình hình hiện nay đã tạo cơ hội giúp báo chí phát triển mạnh mẽ và chuyên nghiệp, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật không ngừng được hoàn thiện.

Thời gian gần đây, báo điện tử được phát triển nhanh chóng và mạnh mẽ nhất trong các loại hình báo chí. Tuy nhiên, báo điện tử đang là loại hình làm “đau đầu” những nhà quản lý báo chí khi xuất hiện ngày càng phổ biến hiện tượng “sáng đăng, trưa gặp, chiều gỡ”.

Việc chỉnh sửa, gỡ bài trên báo điện tử có thể do sai sót trong quá trình tác nghiệp, trong khi phải bảo đảm tính thời sự nên dẫn đến việc đăng tải một số thông tin không chuẩn xác. Tuy nhiên, vấn đề đáng bàn ở đây là việc chỉnh sửa, gỡ bài có tính “động cơ” nhằm đem lại lợi ích bất chính cho cá nhân nhà báo và tòa soạn.

Trước những vấn đề nhức nhối, tiêu cực trong hoạt động báo điện tử gần đây, Cổng Thông tin Điện tử Hội Nhà báo Việt Nam đã đề xuất lãnh đạo Hội Nhà báo Việt Nam xây dựng phần mềm ứng dụng theo dõi gỡ bài, sửa bài của các báo điện tử và trang thông tin điện tử do Bộ Thông tin và Truyền thông cấp phép.

Phần mềm nhằm giúp các báo điện tử thận trọng khi xuất bản thông tin, đồng thời hỗ trợ các cơ quan chức năng thực hiện tốt nhiệm vụ lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý hoạt động báo chí.

Được sự chỉ đạo của Ban Tuyên giáo Trung ương, Thường trực Thường vụ Hội Nhà báo Việt Nam, Cổng Thông tin Điện tử Hội Nhà báo Việt Nam đã thiết kế, thi công thành công phần mềm ứng dụng nói trên, đưa vào sử dụng từ tháng 8/2017 cho đến nay. Qua việc ứng dụng phần mềm này, việc gỡ và sửa bài ở các cơ quan báo chí đã giảm đáng kể.

Phần mềm phát hiện gỡ bài, sửa bài báo điện tử hoạt động như thế nào?

Phần mềm theo dõi gỡ bài, sửa bài của các báo và trang thông tin điện tử cung cấp cho người theo dõi biết được thời gian đăng bài, thời gian kiểm tra biết bài bị gỡ, bị sửa, biết được phần nội dung bài bị gỡ, nội dung sửa của bài bị sửa. Phần mềm hoạt động 24/24h do kỹ thuật viên của Cổng Thông tin Điện tử Hội Nhà báo Việt Nam quản lý.

Hằng tuần, kỹ thuật viên báo cáo kết quả theo dõi cho lãnh đạo Cổng, lãnh đạo Cổng báo cáo với Ban Kiểm tra - Hội Nhà báo Việt Nam, Vụ Báo chí - Xuất bản, Ban Tuyên giáo Trung ương và cung cấp thông tin cho các cơ quan chức năng có trách nhiệm chỉ đạo, quản lý báo chí. Do bị kiểm soát nên việc xuất bản của các báo thận trọng hơn, đồng thời các báo điện tử cũng có lý do từ chối những tác động gỡ bài và sửa bài.

Phần mềm hoạt động theo 4 bước:

Bước 1: Thiết lập danh sách tên miền các trang báo điện tử đưa vào danh sách theo dõi;

Bước 2: Phần mềm vào các địa chỉ trang web, lấy toàn bộ các bài báo của trang web đó, lưu lại các thông tin: tiêu đề, nội dung, thời gian đăng và lưu lại vào cơ sở dữ liệu;

Bước 3: Phần mềm định kỳ sau 1 thời gian nhất định (thường khoảng một tiếng) vào các trang web và kiểm tra lại các thông tin link bài báo trên trang và so sánh với link chính bài báo đó đã lưu vào cơ sở dữ liệu;

Nếu link bài báo hiện tại vẫn còn nhưng tiêu đề, nội dung bị sửa đổi, phần mềm xuất ra danh sách bài báo bị sửa đổi.

Nếu link bài báo hiện tại không còn khi so sánh với trong cơ sở dữ liệu phần mềm xuất ra danh sách bài báo bị xóa;

Bước 4: Quản trị viên hàng ngày kiểm tra danh sách bài báo bị sửa, xóa của các báo điện tử, thực hiện lọc thông tin bài báo nghi ngờ có tiêu cực để gửi báo cáo lên cấp trên. Thông qua việc ứng dụng phần mềm trong phát hiện và xử lý hành vi vi phạm đạo đức nghề nghiệp của nhà báo.

Phần mềm hiện tại đang tồn tại một số bất cập như:

+ Phần mềm tuy phát huy được tính năng theo dõi việc chỉnh sửa, gỡ bài nhưng đến nay mới theo dõi được khoảng 200 báo và trang thông tin điện tử, trong khi số báo và trang thông tin điện tử ở Việt Nam lên đến hàng nghìn.

+ Phần mềm hiện nay hoạt động theo nguyên tắc lặp lịch 1 tiếng kiểm tra các báo và trang thông tin điện tử một lần, nếu vậy các báo và trang thông tin điện tử đăng lên rồi chỉnh sửa, gỡ trong thời gian trước 1 tiếng, phần mềm sẽ không phát hiện được. Đặt ra yêu cầu phần mềm phải theo dõi trong thời gian ngắn hơn.

+ Không phải bài bài báo hay trang thông tin điện tử nào tham gia việc gỡ, sửa bài cũng đứng đằng sau là vấn đề tài chính, có thể là sửa một dấu chấm, dấu phẩy, hoặc sửa chính tả đơn thuần nhưng phần mềm vẫn báo về kết quả. Vì vậy, vấn đề nổi cộm của phần mềm hiện nay chưa thể lọc ra được những bài báo có dấu hiệu sai phạm và trong tương lai phần mềm cần được bổ sung thiết kế quản lý theo từ khóa.

*Nội dung trên là một phần trong bài viết trên Tạp chí Người làm báo Điện tử (nguoilambao.vn) về công nghệ phát hiện việc gỡ bài, sửa bài của các báo điện tử. Blog ONECMS chia sẻ lại nội dung này để các báo điện tử có thêm hiểu biết đúng đắn (các tiêu đề và lời dẫn do Blog ONECMS đặt lại).